Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Lewandowski
Sędziowie:	SA Zbigniew Merchel SA Monika Koba
Protokolant:	sekr. sąd. Małgorzata Naróg – Kamińska

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa K. O.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko pozwanej wzajemnej K. O.

o zapłatę i wydanie

na skutek apelacji pozwanej/ powódki wzajemnej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 23 kwietnia 2013r.

w sprawie XV C 563/12

I.  prostuje zaskarżony wyrok co do wskazanej w nim siedziby pozwanej/ powódki wzajemnej w ten sposób, że w miejsce wskazanej miejscowości (...) wpisać (...);

II.  zmienia zaskarżony wyrok w :

a)  punkcie I. (pierwszym) w ten sposób, że obniża zasądzoną kwotę 32.000 złotych do kwoty 595,44 (pięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych i czterdzieści cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2011r. do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

b)  w punkcie V. (piątym) w ten sposób, że zasądza od powódki/pozwanej wzajemnej na rzecz pozwanej/powódki wzajemnej kwotę 13.973 (trzynaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt trzy) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania;

II.  oddala apelację pozwanej/ powódki wzajemnej w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki/pozwanej wzajemnej na rzecz pozwanej/ powódki wzajemnej kwotę 2.790 (dwa tysiące siedemset dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt: I ACa 655/13

UZASADNIENIE

Powódka K. O. wniosła pozew przeciwko (...) Spółce z o.o. w K. domagając się zasądzenia od pozwanej kwoty 236.141,17 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 20.01.2011 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, iż zawarła z pozwaną dwie umowy w dniu 22.12.2007 r. nr (...), której przedmiotem było zlecenie pozwanej dostawy, montażu oraz uruchomienia obiektu susząco-magazynującego do zboża oraz w dniu 26.08.2010 r. nr (...) na zakup nagrzewnicy. Wobec wadliwości pracy tych urządzeń powódka reklamowała pracę tych urządzeń , a ostatecznie odstąpiła od obu umów (w odniesieniu do umowy nr (...) tylko w części dotyczącej sprzedaży suszarni) i zażądała zwrotu ceny zapłaconej za suszarnię i nagrzewnicę. Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu. Strona pozwana twierdziła, że oświadczenie powódki o odstąpieniu było nieskuteczne albowiem umowa nr (...) została w całości wykonana, a umowa nr (...) stała się nieistniejąca z powodu wcześniejszego odstąpienia przez pozwaną. Pozwana wniosła pozew wzajemny domagając się nakazania pozwanej wydania nagrzewnicy powietrza oraz zasądzenia kwoty 31.404,56 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 15.12.2010 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, iż pozwana wzajemnie mimo odstąpienia od umowy nie wydała jej nagrzewnicy. Zgodnie z § 9 pkt 1 umowy nr (...) kupująca zobowiązała się też do zapłaty kary umownej w wysokości 20% wartości przedmiotu umowy, jeżeli dojdzie do odstąpienia od umowy przez sprzedającego. Stąd żądanie zapłaty 31.404,56 zł..

W odpowiedzi na pozew wzajemny pozwana wzajemnie uznała powództwo o wydanie nagrzewnicy, a w pozostałym zakresie wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu.

