Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Artur Lesiak
Sędziowie:	SA Katarzyna Przybylska SA Maria Sokołowska (spr.)
Protokolant:	sekr. sąd. Magdalena Tobiasz - Ignatowicz

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości (...) Spółki Akcyjnej

w W.

przeciwko (...) Deweloper spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne, o wydanie i zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 12 października 2012 r. sygn. akt I C 247/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

III.  zasądza od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w (...) na rzecz radcy prawnego M. F. kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych, powiększoną o należną stawkę podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powód, Syndyk Masy Upadłości (...) Spółka Akcyjna w upadłości likwidacyjnej w W., po ostatecznym sprecyzowaniu pozwu skierowanemu przeciwko pozwanej (...) Deweloper spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., wniósł o uznanie za bezskuteczne w stosunku do powoda oświadczeń z dnia 1 lipca 2009 roku:

1)  o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą wieczystą KW nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego;

2)  o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...) – na rzecz pozwanego;

3)  o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego;

4)  o przeniesieniu spółdzielczego własnościowego prawa do dwóch lokali użytkowych znajdujących się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w B., położonych w B. przy ul. (...).

Ponadto powód domagał się od pozwanego:

a)  wydania nieruchomości położonej w S. przy Placu (...) PRL nr (...), wpisanej do księgi wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...);

b)  wydania gruntu i stanowiącego odrębną nieruchomość budynku położonych w M. przy ul. (...), wpisanych w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...);

c)  wydania gruntu i stanowiącego odrębną nieruchomość budynku położonych w G. przy ul. (...), wpisanych w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...);

d)  zasądzenia kwoty 600.000,00 zł. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Dochodzone pozwem roszczenia powód wywodził z treści art. 128 i 134 prawa upadłościowego i naprawczego.

Pozwana (...) Deweloper Spółka z o.o. w K. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 12 października 2012 r. Sąd Okręgowy w (...) uznał za bezskuteczne w stosunku do powoda

-

oświadczenie z dnia 1 lipca 2009 r. o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własność budynków stanowiących odrębne nieruchomości objętych księgą wieczystą KW Nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego,

-

oświadczenie z dnia 1 lipca 2009 r. o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość objętych księgą wieczystą KW Nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy (...) – na rzecz pozwanego,

-

oświadczenia z dnia 1 lipca 2009 r. o przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość objętych księgą wieczystą KW Nr (...) prowadzona przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego.

Nadto nakazał pozwanemu aby wydał powodowi

-

nieruchomość położoną w S. przy Placu (...) PRL nr (...), wpisanej do księgi wieczystej Nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...),

-

grunt i stanowiący odrębną nieruchomość budynek położony w M. przy ul. (...) wpisanych w księdze wieczystej KW Nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...),

-

grunt i stanowiący odrębną nieruchomość budynek położony w G. przy ul. (...), wpisany w księdze wieczystej KW (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...).

Zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty, oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd ten ustalił, iż (...) Deweloper sp. z o.o. w K. powstała wskutek wyodrębnienia działalności związanej z nieruchomościami z firmy (...) Spółka Akcyjna w W.. Umową z dnia 1 lipca 2009 roku (...) Spółka Akcyjna w W. nabyła od Ł. S., który jednocześnie był prokurentem w tej spółce, wszystkie 50 udziałów w kapitale zakładowym (...) Deweloper sp. z o.o. w K., o wartości nominalnej 100 zł każdy.

W dniu 1 lipca 2009 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) Deweloper sp. z o.o. w K. podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego z kwoty 50.000 zł do kwoty 10.950.000,00 zł poprzez utworzenie 10.900 nowych niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej 1.000,00 zł każdy, które przypadły (...) S.A. w W.. Udziały te zostały pokryte wkładem niepieniężnym – aportem – w postaci

- prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą wieczystą KW nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego;

- prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...) – na rzecz pozwanego;

- prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku stanowiących odrębne nieruchomości objęte księgą KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...) – na rzecz pozwanego;

- spółdzielczego własnościowego prawa do dwóch lokali użytkowych znajdujących się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w B., położonych w B. przy ul. (...).

W dniu 01 lipca 2009 r. nastąpiło przeniesienie własności aportu na rzecz (...) Deweloper Spółka z o.o. w K.. W dniu 29 lipca 2009 roku (...) S.A. w W. złożył oświadczenia o przystąpieniu do (...) Deweloper sp. z o.o. w K..

W dniu 3 września 2009 roku został złożony w Sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości (...) Spółka Akcyjna w W. i postanowieniem z dnia 04 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy w (...) ogłosił jej upadłość obejmującą likwidacje majątku spółki.

