Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Roman Kowalkowski (spr.)
Sędziowie:	SA Maryla Domel-Jasińska SO del. Anna Daniszewska
Protokolant:	sekretarz sądowy Joanna Makarewicz

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2016 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 18 marca 2015 r., sygn. akt I C 393/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 (pierwszym) tylko o tyle, że w miejsce kwoty 118.761,17 zł (sto osiemnaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemnaście groszy) zasądza kwotę 110.503,60 zł (sto dziesięć tysięcy pięćset trzy złote i sześćdziesiąt groszy);

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

(...)

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 marca 2015r. Sąd Okręgowy w B. rozpoznając sprawę z powództwa (...) 1 (...) z siedzibą w W. przeciwko M. R. o zapłatę, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 118.761,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2014r. do dnia zapłaty i orzekł o kosztach postępowania.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie ustalił, że dniu 13 lutego 2009r. pozwany zawarł z bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę o kredyt gotówkowy o numerze (...). Na podstawie tej umowy pozwany zaciągnął kredyt w wysokości 200.000 zł. Początkowo pozwany dokonywał płatności zaciągniętych rat, następnie zaprzestał spłacania zaciągniętego kredytu. Powstała zaległość w spłacie należności głównej wyniosła 79.554,97zł. Bank (...) S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) zaopatrzony następnie na wniosek banku w klauzulę wykonalności postanowieniem Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w B. z dnia 23 stycznia 2012r.

Pismem z dnia 20 lutego 2012r. skierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) bank wniósł o wszczęcie egzekucji świadczenia pieniężnego w stosunku do pozwanego - dłużnika w celu wyegzekwowania następujących wierzytelności: należności głównej w kwocie 79.554,97zł oraz odsetek karnych do dnia 19 lutego 2012r. w kwocie 14.837,35zł. Następnie pismem z dnia 8

stycznia 2013r. wierzyciel - bank wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego w stosunku do pozwanego, argumentując, iż w dniu 11 grudnia 2012r. na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności dokonał przelewu całości przysługujących mu wierzytelności wobec pozwanego na rzecz powoda w niniejszym postępowaniu.

Na podstawie umowy z dnia 6 grudnia 2012r. zawartej między bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. a powodem (...) (...) 1 (...) z siedzibą w W. powód nabył wierzytelność przysługującą bankowi wobec pozwanego w wysokości 111.762,51 zł. Na przedmiotową sumę przelanych wierzytelności składały się następujące kwoty: 79.554,97 zł należność z tytułu niespłaconego kredytu, 30.761,43 zł tytułem odsetek umownych naliczonych przez wierzyciela od kwoty należności głównej, według zmiennych stawek określonych w umowie kredytu, 284,39 zł tytułem naliczonych przez pierwotnego wierzyciela kosztów związanych z obsługą zadłużenia oraz odsetki za zwłokę w kwocie 1.161, 72 zł naliczone od dnia 11 grudnia 2012r.

W dniu 14 stycznia 2013r. poprzednik prawny powoda powiadomił pozwanego o dokonanym przelewie wierzytelności.

Pismem datowanym na dzień 21 stycznia 2013r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 11.762,51zł w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 stycznia 2013r., jednocześnie informując, iż stał się jedynym pełnoprawnym wierzycielem z tytułu umowy kredytowej łączącej pozwanego z bankiem (...) S.A.

Oceniając zasadność powództwa argumentował, że powód wywodził swoje roszczenie z tytułu umowy sprzedaży wierzytelności, na podstawie której nabył wierzytelność przysługującą pierwotnemu wierzycielowi w stosunku do pozwanego.

Według art. 509 i nast. k.c. przelew wierzytelności dochodzi do skutku w drodze umowy między zbywcą (cedentem) a nabywcą (cesjonariuszem) wierzytelności, czyli innymi słowy, w drodze umowy przelewu wierzytelności. W drodze przelewu wierzyciel - zbywca (cedent) przenosi na nabywcę (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Na mocy przedmiotowej umowy przechodzi więc na cesjonariusza ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi wraz z wszelkimi prawami ubocznymi, które są związane z wierzytelnością główną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30

października 2002 roku, sygn. akt V CKN 1542/00, Lex nr 1163594). Natomiast dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem.

Wierzytelność dochodzona przez powoda w niniejszej sprawie wynikała z umowy kredytowej z dnia 13 lutego 2009r. o numerze (...) S.A., którą pozwany zawarł z pierwotnym wierzycielem i powstała na skutek niedotrzymania jej postanowień przez pozwanego. Wskutek zawarcia umowy przelewu wierzytelności nabywca - powód, nabył więc prawo do dochodzenia przedmiotowej należności w takim zakresie, w jakim przysługiwało ono pierwotnemu wierzycielowi - (...) S.A.

W pierwszej kolejności wskazał, że na mocy §1 w/w umowy bank udzielił pozwanemu kredytu gotówkowego w kwocie 200.000 zł., który pozwany zgodnie z §8 umowy miał spłacać w 35 równych ratach miesięcznych. Kredyt uruchomiony został w dniu 13 lutego 2009r., jednakże na skutek zaprzestania spłacania rat przez pozwanego, na podstawie §16 umowy kredytowej bank wypowiedział umowę. Jednocześnie na skutek wypowiedzenia umowy na podstawie §18 umowy całe zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu wraz z odsetkami i należnymi opłatami, stało się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym.

Powód dołączonymi do pozwu dokumentami wykazał zasadność roszczenia w tym postępowaniu, przy wskazał sąd, że nie miał takiej możliwości wcześniej tj. przy wnoszeniu pozwu z trybie art. 505(32)§1 kpc tj. w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Pomimo, iż wyciąg z ksiąg bankowych powoda nie ma charakteru dokumentu urzędowego pozwany nie podważył treści tego dokumentu i nie zakwestionował istnienia zobowiązania z tytułu umowy o kredyt oraz wysokości zobowiązania. Z dokumentu w postaci załączonego do pozwu W. z Ksiąg Bankowych wynika, iż na skutek zaprzestania spłacania rat kredytu przez pozwanego powstała zaległość z tytułu niespłaconej należności głównej w wysokości 79.554,97zł.

Powód skapitalizował należności uboczne, których dochodzi niniejszym pozwem. Na kwotę należności ubocznych składają się: koszty obsługi zadłużenia naliczone już przez pierwotnego wierzyciela w wysokości 284,39 zł, kwota odsetek karnych skapitalizowanych przez pierwotnego wierzyciela w wysokości maksymalnej za okres odo dnia 9 grudnia 2012r. w wysokości 30761,43 zł, kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych naliczonych przez powoda za okres od dnia 11 grudnia 2012r. do

dnia 25 września 2013r. w wysokości 8160, 38 zł.

Wskazał sąd, iż bank zastrzegł w §12 umowy kredytowej, że od kwot niespłaconych rat kredytu za każdy dzień opóźnienia w spłacie będzie naliczał i pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, obowiązującej w (...) S.A. w okresie utrzymywania się zaległości w spłacie kredytu, dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie okresu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności, przy czym w dniu zawarcia umowy stopa procentowa dla kredytów przeterminowanych wynosiła 23% w stosunku rocznym.

Zgodnie z art. 359§ 2 ¹ k.c. górną granicę dozwolonych odsetek od sum pieniężnych określa się według wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, która nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Z kolei wysokość stopy kredytu lombardowego określa Rada Polityki Pieniężnej, na podstawie delegacji z art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim. W dniu zawierania umowy kredytowej odsetki maksymalne wynosiły w stosunku rocznym 23%, następnie od dnia 12 lutego 2011 r. do dnia 5 kwietnia 2011 r. w wysokości 21%, od dnia 6 kwietnia 2011 r. do dnia 11 Maja 2011 r. -22%, od dnia 12 maja 2011 r. do dnia 8 czerwca 2011 r. -23%, od dnia 9 czerwca 2011 r. do dnia 9 maja 2012r.-24%, od dnia 10 maja 2012r. do dnia 7 listopada 2012r.- 25%, od dnia 8 listopada 2012r. do dnia 6 grudnia 2012r. -24%.

Reasumując, powód wykazał zasadność roszczenia oraz wysokość istniejącego zadłużenia po stronie pozwanego.

Odnosząc się natomiast do zarzutu przedawnienia podkreślił, iż uwagi na skuteczne przerwanie biegu przedawnienia poprzez wystąpienie przez poprzednika prawnego powoda z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w dniu 28 września 2011 r. nie zasługiwał on na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 471 k.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku. O odsetkach orzekł zgodnie z żądaniem pozwu w tym zakresie.

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Z racji tego, iż pozwany przegrał niniejszy proces, Sąd na mocy przytoczonego wyżej przepisu zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.085zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2 wyroku).

W apelacji pozwany zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 kc poprzez jego błędne zastosowanie oraz przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 2 kpc przez przyjęcie, że powód udowodnił żądanie codo zasady oraz wysokości. Wskazując na powyższe domagał się zmiany wyroku i oddalenia powództwa oraz orzeczenia o kosztach procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko podnosił, że kwestionował istnienie zobowiązania a Sąd Okręgowy niewłaściwie przyjął, że powód dołączonymi dokumentami udowodnił swoje roszczenie.

Twierdził, że z niczego nie wynika w jaki sposób mają być ustalone odsetki od zaległości z zawartej umowy i jak powód je wyliczył.

Powód w odpowiedzi na apelację domagał się jej oddalenia i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Chociaż apelacja nie była co do zasady usprawiedliwiona to jednak w części okazała się uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia zaskarżonego wyroku w zasadniczych kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia chociaż inaczej ocenia to czy i w jakim zakresie powód wykazał zasadność dochodzonego roszczenia. Sąd Okręgowy bezrefleksyjnie przyjął, że w całości jego żądania były uzasadnione albowiem wynikały z zawartej z bankiem umowy o przelew wierzytelności. Pominął jednak, że samo zawarcie umowy przelewu, nawet gdy zbywcą jest bank, nie przesądza, że będąca przedmiotem umowy wierzytelność istnieje w wysokości wynikającej z umowy.