W piśmie procesowym z dnia 18 czerwca 2012 r. powódka wzajemna z uwagi na wydanie nagrzewnicy ograniczyła powództwo wzajemne wnosząc o zasądzenie od K. O. kwoty 5.287,97 zł oraz zwrotu kosztów procesu. W pozostałym zakresie cofnęła powództwo i zrzekła się roszczenia. Powódka wzajemna wskazała, iż potrąciła karę umowną z przysługującym powódce zwrotem kwoty 32.000 zł zapłaconej za zakup nagrzewnicy. W wyniku potrącenia pozostała do zapłaty kwota 595,44 zł. Powódka wzajemna ograniczyła swoje roszczenie do należnych jej odsetek w wysokości 5.883,41 zł od dnia 15.12.2010 r. do dnia wydania 24.05.2012 r. pomniejszone o kwotę 595,44 zł.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od pozwanej (...) spółka z o.o. w K. na rzecz powódki K. O. kwotę 32.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20.01.2011r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo główne w pozostałej części oraz oddalając powództwo wzajemne o zapłatę w całości. U. sąd I instancji postępowanie w części powództwa wzajemnego o wydanie oraz orzekł o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22.12.2007 r. K. K.- (...) spółka z o.o. w K. zawarły umowę nr (...), zgodnie z którą pozwana zobowiązała się do należytej dostawy, montażu oraz uruchomienia obiektu susząco-magazynującego do zboża zgodnie z treścią oferty nr (...) z dnia 22.12.2007 r. stanowiącej załącznik do umowy. Za wykonanie przedmiotu umowy ustalono wynagrodzenie w wysokości 475.534,04 euro. Strony ustaliły, iż wynagrodzenie pokrywa koszty związane z realizacją umowy takie jak dostarczenie urządzeń, ich montaż, uruchomienie obiektu i szkolenie obsługi. Do obowiązków sprzedającego należała dostawa urządzeń na plac budowy w miejscowości G., ich montaż, uruchomienie urządzeń i szkolenie obsługi. Strony ustaliły, iż odbiór robót musi być dokonany formalnie na wniosek sprzedającego. Sprzedający udzielił kupującemu gwarancji na wszystkie wykonane prace montażowo-instalacyjne i urządzenia zgodnie z książką gwarancyjną na 18 miesięcy od daty odbioru, zobowiązując się do usunięcia na własny koszt wad lub usterek w terminie uzgodnionym z kupującym. Zgodnie z § 8 ust.2 umowy kupujący mógł odstąpić od umowy w przypadku, gdy sprzedający nie dotrzyma ustalonych w §4 pkt 2 i 3 umowy terminów dostawy urządzeń oraz montażu i przekroczy je o 30 dni. W dniu 22.08.2008 r. suszarnia została uruchomiona. Powyższą datę wskazano jako termin rozpoczęcia gwarancji. Powódka oświadczyła, iż przedmiot odbioru jest kompletny, sprawny i pozbawiony wad. Jako osobę przeszkoloną w zakresie obsługi przedmiotu odbioru wskazano M. K., który potwierdził, że przeszkolenie było wystarczające, a instrukcja obsługi została przekazana.

W latach 2008-2009 r. powódka zgłaszała pozwanemu usterki w działaniu suszarni. Serwisanci pozwanej przyjeżdżali na miejsce i naprawiali usterki w taki sposób, że suszarnia funkcjonowała prawidłowo. Jednocześnie serwisanci pozwanej poinformowali powódkę, że dla prawidłowej i bezawaryjnej pracy suszarni wymagane jest zainstalowanie nagrzewnicy firmy (...). W dniu 26.08.2010 r. strony zawarły umowę nr (...), której przedmiotem była dostawa, montaż oraz uruchomienie nagrzewnicy powietrza przełączalnej o mocy 1150 kW bez wymiennika ciepła i 750 kW z wymiennikiem ciepła. W §6 pkt 1 umowy postanowiono, iż końcowym odbiorem będzie uzyskanie przez sprzedającego wydajności i prawidłowej pracy przy funk.c.jonowaniu nagrzewnicy wraz z istniejącą suszarnią firmy (...). Postanowiono, iż jeśli kupujący nie dokona wpłat w ciągu 30 dni od terminów umownych sprzedający miał prawo odstąpić od umowy, w tej sytuacji kupujący jest zobowiązany zapłacić karę umowną w wysokości 20% wartości przedmiotu umowy. Tytułem 1 części ceny za nagrzewnicę powódka zapłaciła pozwanej kwotę 32.000 zł.