W dniu 10 lutego 2010 r. (...) Deweloper sp. z o.o. w K. zbyła spółdzielcze własnościowe prawa do dwóch lokali użytkowych znajdujących się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w B., położonych w B. przy ul. (...) na rzecz (...) Spółka z o.o. w T..

Sąd Okręgowy zważył, iż powód domagał się uznania za bezskuteczną czynności podjętej przez upadłego, na sześć miesięcy przed ogłoszeniem upadłości, w dniu 1 lipca 2009 roku, polegającej na przeniesieniu własności aportu na rzecz pozwanego w zamian za udziały w podwyższonym o kwotę 10.900.000 zł kapitale zakładowym (...) Deweloper sp. z o.o. w K..

Tak określone żądanie należało ocenić na tle art. 128 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego. Przepis ten przewiduje bezskuteczność z mocy prawa czynności prawnych, które ze względu na szczególny stosunek upadłego i drugiej strony czynności wywołują podejrzenie, że zostały dokonane w celu pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd Okręgowy zważył, iż artykuł 128 stanowi odpowiednik art. 55 pr.up. W komentowanym przepisie pomija się jednak wzmiankę o tym, że chodzi o czynności prawne „dokonane pod tytułem obciążliwym”, o czym wspominano w art. 55 pr.up., zaznacza się natomiast, że bezskuteczność dotyczy czynności odpłatnych, co przemilczano z kolei w art. 55 pr.up. Pomimo tych różnic stan prawny w kwestii będącej przedmiotem regulacji nie uległ zasadniczej zmianie. Na tle art. 55 pr.up. przyjmowano, że bezskuteczność czynności prawnych dokonanych z osobami bliskimi wymienionymi w treści przepisu dotyczy czynności prawnych dwustronnie zobowiązujących, takich jak: umowa sprzedaży, zamiany, dzierżawy, najmu itd. Jeżeli zaś zważyć, że czynności prawne odpłatne należą do grupy czynności zobowiązujących, tj. takich, które prowadzą do powstania obowiązku świadczenia po stronie osoby zobowiązującej się, to o zasadniczej zmianie mowy być nie może, przynajmniej w stosunku do tego, jak pojmowano treść art. 55 pr.up.

Czynność prawna ma odpłatny charakter, jeżeli strona ją dokonująca otrzymuje lub ma otrzymać w zamian korzyść majątkową.

Bezskuteczność z mocy prawa czynności upadłego rodzi po stronie syndyka roszczenie o wydanie masie upadłości w naturze przedmiotów majątkowych, które ubyły z majątku upadłego albo do niego nie weszły. Gdyby wydanie w naturze było niemożliwe, żądanie opiewa na wydanie równowartości w pieniądzu. W razie odmowy przekazania tych przedmiotów lub ich równowartości do masy syndyk powinien wytoczyć przeciwko osobie trzeciej powództwo o zasądzenie. W toku procesu jako przesłanka rozstrzygnięcia badaniu podlega kwestia bezskuteczności czynności upadłego. (art. 134 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego).

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że dokonana przez upadłego sprzedaż w dniu 01 lipca 2009r. była czynnością odpłatną i dokonana została w okresie sześciu miesięcy przed ogłoszeniem upadłości (...) Spółka Akcyjna w W.. Nabywcą była spółka powiązana, która została wyodrębniona w 2008 r. w majątku (...) Spółki Akcyjnej w W..

W myśl art. 128 prawa upadłościowego i naprawczego czynności prawne odpłatne dokonane przez upadłego, będącego spółką lub osobą prawną, w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z jej wspólnikiem, ich reprezentantami lub ich małżonkami, jak również ze spółkami powiązanymi, ich wspólnikami, reprezentantami lub małżonkami tych osób, są bezskuteczne w stosunku do masy upadłości.

Sąd I-instancji zważył, iż przedmiotowa umowa zawarta w dniu 1 lipca 2009 roku dotycząca przeniesienia aportu, została dokonana na dwa miesiące przed złożeniem wniosku o ogłoszeniu upadłości spółki (...) S.A., co nastąpiło 3 września 2009 r., a upadłość została ogłoszona w dniu 4 listopada 2009 roku.

Stroną tejże umowy, oprócz upadłego, była powiązana z nim spółka z o.o. (...) w K., której wspólnikiem był Ł. S., jednocześnie prokurent (...) Spółki Akcyjnej w W.. Sąd stwierdził zatem, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki określone w art. 128 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego przemawiające za uznaniem czynności za bezskuteczną.