W sytuacji, gdy dłużnik kwestionuje istnienie zobowiązania rzeczą nabywcy wierzytelności będącej przedmiotem przelewu jest udowodnienie istnienia wierzytelności i jej wysokości. Wstępując w prawa zbywcy wierzytelności musi podobnie jak on, w procesie o zapłatę udowodnić, że z łączącego zbywcę i dłużnika stosunku prawnego powstała wierzytelność w określonej wysokości.

Pomimo zaprzeczeń pozwanego powód tej okoliczności nie udowodnił w zakresie tożsamym z dochodzony roszczeniem. Jego aktywność i inicjatywa dowodowa były ograniczone i pozwoliły na ustalenie istnienia wierzytelności w kwocie zasądzonej ostatecznie przez Sąd Apelacyjny.

Niewątpliwie pozwany zawarł z bankiem, zbywcą wierzytelności, umowę kredytową i zaniechał ustalonych w niej spłat co doprowadziło do powstania zaległości względem banku.

Jak trafnie ustalił Sąd Okręgowy, bank postawił kredyt w stan wymagalności i ostatecznie wystawił bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony sądową klauzulą wykonalności. Rzecz jednak w tym, że nadając temu tytułowi klauzulę wykonalności sąd nie nadał jej co do odsetek w nim wyliczonych wskazując na zaniechanie banku wskazania sposobu i podstawy ich wyliczenia (karta 72 - 73 tytuł wraz z klauzulą).

Ten tytuł niewątpliwie po nadaniu mu klauzuli wykonalności jest dokumentem urzędowym, który w zakresie, w jakim został objęty ową klauzulą stwierdza istnienie zobowiązania i jego wysokość. Jest tak tym bardziej, że pozwany mimo prowadzenia na jego podstawie egzekucji nigdy nie kwestionował jego istnienia, zasadności wystawienia i prawidłowości nadania mu klauzuli wykonalności.

Wspomnianemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu Sąd Rejonowy w B. nadał klauzulę wykonalności jedynie odnośnie kwoty należności głównej w wysokości 79554,97 zł., kosztów w kwocie 85,65 zł. oraz odsetek od należności głównej od dnia 27 września 2011 r. w wysokości 24% oddalając wniosek o jej nadanie w pozostałej części, o której była już mowa. Zatem tylko w tym zakresie, z uwagi na niezakwestionowaną przez pozwanego moc tytułu wykonawczego, powód wykazał wysokość nabytego od banku długu pozwanego. Nie wykazał, że nabył ten dług w większej kwocie gdyż zaniechał prowadzenia postępowania dowodowego, które mogło wykazać jakie były zasady i podstawy naliczania przez bank w stosunku do pozwanego odsetek umownych od kredytu postawionego w stan wymagalności oraz jakie były inne jeszcze, poza ustalonymi w tytule, koszty banku związane z realizacją długu pozwanego. Sam przelew wierzytelności tego nie dokumentuje albowiem stwierdza jedynie tyle, że według twierdzeń zbywcy przysługuje mu względem jego dłużnika wierzytelność w zbywanej wysokości. Czy tak jest w rzeczywistości jest kwestią wtórną wymagającą dowodu, gdy dłużnik kwestionuje istnienie zobowiązania.

Jak wcześniej wyjaśniono, powód udowodnił istnienie wierzytelności w wysokości wynikającej z wspomnianego tytułu wykonawczego.

Z tego tytułu wykonawczego wynikało, że pozwanego obciążały, poza należnością główną i ustalonymi w tytule kosztami także odsetki w wysokości 24% za okres od 27 września 2011 r. do dnia 5 grudnia 2012r. tj. dnia poprzedzającego zawarcie umowy przelewu. Wyliczenie tych odsetek za wspomniany okres daje kwotę 22702,6 zł.

Po zsumowaniu wymienionych w tytule należności, tj. kwoty 79554,97 zł. i kwoty 22702,6 zł. oraz kwoty 85,65 zł. otrzymujemy kwotę łączną zobowiązania w wysokości 102343,22 zł.

Do tej kwoty należy doliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, do którego pozwany był wezwany za okres, jak ustala powód, od dnia 11 grudnia 2012r. w kwocie 8160,38 zł. obliczone od kwoty należności głównej tj. kwoty 77554,97 zł. do dnia wniesienia pozwu, tj. dnia 25 września 2013r.

Łączne zobowiązanie pozwanego to zatem kwota 110503,6 zł. (8160,38 + 102343,22 zł. ).

Skoro zatem powód udowodnił swoją wierzytelność do kwoty 110503,6 zł. Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok zmienił o czym orzekł na podstawie art. 386 § 1 kpc.

Dalej idącą apelację oddalił na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł na podstawie art. 98 i 100 kpc mając na uwadze, że zmiana wyroku Sądu Okręgowego dotyczyła niewielkiej części roszczenia co uzasadniało obciążenie pozwanego w całości kosztami postępowania apelacyjnego.