Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 104/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w G. z 18.01.2024 r., XIV K 253/23

1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.Granice zaskarżenia

0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.Ustalenie faktów

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.Ocena dowodów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. rażąca niewspółmierność orzeczonej kary łącznej (…) w stosunku do właściwości i warunków osobistych skazanego, rodzaju i ilości popełnionych przestępstw, a także stopnia zawinienia skazanego oraz stopnia społecznej szkodliwości czynu, jakiego dokonał oraz w relacji do celów, jakie środek ten powinien spełnić w postaci zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania na skazanego, jak tez na całe społeczeństwo, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia wobec skazanego rażąco niewspółmiernej kary, która nie spełnia dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 k.k., a których prawidłowe zastosowanie powinno skutkować orzeczeniem znacznie łagodniejszej kary,

2. obraza przepisów (…) art. 85a k.k. w zw. z art. 86 k.k. (…) przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. poprzez orzeczenie kary łącznej pozbawienia wolności stosując zasadę asperacji, podczas gdy biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze w sprawie zastosowanie winna znaleźć zasada pełnej absorpcji, bądź wymiar kary do niej zbliżony.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy zaznaczyć, że poniższe rozważania uwzględniają konieczność częściowej zmiany wyroku, co do której motywy przedstawiono dalej, w sekcjach 4.1. i 5.2. niniejszego uzasadnienia.

W następnej kolejności Sąd Apelacyjny za konieczne uważa wskazanie na granice możliwej do orzeczenia kary łącznej.

W przypadku nieprawomocnego wyroku łącznego wydanego przez Sąd Okręgowy granice te wynosiły od roku do 2 lat i 9 miesięcy (Sąd Okręgowy błędnie wskazał jako górną granicę kary łącznej 2 lata i 7 miesięcy pozbawienia wolności, ponieważ suma kar wynosiła: 6 miesięcy ograniczenia wolności + 1 rok pozbawienia wolności + 10 miesięcy pozbawienia wolności + 8 miesięcy pozbawienia wolności).

Zatem orzeczona przez Sąd Okręgowy kara łączna 2 lat pozbawienia wolności znajdowała się niemal w połowie między dolną a górną granicą możliwej do orzeczenia kary łącznej, zaś skazany realnie zyskiwał na połączeniu kar krótszy o 9 miesięcy okres pobytu w zakładzie karnym.

Sąd Apelacyjny przy połączeniu kar (bez kary z wyroku II K 771/23 - zob. sekcja 4.1. uzasadnienia) mógł orzec karę łączną od roku do 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności. Orzeczona w punkcie I wyroku Sądu Apelacyjnego kara łączna roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności jest znacznie bliżej dolnej granicy możliwego wymiaru kary łącznej, jednakże Sąd odwoławczy miał na względzie, iż w czasie jej orzekania skazany miał już odbytą w całości karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z wyroku II K 771/23.

Fakt odbycia w całości przez skazanego kary ze sprawy II K 771/23 powodował, że aby apelacja wniesiona wyłącznie na korzyść skazanego nie spowodowała zmiany wyroku na jego niekorzyść, koniecznym było takie ukształtowanie nowe kary łącznej, by po uprawomocnieniu wyroku skazany opuścił zakład karny co najmniej o 9 miesięcy wcześniej niż w przypadku odbycia każdej z kar z osobna (a więc opuścił go w takim czasie, jaki wynikał z zaskarżonego apelacją wyroku).

Orzeczenie przez Sąd Apelacyjny kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze roku i 3 miesięcy powoduje, że finalnie skazany opuści zakład karny o 10 miesięcy wcześniej, niż w wypadku odbycia każdej z kar z osobna. W tym sensie wyrok Sądu Apelacyjnego jest dla skazanego bardziej korzystny niż wyrok Sądu Okręgowego, a apelację należało uznać w pewnym zakresie za zasadną.

