Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Zwierzyńska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2023 r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu

z dnia 27 kwietnia 2023 r. sygn. akt VI GC 73/21

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I AGa 138/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2023 r. Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawie sygn. akt VI GC 73/21 w sprawie z powództwa M. S. przeciwko (...) S.A w G. o zapłatę orzekł następująco:

I.  zasądził od pozwanego (...) S.A w G. na rzecz powoda M. S. kwoty: a. 249.704,11 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, b. 422,63 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 listopada 2020 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 34.222,91 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 241,84 zł tytułem nieuiszczonych wydatków na wynagrodzenie biegłego za udział w rozprawie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Powód prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W., której przeważający przedmiot stanowi sprzedaż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, farb i szkła prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach ( (...): 47.52). W ramach działalności gospodarczej powoda funkcjonuje kilka jednostek organizacyjnych, m.in. sieć marketów budowlanych (...) oraz stacja benzynowa (franszyza (...)). W związku z wykonywaną działalnością gospodarczą powód zawarł z pozwanym umowy na dostawę energii elektrycznej. Ponadto, co roku strony zawierały porozumienia dotyczące ustalenia przewidywanego zużycia energii elektrycznej oraz indywidualnej stawki za energię elektryczną. W okresie od stycznia 2018 r. do grudnia 2019 r. pozwany błędnie wyliczał należne mu wynagrodzenie za dostawy energii elektrycznej, nie uwzględniając zawartych z powodem porozumień i stosując wyższe, niż uzgodnione ceny jednostkowe. Pozwany wystawiał faktury VAT w zawyżonej wysokości i pobierał wynagrodzenie wyższe, niż należne mu na podstawie zawartych porozumień. Powód dokonywał płatności na rzecz pozwanego w kwotach i terminach wskazanych na fakturach. W dniu 30 września 2020 r. przedstawiciel pozwanego – C. K. (opiekun klienta – powoda) przekazał powodowi informację odnośnie pobierania przez pozwanego wynagrodzenia za dostawy energii elektrycznej w zawyżonej wysokości, poinformował, że wystawione zostały faktury korygujące oraz wskazał, aby powód zwrócił się do pozwanego o zwrot nadpłaconych kwot. W związku z błędnym wyliczaniem przez pozwanego należnego mu wynagrodzenia za dostawy energii elektrycznej pozwany wystawił powodowi faktury korygujące o numerach: (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.165,28 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.034,38 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 747,95 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 11.199,83 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.239,41 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 12.826,73 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 1.082,90 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.100,83 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 11.262,89 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.674,80 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 825,04 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 9.591,76 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 695,07 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 704,72 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 12.490,76 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.268,90 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 723,93 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 10.560,14 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.249,20 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 691,19 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 10.832,08 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.621,56 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 799,38 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.760,78 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 855,43 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 11.578,96 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 5.679,52 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 947,45 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 13.371,39 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.157,90 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 1.046,75 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 13.856,63 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.193,25 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 691,66 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 10.634,15 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.144,74 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 653,57 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 11.981,46 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.147,15 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 663,08 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 12.758,43 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.080,30 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 789,92 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020r. na kwotę 16.106,44 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.773,28 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 15.754,75 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 855,41 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 2.613,15 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 875,60 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.199,35 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 1.008,87 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 14.655,05 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 15.016,37 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.801,77 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 1.156,53 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 3.384,96 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 1.460,10 zł do zwrotu, (...)-R z 29 września 2020 r. na kwotę 11.428,35 zł do zwrotu.

