Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 138/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

-------------------

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

D. G. został oskarżony o to, że:

w okresie od 28 września 2012 roku do 3 października 2012 roku w nieustalonym miejscu, działając czynem ciągłym, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w nieustalonym miejscu jako Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. sp. k-a wystawił na rzecz podmiotu (...) sp. z o.o. poświadczającą nieprawdę fakturę VAT nr (...) na kwotę 9.840.000 złotych brutto (w tym 1.840.000 zł VAT), w której wskazano, że wartość nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) wynosi 9.840.000 zł, gdy tymczasem wartość nieruchomości wynosiła wówczas około 1.950.000 zł, a następnie po uprzednim posłużeniu się powyższą fakturą przedłożył w dniu 3 października 2012 roku w Pierwszym Urzędzie Skarbowym w T., jako Prezes Zarządu spółki (...) sp. z o. o. deklarację dla wymiaru podatku od towarów i usług (...) za III kwartał 2012 roku, w której poświadczył nieprawdę co do faktycznej wartości nabycia przez (...) sp. z o.o. od spółki (...) sp. z o.o. sp. k-a nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) i zażądał do zwrotu nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym w wysokości 1.839.813 zł, czym usiłował wprowadzić Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w T. w błąd co do faktycznej wartości przedmiotowej nieruchomości oraz doprowadzić Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w T. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w łącznej kwocie 1.839.813 zł, jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę zwrotu nadwyżki przez Naczelnika, tj. o przestępstwo z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk.

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z 25 września 2023r., II K 68/20

I.  uniewinnił oskarżonego D. G. od popełnienia zarzucanego mu czynu;

II.  kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.3. Granice zaskarżenia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.2.1. Ustalenie faktów

1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

D. G.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

D. G.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.2. Ocena dowodów

1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp

Zarzut

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na uznaniu przez Sąd, iż zebrany i ujawniony na rozprawie materiał dowodowy wskazuje, iż oskarżony D. G. nie miał zamiaru doprowadzić Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w T. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i jego działanie było prawidłowe, a w konsekwencji, że nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa, podczas gdy prawidłowa ocena całości materiału dowodowego, uwzględniająca zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, prowadzi do przeciwnego wniosku.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest trafny. Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko skarżącego, że bezsporne są zdarzenia faktyczne zaistniałe w przedmiotowej sprawie. Sąd Okręgowy nie wyciągnął jednak z nich wniosków zgodnych z zasadami logicznego rozumowania. Prawnokarna ocena zachowania oskarżonego, w szczególności w zakresie zamiaru jaki mu przyświecał kiedy dokonywał określonych w ustalonym przez Sąd Okręgowy stanie faktycznym czynności nie może bowiem ograniczać się do rozważań dotyczących wartości aportu wniesionego do spółki (...), tj. nieruchomości znajdującej się przy ul. (...)we W., w szczególności w świetle orzecznictwa TSUE i konstatacji, że nie może być mowy o wypełnieniu znamion przestępstwa usiłowania doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem skoro określona na fakturze wartość nieruchomości została wskazana w operacie szacunkowym. Sąd Okręgowy bowiem tym samym nie poddał analizie szeregu poczynionych ustaleń faktycznych, które – jak trafnie wskazał skarżący – mają znaczenie przy ustaleniu zamiaru z jakim działał oskarżony. Niezależnie od tego również jego rozważania dotyczące wskazanej jako wartość aportu kwoty są mało wnikliwe i nie uwzględniające pewnych dowodów przeprowadzonych w sprawie.