Pismem z dnia 4.11.2010 r. powódka zgłosiła reklamację nagrzewnicy i suszarni domagając się zwrotu wpłaconych kwot. Wskazała, iż zainstalowanie nagrzewnicy firmy (...) nie osiągnęło zamierzonego skutku zarówno jeśli chodzi o parametr wilgotności suszonego ziarna jak i równomierność suszenia, nie osiągnięto także możliwości pracy suszarni z automatycznie sterowaną prędkością wysypu ziarna. Pismem z dnia 2.12.2010 r. doręczonym pozwanej w dniu 8.12.2010 r. powódka odstąpiła od umowy nr (...) z dnia 26.08.2010 r. oraz nr (...) z dnia 22.12.2007 r. w części dotyczącej sprzedaży suszarni i wezwała pozwaną do odbioru urządzeń i zwrotu zapłaconej za nie ceny.

W piśmie z dnia 24.11.2010 r. doręczonym powódce w dniu 7.12.2010 r. pozwana oświadczyła, iż odstępuje od umowy nr (...) zawartej w dniu 26.08.2010 r. ze względu na brak płatności kolejnej raty. Pozwana wskazała, iż obciąża powódkę karą umowną w wysokości 20% wartości przedmiotu umowy.

Ustala też sąd I instancji, że 24.05.2012 r. powódka wydała pozwanej nagrzewnicę.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił przede wszystkim w oparciu o dowody z dokumentów. Sąd uznał je za wiarygodne nie znajdując podstaw do ich kwestionowania. Takich też zarzutów nie zgłaszały strony. Sąd dał też wiarę zeznaniom świadków K. L., P. K., P. M., K. C., T. W., które były logiczne, wzajemnie się uzupełniały i zgodne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami. Zeznaniom świadka M. Z. i M. K. dał wiarę w zakresie, w którym nie pozostawały w sprzeczności z wnioskami wynikającymi z opinii biegłego odnośnie prawidłowości działania suszarni. Wskazał sąd I instancji, iż świadek M. K. będący pełnomocnikiem powódki przedstawiał stanowisko procesowe strony powodowej.

Sąd dał wiarę opinii biegłego z zakresu rolnictwa, która została sporządzona profesjonalnie, rzetelnie i w oparciu o niekwestionowaną wiedzę specjalistyczną. Opinia ta jest kompletna, zawiera należyte uzasadnienie i logicznie wyprowadzone wnioski. Ponadto biegły sporządził opinię uzupełniającą odnosząc się do zarzutów stron.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo główne zasługiwało w części na uwzględnienie, natomiast powództwo wzajemne podlegało oddaleniu.

Dokonując oceny prawnej żądań powódki sąd I instancji przyjął, ze strony łączyła umowa sprzedaży i sprzedawca na podstawie art. 556 § 1 k.c. odpowiada względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne). Zgodnie z art. 560 § 1 k.c. jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.

Oceniając oświadczenie powódki o odstąpieniu od umów sąd I instancji uznał, że uprawnienia powódki z tytułu rękojmi dotyczące suszarni wygasły na skutek upływu czasu. Miała bowiem na ich realizację rok od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana, a to miało miejsce 22.08.2008 r. (powódka złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...) w części dotyczącej suszarni w piśmie z dnia 2.12.2010 r., doręczonym pozwanej w dniu 8.12.2010 r.). Zdaniem sądu I instancji powódka nie mogła także skutecznie skorzystać z gwarancji na suszarnię udzielonej przez pozwaną. Pozwana udzieliła gwarancji na 18 miesięcy od daty odbioru zobowiązując się do usunięcia wad i usterek (§7 ust.1 i 2 umowy k.17). Pozwana wywiązywała się ze swojego obowiązku. Serwisanci pozwanej przyjeżdżali do powódki na jej wezwania. Po ich wyjeździe suszarnia funkcjonowała prawidłowo. Z opinii biegłego wynika, iż istniała możliwość automatycznego ustawienia pracy suszarni oraz, iż ziarno było suszone prawidłowo. Biegły miał jedynie zastrzeżenia co do braków instrukcji i jej czytelności. Strony w umowie nie zastrzegły natomiast dla powódki uprawnienia do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu ceny w sytuacji wystąpienia usterek maszyny, lecz jedynie możliwość żądania naprawy przedmiotu umowy. Dla kupującego przewidziano tylko możliwość odstąpienia od umowy w sytuacji, gdy sprzedający nie dotrzyma terminów wykonania umowy, w tym dostawy urządzeń. Pozwana wywiązywała się ze swojego obowiązku naprawy urządzenia. Niezależnie od braku uprawnienia do żądania zwrotu ceny należy wskazać, iż termin gwarancji upłynął dnia 22.02.2010 r.