Razem w poszczególnych latach wielkość korekt wyniosła: 209.406,03 zł w 2018 r. oraz 184.113,01 zł w 2019 r., tj. łącznie 393.519,04 zł. W dniu 8 października 2020 r. pozwany zwrócił powodowi bezpodstawnie pobrane środki w łącznej kwocie 393.519,04 zł. W dniu 22 października 2020 r. powód, działając za pośrednictwem swojego pełnomocnika, wezwał pozwanego do zapłaty odszkodowania w kwocie 249.704,11 zł w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania. W treści tego pisma pełnomocnik powoda wskazał, że dochodzone żądanie pozostaje w związku z błędnym wystawianiem przez pozwanego faktur dotyczących sprzedaży energii elektrycznej na rzecz powoda poprzez stosowanie wyższych, niż uzgodnione cen jednostkowych. Ponadto, w wezwaniu powód zażądał zapłaty kwoty 422,63 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po dniu wymagalności roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia (2 października 2020 r.) do dnia zapłaty (8 października 2020 r.). Przedmiotowe wezwanie zostało pozwanemu doręczone w dniu 26 października 2020 r. W piśmie z dnia 3 listopada 2020 r. pozwany odmówił zapłaty odszkodowania na rzecz powoda wskazując, iż nie widzi podstaw do wypłaty odszkodowania oraz kwestionując zgłoszone przez powoda żądanie tak co do zasady, jak i co do wysokości. Powód inwestuje wolne środki pieniężne w towar do marketów budowlanych (...), ze względu na osiągane duże obroty i relatywnie wysoką marżę (stopę zwrotu) w tej części swojego przedsiębiorstwa, co przekłada się na najwyższy dochód z zainwestowanych pieniędzy. Przedsiębiorstwo powoda posiada dwa magazyny – w W. i w K.. Przychód i wartość sprzedanych towarów w latach 2018 – 2020 kształtowały się następująco: w 2018 r. przychód wyniósł 8.607.610,79 zł, przy wartości sprzedanych towarów na poziomie 6.506.195,87 zł; w 2019 r. przychód wyniósł 9.139.060,05 zł, przy wartości sprzedanych towarów na poziomie 6.750.033,82 zł; w 2020 r. przychód wyniósł 7.528.171,16 zł, przy wartości sprzedanych towarów na poziomie 5.555.050,19 zł. Średni stan magazynowy wynosił 2.731.981,72 zł w roku 2018, 3.196.599,71 zł w roku 2019 i 2.609.457,24 zł w roku 2020. Wskaźnik średniej rotacji stanu magazynowego w przedsiębiorstwie powoda na rok 2018 wynosił 2,38, a rotacja na miesiąc 0,2. Wskaźnik średniej rotacji stanu magazynowego w przedsiębiorstwie powoda na rok 2019 wynosił 2,13, a rotacja na miesiąc 0,18. Wskaźnik średniej rotacji stanu magazynowego w przedsiębiorstwie powoda na rok 2020 wynosił 2,13, a rotacja na miesiąc 0,18. We wszystkich badanych okresach, tj. w roku 2018, 2019 i 2020 średnia marża w przedsiębiorstwie powoda była wyższa, niż 30%. W roku 2018 średnia marża wyniosła 132,30%, w roku 2019 - 135,39%, a w roku 2020 – 135,52%. Kwota korekt faktury za miesiąc styczeń 2018 r. wynosiła 17.263,53 zł. Kwota ta zainwestowana w towar handlowy przyniosłaby w roku 2018 dochód w kwocie 13.929,33 zł, w roku 2019 dochód w kwocie 28.615,65 zł, a w roku 2020 dochód w kwocie 41.396,87 zł. Tym samym, w latach 2018 – 2020 kwota ta przyniosła by dochód w łącznej wysokości 83.941,86 zł. Kwoty korekt faktur za pozostałe miesiące 2018 r. przyniosłyby następujący dochód: 1) korekta za luty 2018 r. w kwocie 17.282,46 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 12.229,00 zł, w 2019 roku dochód rzędu 27.073,17 zł, w 2020 roku dochód rzędu 39.165,44 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 78.467,61 zł, 2) korekta za marzec 2018 r. w kwocie 18.051,26 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 11.230,24 zł, w 2019 roku dochód rzędu 26.862,20 zł, w 2020 roku dochód rzędu 38.860,25 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 76.952,69 zł, 3) korekta za kwiecień 2018 r. w kwocie 13.519,06 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 7.255,20 zł, w 2019 roku dochód rzędu 19.057,85 zł, w 2020 roku dochód rzędu 27.570,07 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 53.883,12 zł, 4) korekta za maj 2018 r. w kwocie 14.779,77 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 6.669,61 zł, w 2019 roku dochód rzędu 19.676,28 zł, w 2020 roku dochód rzędu 28.464,72 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 54.809,61 zł, 5) korekta za czerwiec 2018 r. w kwocie 15.568,66 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 5.693,97 zł, w 2019 roku dochód rzędu 19.505,87 zł, w 2020 roku dochód rzędu 28.218,20 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 53.418,05 zł, 6) korekta za lipiec 2018 r. w kwocie 19.976,66 