Z uwagi na zbycie przez pozwaną w dniu 10 lutego 2010 r., na rzecz osoby trzeciej, przysługującego jej spółdzielczego własnościowego prawa do dwóch lokali użytkowych znajdujących się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w B., położonych w B. przy ul. (...), powód wniósł o zasądzenie kwoty 600.000,00 zł, ponieważ zwrot tych nieruchomości stał się obecnie niemożliwy. Także to roszczenie powoda Sąd Okręgowy uznał za zasadne na podstawie art. 134 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego.

W oparciu o ten sam przepis Sąd Okręgowy uwzględnił także żądanie wydania opisanych w sentencji wyroku nieruchomości.

We wniesionej apelacji pozwana (...) Deweloper spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w całości domagając się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, ewentualnie uchylenia tego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I-instancji.

Skarżąca zarzuciła:

-

naruszenie art. 177 § 1 pkt. 1 kpc poprzez odmowę zawieszenia postępowania z urzędu mimo, że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy jest zależne od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego, będącego postępowaniem prejudycjalnym, którego przedmiot stanowi element podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie;

-

naruszenie art. 189 kpc poprzez uznanie, że dopuszczalne jest jednoczesne wytoczenie powództwa o ustalenie, że czynność prawna jest bezskuteczna z mocy samego prawa i zasądzenie równowartości tego, co w skutek tej czynności ubyło z majątku upadłego albo do niego nie weszło.

-

naruszenie art. 128 ust. 1 i 2 w zw. z art. 134 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego polegające na uznaniu, że czynność prawna, o której mowa w art. 128 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego zawarta ze wskazanymi w tym przepisie podmiotami jest bezskuteczna bez względu na to, czy jest ekwiwalentna oraz czy została dokonana ze szkodą dla wierzycieli lub też wiązała się z ubytkiem majątku upadłego.

-

nieważność postępowania poprzez pozbawienie pozwanej możności obrony swych praw.

Powód Syndyk masy upadłości (...) Spółka Akcyjna w upadłości likwidacyjnej w W. domagał się oddalenia apelacji oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie jest zasadna.

W szczególności nie zasługuje na uwzględnienie zarzut najdalej idący, bo dotyczący nieważności postępowania, poprzez pozbawienie pozwanej możności obrony swych praw (art. 379 pkt. 5 kpc). Skarżąca upatruje zarzucanej nieważności postępowania w tym, że Sąd I-instancji oddalił wnioski dowodowe pozwanej o przesłuchanie powoływanych przez nią świadków oraz przesłuchania pozwanej w charakterze strony.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego zgodnie się przyjmuje, że nieważność postępowania wskazana w art. 379 pkt. 5 kpc występuje wtedy, gdy strona wbrew swojej woli zostaje faktycznie pozbawiona możliwości działania w postępowaniu lub jego istotnej części. W rozpoznawanej sprawie prawo pozwanej do obrony, w podanym wyżej znaczeniu, nie zostało naruszone. Brała ona bowiem udział w całym postępowaniu, w tym reprezentant pozwanej osobiście uczestniczył w rozprawie w dniu 16.09.2011 r. na której Sąd Okręgowy pominął wnioski o przesłuchanie świadków A. S. i J. W. (k: 215 ak), a w dalszym toku po ustanowieniu dla pozwanej pełnomocnika z urzędu – była przez niego należycie reprezentowana. Nie może być przy tym mowy o nieważności postępowania z tej przyczyny, że Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez pozwaną. Zaniechanie przeprowadzenia przez Sąd I-instancji powołanych dowodów może być ewentualnie przedmiotem zarzutu naruszenia art. 217 § 2 kpc. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.02.2010 r., II CKN 395/00, LEX nr 1168047, wyrok SN z 8.07.2011 r, IV CSK 603/10, LEX nr 1001332). Jednak rozpatrując omawiany zarzut w kontekście tego przepisu stwierdzić należy, iż nie doszło do jego naruszenia. Zawnioskowani przez pozwaną świadkowie mieli zeznawać na okoliczność, że w chwili zawierania umowy z dnia 1.07.2009 r. żadna ze stron tej umowy nie miała wiedzy co do tego, że zostanie ogłoszona upadłość spółki (...) (sprecyzowanie wniosku k-215 v). Te zaś okoliczności nie miały żadnego znaczenia dla oceny zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia znajdującego podstawę w treści art. 128 prawa upadłościowego i naprawczego. Słusznie zatem Sąd Okręgowy omawiane wnioski dowodowe oddalił bez naruszenia art. 217 § 2 kpc.