Odnosząc się do wskazanej na ostatniej rozprawie przez powódkę podstawie roszczenia - art. 471 k.c. wskazał sąd I instancji, ze przepis ten stanowi o naprawieniu szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Powódka nie wykazała jednak nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną, ani szkody, którą na skutek powyższego miałaby ponieść. Strona powodowa nie przedstawiła na powyższą okoliczność żadnych dowodów. Twierdzenia strony powodowej o poniesionych stratach na skutek niewłaściwej pracy suszarni są gołosłowne i niczym nie poparte.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo podlegało uwzględnieniu natomiast co do zwrotu kwoty 32.000 zł, którą powódka zapłaciła pozwanej za nagrzewnicę na podstawie umowy nr (...). Powódka mimo uzyskania zapewnienia od pozwanej, iż suszarnia będzie prawidłowo pracowała z nagrzewnicą firmy (...) dalej nie była zadowolona z jej funkcjonowania i nie widziała różnicy w działaniu po zainstalowaniu nowej nagrzewnicy. Strony jednocześnie wysłały do siebie oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Powódka doręczyła pozwanej oświadczenie z dnia 2.12.2010 r. w dniu 8.12.2010 r., a pozwana powódce oświadczenie z dnia 24.11.2010 r. w dniu 7.12.2010 r. Z powyższego wynika, iż wolą obu stron było rozwiązanie umowy, a co za tym idzie zwrot wzajemnych świadczeń. Powódka wydała pozwanej nagrzewnicę, wobec czego pozwana winna zwrócić powódce wpłaconą przez nią kwotę 32.000 zł. W sytuacji rozwiązania umowy zgodnie z wolą obu stron brak było natomiast podstaw do obciążenia powódki karą umową za odstąpienie od umowy przez sprzedającego z powodu opóźnienia w zapłacie ceny, która przewidywał § 9 ust.1 umowy nr (...).

Mając powyższe na względzie, na mocy art. 568 § 1 k.c., 577 § 1 k.c., 497 k.c. w zw. z 496 k.c., art.471 k.c. a contrario orzeczono jak w wyroku. Odsetki ustawowe Sąd zasądził od dnia otrzymania przez pozwaną wezwania do zapłaty.

Sąd w punkcie IV wyroku umorzył postępowanie w części cofniętego powództwa o wydanie nagrzewnicy .

Sąd na podstawie art.100 k.p.c. zniósł między stronami koszty procesu mając na względzie, iż wartości przedmiotu sporu wskazane w pozwie głównym i wzajemnym były zbliżone. Powódka wygrała sprawę jedynie w niewielkiej części, a powództwo wzajemne zostało w całości oddalone.

Sąd na podstawie art.113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 176, poz.1398 ze zm .) w punkcie VI wyroku nakazał ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 444,84 zł tytułem nieuiszczonych wydatków, na które składa się wynagrodzenie biegłego.