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 5.807,22 zł, w 2019 roku dochód rzędu 23.653,56 zł, w 2020 roku dochód rzędu 34.218,47 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 63.679,24 zł, 7) korekta za sierpień 2018 r. w kwocie 19.383,44 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 4.382,60 zł, w 2019 roku dochód rzędu 21.802,44 zł, w 2020 roku dochód rzędu 31.540,54 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 57.725,57 zł, 8) korekta za wrzesień 2018 r. w kwocie 16.041,56 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 2.590,71 zł, w 2019 roku dochód rzędu 17.092,84 zł, w 2020 roku dochód rzędu 24.727,38 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 44.410,93 zł, 9) korekta za październik 2018 r. w kwocie 19.224,59 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 1.862,86 zł, w 2019 roku dochód rzędu 19.345,17 zł, w 2020 roku dochód rzędu 27.985,72 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 49.193,75 zł, 10) korekta za listopad 2018 r. w kwocie 19.613,35 zł przyniosłaby w 2018 roku dochód rzędu 633,51 zł, w 2019 roku dochód rzędu 18.574,03 zł, w 2020 roku dochód rzędu 26.870,15 zł, co łącznie daje dochód za lata 2018 – 2020 na poziomie 46.077,69 zł. Kwoty korekt faktur za miesiące styczeń – grudzień 2019 r. przyniosłyby następujący dochód: 1) korekta za styczeń 2019 r. w kwocie 17.576,04 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 13.799,49 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 21.716,79 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 35.516,28 zł, 2) korekta za luty 2019 r. w kwocie 18.205,93 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 12.549,38 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 21.287,50 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 33.836,88 zł, 3) korekta za marzec 2019 r. w kwocie 14.448,29 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 8.574,66 zł, zaś w 2020 roku dochód rzędu 15.935,50 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 24.510,16 zł, 4) korekta za kwiecień 2019 r. w kwocie 13.042,96 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 6.490,75 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 13.520,39 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 20.011,13 zł, 5) korekta za maj 2019 r. w kwocie 13.500,53 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 6.071,58 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 13.546,97 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 19.618,55 zł, 6) korekta za czerwiec 2019 r. w kwocie 15.483,59 zł przyniosłaby w 2019 roku dochód rzędu 5.479,64 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 14.509,85 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 19.989,49 zł, 7) korekta za lipiec 2019 r. w kwocie 14.298,35 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 4.048,15 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 12.698,66 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 16.746,81 zł, 8) korekta za sierpień 2019 r. w kwocie 13.982,16 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 2.968,97 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 11.732,84 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 14.701,82 zł, 9) korekta za wrzesień 2019 r. w kwocie 12.387,66 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 1.753,60 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 9.787,97 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 11.541,57 zł, 10) korekta za październik 2019 r. w kwocie 14.762,73 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 1.044,91 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 10.941,36 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 11.986,27 zł, 11) korekta za listopad 2019 r. w kwocie 17.149,04 zł przyniosłaby w 2019 r. dochód rzędu 606,90 zł, zaś w 2020 r. dochód rzędu 12.289,90 zł, co łącznie daje dochód za lata 2019 – 2020 na poziomie 12.896,80 zł, 12) korekta za grudzień 2019 r. w kwocie 19.275,73 zł przyniosłaby w 2020 r. dochód rzędu 12.413,96 zł. Suma korekt faktur za okres styczeń 2018 r. – grudzień 2019 r. przyniosłaby zatem powodowi łącznie dochód rzędu 937.689,99 zł. Zwiększona sprzedaż miała wpływ na poziom kosztów. Przyjmując, że utracony dochód wyniósł 937.689,99 zł to poniesione koszty wyniosłyby 14.065,35 zł (tj. 1,5% z kwoty 937.689,99 zł). Utracone korzyści wynikające z pobierania przez pozwanego zawyżonych opłat za energię elektryczną wynoszą 923.624,64 zł (według wyliczenia: 937.689,99 zł - 14.065,35 zł).