Przechodząc do oceny zarzutów apelacyjnych, w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że nie mamy do czynienia z rażącą niewspółmiernością kary łącznej, ani w wypadku kary orzeczonej przez Sąd Okręgowy, ani tej, którą orzekł Sąd Apelacyjny. W tym drugim wypadku kara łączna, wynosząca rok i 3 miesiące pozbawienia wolności, tylko nieznacznie przekracza dolną granicę kary łącznej, wynoszącą w tym wypadku rok pozbawienia wolności. Zarazem kara łączna jest wyraźnie niższa od górnej granicy, wynoszącej 2 lata i 1 miesiąc pozbawienia wolności. Fakt orzeczenia kary łącznej zbliżonej do dopuszczalnej dolnej granicy tej kary oznacza, że nie można w tym wypadku mówić o rażącej niewspółmierności kary, przez którą należy rozumieć wymierzenie kary nieproporcjonalnej, w oczywisty sposób nadmiernej i w jaskrawy sposób zbyt surowej. Wbrew temu bowiem orzeczona kara łączna ma charakter wyważonej i stosunkowo łagodnej.

Na orzeczoną przez Sąd Apelacyjny karę łączną roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności składają się:



kara roku pozbawienia wolności orzeczona za czyn z art. 286 § 1 k.k. i art. 294 § 1 k.k. i inne popełnione w okresie od 12.01.2016 r. do 15.02.2016 r.,



kara 6 miesięcy ograniczenia wolności orzeczona za czyn z art. 178a § 1 k.k. popełniony w dniu 05.05.2019 r.,



kara 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona za czyn z art. 286 § 1 k.k. popełniony w dniu 22.01.221 r.

Zatem orzeczona przez Sąd Apelacyjny kara łączna ma stanowić odbicie „podsumowania działalności kryminalnej skazanego” w okresie od początku roku 2016 do początku roku 2021, obejmującej wprawdzie głównie przestępstwa przeciwko mieniu, jednakże również czyny przeciwko wiarygodności dokumentów oraz przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Działalność ta nie miała więc charakteru jednorodnego, nadto była dość rozciągnięta w czasie. W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny zaaprobował motywy zastosowania zasady asperacji przedstawione przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Nie uwzględniając zarzutów i wniosków apelacyjnych w pełnym zakresie, Sąd Apelacyjny miał na uwadze treść art. 85a k.k., który w brzmieniu mającym zastosowanie w niniejszej sprawie, stanowił, iż orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Z punktu widzenia treści przytoczonego wyżej art. 85a k.k., działalność kryminalną skazanego ocenić należało jako niosącą w sobie największy ładunek społecznej szkodliwości w roku 2016, kiedy to popełnił on oszustwo w stosunku do mienia znacznej wartości. Czyny późniejsze miały mniejszą społeczną szkodliwość, jednakże fakt, iż zostały popełnione w stosunkowo dużym odstępie czasu powoduje, iż czynów z roku 2016 nie można uznać za incydent w życiu skazanego. Skazany nie popełnił wprawdzie po roku 2016 kolejnego równie szkodliwego społecznie przestępstwa, ale też nie ustrzegł się przed dokonaniem zamachu na bezpieczeństwo w komunikacji, jak również kolejnego zamachu na mienie. Ponieważ zaś wszystkie te czyny miały charakter umyślny, a oszustwa dodatkowo cechował zamiar bezpośredni kierunkowy (skazany popełnił je w celu osiągnięcia korzyści majątkowej), należy mówić o znacznym stopniu zawinienia. W efekcie wymierzenie kary łącznej na zasadzie absorpcji oznaczałoby, że skazany w istocie poniósłby tylko karę za oszustwo popełnione w roku 2016, zaś za czyny z lat 2019 i 2021 pozostałby bezkarne w zakresie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności. Tak wyrozumiałego rozstrzygnięcia nie uzasadniałoby nawet wzorowe zachowanie skazanego w zakładzie karnym, a tymczasem jest ono jedynie właściwe, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy. Nie można bowiem mówić o postawie wzorowej w sytuacji, gdy skazany jest jedynie deklaratoryjnie krytyczny wobec popełnionych przestępstw, a karę odbywa w systemie zwykłym, nie będąc zainteresowanym jej odbywaniem w systemie programowanego oddziaływania.