Zbędnym jest w niniejszym uzasadnieniu przytaczanie za skarżącym (str.3 apelacji) sekwencji zdarzeń jaka miała miejsce w okresie od 1 sierpnia 2012r. do 4 października 2012r., a zwłaszcza do 3 października 2012r. Tym bardziej, że są to zdarzenia i daty bezsporne, znajdujące również potwierdzenie w ustaleniach faktycznych Sądu Okręgowego (str.2-4 uzasadnienia wyroku). Kluczowym dla ustalenia czy oskarżony dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa usiłowania oszustwa jest kwestia oceny czy rację ma oskarżyciel publiczny twierdząc zarówno stawiając zarzut oskarżonemu, jak i w wywiedzionym środku odwoławczym (str.4 apelacji), że jedynym powodem zawarcia transakcji między spółkami (...) i (...) z przeniesieniem aportem własności nieruchomości przy ul. (...) we W. było uzyskanie zwrotu podatku VAT. Niezbędnym dla prawidłowej oceny wszystkich okoliczności istotnych dla kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego w przedmiotowej sprawie jest rozważenie następujących z nich, trafnie wskazanych w wywiedzionej apelacji:

1. Oskarżony D. G. był prezesem zarządu zarówno w spółce (...), jak i w (...).

2. Zarejestrowanie spółki (...) w T., czyli miejscu które nie było centrum życiowym i zawodowym oskarżonego; nie tam również miała być prowadzona inwestycja budowlana. Postąpienie to nadto skutkowało wniesieniem o zwrot podatku VAT w związku z wniesionym aportem nieruchomością do Urzędu Skarbowego w T., podczas gdy kwestie podatkowe związane z zakupioną nieco ponad miesiąc wcześniej ową nieruchomością obsługiwane były przez inny urząd skarbowy (spółka (...) miała swoją siedzibę w Ł. – miejscu zamieszkania oskarżonego.

3. Jedyną aktywnością spółki (...) było złożenie wniosku o zwrot podatku VAT. Okoliczność ta sama w sobie być może nie byłaby niczym budzącym wątpliwości prawne ale rozważając nad nią należy mieć w polu widzenia trafnie dostrzeżone przez skarżącego okoliczności:

- brak rozpoczęcia jakichkolwiek robót na nabytej działce mimo uzyskania jeszcze przez poprzedniego właściciela, tj. spółkę (...) warunków zabudowy dla planowanej inwestycji,

- sporządzenie operatu szacunkowego na zlecenia oskarżonego przed wydaniem decyzji i warunkach zabudowy – co przyznał sam oskarżony (k.1008v akt sprawy),

- złożenie wniosku o zwrot podatku VAT na samym początku biegu ku temu terminu.

Nie sposób również odmówić trafności toku rozumowania skarżącego, który wskazał na brak logiki w powołaniu do życia spółki (...) celem – jak wskazał oskarżony (k.1007 akt sprawy) – zabezpieczenia inwestycji poprzez stworzenie niezależnego podmiotu gospodarczego, skoro w swoich wyjaśnieniach oskarżony podał, że inwestycja na ul. (...) we W. miała zostać zrealizowana z innej inwestycji realizowanej przez spółkę (...). (k.1010 akt sprawy). Nie sposób zatem odmówić logiki skarżącemu stawiającemu tezę, że zwrot podatku VAT miał w istocie służyć realizacji inwestycji spółki (...), nie zaś spółce (...), która formalnie miała być beneficjentem tego zwrotu.

Warto również odnieść się do dokonanej na wniosek oskarżonego wyceny nieruchomości przy ul. (...) we W.. Na wstępie wskazać należy, że wycena jest uzależniona od celu jakiemu ma służyć, co przyznał sam rzeczoznawca M. O. (k.1078 akt sprawy), co potwierdził również A. L. (k.1076v akt sprawy). M. O. tymczasem zeznał, że robił wycenę jak pod kredyt, nie zaś jak dla celów podatkowych (k.1077v akt sprawy). Sąd ponownie rozpoznający sprawę winien mieć w tym kontekście na względzie, że zlecającym wycenę był oskarżony D. G. – jak trafnie wskazał skarżący (str.5 apelacji) - profesjonalista w obrocie gospodarczym, przez wiele lat korzystający z usług rzeczoznawców, w szczególności M. O.. Do uprawnień bankowych M. O. w kontekście sporządzonego operatu szacunkowego odwołał się również sam oskarżony w swych wyjaśnieniach (k.1008 akt sprawy). Oczywistym nadto wydaje się, że zleceniobiorca (w tym przypadku rzeczoznawca M. O.) działa na polecenie zleceniodawcy (w tym przypadku oskarżonego D. G.), który określa przedmiot i zakres zlecenia. Z operatu szacunkowego sporządzonego przez M. O. wprost wynika, że celem określenia wartości nieruchomości jest zabezpieczenie wierzytelności kredytodawcy (k.477 akt sprawy).