Apelację od tego orzeczenia złożyła pozwana powódka wzajemna zaskarżając wyrok sądu I instancji w części (pkt I, III, V) zarzucając :

1)naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym:

a) przepisu art. 498 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie dokonanego potrącenia wzajemnych wierzytelności stron o zapłatę kary umownej i o zwrot świadczenia pieniężnego na rzecz powódki;

2) naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływa na wynik postępowania:

a) przepisu art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z 187 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez przyjęcie stanu faktycznego innego niż to wskazywał powód w pozwie odnośnie charakteru zakończenia umowy z odstąpienia od umowy na zgodne z wolą stron jej rozwiązanie a przez co braku podstaw do żądania przez pozwanego kary umownej za odstąpienie od umowy z winy leżącej po stronie kupującego-powoda;

b) przepisu art. 100 k.p.c. poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie iż koszty procesu związane z powództwem głównym i związane z powództwem wzajemnym są zbliżone a przez co znoszą się między stronami;

c) przepisu art. S8 k.p.c. w zw. z art. 101 k.p.c. a contrario poprzez jego niezastosowanie i niezasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego jako od strony przegrywającej sprawę o wydanie ruchomości i zapłatę kwoty z powództwa głównego;

3) dokonanie błędnych ustaleń dotyczących stanu faktycznego, który miał wpływa na wynik orzeczenia a mianowicie, iż:

- strony rozwiązały umowę a nie od niej odstąpiły a przez co pozwanej nie przysługiwało roszczenie o zapłatę kary umownej co z kolei skutkowało oddaleniem jej powództwa wzajemnego o zapłatę;

- strony nie dokonały potrącenie wierzytelności względem siebie, a co za tym idzie, iż roszczenie zasądzone od pozwanej istniało w chwili orzekania gdy uległo ono umorzeniu a także przyjęcie przez Sąd iż roszczenie pozwanej o zapłatę kary umownej są zbliżone kwotowo co z kolei ma przełożenie na kosztów postępowania.

Wobec powyższego apelująca wnosiła o uchylenia wyroku oddalenie powództwa głównego w całości oraz zasądzenia od powódki pozwanej wzajemnej K. O. kwoty 5.287,97 zł zgodnie z powództwem wzajemnym oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych ewentualnie o uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do sądu I instancji do ponownego rozpoznania i pozostawiając temu sądowi orzeczenie o kosztach postępowania.

Powódka i pozwana wzajemna wniosła o oddalenie apelacji pozwanej i powódki wzajemnej i zasądzenie na rzecz pozwanej wzajemnie K. O. kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że w zaskarżonym orzeczeniu sądu I instancji w rubrum zakradł się błąd pisarski co do oznaczenia siedziby pozwanej/powódki wzajemnej, albowiem nie ma ona siedziby jak wpisano w (...), a (...) (vide odpis KRS (...) k.195). Błąd ten wymagał korekty. Stąd Sąd Apelacyjny dokonał sprostowania tego oczywistego błędu pisarskiego i postanowił na podstawie art. 350 § 3 k.p.c. jak w pkt. I wyroku.

Odnosząc się do zaskarżenia orzeczenia wskazać należy, że postępowanie apelacyjne jest kontynuacją postępowania merytorycznego. Przepis art. 378 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. zobowiązuje sąd drugiej instancji do rozpoznania sprawy w granicach apelacji, czyli do ponownej oceny merytorycznej sprawy w granicach wyznaczonych przez stronę zakresem zaskarżenia, stawianymi zarzutami i wnioskami, chybże chodziło o nieważność postępowania, którą bierze pod uwagę z urzędu. W niniejszej sprawie tej ostatniej okoliczności sąd II instancji nie dopatrzył się.

Rozpoznawanie apelacji sprowadza się do tego, że sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, czyli w sposób w zasadzie nieograniczony. Jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą przez sąd pierwszej instancji. Ma zatem obowiązek ocenić ustalony stan faktyczny oraz prawidłowość zastosowania właściwych przepisów prawa materialnego (nawet, gdyby to nie było przedmiotem zarzutów apelacji). Tym samym postępowanie apelacyjne - choć odwoławcze - ma charakter rozpoznawczy (merytoryczny), a z punktu widzenia metodologicznego stanowi dalszy ciąg postępowania przeprowadzonego w pierwszej instancji.