Sąd a quo mając na względzie treść art. 471 k.c., art. 355 § 1 k.c., a także całokształt dowodów i okoliczności sprawy nie miał żadnych wątpliwości co do tego, że pozwany wykonał swoje zobowiązanie względem powoda w sposób nienależyty wystawiając powodowi w okresie od stycznia 2018 r. do grudnia 2019 r. faktury za sprzedaż i przesył energii elektrycznej w zawyżonej wysokości, tj. w sposób niezgodny z obowiązującymi strony postanowieniami umowy i dodatkowych porozumień do niej. Pozwany nie kwestionował swojego błędu w tym zakresie, oraz w zasadzie nie kwestionował też sposobu prowadzenia działalności gospodarczej przez powoda, w tym faktu lokowania przezeń wolnych środków pieniężnych w towar handlowy dostarczany do marketów budowlanych sieci (...). W ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego co do tego, że szkoda, o której mowa jest szkodą o charakterze czysto hipotetycznym, tzw. szkodą ewentualną, jak również, że za szkodę tę pozwany nie ponosi odpowiedzialności, gdyż według pozwanego to powód powinien był zweryfikować poprawność wystawionych na jego rzecz faktur. W kwestii tzw. szkody ewentualnej Sąd I instancji zaznaczył, iż w odróżnieniu od utraconych korzyści ( lucrum cessans) prawdopodobieństwo uzyskania dochodu określa się nie jako bardzo wysokie, lecz jedynie w kategoriach szansy. Szkoda ewentualna nie jest objęta obowiązkiem odszkodowawczym na podstawie art. 361 § 2 k.c., gdyż ten przepis indemnizuje nieuzyskany dochód, a nie utratę szansy. W związku z powyższym, przede wszystkim, Sąd Okręgowy miał na uwadze, iż w okolicznościach rozpoznawanej spray przeprowadzone postępowanie dowodowe z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością wykazało, że powód w razie dysponowania środkami pieniężnymi nienależnie uiszczonymi pozwanemu zainwestowałby te środki w towar budowalny dostarczany do marketów sieci (...), z czego w okresie od stycznia 2018 r. do dnia 7 października 2020 r. osiągnąłby dochód na poziomie 923.624,64 zł, co stanowi wartość znacznie przewyższającą kwotę dochodzoną pozwem. W ocenie Sądu a quo, co istotne, powód ponad wszelką wątpliwość wykazał, że w ten właśnie sposób prowadzi na co dzień swoją działalność gospodarczą, tzn. inwestując wolne środki pieniężne w materiały budowlane dostarczane do prowadzonej przez siebie sieci marketów budowlanych (...). Na okoliczność tę powód przedłożył odpowiednie dokumenty księgowe, a nadto fakt ten został również potwierdzony dowodem z opinii biegłego sądowego z dziedziny rachunkowości i finansów, L. K.. W konsekwencji, Sąd a quo nie miał żadnych wątpliwości co do twierdzeń powoda, że w analogiczny sposób zainwestowałby środki pieniężne nienależnie uiszczone pozwanemu, a tym samym, że w przypadku, gdyby pozwany wystawił faktury za lata 2018 i 2019 w prawidłowej, tj. zgodnej z umową i porozumieniami stron wysokości, to powód osiągnąłby dochód w kwocie wyliczonej przez biegłego. Nieosiągnięcie zaś tego dochodu przez powoda stanowi utraconą korzyść (szkodę), albowiem kwotę tę powód z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością mógł realnie uzyskać, gdyby pozwany wykonał swoje zobowiązanie w sposób należyty (prawidłowy). W tym stanie rzeczy, nie budziło także wątpliwości Sądu I instancji, że pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego a szkodą powoda w postaci lucrum cessans istnieje adekwatny związek przyczynowy przejawiający się w stwierdzeniu, że gdyby pozwany wystawił przedmiotowe faktury w prawidłowej wysokości, to powód nie uiściłby na rzecz pozwanego nienależnej nadwyżki w kwocie 393.519,04 zł, a w rezultacie nie poniósłby szkody w postaci utraconych korzyści realnie możliwych do uzyskania, gdyż przedmiotową kwotę (nadwyżkę) w wysokości 393.519,04 zł zainwestowałby w materiały budowlane, z których sprzedaży osiągnąłby dochód rzędu 923.624,64 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego w próżnię trafiała także argumentacja pozwanego, iż to powód winien był zweryfikować poprawność wystawionych na jego rzecz faktur VAT (art. 355 § 2 k.c.). W konsekwencji, pozwany nie wykazał, że w sprawie niniejszej nie ponosi winy w nienależytym wykonaniu zobowiązania. Powód udowodnił zaś wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, o których mowa w art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., tj. nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwanego, szkodę w postaci lucrum cessans oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego a powstałą szkodą. Powód wykazał również fakt poniesienia szkody w kwocie 422,63 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie (kapitałowych). Z przedstawionych względów Sąd a quo, na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., orzekł jak w pkt 1. formuły sentencji wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwot zasądzonych na rzecz powoda Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., a o kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd I instancji nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 241,84 zł tytułem nieuiszczonych wydatków na wynagrodzenie biegłego za udział w rozprawie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, co skutkowało uwzględnieniem przez Sąd I instancji w całości i przyjęcia za własne twierdzeń wskazanych przez biegłego z zakresu finansów i rachunkowości (...) w zakresie w jakim wskazał na wysokość utraconych korzyści oraz w zakresie sposobu jej ustalenia;

