Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Małgorzata Zwierzyńska
Protokolant:	Stażysta Anna Szczablewska

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2024 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 27 marca 2023 r. sygn. akt IX GC 105/23

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I AGa 87/23

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Gdańsku nakazem zapłaty z dnia 10 kwietnia 2021 r. wydanym w postępowaniu nakazowym z weksla sygn. akt IX GNc 229/21 w sprawie z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. orzekł, że pozwany ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 82.082,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 października 2020 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami sądowymi w kwocie 1.027 zł i kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 3.617 zł.

Pozwany wniósł zarzuty od tego nakazu.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 27 marca 2023 r. w sprawie sygn. akt IX GC 105/23 utrzymał powyższy nakaz zapłaty w mocy (pkt I) i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.850 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt II).

Szczegółowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sąd Okręgowy przedstawił w pisemnym uzasadnieniu wyroku , na kartach 286 – 292 verte akt sprawy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w całości i zarzucając mu: naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. i poczynienie wskutek tego błędnych ustaleń faktycznych;

2.  art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 278 k.p.c.;

3.  art. 6 k.c.;

4.  art. 101 pkt 2 prawa wekslowego;

5.  art. 1p prawa wekslowego.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Wniósł ponadto o przeprowadzenie dowodu z wydruku Krajowego Rejestru Sądowego pozwanej spółki na okoliczności, że członek zarządu B. S. był także jej wspólnikiem.

Powód wniósł o oddalenie apelacji na koszt pozwanego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja była bezzasadna.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i czyni je także podstawą własnego rozstrzygnięcia, co w takim wypadku nie wymaga ich ponownego przytaczania. (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.). Jeśli natomiast chodzi o dołączony do apelacji wydruk z Krajowego Rejestru Sądowego, to zgodnie z art. 243 ² k.p.c., dokumenty stanowią dowód bez wydawania odrębnego postanowienia.

Sąd Odwoławczy za chybiony uznaje zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., gdyż zgodnie z ustalonym stanowiskiem judykatury, jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby nawet na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Nie jest ponadto uzasadnione wywodzenie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów jedynie w oparciu o fakt dokonania przez stronę odmiennej oceny. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu przez Sąd orzekający wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów mogłaby być skutecznie podważona (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2005 r. sygn. IV CK 387/04, Lex nr 177263 oraz z dnia 27 września 2002 r. sygn. II CKN 817/00, Lex nr 56906).

Zdaniem Sądu Odwoławczego, nie sposób dopatrzeć się w rozumowaniu Sądu a quo naruszenia zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wyroku omówił poszczególne dowody, na których się oparł i dokonał oceny każdego z nich, a ocena ta nie nosi żadnych cech dowolności. Mianowicie Sąd Okręgowy oparł się na przedłożonych przez strony dokumentach uznając za okoliczność niesporną, że dopisek na wekslu „wiceprezes zarządu” nie został uczyniony przez B. S., omówił zeznania przesłuchanego w charakterze strony B. S. wyjaśniając, dlaczego zeznania te traktuje z dużą ostrożnością, a także - dlaczego zeznania świadka B. Ł. nie były przydatne dla rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy i wyciągając na jego podstawie wnioski prawne miał także na uwadze rozkład ciężar dowodu w postępowaniu toczącym się na skutek wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, kwestionowane przez skarżącego w ramach zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. stanowisko Sądu Okręgowego zmierza do forsowania własnej wersji wydarzeń - przede wszystkim tezy, iż wystawcą weksla nie była pozwana spółka, lecz B. S. działający w imieniu własnym.

Rzecz jednak w tym, że teza ta stoi w sprzeczności z zeznaniami B. S., który wprawdzie w wielu momentach zasłaniał się niepamięcią, jednak mimo to zeznał:

„Jak podpisywałem ten weksel, z tego co pamiętam mówiono mi, że to jest dokument dotyczący spółki i mam się podpisywać jako spółka. Po tym jak się podpisałem nikt nie mówił, że powinienem to zrobić inaczej.” „Tutaj chodziło o spółkę i dokumenty podpisywałem jako prezes (…) Podpisywałem dokumenty w imieniu spółki”: Dalej wprawdzie zeznawał: „Mój podpis został tu złożony prywatnie, a nie jako spółka”, zaraz jednak przyznał, że „Kredyt otrzymał spółka, nie ja.” W dalszej części zeznań zeznał: „ Nie pamiętam sytuacji, ale mniemam, że podpisywałem te dokumenty w imieniu spółki. Dokumenty podpisywałem jako spółka, choć właśnie tego nie pamiętam dokładnie.”