Zdaniem sądu II instancji Sąd Okręgowy, przy wydawania zaskarżonego orzeczenia dopuścił się błędu w ustaleniu stanu faktycznego, a w konsekwencji dokonał błędnej oceny prawnej co doprowadziło do częściowego uwzględnienia roszczenia głównego (w zakresie zapłaty kwoty 32.000 zł), jak i oddalonia roszczenia wzajemnego o zapłatę 31.44,56 zł.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska sądu I instancji, że strony rozwiązały umowę zgodnie ze swą wolą. Różnice pomiędzy odstąpieniem od umowy przez jedną ze stron kontaktu, a wspólną decyzją o jej rozwiązaniu są niezwykle istotne w świetle zawartej umowy nr (...) zawartej w dniu 26 sierpnia 2010 r. Wniosek wywiedziony przez sąd I instancji w stosunku do złożonych przez strony sobie oświadczeń woli (oświadczenie powódki z dnia 2.12.2010 r. doręczone pozwanej w dniu 8.12.2010 r. i oświadczenia pozwanej z dnia 24.11.2010r. doręczonego powódce 7.12.2010r.), narusza art. 65 § 1 k.c. Przede wszystkim wskazać należy, że strony w umowach je łączących nie przewidziały możliwości rozwiązania umowy i konsekwencji z tym związanych. Oczywiście mimo tego mogłyby rozwiązać umowę, ale poprzez zgodne oświadczenie woli. Takiego zgodnego oświadczenia sąd II instancji nie dopatrzył się w przedstawionych wyżej oświadczeniach. Oświadczenia te były wyraźne i jednoznaczne. Podczas całego postępowania sądowego prezentowały sprzeczne ze sobą stanowiska co do tego, kto pierwszy odstąpił od tej umowy i jakie były tego skutki Strony nigdy nie prezentowały stanowiska, że umowa nr (...) została rozwiązana na ich zgodny wniosek. Obie strony były świadome konsekwencji prawnych i finansowych wynikających właśnie z takiego zakończenia stosunku prawnego, jaki ich łączył. Strony wyraźnie oświadczały, że ich zamiarem było dążenie do odstąpienia od umowy (umów) z uwagi na wskazywane w nich okoliczności, a nie wspólne dążenie do zakończenia stosunku zobowiązaniowego przez wzajemne jego (ich) rozwiązanie. Tak więc te oświadczenia należało ocenić jako oświadczenia o odstąpieniu od umowy (umów) i pod tym kątem ocenić ich skuteczność. W tym miejscu sąd II instancji pragnie wskazać, że z uwagi na zakres zaskarżenia obecnie przedmiotem zainteresowania w tej sprawie pozostały te oświadczenia jedynie w stosunku do umowy nr (...) dotyczącej sprzedaży nagrzewnicy. Mając na uwadze art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, a więc chwilą doręczenia. Tak więc w pierwszej kolejności należało ocenić skuteczność oświadczenia pozwanej/powódki wzajemnej o odstąpieniu od umowy. Zgodnie z umową nr (...) w przewidziano w niej możliwość odstąpienia od umowy przez sprzedającego jeżeli kupujący nie zapłaci którejkolwiek z rat za okres dłuższy niż 30 dni. Powódka/pozwana wzajemna temu nie przeczyła, że kolejnej raty w zakreślonym terminie za nagrzewnicę nie zapłaciła, choć podnosiła że czyniła to dlatego że nadał nie spełniała ona jej oczekiwań w zakresie prawidłowego funkcjonowania urządzenia magazynowo – suszącego. To powstrzymanie się z zapłatą nie miało jednak usprawiedliwienia tak w treści umowy, jak też w stanie faktycznym, co wyraźnie wynika z opinii biegłego W. N. (k. 325-340), który przeprowadził eksperyment dowodowy, który wykazał, że możliwe jest osiągnięcie zakładanych parametrów suszenia przy zastosowaniu nagrzewnicy oferowanej przez pozwaną/powódkę wzajemną, ale wymaga to odpowiedniego przygotowania urządzenia i jego obsługi, z czym nie radziła sobie strona powodowa i ona za to ponosiła odpowiedzialność. W tych okolicznościach uznać należało, że odstąpienie od umowy sprzedaży nagrzewnicy przez pozwaną/powódkę wzajemną było uzasadnione i wywołało skutki przewidziane w 494 k.c., tj. obowiązek zwrotu świadczeń. (po stronie powódki zwrot urządzenia, po stronie pozwanej zwrot wpłaconej części ceny sprzedaży – 32.000 zł). Nie można też nie zauważyć, że składając oświadczenie o odstąpieniu od umowy pozwana/powódka wzajemna powołują się na zapisy umowy sprzedaży nagrzewnicy (§ 9 ust 1) zażądała od powódki stosownej kary umownej w wysokości 31.404,56 zł. Zdaniem sądu II instancji w świetle postanowień umowy brak jest podstaw by to żądanie pozwanej kwestionować tak co do zasady, jak i wysokości. Tak więc istniała podstawa by pozwana /powódka wzajemna tą należność pieniężną potrąciła z należnością pieniężną powódki/pozwanej wzajemnej, co znalazło wyraz w oświadczeniu o potrąceniu z 6 czerwca 2012r. (k 448). Jak wynika z jo treści pozwana/powódka wzajemna potrąca swoją wierzytelność z tytułu kary umownej z wierzytelnością powódki/pozwanej wzajemnej z tytułu należnego zwrotu kwoty 32.000 zł, przy czym oświadczenie to wyraźnie mówi jedynie o potrąceniu tylko tych kwot (bez odsetek). Tak więc w myśl art. 498 k.c. doszło do umorzenia się wierzytelności nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, a więc pozwana miała nadal nieuregulowaną należność w wysokości 595,44 zł z tytułu zwrotu reszty kwoty z zapłaty części ceny za nagrzewnicę. W tym więc zakresie żądanie powódki nadal było uzasadnione wraz odsetkami zgodnie żądaniem co do ich daty początkowej określonej w pozwie.