Ostatnie w wymienionych okoliczności powodują, że nie można się zgodzić z zarzutami i argumentacją zamieszczonymi w apelacji, zmierzającymi do wykazania, że dla osiągnięcia celów kary wystarczającym byłoby orzeczenie kary łącznej wskazanej we wnioskach apelacyjnych. Skazany niewątpliwie jest bowiem sprawcą niepoprawnym, a chociaż proces jego resocjalizacji zmierza obecnie w dobrym kierunku, to jednak należało go uznać za stosunkowo odległy od zakończenia.

Nie sposób zgodzić się z argumentem obrońcy, iż spełnieniu przez karę łączną funkcji wychowawczej sprzeciwia się odizolowanie od społeczeństwa, w tym od małoletniego syna, nadto - cyt.: „spędzenie [przez skazanego] 2 lat wśród ludzi, którzy z pewnością nie wpłyną pozytywnie na jego późniejszą próbę resocjalizacji (…)”. Taka argumentacja byłaby może ewentualnie zasadna, gdyby dotyczyła osoby skazanej incydentalnie, np. takiej, która popełniła kilka przestępstw w krótkim okresie czasu, dopuszczając się wyjątku od codziennego sposobu życia. Należy jednak przypomnieć, że skazany jest sprawcą wielokrotnie karanym na przestrzeni wielu lat (również wyrokami skazującymi nieobjętymi obecnym wyrokiem łącznym), przez co niewątpliwie jest osobą zdemoralizowaną. Ta ostatnia okoliczność powoduje, że nie ma realnych podstaw do obawy o demoralizację skazanego z powodu samego tylko jego pobytu w zakładzie karnym. Na marginesie należy dodać, że obecna sytuacja skazanego jest efektem jego własnych decyzji, które podejmował on na przestrzeni ostatnich lat, nadto wybranego przez niego sposobu życia, przez co niewątpliwie miał on możliwość przewidzenia, że skutkiem jego zachowań może być izolacja penitencjarna. W dodatku skazany najwyraźniej nie jest przekonany o szkodliwości popełnianych czynów, skoro jego krytycyzm jest jedynie deklaratoryjny. To z kolei w istotny sposób podważa słuszność przekonania obrońcy, iż wychowawcze cele kary łącznej mogą zostać osiągnięte również w sytuacji zastosowania pełnej absorpcji

Przy orzekaniu kary łącznej ograniczone znaczenie ma argument o złym stanie zdrowia skazanego, w tym zdrowia psychicznego, ponieważ stan ten nie uniemożliwia skazanemu odbywania kary, a warunki izolacji nie uniemożliwiają procesu leczenia.

Nie ma znaczenia okoliczność, że skazany z powodzeniem odbywał jedną z kar w systemie dozoru elektronicznego, ponieważ obecnie, w warunkach zakładu karnego, opinia o skazanym nie jest opinia wzorową, a jego zachowanie oceniono jedynie jako właściwe. Zatem całokształt zachowania skazanego w ramach różnych systemów wykonywania wobec niego kary pozbawienia wolności nie pozwala na sformułowanie dalej idące, niż o przebiegu procesu resocjalizacji we właściwym kierunku.