2.  naruszenie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 355 § 2 k.c. poprzez niewłaściwą wykładnię wskazanych przepisów i w konsekwencji uznanie, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę w postaci utraconych korzyści jakie poniósł powód.

W związku z powyższymi zarzutami apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje.

Powód wniósł o oddalenie apelacji na koszt pozwanego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Mając na uwadze, że przeprowadzenie rozprawy nie było konieczne, a żadna ze stron o to nie wnosiła, Sąd Apelacyjny rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c.

Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ustalenie faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, co zwalnia z obowiązku ich ponownego przytaczania (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.). Tym samym nie podziela zarzutu błędu w tych ustaleniach, co zdaniem skarżącego miałoby być wynikiem naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu nie może ograniczać się jedynie do wskazywania, że możliwe były inne wnioski odnośnie do faktów, lecz polega na wykazaniu, że wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający były niemożliwe, niespójne, nielogiczne lub sprzeczne z doświadczeniem życiowym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., sygn. akt II CKN 817/00; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2004 r., sygn. akt IV CK 339/02; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2003 r., sygn. akt IV CK 274/02).

W ocenie Sądu Odwoławczego, skarżący nie podołał temu zadaniu. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy nie nosi cech dowolności, Sąd ten wyjaśnił, na jakich dowodach się oparł i dlaczego zasługują one na wiarę, podkreślając zwłaszcza wagę opinii biegłego, która była kompleksowa i wyczerpująca, stanowiąc dla Sądu Okręgowego pełnowartościowy materiał do poczynienia kluczowych ustaleń faktycznych.

Zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd meriti prawidłowo również uznał, że z dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym zwłaszcza z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości i finansów (...) oraz z ustnych wyjaśnień biegłego złożonych na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2023 r. ponad wszelką wątpliwość wynika, że powód inwestując wolne środki pieniężne w towar do marketów budowlanych (...), w okresie od przekazania nadpłaconych środków pozwanemu, tj. od stycznia 2018 r. do dnia poprzedzającego datę ich zwrotu przez pozwanego, tj. do dnia 7 października 2020 r., osiągnąłby dochód w kwocie 923.624,64 zł, co stanowi wartość korzyści utraconych przez powoda na skutek błędnego, tj. niezgodnego z umową i dodatkowymi porozumieniami do niej, wyliczenia przez pozwanego ceny sprzedaży i dostawy energii elektrycznej powodowi w okresie od stycznia 2018 r. do grudnia 2019 r.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego w zakresie braku uwzględnienia przez biegłego kosztów uzyskania utraconego przez powoda dochodu oraz podatków, które powód musiałby zapłacić, biegły w swojej opinii wyraźnie wskazuje, że „Zwiększona sprzedaż miała wpływ na poziom kosztów. Nie można jednoznacznie ocenić jakiego rzędu są to kwoty. Jednak biorąc pod uwagę specyfikę prowadzonej działalności wzrost tych kosztów był nieznaczny. Do powyższych wyliczeń przyjęto, że jest to wartość 1,5% osiąganych dochodów. Przyjmując, że utracony dochód wyniósł 937689,99 zł to poniesione koszty wyniosłyby 14065,35 zł". (k. 237 ).