Mając to na uwadze Sąd Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z powołanymi wyże przepisami kodeksu cywilnego i postanowieniami umowy nr (...) zaskarżony wyrok w pkt II ppkt a.

Natomiast nie była zasadna apelacja powódki w pozostałym zakresie. Powódka wzajemna domagała się potrącenia całej sumy 32.000 zł i zapłaty w ramach swojego powództwa (które zostało co do żądania zapłaty oddalone w całości) kwoty 5.287,97 zł. Jak już wskazano wyżej potrąciły się jedynie należności główne, albowiem tak okręcono potrącenie. W świetle jego treści nie było podstaw do potrącania wskazanych w nim należności z uwzględnieniem należnych odsetek. Tak więc z jednej strony nie doszło do potrącenia w pełni należności powódki z należnością pozwanej (pozostała kwota 595,44 zł, a skoro tak to po stronie powódki wzajemnej/ pozwanej nie powstała nadwyżka w kwocie 5.287,97 zł z tytułu należnych odsetek od kwoty 31.404, 56 zł.

Mając to na uwadze w tym zakresie apelacja powódki wzajemnej/pozwanej została na podstawie art. 385 k.p.c. oddalona (pkt III).

Zasadna była też apelacja w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Sąd I instancji na podstawie art. 100 k.p.c. zniósł miedzy stronami koszty procesu wskazując, że wartość przedmiotu sporu wskazana w pozwie głównym i wzajemnym były zbliżone, a powódka wygrała sprawę jedynie w niewielkiej części, a powództwo wzajemne zostało w całości oddalone. Sąd II instancji nie podziela takiego rozstrzygnięcia o kosztach za postępowanie I instancyjne. Jego ocenie należało zastosować zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów uwzględniając wartość zgłoszonych roszczeń i poniesione i należne koszty.