Należy również dodać, że nie było zarzucaną obrazą art. 85a k.k. w zw. z art. 86 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. orzeczenie kary łącznej pozbawienia wolności na zasadzie asperacji, ponieważ Sąd Okręgowy, stosując te przepisy, nie miał ani obowiązku zastosowania pełnej absorpcji, ani zakazu stosowania asperacji. Tym samym Sąd Okręgowy nie naruszył przepisów prawa materialnego, a zarzut obrazy tych przepisów należało rozpatrywać wyłącznie w kategoriach ewentualnego błędu w ustaleniach faktycznych, co Sąd Apelacyjny uczynił prezentując wcześniejsze rozważania.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec skazanego kary łącznej roku pozbawienia wolności, ewentualnie kary nieprzekraczającej roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Częściowa zasadność wniosku apelacyjnego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zakończenie przez skazanego w dniu 22.05.2024 r. odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 771/23.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Karę łączną orzekano w niniejszej sprawie, po zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym w okresie od 01.07.2015 r. do 23.06.2020 r. Zgodnie z tym brzmieniem (art. 85 § 2 k.k.) za podstawę kary łącznej można było kary jednostkowe podlegające wykonaniu. W dniu wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny, kara pozbawienia wolności orzeczona w sprawie II K 771/23 nie podlegała wykonaniu, w związku z czym nie mogła zostać objęta węzłem kary łącznej.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wszystkie rozstrzygnięcia z wyjątkiem tych, które zmieniono wyrokiem Sądu Apelacyjnego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak w tym zakresie podstaw do zmiany wynikających z zarzutów apelacyjnych lub z okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny:

I.  zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że po zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. na podstawie art. 85 § 1 k.k., art. 85a k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 87 § 1 k.k. połączył skazanemu S. B. kary orzeczone prawomocnymi wyrokami:



Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt X K 1046/19 w wymiarze 6 miesięcy ograniczenia wolności,



Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 22 czerwca 2020 r., sygn.. akt IV K 232/17 w wymiarze roku pozbawienia wolności,



Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 27 lipca 2023 r., sygn. akt X K 491/22 w wymiarze 8 miesięcy pozbawienia wolności,

i w ich miejsce wymierzył skazanemu karę łączną roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  na poczet kary łącznej orzeczonej wyżej w punkcie I zaliczył okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawach:



Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku o sygnaturze akt X K 1046/19: w dniu 6 maja 2019 r. oraz od dnia 6 lipca 2023 r. od godziny 21.47 do dnia 25 września 2023 r. do godziny 12.30.,



Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 22 czerwca 2020 r. o sygnaturze akt IV K 232/17 od dnia 16 lutego 2016 r. od godziny 12.40. do dnia 18 lutego 2016 r. do godziny 12.28. oraz od dnia 19 lutego 2016 r. od godziny 15.05. do dnia 29 lutego 2016 r.,

III.  na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postepowanie w zakresie objęcia wyrokiem łącznym kary orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 12 grudnia 2022 r., sygn. akt II K 771/23.

Zwięźle o powodach zmiany

W punkcie I. wyroku Sąd Apelacyjny połączył kary orzeczone wobec skazanego wyrokami w trzech sprawach o wskazanych tam sygnaturach, tj. bez kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie o sygn. akt II K 771/23, co wynikało z okoliczności przedstawionych wyżej w sekcji 4.1 uzasadnienia. W tym samym punkcie zamieszczono rozstrzygnięcie o nowej karze łącznej, której orzeczenie było konieczne z powodu konieczności umorzenia postępowania na podstawie art. 772 k.p.k. w zakresie dotyczącym kary orzeczonej w sprawie II K 771/23. Motywy wymiaru nowej kary łącznej przedstawiono w sekcji 3.1. uzasadnienia w kontekście zarzutów apelacyjnych.

W punkcie II. wyroku Sąd Apelacyjny na podstawie art. 577 k.p.k. orzekł o zaliczeniu na poczet nowej kary łącznej okresów rzeczywistego pozbawienia wolności w poszczególnych sprawach. Jest to powtórzenie orzeczenia Sądu Okręgowego w tym przedmiocie ze zmiana wynikającą z faktu nieobjęcia zaliczeniem okresu dotyczącego sprawy II K 771/23.

W punkcie III. wyroku Sąd Apelacyjny podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w zakresie objęcia wyrokiem łącznym kary orzeczonej w sprawie o sygn. akt II K 771/23 co wynikało z okoliczności przedstawionych wyżej w sekcji 4.1 uzasadnienia.

1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O zwolnieniu skazanego od wydatków postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. ze względu na jego trudną sytuację materialną i bardzo ograniczone możliwości zarobkowania wynikające z pozbawienia wolności i złego stanu zdrowia.

7.  PODPIS

1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca skazanego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze łącznej

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana