Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący-Sędzia:	SSA Barbara Lewandowska
Sędziowie:	SA Andrzej Lewandowski (spr.) SA Ewelina Jokiel
Protokolant:	Agnieszka Kisicka

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2015 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa H. D. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 20 lutego 2014 r. sygn. akt I C 1593/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I (pierwszym) w ten sposób, że zasądzona w nim kwotę obniża do kwoty 49.129,16 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy sto dwadzieścia dziewięć złotych 16/100) z ustawowymi odsetkami od kwoty 47.300 zł (czterdzieści siedem tysięcy trzysta złotych) od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 1.829,16 zł od dnia 12 lipca 2012 r. do dnia zapłaty

2.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt III (trzecim) w ten sposób, że określa iż powódkę obciążają koszty postępowania przed sądem pierwszej instancji w 42% a pozwanego w 58% pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym

3.  oddala apelację w pozostałej części

4.  określa, że powódkę obciążają koszty postępowania apelacyjnego w 42%, a pozwanego w 58% pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt I ACa 506/14

UZASADNIENIE

Powódka H. D. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty

- 82 875.17 zł za uszkodzony pojazd marki P. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 kwietnia 2012r.,

- kwoty 786,66 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lipca 2012r. do dnia zapłaty,

- kwoty 1045,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lipca 2012r. do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje roszczenie powódka twierdziła, że w dniu 26 marca 2012r. doszło do wypadku komunikacyjnego, którego sprawca był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. Dochodzone kwoty to odszkodowanie za uszkodzony pojazd oraz zwrot wydatków związanych z oględzinami pojazdu, kalkulacją naprawy, wyceny wartości pojazdu oraz opinii technicznej.

Nakazem zapłaty z dnia 30 sierpnia 2012r. Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo. Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko twierdził, że uszkodzenia pojazdu powódki nie mogły powstać w opisywanych przez nią okolicznościach. Ponadto podane koszty naprawy samochodu są zawyżone.

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 20 lutego 2014r. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 79 161,03 zł z ustawowymi odsetkami;

- od kwoty 77 331,87 zł od dnia 27 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty;

od kwoty 1 829,16 zł od dnia 12 lipca 2012 r. do dnia zapłaty.

W pozostałej części powództwo zostało oddalone. Orzekając o kosztach procesu Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9053 zł . Podstawą wydanego wyroku były następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 26 marca 2012r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uległ uszkodzeniu należący do powódki samochód osobowy P. (...).. Do zdarzenia doszło w wyniku nagłego manewru skrętu w lewo przez kierującego samochodem F. (...) R. K. (1), chcącego na łuku drogi w prawo, ominąć sarnę, która wtargnęła na jezdnię, przekroczył oś jezdni i uderzył lewą częścią samochodu F. w nadjeżdżający samochód P.. Charakter odkształceń pojazdów uczestniczących w zdarzeniu z dnia 26 marca 2012r. odpowiada sytuacji kolizyjnej wskazanej przez uczestników zdarzenia.

Powódka zgłosiła pozwanemu szkodę oraz wniosła o jej likwidację z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy. W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel przeprowadził kalkulację naprawy określając jej koszt na kwotę 16 537,61 zl. Po przeprowadzeniu czynności-wyjaśniających pozwany odmówił przyznania odszkodowania twierdząc, że wielkość i charakter deformacji uszkodzonych stref pojazdu oraz ich umiejscowienie wykluczają powstanie uszkodzeń w okolicznościach podanych przez powódkę.

Na zlecenie powódki rzeczoznawcy (...) Przedsiębiorstwo (...) w R. sporządziło kalkulację naprawy samochodu. Stwierdzono, że zakres i charakter uszkodzeń samochodu P. odpowiadają wskazanej przez powódkę sytuacji kolizyjnej, zaś uszkodzenia pojazdów uczestniczących w zdarzeniu korelują ze sobą. Koszty naprawy samochodu określono na 82 875,17 zł. Koszt sporządzenia kalkulacji naprawy wyniósł 783,66 zł, zaś koszt opinii technicznej 1045,50 zł.

Rzeczywista wysokość szkody poniesionej przez powódkę wynosi łącznie 77 331,87 zł brutto. Wysokość szkody ustalono zakładając naprawę przy użyciu części nowych i oryginalnych. Nie stwierdzono wzrostu wartości pojazdu po dokonanej naprawie. Wartość samochodu P. przed wypadkiem wynosiła 89 500 zł brutto, natomiast po zderzeniu 37 700 zł.

Pojazd marki P. (...) został naprawiony przez męża powódki, który dokonał samodzielnego zakupu nowych części do uszkodzonego pojazdu oraz ich montażu. Prace lakiernicze zostały wykonane w warsztacie lakierniczym.

Pismem z dnia 5 lipca 2012r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty odszkodowania wraz z poniesionymi kosztami opinii rzeczoznawców.

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne zeznania świadków R. K. (1) oraz J. D.. Są one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w katach sprawy w szczególności z opinią biegłego. Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę, że J. D. jest mężem powódki i mógł być zainteresowany wynikiem sprawy, nie znalazł jednak podstaw do kwestionowania ich rzetelności.

Sporządzoną przez biegłego opinię Sąd Okręgowy uznał za rzetelną i jasną, sporządzoną w oparciu o najlepsze zasady wiedzy i logiki. Opinia ta w sposób jednoznaczny potwierdza, że , że do zdarzenia z dnia 26 marca 2012r. mogło dojść w okolicznościach wskazanych przez powódkę oraz świadka R. K.. Opinia ta określa rzeczywistą wysokość szkody poniesionej przez powódkę przy zastosowaniu cen części nowych oraz uśrednionej stawki za roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych. Zarzuty pozwanego do opinii biegłego sprawdzały się jedynie do polemiki. Biegły na rozprawie w dniu 6 lutego 2012r. odniósł się szczegółowo do każdego z zarzut poniesionych przez pozwanego.

Wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego Sąd pierwszej instancji oddalił, uznając że opinia taka nie byłaby przydatna dla rozstrzygnięcia sprawy. Wniosek ten zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania.

Dowód z przesłuchania powódki H. D. (2) został pominięty, gdyż powódka nie stawiła się i nie usprawiedliwiła swojej nieobecności. Wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka W. S. został pominięty jako spóźniony. Sąd Okręgowy przyjął, że przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do używalności w zakresie jaki istniał przed wyrządzeniem szkody., Jeżeli dla osiągnięcia tego celu konieczne jest użycie nowych elementów, to poniesione na nie wydatki wchodzą w skład kosztów naprawienia szkody przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego. W konsekwencji powyższe wydatki obciążają osobę odpowiedzialną za szkodę. . Odmienny pogląd prowadziłby do niemożliwego do przyjęcia wniosku, a mianowicie, że w sytuacji gdy uszkodzona została rzecz już częściowo używana, to ciężar przywrócenia jej do stanu poprzedniego rozkładałby się między osobę, z winy której powstała szkoda i poszkodowanego.

Na rynku istnieje możliwość nabycia oryginalnych części zamiennych ( nowych lub używanych) oraz tzw. zamienników. Naprawa uszkodzonego samochodu, co do zasady, jest możliwa przy użyciu części zamiennych. Powódka domagała się jednak zwrotu wartości nowych oryginalnych części zamiennych. Naprawa uszkodzeń przez zastąpienie części oryginalnych nowymi nieoryginalnymi zawsze skutkuje spadkiem wartości pojazdów. Może też mieć wpływ na bezpieczeństwo jazdy lub estetykę wykonanej naprawy. Należało także wziąć pod uwagę specyfikę samochodu powódki. Możliwość zastosowania zamienników istniała tylko co do reflektorów. Zasadne było więc dokonanie naprawy przy użyciu części nowych i oryginalnych. Szacując koszt naprawy samochodu powódki, Sąd okręgowy wziął pod uwagę, że biegły w swojej opinii odwołał się do stawek średnich stosowanych w warsztatach I i II kategorii. Koszty te są kosztami ekonomicznie uzasadnionymi.

Sąd pierwszej instancji uznał, że koszty kalkulacji naprawy oraz opinii technicznej stanowią element szkody i powódce należy się zwrot poniesionych z tego tytułu wydatków.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony, w pkt. I i III apelacją pozwanego, który zarzucił ;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że do kolizji doszło w okolicznościach podanych przez powódkę,

- wadliwe ustalenie wysokości szkody,

- naruszenie art. 227 k.p.c. oraz art. 286 k.p.c. przez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego,

- naruszenie art. 233 k.p.c. przez uznanie za wiarygodne zeznania świadków R. K. (1) i J. D. oraz opinii biegłego,

- naruszenie art. 36 oraz art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym oraz Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 361 k.c. , art. 605 k.c., art. 8222 k.c. oraz art. 363 k.c. poprzez wyliczenie odszkodowania uwzględniające wartość nowych i oryginalnych części zamiennych oraz przyjęcie zawyżonych stawek za roboczogodzinę prac naprawczych.

Wskazując na te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja częściowo zasługuje na uwzględnienie. Dla rozstrzygnięcia sprawy konieczne było ustalenie czy istotnie doszła do zdarzenia objętego odpowiedzialnością pozwanego oraz w przypadku, gdy rzeczywiście miało ona miejsce jaka jest wysokość poniesionej przez powódkę szkody.

Sąd Okręgowy nie naruszając zasady swobodnej oceny dowodów przyjął, że do kolizji drogowej doszło w okolicznościach wskazanych przez powódkę. Za takim przebiegiem zdarzenia przemawiają zarówno zgodne wyjaśnienia uczestników kolizji jak i opinia biegłego sądowego. Pozwany odmawiając wypłaty odszkodowania kierował się treścią dokumentu o tytule „ raport z czynności sprawdzająco – wyjaśniających”. Jest to jednak dokument prywatny. Ponadto dokument ten budzi szereg wątpliwości. Autor sprawozdania stwierdził ( k. 13v) „ F..10. zestawienie pojazdów pod kątem 19 ^o wynikającym z symulowanego toru jazdy obu ki9erujących wykonanych w programie symulacji zdarzeń V SIM. Formułując wnioski stwierdzono natomiast ( k. 14v) „ przeprowadzający przedmiotową analizę nie mógł wykonać próby rekonstrukcji zdarzenia w programie V SIM, ponieważ nie uzyskał od uczestników zdarzenia szczegółowych okoliczności przebiegu”. Ponadto sformułowanie, że „analiza dokumentacji fotograficznej oraz źródeł osobowych zawartych w dokumentach szkody wykluczają możliwość powstania szkody od strony technicznej w obu pojazdach uszkodzeń ujawnionych podczas oględzin, w podanych okolicznościach”. Takiej szczegółowej merytorycznej analizy dokument ten jednak nie zawiera. W części, którą można byłoby potraktować jako analityczną, zawarte są równie ogólnikowej stwierdzenia. „ energia zdarzenia wynikająca z sumy ruchu obu pojazdów i zakres powstałych uszkodzeń w samochodzie P. jest niewiarygodny”. Nie określono jakie uszkodzenia mogłyby w zakładanych okolicznościach powstać, a które by nie powstały. Dalej w dokumencie stwierdza się, że „ badanie organoleptyczne samochodu P. (...) wykonane przez mobilnego eksperta komunikacyjnego M. Z. wykazało ingerencję os© trzecich w bezpośredniej strefie uszkodzeń. Wskazują na to ślady montażu / demontażu poszczególnych uszkodzonych elementów. Nie zostało jednak wskazane o jakie konkretnie części chodzi. Zwrócić także należy uwagę na fakt, że postępowanie pozwanego w toku czynności likwidacyjnych było niekonsekwentne. Gdyby bowiem zebrany materiał dawał podstawę do przyjęcia, że powódka zamierza wyłudzić odszkodowanie, to można byłoby się spodziewać, że pozwany złoży zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Tymczasem tego nie uczynił, poza wykonaniem kilku fotografii nie zostały zabezpieczone żadne ślady. W chwili sporządzenia opinii biegłego sądowego samochód był już naprawiony. Przeprowadzenie badań uzupełniających niepełne ekspertyzy dokonane w toku postępowania likwidacyjnego nie było więc już możliwe. Obowiązek przeprowadzenia takich ekspertyz i podejmowania czynności adekwatnych do dokonania takich ekspertyz, chociażby wniosku o zabezpieczenie dowodu, obciąża pozwanego. Trudno bowiem wymagać od właściciela pojazdu aby zwlekał z dokonaniem naprawy, aż do zakończenia ewentualnych postępowań sądowych. W tym kontekście uznać należy za trafne stanowisko Sądu Okręgowego, że zarzuty pozwanego do tej opinii sprowadzają się do polemiki. Samo niezadowolenie strony ze stanowiska biegłego nie jest wystarczającą podstawą do dopuszczenia dowodu z opinii kolejnego biegłego. Kwestią nie podniesiona w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji było to, że biegły przedstawiając symulację ruchu pojazdów przyjął, że samochodem uczestniczącym w kolizji był samochód H. (...), a nie samochód P. (...). Celem wyjaśnienia tej nieścisłości w toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym dopuszczono dowód z uzupełniających wyjaśnień biegłego, który stwierdził, że okoliczność ta nie zmienia jego wniosków. Biorąc pod uwagę, że pełnomocnik pozwanego na rozprawę się nie stawił, nie miał zatem żadnych pytań do biegłego i wątpliwości dotyczących tej nieścisłości nigdy nie podnosił, Sąd Apelacyjny nie znalazł powodu aby kwestionować ostateczne stanowisko biegłego.

Ustalając wysokość należnego powódce odszkodowania należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, co do tego, że poszkodowany ma prawo wyboru w jakim warsztacie naprawczym dokonana naprawy, decydujące znaczenie mają ceny na rynku lokalnym, a nie średnie ceny ogólnokrajowe, poszkodowany może dokonać też wyboru czy naprawa zostanie dokonana nowymi częściami oryginalnymi czy też częściami nieoryginalnymi lub używanymi. Sąd pierwszej instancji powoływał w uzasadnieniu, szeroko zarówno stanowisko doktryny jak i orzecznictwa. Poglądy te nie budzą wątpliwości. Niewątpliwą granicą możliwości domagania się pokrycia kosztów przywrócenia stanu poprzedniego jest wartość pojazdu przed wyrządzeniem szkody, Problem ten w okolicznościach niniejszej sprawy jednak nie występuje. Należy jednak zwrócić także uwagę na fakt, że powódka dokonała naprawy samochodu, który następnie sprzedała. Dokonała więc wyboru zarówno sposobu naprawy jak i części użytych do jej dokonania. Przestała zatem być aktualne kwestia oszacowania kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, gdyż naprawa został dokonana i koszty zostały poniesione w konkretnej wysokości. Wprawdzie powódka nie przedstawiła żadnych rachunków dotyczących kosztów naprawy to jednak zebrany w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający aby ustalić szkodę rzeczywistą.

Powódka sprzedała naprawiony samochód za kwotę 94 000 zł ( umowa sprzedaży – k. 90) Jak wynika z opinii biegłego wartość samochodu przed zderzeniem wynosiła 89 500 zł. Samochód został sprzedany w dniu 14 maja 2012r., natomiast do wypadku doszło w dniu 26 marca 2012r. Przyjąć zatem należy, że nie było innych przyczyn wzrostu wartości samochodu niż sposób dokonania naprawy. Różnica między ceną sprzedaży, a ustaloną przez biegłego wartością samochodu przed sprzedażą wynosi 4 500 zł. Jak wynika z opinii biegłego wartość pozostałości wynosiła kwotę 37 700 zł. Uszczerbek majątkowy powódki wynosił więc 51 800 zł. Kwotę tę należy pomniejszyć o wzrost wartości samochodu czyli 4 500 zł. Wysokość uszczerbku majątkowego polegającego na poniesieniu kosztów przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego wynosiła więc 47 300 zł. Podzielić należy pogląd Sądu pierwszej instancji, że w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego mieszą się także wydatki poniesione przez powódkę w toku postępowania likwidacyjnego, związane z kosztami oględzin pojazdu, kalkulacji naprawy, wyceny wartości pojazdu, przejazdu rzeczoznawcy, opinii technicznej. Wydatki te pozostają bowiem w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją drogową jako konieczne do merytorycznego ustosunkowania się do twierdzeń ubezpieczyciela.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § k.p.c. w zw. Z art. 822 k.c., 361 k.c. i art. 363 k.c. orzekł jak w pkt. I. Na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. art. 108 k.p.c. i art. 100 k.p.c. orzeczono jak w pkt. II Na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w pkt. III, a na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100