Wobec takiej treści zeznań B. S. nie sposób obronić tezy lansowanej przez pozwanego, jakoby jej wiceprezes nie podpisał się na wekslu w imieniu spółki i tym samym tylko on jako osoba fizyczna miałby być zobowiązany z weksla. Teza ta stoi także w sprzeczności z doświadczeniem życiowym, gdyż nie sposób przyjąć, aby osoba fizyczna nie ubiegając się o kredyt dobrowolnie podpisywała weksel i przyjmowała na siebie zobowiązanie innego podmiotu, tym bardziej że zgodnie z § 40 pkt 2 umowy kredytowej zabezpieczeniem wierzytelności banku z tytułu udzielonego kredytu był weksel z wystawienia kredytobiorcy, a kredytobiorcą była wszakże spółka, a nie B. S..

Chybione są również zarzuty apelacji co do rzekomo wadliwej oceny materiału dowodowego co do wysokości zadłużenia spółki, a tym samym – sumy wekslowej, na którą został uzupełniony weksel.

Przede wszystkim należy mieć na uwadze, co słusznie podkreślił również Sąd Okręgowy, że w postępowaniu nakazowym, w jego fazie zapoczątkowanej wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty, dochodzi do przerzucenia ciężaru dowodu na stronę pozwaną (por. uchwała SN z dnia 7 stycznia 196r , III CZP 19/66, wyroki SN z dnia 21 października 2010 r., IV CSK 109/10 i z dnia 27 marca 2014 r., III CSK 100/13).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, pozwany nie podołał temu obowiązkowi, nie zaoferował żadnych wniosków dowodowych na podnoszone przez siebie okoliczności. Sposób wyliczenia sumy wekslowej został przedstawiony przez powoda w piśmie procesowym z dnia 8 lutego 2022 r. i e załączonych do tego pisma wydrukach, a pozwany w piśmie z dnia 11 lutego 2022 r. w sposób bardzo ogólnikowy odniósł się do tych wyliczeń, zarzut jego sprowadzał się do przedstawienia przez powoda jedynie fragmentu historii rachunku, nie wskazywał jednak na żadne arytmetyczne uchybienia ze strony powoda i nie zarzucał też, aby jakiekolwiek wpłaty spółki z tytułu spłaty kredytu nie zostały przez powoda uwzględnione.

Nie może ujść uwadze, że pozwany nie podnosił tego typu zarzutów ani otrzymując wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy oraz samo wypowiedzenie, ani otrzymując wezwanie do wykupu weksla, a wobec tego obecne argumenty są podnoszone wyłącznie na użytek niniejszego procesu.

Zarzucając naruszenia prawa materialnego skarżący akcentuje kwestię dopisku na wekslu „wiceprezes zarządu” naniesionego przez inną osobę, oraz fakt, że jego zdaniem weksel nie zawiera bezwarunkowego polecenia zapłaty.

W tej pierwszej kwestii zgodzić się należy z Sądem pierwszej instancji, iż dopisek takowy nie jest istotny i nie wpływa na treść weksla oraz podmiot zobowiązany z weksla.

Zgodnie z art. 69 prawa wekslowego, w razie zmiany tekstu wekslu osoby, które weksel podpisały po dokonaniu zmiany, odpowiadają według brzmienia tekstu zmienionego; osoby, które weksel poprzednio podpisały, odpowiadają według brzmienia tekstu pierwotnego.

W doktrynie podkreśla się, że a powyższy przepis oznacza częściowe przełamanie formalnej i materialnej surowości zobowiązania wekslowego, celem tej regulacji jest utrzymanie, w miarę możności, ważności weksla. Przepis art. 69 rozciąga zasadę samodzielności podpisów na wypadki zmiany treści weksla, jednak mimo dokonanych zmian weksel musi być nadal ważny, prawo wekslowe nie zawiera bowiem przepisu, zgodnie z którym wszelkie poprawki na dokumencie powodują jego nieważność. At. 69 nie będzie miał zastosowania wówczas, gdy wskutek dokonania zmiany dokument nie może być uważany za ważny weksel – np. przekreślenie sumy wekslowej bez wpisania nowej, wskutek zmiany tekst weksla stał się nieczytelny czy też jeżeli został przekreślony podpis wystawcy. (A. S., Wyd. Prawnicze 2001, kom. do art. 69 pr. wekslowego, (...)).