Jak słusznie podkreśla powód w odpowiedzi na apelację, biegły ustalił koszty uzyskania dochodu zgodnie ze swoją wiedzą i doświadczeniem. Natomiast w zakresie podatków, powód zauważył, iż biegły L. K. jest doradcą podatkowym, a więc specjalistą w tym zakresie. Ponadto, składając ustne wyjaśnienia na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2023 r. biegły wskazał, że „Jeżeli chodzi o kwestię nieodniesienia się do podatku, to po pierwsze nie miałem takiego zlecenia ze strony Sądu, po drugie jest to kwestia indywidualna - opodatkowanie szkody jakiej doznał dany podmiot. Ja nie wiem w jaki sposób Sąd rozstrzygnie i czy w przypadku zasądzenia będzie to nazwane odszkodowaniem, czy rekompensatę i nie chciałbym tu podpowiadać sposobu rozliczenia”. (k. 269).

Biegły wyjaśniał, że opodatkowanie jest kwestią indywidualną i nie jest możliwe ustalenie w jakiej wysokości podatek zostałby zapłacony, gdyby powód nie doznał szkody w wyniku działań pozwanego. Natomiast nie można tracić z pola widzenia wysokości utraconych korzyści ustalonych przez biegłego (923.624,64 zł) i wysokości dochodzonego przez powoda roszczenia (249.704,11 zł i 422,63 zł odsetek za opóźnienie). Biorąc pod uwagę te kwoty, nawet gdyby przyjąć, że powód postępuje nieracjonalnie i wybiera dla siebie najbardziej niekorzystny sposób opodatkowania (skala podatkowa) i płaci 32% podatek dochodowy, to utracony dochód po opodatkowaniu wyniósłby 628.064,76 zł (923.624,64 zł x 32% = 295.559,88 zł; 923.624,64 - 295.559,88 zł = 628.064,76 zł). Jest to nadal wyższa kwota niż kwota dochodzona pozwem, zatem ta argumentacja nie podważa w żaden sposób trafności zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie zasługuje na aprobatę zarzut naruszenia art. 233 k.p.c.

Skarżący forsując naruszenie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 355 § 2 k.c., polegające przede wszystkim na braku wykazania przez powoda wysokości rzeczywiście utraconych korzyści całkowicie traci z pola widzenia, iż wykazanie szkody w postaci lucrum cessans z natury rzeczy ma charakter hipotetyczny. Nie sprzeciwia się to przyjęciu, że szkoda rzeczywiście powstała, jeżeli zostanie udowodnione tak duże prawdopodobieństwo osiągnięcia korzyści majątkowej przez poszkodowanego, że rozsądnie rzecz oceniając można stwierdzić, iż poszkodowany na pewno uzyskałby korzyść, gdyby nie wystąpiło zdarzenie, w związku z którym ten skutek był niemożliwy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w rozpoznawanej j sprawie Sąd I instancji słusznie doszedł do przekonania, iż powód udowodnił wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, o których mowa w art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., tj. nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwanego, szkodę w postaci utraconych korzyści, które nie mają charakteru hipotetycznego oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego a powstałą szkodą.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się także jakiejkolwiek winy po stronie powoda w braku zweryfikowania faktur, bowiem jest dla niego oczywiste, iż to pozwany jako profesjonalista powinien dołożyć należytej staranności przy ich wystawianiu.(art. 355 § 2 k.c.).

W konsekwencji nieuprawnione jest stawianie Sądowi a quo zarzutu naruszenia art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 355 § 2 k.c.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Odwoławczy na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na mocy art. 98 k.p.c. , art. 99 k.p.c. i art.108 § 1 k.p.c. w związku z § 2 pkt 7 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm).

SSA Małgorzata Zwierzyńska