Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 154/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w G. z 08.11.2023 r., IV K 128/23

1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.Granice zaskarżenia

0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.Ustalenie faktów

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.Ocena dowodów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. obraza przepisów prawa materialnego tj. art. 72 § 1 pkt 8 k.k. poprzez jego błędną wykładnie oraz niewłaściwe zastosowanie i nałożenie na oskarżonych obowiązku wykonania w terminie do końca okresu próby prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 20 lipca 2023 r. o sygn. IX GC 893/22 oraz prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 16 września 2021 r. o sygn. akt. VIII Co 1362/21 podczas gdy stanowi to niejako obejście klauzuli antykumulacyjnej określonej w art. 415 § 1 k.p.k.,

2. niesłuszne zastosowanie obowiązku okresu próby w postaci obowiązku wykonania w terminie do końca okresu próby prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 20 lipca 2023 r. o sygn. IX GC 893/22 oraz prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 16 września 2021 r. o sygn. akt. VIII Co 1362/21, co stanowi środek zdecydowanie nieadekwatny do stopnia zawinienia oskarżonych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i nie widzi konieczności cytowania go w tym miejscu.

W zakresie zarzutu obrazy przepisu prawa materialnego apelujący podniósł, że orzeczenie przez Sąd Okręgowy o zobowiązaniu oskarżonych na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 k.k. obowiązku wykonania w terminie do końca okresu próby prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 20 lipca 2023 r. o sygn. IX GC 893/22 oraz prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 16 września 2021 r. o sygn. akt. VIII Co 1362/21 narusza klauzulę antykumulacyjną przewidzianą w art. 415 § 1 k.p.k. Autor apelacji zaznaczył, że co prawda nie doszło do sytuacji wprost przewidzianej w art. 415 § 1 k.p.k., jednakże orzeczenie Sądu stanowi obejście zakazu przewidzianego w tym przepisie, a ewentualne niewykonanie przez oskarżonych tego obowiązku może spowodować zarządzenie wykonania kary warunkowo zawieszonej, a w konsekwencji dać efekt „więzienia za długi”.

Odnosząc się do pierwszego zarzutów apelacyjnych i argumentów na jego poparcie, Sąd Apelacyjny wskazuje, iż jednym z celów kary jest jej oddziaływanie wychowawcze na sprawcę, co wynika z art. 53 § 1 k.k. w brzmieniu mającym zastosowanie w niniejszej sprawie ze względu na treść art. 4 § 1 k.k. Przyjmuje się powszechnie, że czynnikiem wychowawczym jest konieczność naprawienia przez sprawcę szkody wyrządzonej przestępstwem. W tym kontekście celowym jest nałożenie na oskarżonych obowiązku wykonania orzeczeń sądów cywilnych w sposób określony w punktach V i XI zaskarżonego wyroku. Zgodnie bowiem z art. 72 § 1 pkt 8 k.k., zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może zobowiązać sprawcę do innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa, a konieczność naprawienia szkody poprzez realizację orzeczenia sądu cywilnego niewątpliwie przyczyni się do unikania przez oskarżonych w przyszłości naruszania porządku prawnego. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że nałożenie na oskarżonych obowiązku wykonania orzeczeń cywilnych jest dla oskarżonych realne do wykonania, ponieważ zakres finansowy tych obowiązków nie jest znaczny, a okres czasu, w którym ma dojść do ich realizacji, jest długi. Oskarżeni nie są przy tym pozbawieni możliwości zarobkowania.

Sąd Apelacyjny podziela wyrażany w orzecznictwie i doktrynie pogląd, zgodnie z którym nałożenie na oskarżonego na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 k.k. obowiązku wykonania orzeczenia sądu cywilnego jest co do zasady dopuszczalne [postanowienie SN z 10.12.2014 r., IV KK 219/14, LEX nr 1616922, oraz wyrok SA we Wrocławiu z 7.11.2018 r., II AKa 296/18, LEX nr 2605255, (Konarska-Wrzosek Violetta (red.), Kodeks karny. Komentarz LEX/el. 2023 – komentarz, teza 15 do art. 72 k.k., Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany LEX/el. 2023 – komentarz, teza 14 do art. 72 k.k.]. Trafnie uznał Sąd Apelacyjny w Białymstoku, iż można zobowiązać sprawcę do wykonania prawomocnego orzeczenia innego sądu, o ile wykonanie tego orzeczenia może zadziałać prewencyjnie w przypadku danego sprawcy, np. orzeczenia zobowiązującego do naprawienia wyrządzonej szkody (wyrok SA w Białymstoku z 29.06.2021 r., II AKa 17/21, LEX nr 3240534). Podobnie na aprobatę zasługuje pogląd Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażony w wyroku z 12.04.2019 r., II AKa 478/18, LEX nr 2683095, że „przy stosowaniu art. 72 § 1 pkt 8 k.k. Sąd jest ukierunkowany i ograniczony przez wskazanie, iż ma to być obowiązek takiego postępowania, które może (w danym, konkretnym przypadku) sprawić, że sprawca nie powróci na drogę przestępstwa, czyli zadziałać indywidualnoprewencyjnie”.