Wartość przedmiotu sporu z pozwu głównego wynosiła w przybliżeniu 236.000 zł a wartość przedmiotu sporu z pozwu wzajemnego 188.000 zł. Obie strony w tytułu wywiedzionych pozwów poniosły opłaty sadowe – powódka 11.808 zł, powódka wzajemna 9.402 zł. Poza tym każda ze stron była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, a więc miała prawo do co najmniej kosztów zastępstwa procesowego w stawce minimalnej za pozew w kwocie 7.200 zł i 3.600 zł za pozew wzajemny.

Faktem jest, że powódka wzajemna w trakcie postępowania ograniczyła żądanie jedynie do zapłaty kwoty 5.287,97 zł, ale było to wynikiem z jednej strony zastosowania się pozwanej wzajemnej do zadania wydania nagrzewnicy a z drugiej strony do dokonania potrącenia dochodzonej należności pieniężnej z należnością powódki/pozwanej wzajemnej. Jednakże co do zasady realizacja przez pozwanego (pozwanego wzajemnego) w toku postępowania objętych powództwem świadczeń skutkuje uznaniem go za przegrywającego proces, ze skutkami, o jakich mowa w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., również w części dotyczącej zaspokojonego w ten sposób roszczenia, jeżeli tylko było ono wymagalne w dacie wniesienia pozwu. A tak należało ocenić zachowanie pozwanej wzajemnej w związku z wydaniem nagrzewnicy. Zdaniem sądu II instancji, gdyby nie potrącenie, to co do zasady w chwili wniesienia powództwa powódka wygrałaby sprawę w zakresie kwoty 32.000 zł a więc około 13 %, a przegrała co do 87 z%. Tak więc z kosztów pozwu wzajemnego (11.808 zł + 7.200) należałoby jej się 13% a wiec około 2470 zł. Natomiast pozew wzajemny wygrał co do zasady (z wyłączeniem potrącenia pozwany wzajemny w zakresie 83%, a pozwana wzajemna w zakresie 17% . Tak w wiec z kosztów z pozwu wzajemnego należało się jej 17% z kwoty 3.600, tj 612 zł. Razem należne jej koszty to kwota 3.082 zł . Stosując tą samą metodologię z tytułu pozwu wzajemnego należało się powodowi wzajemnemu 83% z kwot 9.402 (opłata od pozwu ) i 3.600 zł koszty zastępstwa pełnomocnika, razem 10.791 zł. Natomiast z tytułu wygrania pozwu głównego w 87 % , ten procent od kwoty 7.200 zł, tj. 6.264 zł. Razem za obie sprawy 17.791 zł. Po potrąceniu tej kwoty z kwotą należną stronie powodowej/pozwanej wzajemnej należała się ostatecznie pozwanej/powódce wzajemnej kwota 13.973 zł , o której orzeczono na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i 100 zd. 1 in fine k.p.c. oraz § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), zgodnie ze wskazanymi przez powódkę i powoda wzajemnego w pozwie i pozwie wzajemnym wartościami przedmiotu sporu (punk II. ppkt b wyroku)

Na podobnej zasadzie orzeczono o kosztach postępowania apelacyjnego, przyjmując, że na ich wysokość po stronie powódki wzajemnej składały się: opłata od apelacji (1.865 zł), oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 wskazanego rozporządzenia (1.800 zł). Po stronie kosztów pozwanej wzajemnej występowały jedynie koszty zastępstwa w wysokości 1.800 zł. Mając na uwadze dokonaną zmianę orzeczenia przesąd II instancji należało przyjąć, że w stosunku do żądania (37.288 zł) powód wzajemny wygrał sprawę co do kwoty 31.404zł, a więc w 84%, a więc ze swoich kosztów należało mu się kwota 3.078 zł, pozwana wzajemna wygrała sprawę w zakresie 16% , a więc z jej kosztów należała się jej kwota 288 zł , co po potrąceniu daje 2.790 zł na rzecz pozwanej wzajemnej.