Co zaś się tyczy pominięcia przez Sąd Okręgowy dowodu z przesłuchania pozwanego w charakterze strony, to decyzja ta zapadła na rozprawie w dniu 12.10.2012 r. tj. w tej fazie postępowania, kiedy pozwana była reprezentowana przez ustanowionego z urzędu pełnomocnika procesowego. Mimo obecności na tej rozprawie pełnomocnika, nie zgłosił on zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 kpc, kwestionującego omawianą decyzję procesową Sądu (k: 353). Oznacza to, że w dalszym toku postępowania, w tym na etapie wywiedzionej apelacji, pozwana nie może skutecznie zarzucać bezpodstawnego pominięcia powoływanego dowodu (por. m.in. wyrok SN z 24.09.2009 r., IV CSK 185/09, LEX nr 533055, uchwała SN z 27.10.2005 r, III CZP 55/05 OSNC 2006/9/144).

Nie ma też racji skarżąca zarzucając Sądowi I-instancji naruszenie art. 177 § 1 pkt 1 kpc poprzez odmowę zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia sprawy IC (...) toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...) w której Ł. S. w pozwie skierowanym przeciwko (...) Deweloper Sp. z o.o. w K. domagał się ustalenia, czy czynność przeniesienia własności aportu z dnia 1 lipca 2009 r. przez spółkę (...) S.A. w W. na rzecz pozwanego oraz podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału w spółce (...) sp. z o.o. są czynnościami bezskutecznymi z mocy samego prawa. (odpis pozwu k: 172-177).

Zastosowanie art. 177 § 1 pkt. 1 kpc ma miejsce wtedy, gdy wynik innego toczącego się postępowania ma znaczenie prejudycjalne dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy. Taka zależność pomiędzy wskazanymi sprawami nie występowała. Zważyć bowiem należy, iż mimo, że przedmiotem obu spraw było rozstrzygnięcie tej samej kwestii, tj. bezskuteczności

czynności dokonanej przez upadłego i pozwaną w dniu 1 lipca 2009 r. to Sąd rozpoznający niniejszą sprawę był władny sam o niej rozstrzygnąć bez konieczności oczekiwania na wynik toczącej się sprawy z powództwa osoby trzeciej o ustalenie opartego na treści art. 189 kpc, który uzależniony jest nie tylko od istnienia merytorycznych podstaw istnienia bądź nieistnienia określonego stosunku prawnego lub prawa ale w pierwszej kolejności do oceny występowania po stronie powoda w tamtej sprawie interesu prawnego w domaganiu się wydania wyroku ustalającego. Takiego interesu nie musiał zaś wykazywać w niniejszej sprawie Syndyk, którego legitymacja czynna wynika wprost z art. 132 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego. Istnienie po stronie Syndyka interesu prawnego w domaganiu się ustalenia bezskuteczności czynności upadłego na podstawie art. 128 prawa upadłościowego i naprawczego uzależnione było od innych okoliczności, w tym między innymi od tego, czy pozwana kwestionuje zarzucaną bezskuteczność, co w niniejszej sprawie miało miejsce.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd I-instancji art. 189 kpc poprzez przyjęcie, że dopuszczalne jest jednoczesne wytoczenie powództwa o ustalenia, że czynność prawna jest bezskuteczna z mocy samego prawa i o zasądzenie równowartości tego co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego albo do niego nie weszło. Sentencja zaskarżonego wyroku oraz jego uzasadnienie jednoznacznie wskazuje, że Sąd takiego stanowiska nie zajął. Przypomnieć bowiem należy, iż wobec zbycia przez pozwaną przysługującego jej spółdzielczego własnościowego prawa do dwóch lokali użytkowych znajdujących się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, położonych w B. przy ul. (...) powód zmodyfikował pierwotne żądanie zgłoszone w pozwie i ostatecznie w miejsce żądania wydania tych lokali domagał się zasądzenia kwoty 600.000 zł jako ich równowartości. Wprawdzie dokonana przez powoda zmiana przedmiotowa powództwa nie obejmowała żądania uznania za bezskuteczne oświadczenia z dnia 1 lipca 2009 r. o przeniesieniu spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowych lokali użytkowych (k: 210), jednak – co jasno wynika z treści sentencji zaskarżonego wyroku – Sąd Okręgowy, o tym żądaniu w ogóle nie orzekł, bowiem ani go nie uwzględnił, ani też nie oddalił w tym zakresie powództwa.