Apelujący powołał się na odmienny od powyższych wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku o sygnaturze II AKa 59/13, ale Sąd Apelacyjny w Gdańsku w tym składzie nie widzi racjonalnych przesłanek na poparcie tak radykalnego stanowiska. W uzasadnieniu apelacji przytoczono tezę wyroku II AKa 59/13, jednakże wypada zauważyć, iż pełny fragment rozważań Sądu Apelacyjnego w Białymstoku brzmiał: „(…) przepis ten [art. 72 § 1 pkt 8 k.k.] przewiduje możliwość zobowiązania oskarżonego do innego stosownego zachowania w okresie próby, ale pod warunkiem, że może to zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa [podkreślenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku]. Zobowiązanie zaś do wykonania orzeczenia sądu, zasądzającego należność na rzecz pokrzywdzonej spółki, nie jest zobowiązaniem, które sąd może nałożyć w trybie ww. przepisu”. Należy zakładać, że Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał, iż w sprawie II AKa 59/13 nałożenie obowiązku z art. 72 § 1 pkt 8 k.k. nie było konieczne dla zapobieżenia popełnieniu przestępstwa, co zresztą koresponduje z ideą orzeczeń wskazywanych w poprzednim akapicie.

Sąd Apelacyjny jest zdania, iż w obecnie rozpoznawanej sprawie nałożenie na oskarżonych przedmiotowego obowiązku może zapobiec popełnieniu przez nich przestępstwa, gdyż nadaje orzeczeniu element dolegliwości, której - bez nałożenia tego obowiązku - byłoby ono w praktyce pozbawione. Jest to również rozstrzygnięcie sprawiedliwe, podobnie jak oskarżeni, poprzez popełnienie przestępstwa, uczynili więcej, niż samo tylko niewywiązanie się ze zobowiązania, tak i orzeczenia sądów cywilnych i karnego winny zawierać element motywujący oskarżonych do zaspokojenia wierzyciela silniej, niż poprzez samo tylko wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

***

W zakresie zarzutu rażącej niewspółmierności obowiązków orzeczonych w pkt V i XI zaskarżonego wyroku, apelujący podniósł, że skarżone rozstrzygnięcie zawiera element represji, a nie prewencji, a „nawet drobna niedopłata spowoduje zarządzenie kary warunkowo zawieszonej”. Nie jest to argument trafny, ponieważ zarządzenie wykonania kary w omawianym wypadku nie ma charakteru obligatoryjnego, a przed jej ewentualnym zarządzeniem Sąd bada, czy i w jakim zakresie doszło do uchylania się od tego obowiązku (art. 75 § 2 k.k.).

Nałożenie na oskarżonych obowiązku, o którym mowa, nie może być uznane za orzeczenie rażąco niewspółmiernie surowe, ponieważ każdy obserwator procesu, nawet przeciętnie zorientowany w realiach prawnych, uzna za sprawiedliwe i proporcjonalne zobowiązanie oskarżonych do wykonania ciążącego już na nich obowiązku zapłaty w sytuacji, gdy za woje czyny nie muszą oni odbyć kary o charakterze izolacyjnym. Nie można przy tym tracić z pola widzenia faktu okoliczności obciążających w postaci działania w warunkach ciągu przestępstw i wysokiej kwoty korzyści majątkowej osiągniętej łącznie przez oskarżonych, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku i wyeliminowanie z treści pkt V i XI obowiązku wykonania w terminie do końca okresu próby prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 20 lipca 2023 r. o sygn. IX GC 893/22 oraz prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w G. z dnia 16 września 2021 r. o sygn. akt. VIII Co 1362/21.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

niezasadność zarzutu apelacyjnego;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

całość rozstrzygnięcia;

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

niezasadność zarzutów i wniosku apelacji;

1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

o wymierzeniu oskarżonym opłat za postępowanie odwoławcze oraz zasądzeniu od nich na rzecz Skarbu Państwa zwrotu wydatków postępowania odwoławczego w częściach równych orzeczono na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23.06.2973 r. o opłatach w sprawach karnych;

7.  PODPIS

1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcia z pkt V i XI wyroku

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana