Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Czyżak (spr.)
Sędziowie:	SSA Bożena Grubba SSA Maciej Piankowski
Protokolant:	sekr. sądowy Agnieszka Makowska

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2018 r. w Gdańsku

sprawy T. Z.

z udziałem zainteresowanej A. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość renty rodzinnej

na skutek apelacji T. Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 2017 r., sygn. akt VII U 2638/17

oddala apelację.

SSA Bożena Grubba SSA Grażyna Czyżak SSA Maciej Piankowski

Sygn. akt III AUa 1259/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.1.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. dokonał przeliczenia świadczenia w postaci renty rodzinnej T. Z.. Zakład wskazał, że wobec zmiany liczby uprawnionych do renty przelicza rentę od 1.1.2017 r. Zakład wskazał dalej, że renta rodzinna dla dwóch osób wynosi 90% świadczenia osoby zmarłej oraz podlega podziałowi na 2 części.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wnosząc o przyznanie świadczenia – renty rodzinnej po zmarłym ojcu Z. Z. do wysokości 85% świadczenia. Skarżący wskazał, że druga z uprawnionych osób – A. Z. mimo złożenia wniosku o rentę rodzinną, w rzeczywistości nie pobiera tego świadczenia, ponieważ przysługuje jej wyższe świadczenie emerytalne.

W odpowiedzi na odwołanie, wnosząc o jego oddalenie, organ rentowy podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 24.04.2017r. Sąd Okręgowy w Gdańsku, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczony T. Z., ur. (...), od 26.11.2016 r. jest uprawniony do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 26.11.2016 r. ojcu Z. Z. na mocy decyzji organu rentowego z dnia 13.12.2016 r. Zakład podał w niej, że renta rodzinna przysługująca ubezpieczonemu, jako dla 1 osoby uprawnionej wynosi 85% świadczenia emerytalnego przysługującego zmarłemu.

W dniu 20.12.2016 r. wniosek o rentę rodzinną po zmarłym Z. Z. złożyła żona A. Z..

W dniu 5.1.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej A. Z. prawo do renty rodzinnej. Zakład podał, że renta dla 2 osób uprawnionych wynosi 90% świadczenia osoby zmarłej oraz podlega podziałowi na 2 osoby.

ZUS zawiesił wypłatę świadczenia z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia, gdyż może być wypłacane tylko jedno – wyższe lub wybrane przez ubezpieczoną. W przypadku ubezpieczonej nadal płatna będzie emerytura jako świadczenia korzystniejsze finansowo.

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją organ rentowy dokonał przeliczenia należnej ubezpieczonemu T. Z. świadczenia.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Sąd Okręgowy ustalił go w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy i aktach organu rentowego. Spór natomiast sprowadzał się do ustalenia, czy T. Z. winien jest jedynym uprawnionym do renty rodzinnej po zmarłym ojcu Z. Z., co spowodowałoby że będzie otrzymywać 85 % świadczenia należnego zmarłemu, czy też jako osobie jednej z dwojga uprawnionych – będzie mu razem z A. Z. przysługiwało łącznie 90% świadczenia.

Zgodnie z treścią przepisu art. 148 ¹ § 1 k.p.c., Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadkach, o których mowa w § 1, sąd wydaje postanowienia dowodowe na posiedzeniu niejawnym (§ 2). Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo (§ 3).

W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki określone w cytowanym powyżej przepisie art. 148 ¹ k.p.c., uzasadniające wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, ponieważ po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów Sąd uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W szczególności, żadna ze stron w pierwszym piśmie procesowym nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy, stan faktyczny w sprawie był bezsporny, a strony zajęły stanowiska w sprawie na piśmie.

Zgodnie z treścią art. 65 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Stosownie do treści art. 68 ust. 1 tej ustawy dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1. do ukończenia 16 lat;

2. do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3. bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z treścią art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy, o prawo do renty rodzinnej może ubiegać się wdowiec lub wdowa. Przesłanki nabycia prawa do renty przez wdowę (wdowca) po zmarłym małżonku ustawodawca wskazał w art. 70 ustawy. Zgodnie z jego dyspozycją, wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełnia co najmniej jedną z dwóch przesłanek: bądź w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy (por. art. 70 ust. pkt 1) bądź wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej (por. art. 70 ust. 1 pkt 2.).