Wbrew zatem twierdzeniom skarżącej Sąd Okręgowy nie orzekł w omawianym zakresie jednocześnie o uznaniu czynności za bezskuteczną oraz o świadczeniu, skoro wyrok zawiera w tym przedmiocie jedynie rozstrzygnięcie o żądaniu zasądzenia określonej kwoty. Podkreślić przy tym należy, iż wobec uwzględnienia roszczenia dalej idącego (o zasądzenie) Sąd I-instancji winien oddalić powództwo w zakresie żądania ustalenia, z uwagi na brak interesu prawnego powoda w domaganiu się ustalenia – na co słusznie wskazuje skarżąca – to dopuszczalność podnoszenia zarzutów odnoszących się do takiego rozstrzygnięcia wymagało uprzedniego uzupełnienia wyroku, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło wobec braku wniosku którejkolwiek ze stron zgłoszonego w trybie art. 351 kpc.

Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut dotyczący naruszenia art. 128 ust. 1 i 2 w zw. z art. 134 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego.

W szczególności brak jest podstaw do kwestionowania przesłanki odpłatności zaskarżonych czynności prawnych, skoro poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało, że w wyniku ich dokonania upadły otrzymał ekwiwalent swojego świadczenia (wniesienia aportu) w postaci objęcia nowoutworzonych 10.900 udziałów w spółce o wartości 10.900.000 zł. Zatem w zamian za swoje świadczenie otrzymał świadczenie posiadające realną wartość stanowiącą korzyść majątkową. Przesłanka odpłatności czynności prawnej upadłego jest wystarczającą przesłanką przedmiotową dla zastosowania art. 128 prawa upadłościowego i naprawczego. Wbrew argumentom zawartym w apelacji, dla zaistnienia skutku bezskuteczności tych czynności nie jest wymagane aby nastąpiło przy tym pokrzywdzenie wierzycieli upadłego czy inne przesłanki charakterystyczne dla skargi pauliańskiej przewidzianej w art. 527 i nast. kc.

Nie ma też racji skarżąca kwestionując status pozwanej jako spółki powiązanej z upadłym. Pojęcie spółki powiązanej jest określone w art. 4 § 1 pkt 5 k.s.m., z którego wynika że jest to spółka, w której inna spółka handlowa dysponuje bezpośrednio albo pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, także jako zastawnik, użytkownik albo na podstawie porozumień z innymi osobami, lub która posiada bezpośrednio co najmniej 20% udziałów albo akcji w innej spółce kapitałowej.

W chwili dokonywania zaskarżonych czynności prawnych upadły posiadał w pozwanej spółce 90% udziałów, co wynika z załączonego odpisu z rejestru przedsiębiorców (k: 58-65). Nie ma więc wątpliwości co do tego, że pozwana była spółką powiązaną w rozumieniu art. 128 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego. Spełniona też została kolejna przesłanka bezskuteczności zaskarżonych czynności tj. dokonanie czynności w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości – co w niniejszej sprawie nie było kwestionowane.

Podsumowując ten wątek rozważań stwierdzić należy, iż zaistniały wszystkie przesłanki bezskuteczności czynności prawnej z mocy samego prawa przewidziane w art. 128 prawa upadłościowego i naprawczego.

Rozstrzygnięcie Sądu I-instancji uwzględniające żądanie stwierdzenia bezskuteczności tych czynności a także żądanie wydania i zapłaty na podstawie art. 134 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego jest prawidłowe. Apelacja pozwanej, jako nieuzasadniona podlegała więc oddaleniu na mocy art. 385 kpc.

Na marginesie podnieść należy, iż Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 27 lutego 2013 r. nie dopuścił do działania w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego (...) Spółki Akcyjnej w upadłości likwidacyjnej w W., która głosiła interwencję uboczną pismem z dnia 20 lutego 2013 r. (k: 411-414 akt). Nie ulega bowiem wątpliwości, że postępowanie w niniejszej sprawie dotyczyło masy upadłości, a zatem w świetle art. 144 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego postępowanie sądowe może być wszczęte i prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Oznacza to, że upadły jest pozbawiony legitymacji formalnej do występowania w tych postępowaniach, która przysługuje wyłącznie syndykowi.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25.11.2010 r., w spr. III CZ 50/10 (LEX nr 1157559), Sąd z urzędu powinien uwzględnić niedopuszczalność interwencji ubocznej, bez konieczności nadawania jej biegu po myśli art. 76-78 kpc. Z uwagi na brak legitymacji formalnej upadłego, a także z uwagi na to, że interwenientem ubocznym nie może być podmiot, który jest stroną w znaczeniu materialnym, Sąd Apelacyjny uznał zgłoszoną interwencję za niedopuszczalną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, art. 99 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc oraz § 12 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § (...) pkt. 7 rozporządzenia ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (...) (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), natomiast o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym na podstawie § 19 i 20 w zw. z § (...) pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (...) (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).