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu apelacyjnego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

1.Nie dotyczy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Nie dotyczy

1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1.Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy

1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

Zgodnie z aktualnym oraz mającym zastosowanie w przedmiotowej sprawie brzmieniem przepisu art.437 § 2 kpk, uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art.439 § 1 kpk (skarżący nie podniósł takiego zarzutu, a Sąd odwoławczy nie stwierdza zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej), art.454 kpk lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości (skarżący nie wskazał okoliczności świadczących o takiej potrzebie, a Sąd odwoławczy nie stwierdza ich zaistnienia). W ocenie Sądu Apelacyjnego, w realiach przedmiotowej sprawy nastąpiła przesłanka do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w oparciu o przepis art.454 kpk.

W uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 września 2018r., I KZP 10/18 stwierdzono, że możliwość uchylenia wyroku uniewinniającego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania związana z regułą ne peius określoną w art.454 § 1 kpk (art.437 § 2 zd. drugie kpk) zachodzi dopiero wtedy, gdy sąd odwoławczy - w wyniku usunięcia stwierdzonych uchybień stanowiących jedną z podstaw odwoławczych określonych w art. 438 pkt 1-3 k.p.k. (czyli np. po uzupełnieniu postępowania dowodowego, dokonaniu prawidłowej oceny dowodów, poczynieniu prawidłowych ustaleń faktycznych) - stwierdza, że zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego czemu stoi na przeszkodzie zakaz określony w art.454 § 1 kpk. Sama tylko możliwość wydania takiego wyroku w ponownym postępowaniu przed Sądem I instancji jest niewystarczająca dla przyjęcia wystąpienia reguły ne peius określonej w art.454 § 1 kpk. W niniejszej sprawie stwierdzić należy, że dostrzeżone przez Sąd Apelacyjny uchybienia zaistniałe w postępowaniu przed Sądem Okręgowym pozwalały na wydanie wyroku kasatoryjnego. Ocena tych samych dowodów, które były przedmiotem oceny przez Sąd I instancji, doprowadziła Sąd II instancji do wniosku, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez oskarżonego D. G. zarzucanego mu przestępstwa. W badanej sprawie nie doszło zatem do sytuacji, w której zdaniem Sądu II instancji zachodzi tylko możliwość wydania takiego wyroku przez Sąd I instancji w zależności od wyników uzupełnionego postępowania dowodowego. Mając na uwadze sformułowany w art.454 kpk zakaz, Sąd II instancji uchylił zatem wyrok Sądu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu sądowi.

☐ art. 454 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Jak w sekcji 3.

1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd orzekający winien dokonać swobodnej, zgodnej z zasadami logicznego rozumowania oraz pozostałymi dyrektywami wskazanymi w art.7 kpk oceny dowodów zgormadzonych w sprawie w odniesieniu do czynu, co do którego uchylono wyrok a sprawę przekazano do ponownego rozpoznania Sądowi i instancji. Winien nadto mieć na względzie zapatrywania prawne Sądu odwoławczego zawarte w niniejszym uzasadnieniu, zgodnie z treścią art.442 § 3 kpk. Winien również rozważyć zasadność zastosowania art.442 § 2 kpk, jeżeli zajdą ku temu podstawy. Wskazać jednakże w tym miejscu należy, że zapatrywania prawne i wskazania Sądu odwoławczego co do dalszego postępowania mogą stracić wiążący dla sądu orzekającego charakter, jeżeli dojdzie do zmiany stanu prawnego, sytuacji procesowej lub okoliczności faktycznych przy ponownym rozpoznaniu sprawy (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 8 marca 2018r., SNO 3/18; P. Hofmański, Samodzielność jurysdykcyjna..., s. 237; Świecki Dariusz (red), Kodeks postępowania karnego, t.30, Lex/el/2023).

1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy.

7.  PODPISy