Zgodnie z art. 73 ust. 1 cyt. ustawy, renta rodzinna wynosi:

1. dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;

2. dla dwóch osób uprawnionych - 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;

3. dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Stosownie zaś do art. 74 ust. 1, wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych (ust. 2). W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy art. 129 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio (ust. 3).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Sąd I instancji wskazał, że osobami uprawnionymi do otrzymania renty rodzinnej były: T. Z. i A. Z.. Należy podnieść, iż okoliczność że ZUS zawiesił wpłatę renty rodzinnej A. Z. z uwagi na pobieranie przezeń świadczenia korzystniejszego w postaci emerytury nie prowadzi do wniosku, iż przestała ona być osobą uprawnioną do renty rodzinnej po zmarłym mężu. W tym zakresie odróżnić należy bycie uprawnionym do świadczeń od faktycznego ich pobierania. W konsekwencji Sąd nie podzielił stanowiska skarżącego, że zawieszenie wypłaty renty rodzinnej skarżącej winno skutkować przyznaniem tego świadczenia w pełnej wysokości ubezpieczonemu.

Sąd zważył, że zgodnie z art. 107a ust. 1 omawianej ustawy, jeżeli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niż jedna osoba i jedna lub kilka z tych osób zgłosi wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ulegnie ponownemu ustaleniu z pominięciem tej osoby (osób). Wniosek, o którym mowa w ust. 1, jest okolicznością powodującą ustanie prawa do renty rodzinnej osób wymienionych w ust. 1. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 stosuje się odpowiednio (ust. 2). Ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej dla pozostałych osób uprawnionych do renty następuje od miesiąca, od którego wstrzymano wypłatę renty osobie, o której mowa w ust. 1 (ust. 3). Na wniosek osoby, o której mowa w ust. 1, prawo do renty rodzinnej ulega ponownemu ustaleniu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca zgłoszenia wniosku (ust. 4).

Ustawa nie przewiduje możliwości działania przez organ rentowy z urzędu. W kontekście obowiązku działania organu rentowego z urzędu w przypadku osiągnięcia przez osoby uprawnione przychodu w określonej wysokości skutkującym zmniejszaniem lub zawieszaniem renty rodzinnej przewidzianym w art. 105 ustawy, prowadzi to do wniosku, że zasadniczym przeznaczeniem instytucji wnioskowego wyłączenia z kręgu osób uprawnionych do renty jest umożliwienie dobrze sytuowanemu uprawnionemu zrezygnowanie ze swojej części w celu podwyższenia części przysługujących pozostałym uprawnionym (por. G. Gudowska, K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz. Warszawa 2013, Legalis).

Tym samym, wobec prawidłowego ustalenia kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym Z. Z. oraz braku złożenia wniosku przez A. Z. w trybie art. 107a cyt. ustawy, Sąd Okręgowy zważył, że zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja pozwanego była prawidłowa. W konsekwencji Sąd oddalił odwołanie skarżącego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z cyt. wyżej przepisami prawa.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj.

1) art. 95 ust, l w zw. z art. 134 ust, l pkt l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez jego niezastosowanie do stanu faktycznego sprawy i w konsekwencji przyjęcie, że fakt wypłaty - na rzecz A. Z. - świadczenia wyższego (korzystniejszego) w postaci emerytury, przy jednoczesnym wstrzymaniu wypłaty świadczenia z tytułu renty rodzinnej, nie stanowi okoliczności uzasadniającej przyznanie świadczenia renty rodzinnej w pełnej wysokości ubezpieczonemu,

2) art. 73 ust. l pkt l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez jego niezastosowanie do stanu faktycznego sprawy i w konsekwencji przyjęcie, że ubezpieczony nie jest jedynym uprawnionym do świadczenia renty rodzinnej po zmarłym ojcu Z. Z.,

3) art. 73 ust. l pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten ma zastosowanie do stanu faktycznego sprawy i w konsekwencji przyjęcie, że obok ubezpieczonego T. Z. uprawnionym do świadczenia renty rodzinnej po zmarłym Z. Z. jest również wdowa po Z. A. L.-Z..

W oparciu o tak sformułowane zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez przyznanie prawa do renty rodzinnej w wysokości 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu Z. Z. oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz Ubezpieczonego kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że A. Z. pobiera obecnie świadczenie emerytalne, którego wartość przewyższa 45% wysokości renty rodzinnej po Z. Z. (tj. zgodnie z art. 73 ust. l pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - połowę z 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu). W związku z powyższym - zgodnie z art. 95 ust. l w/w ustawy - w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Stąd też A. Z. pobiera jedynie świadczenie emerytalne. Natomiast wypłata świadczenia w postaci połowy renty rodzinnej została - na podstawie art. 134 ust. l pkt l w/w ustawy - wstrzymane (zawieszone). W takim wypadku należy przyjąć, że ubezpieczony powinien być traktowany jako jedyny uprawniony - pobierający świadczenie w postaci renty rodzinnej po Z. Z. w rozumieniu art. 73 ust. l pkt l w/w ustawy. Stąd też wartość wypłacanego świadczenia powinna wynosić 85% wartości świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu Z. Z..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszej sprawy była wysokość renty rodzinnej pobieranej przez wnioskodawcę T. Z. po zmarłym ojcu, Z. Z..

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w powyższym zakresie Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, albowiem prawidłowo zinterpretował i zastosował odpowiednie przepisy prawa.

Sąd Apelacyjny zaakceptował zatem w całości ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNP 1999, nr 24, poz. 776). Sąd odwoławczy w pełni podziela także ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji, uznając ją za wyczerpującą, a tym samym nie ma potrzeby powtarzać w całości trafnego wywodu prawnego (por. wyroki Sądu Najwyższego
z dnia 16 lutego 2006 r., IV CK 380/05, LEX nr 179977; z dnia 16 lutego 2005 r., IV CK 526/04, LEX nr 177281).

Przypomnieć należy, iż decyzją z dnia 13.12.2016 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu T. Z. rentę rodzinną po zmarłym ojcu Z. Z., wskazując, że renta rodzinna przysługująca ubezpieczonemu, jako dla 1 osoby uprawnionej wynosi 85% świadczenia emerytalnego przysługującego zmarłemu. W dniu 20.12.2016 r. wniosek o rentę rodzinną po zmarłym Z. Z. złożyła żona A. Z.. W dniu 5.1.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej A. Z. prawo do renty rodzinnej. Zakład podał, że renta dla 2 osób uprawnionych wynosi 90% świadczenia osoby zmarłej oraz podlega podziałowi na 2 osoby. Z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia oraz na fakt, iż emerytura jest świadczeniem korzystniejszym finansowo, ZUS zawiesił A. Z. wypłatę renty rodzinnej. Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją organ rentowy dokonał przeliczenia należnej ubezpieczonemu renty rodzinnej.

Jak trafnie wskazał Sąd Okręgowy, zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017, poz. 1383, dalej: ustawa emerytalna), wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych (ust. 2).

Sąd I instancji prawidłowo zinterpretował również art. 107a ustawy emerytalnej i zasadnie uznał, że brak jest podstaw do jego zastosowania w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy. Przepis ten stanowi, iż jeżeli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niż jedna osoba i jedna lub kilka z tych osób zgłosi wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ulegnie ponownemu ustaleniu z pominięciem tej osoby (osób).

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 czerwca 2009 r. (II UZP 4/2009, OSNP 2009/23-24 poz. 320), zajął stanowisko, że wniosek o wyłącznie, o którym stanowi art. 107a ustawy, nie jest równoznaczny (niedozwolonemu) wnioskowi o zrzeczenie się prawa do renty rodzinnej. Osoba, która taki wniosek złożyła, może bowiem złożyć ponownie wniosek
o ustalenie prawa do renty rodzinnej. Prawo do wyłączenia się z kręgu uprawnionych jest prawem samoistnym i jako takie musi przysługiwać każdemu uprawnionemu Skutkiem złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1 art. 107a ustawy emerytalnej, jest ustanie prawa do renty rodzinnej tej osoby, a nie zawieszenie świadczenia. Z tego względu naruszeniem prawa podmiotowego byłoby skuteczne złożenie wniosku o wyłączenie osoby uprawnionej
do renty rodzinnej przez osobę trzecią tylko z tego względu, że ta inna osoba jest równocześnie uprawniona do emerytury. Poza tym z treści ust. 4 art. 107 ustawy emerytalnej wprost wynika, że wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych może złożyć wyłącznie osoba uprawniona do tego świadczenia.

Sąd Najwyższy podkreślił, że wykładnia językowa, systemowa i historyczna prowadzą do konkluzji, iż skuteczny wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, o którym mowa w art. 107a ustawy emerytalnej, może złożyć wyłącznie osoba, która domaga się wyłączenia jej z tego kręgu osób uprawnionych. Wstrzymanie jednej osobie wypłaty renty rodzinnej z powodu wypłaty emerytury, nie powoduje ex lege wzrostu wysokości renty rodzinnej pozostałej osoby uprawnionej do renty rodzinnej, gdyż nie zmienia ilości osób uprawnionych do renty rodzinnej (art. 73 ust. 1 ustawy). Pobieranie emerytury przez jedną z osób uprawnionych do renty rodzinnej nie pozbawia jej prawa do renty rodzinnej, a jedynie powoduje wstrzymanie wypłaty renty rodzinnej. W razie bowiem zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury z prawem do renty rodzinnej wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego (art. 95 ust. 1 ustawy).

W przypadku, gdy jedna z osób uprawnionych do renty rodzinnej kwestionuje prawo innej osoby do renty rodzinnej może to uczynić w trybie przewidzianym w art. 74 ust. 3 lub 4 ustawy emerytalnej. Taka osoba może domagać się zmiany kręgu osób uprawnionych
do renty rodzinnej tylko wówczas, gdy wykaże, że inna osoba uprawniona do tego samego świadczenia, nie jest osobą uprawnioną lub utraciła taki przymiot i nie spełnia przesłanek określonych w przepisach art. 67-71 ustawy emerytalnej.

Pogląd powyższy Sąd Najwyższy podtrzymał m. in. w wyroku z dnia 24 kwietnia 2013 r. (II UK 294/12, LEX nr 1618831). Nie ulega zatem wątpliwości, że prawo
do wyłączenia się z kręgu uprawnionych do renty rodzinnej na podstawie art. 107a ustawy emerytalnej, w celu zwiększenia świadczenia pozostałym osobom, przysługuje wyłącznie uprawnionemu do świadczenia, a nie - pozostałym osobom. Osoba uprawniona do renty rodzinnej nie może żądać, w trybie art. 107a ustawy emerytalnej, wyłączenia innej osoby uprawnionej. Dodać można, że w omawianym zakresie organ rentowy nie może działać
z urzędu.

Jak wynika z okoliczności niniejszej sprawy i co przyznał także sam ubezpieczony, uprawniona A. Z. nie złożyła wniosku o wyłączenie jej z kręgu uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym Z. Z.. Nadmienić także należy, że ustalony fakt niepobierania przez A. Z. z powodu zbiegu prawa do świadczeń skutkował zawieszeniem wypłaty renty rodzinnej stosownie do treści art. 134 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 98 ustawy emerytalnej, a nie wygaśnięciem tego prawa. Brak jest zatem podstaw do ponownego ustalenia wysokości renty rodzinnej na podstawie art. 107a ust. 3 ustawy emerytalnej. Podnoszone przez skarżącego zarzuty dotyczące pobierania przez A. Z. emerytury nie zasługiwały zatem na uwzględnienie.

Zaskarżony wyrok nie mógł zostać zmieniony także na podstawie zasad współżycia społecznego. Zauważyć bowiem należy, iż zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, w prawie ubezpieczeń społecznych nie stosuje się klauzul generalnych zasad współżycia społecznego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2009 r., II UK 81/09, Lex nr 824176; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., III UK 214/10, Lex nr 1095955; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2009 r., I UK 174/09, Lex nr 585709). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 kwietnia 2008 r. (I UK 294/07, Lex nr 465971), przepisy prawa ubezpieczeń społecznych, mają charakter przepisów prawa publicznego. Rygoryzm prawa publicznego nie może być łagodzony konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego przewidzianą w art. 5 k.c. lub w art. 8 k.p. Zarzut ten (nadużycia prawa podmiotowego, albo czynienia ze swego prawa podmiotowego użytku niezgodnego z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych musiałby być odniesiony do czynności organu rentowego, który - wydając decyzję - nie korzysta ze swoich praw podmiotowych (regulowanych prawem prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy), lecz realizuje ustawowe kompetencje organu władzy publicznej. Materialnoprawną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być zatem tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSA Grażyna Czyżak SSA Bożena Grubba SSA Maciej Piankowski