Również w orzecznictwie przyjmuje się, że ustawa nie zabrania umieszczania na wekslu poza esencjonalnymi jego cechami dalszych oświadczeń, które z istotą wekslu nie pozostają w sprzeczności. Wzmianki na wekslu wykraczające poza treść istotnych jego cech można podzielić na dopuszczalne i niedopuszczalne, a te ostatnie można podzielić na takie, które nie wpływają na jego ważność i takie, które pociągają za sobą jego nieważność (por. wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2017 r., I CSK 470/16).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, dopisek „wice prezes zarządu” pod nazwiskiem B. S., nawet jeśli został uczyniony przez inną osobę, nie wpływa na ważność zobowiązania zaciągniętego przez spółkę, którą reprezentował właśnie B. S., bez względu na to, czy w treści weksla wskazana została jego funkcja we władzach spółki. Dlatego też słusznie Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, nie tylko z tej przyczyny, że okoliczność ta nie była sporna, ale także dlatego, że nie ma to znaczenia dla rozstrzygnięcia, w sytuacji, w której Sąd ten prawidłowo przyjął, że podpis nie został złożony przez B. S. działającego we własnym imieniu, lecz w imieniu spółki i to ona jest zobowiązana wekslowo.

W rozpoznawanej sprawie B. S. złożył podpis pod pieczęcią firmową pozwanej spółki. Takie umiejscowienie podpisu osoby fizycznej wedle części poglądów jest konieczne dla uznania, że osoba podpisująca się działała w imieniu osoby prawnej widniejącej na pieczęci (por. I. Heropolitańska, kom. do art. 1 prawa wekslowego, SIP LEX ) W orzecznictwie prezentowany jest jednak i taki pogląd, że podpis osoby reprezentującej osobę prawną nie musi być zawsze umieszczony pod pieczęcią firmową takiej osoby. Wystarczy, że złożony podpis wykazuje przestrzenny i merytoryczny związek z pieczęcią firmową (por. wyroki SN z dnia 20 lipca 2008 r., V CK 9/06 , i z dnia 2 marca 2016 r., V CSK 406/15).

W świetle powyższego, i wobec graficznego umiejscowienia podpisu B. S. na wekslu bezpośrednio pod pieczątką spółki, w świetle jego zeznań oraz w świetle tego, że to spółka widnieje w deklaracji wekslowej jako wystawca, nie może być wątpliwości, że podpisał się on w imieniu spółki, a nie własnym i w konsekwencji zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem spółki.

Nie sposób również zgodzić się z argumentacją skarżącego, jakoby weksel nie zawierał bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, wymaganego dla ważności weksla własnego (art. 101 pkt 2 prawa wekslowego).

W takim wekslu musi być wyrażona bezwarunkowa wola zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, przy czym dopuszczalne jest użycie jednoznacznych zwrotów ( „zapłacę”, „przyrzekam zapłacić”).Należy rekomendować posługiwanie się tradycyjnymi zwrotami „zapłacę/zapłacimy”, „przyrzekam zapłacić/przyrzekamy zapłacić” (por. A. Szpunar Wyd. Prawnicze 2001 i J. Jastrzębski, M. Kaliński, Lexis Nexis 2014r, kom. do art. 101 pr. Wekslowego, SIP LEX).

Funkcja słów "zapłacę" lub "zapłaci" jest w tekście weksla zupełnie podstawowa; w wypadku weksla trasowanego wyraża ono istotę bezwarunkowego polecenia zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, a w wypadku weksla własnego - przyrzeczenia takiej zapłaty. Braki lub inne błędy w napisaniu (uzupełnieniu) tego kluczowego czasownika muszą być oceniane w całym kontekście weksla, z intencją odszukania - bez żadnych wątpliwości czy wahań - sensu i treści zapisanego w wekslu zobowiązania (…). nie można uznać weksla za nieważny tylko z powodu błędów ortograficznych lub gramatycznych, albo z powodu użycia niewłaściwego wyrazu lub niewłaściwej formy gramatycznej, jeżeli całość tekstu weksla nie pozostawia wątpliwości, że jest on zgodny z przepisami prawa wekslowego i zwyczajami w obrocie wekslowym ( tak SN w wyroku z dnia 23 stycznia 1998 r. I CKN 431/97).

W tym stanie rzeczy nie mogą się ostać wywody skarżącego, usiłującego wykazać, że w przypadku spółki bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty powinno być wyrażone zwrotem „zapłaci spółka” i jakoby posłużenie się w niniejszej sprawie w treści weksla zwrotem: „ zapłacę” miałoby być wadliwe w sytuacji, gdy wystawcą weksla jest spółka.

Uznając zatem, że w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy nie dopuścił się również naruszeń prawa materialnego Sąd Odwoławczy oddalił apelację na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 6 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych orzekł obciążając nimi pozwanego jako przegrywającego to postępowanie.

Na oryginale właściwy podpis.