Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 155/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z 20.03.2024 r., II Ko 14/20

1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.Granice zaskarżenia

0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.Ustalenie faktów

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.Ocena dowodów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

apelacja prokuratora:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych (…) poprzez niezasadne uznanie, że kwota 2.000.000 zł. zasądzona tytułem zadośćuczynienia (…) stanowi odpowiednia kwotę w rozumieniu przepisów art. 445 § 1 w zw. z art. 445 § 2 k.c. w zbiegu z art. 8 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. (…) w zw. z art. 558 k.p.k. podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż Sąd (…) ustalił nadmiernie wygórowaną wysokość rekompensacyjną,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych (…) poprzez niezasadne przyjęcie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia jako kryterium ustalenia odszkodowania w sprawie podczas gdy powyższe ustalenia winny być czynione w oparciu o minimalne miesięczne wynagrodzenie;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut 1 apelacji prokuratora okazał się o tyle zasadnym, że zachodziła konieczność obniżenia kwoty zasądzonego zadośćuczynienia. Szczegółowe motywy tego rozstrzygnięcia Sąd odwoławczy przedstawi w sekcji 5.2.1. uzasadnienia. We wniosku apelacyjnym autorka środka odwoławczego nie sprecyzowała jakiego konkretnie obniżenia zadośćuczynienia się domaga, w związku z czym należy przyjąć, że kwota ustalona w punkcie I. wyroku Sądu Apelacyjnego odpowiada oczekiwaniom prokuratora.

*

Zarzut 2. apelacji prokuratora nie zasługiwał na uwzględnienie, a na aprobatę w tym zakresie zasługuje stanowisko Sądu Okręgowego, zgodnie z którym nie było podstaw do uznania za podstawę obliczenia odszkodowania minimalnego wynagrodzenia. Sąd odwoławczy również stoi na stanowisku, że skoro ojciec wnioskodawcy pracował w państwowym przedsiębiorstwie budowlanym, wykonującym prace istotne z punktu widzenia obronności państwa (m. in. na lotniskach wojskowych), a jego rodzina żyła na stosunkowo wysokim poziomie (zajmowała duże komfortowe mieszkanie, co wynika z niekwestionowanych zeznań Z. L.), to w świetle zasad prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego zasadnym było przyjęcie, iż wynagrodzenie M. S. kształtowało się w granicach średniej, nie zaś minimalnej płacy.

Prawidłowości powyższego rozumowania nie podważa argumentacja autorki środka odwoławczego. Nie jest trafnym argument, iż - cyt.: „w czasach kiedy doszło do zatrzymania M. S., ogół społeczeństwa żył w warunkach ubogich i skromnych. Ludzie z wynagrodzenia za pracę zaspokajali bieżące, najbardziej podstawowe potrzeby. Oszczędności nie czyniono”. Jakkolwiek bowiem niewątpliwie było tak, jak wynika to z cytowanego fragmentu apelacji, to jednak nie sposób przyjąć, że z powodu ubóstwa „ogółu społeczeństwa”, nie istniały różnice w zarobkach. Dość wskazać, że w świetle ustaleń w sprawie, matka wnioskodawcy, po aresztowaniu M. S., zmuszona była wykonywać dużo gorszą, w tym dużo gorzej płatną pracę osoby sprzątającej ulice. Już tylko z tego faktu można wysnuć oczywisty wniosek, że pomimo ogólnie panującej biedy, istniały różnice w wynagrodzeniach, gdyż, w szczególności, nie sposób zakładać, że osoba sprzątająca ulice i pracownik państwowego przedsiębiorstwa budowlanego mieli takie same, tj. minimalne zarobki.

Nie zasługiwała na uwzględnienie argumentacja apelującej, zgodnie z którą za przyjęciem minimalnego wynagrodzenia przemawiał rodzaj wykształcenia i kwalifikacji zawodowych M. S.. Prawdą jest, że ten ukończył jedynie szkołę podstawową, z zawodu był ślusarzem, a przed aresztowaniem i później podejmował prace fizyczne, jednakże już teza, jakoby przyjęta przez Sąd Okręgowy kwota średniego miesięcznego wynagrodzenia była zawyżona i nieosiągalna dla osoby młodej, bez majątku i bez doświadczenia, nie jest trafna. Nie ma bowiem racjonalnych podstaw do uznania, że w latach powojennych, a więc w czasach odbudowy kraju i dużego zapotrzebowania na prace budowlane, pracownicy tej branży nie osiągali przeciętnego, a zaledwie minimalne wynagrodzenie. Należy przy tym stanowczo zaznaczyć, że „przeciętność” wynagrodzenia oznacza pewną średnią, a nie górne, możliwe do osiągnięcia zarobki, co dodatkowo przemawia za oceną, iż kryterium przyjęte przez Sąd Okręgowy miało charakter wyważonego i w pełni rozsądnego.

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez obniżenie zasądzonych kwot zadośćuczynienia i odszkodowania;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Częściowa zasadność zarzutów apelacyjnych.

3.2.

apelacja pełnomocnika wnioskodawcy w zakresie zadośćuczynienia:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych (…) skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że w okolicznościach niniejszej sprawy sumą adekwatną i proporcjonalną kwotą zadośćuczynienia (…) będzie kwota 2.000.000 zł. pomimo, iż jest to kwota niewspółmierna do rozmiaru doznanych przez niego krzywd i cierpień, ich intensywności i nieodwracalnego charakteru, podczas gdy te względy przemawiają za zasądzeniem (…) znacznie wyższej kwoty zadośćuczynienia,

2.  obraza przepisów postępowania (…) tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów, w szczególności zeznań wnioskodawcy i wyciągnięcie z materiału dowodowego (…) wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, tj. uznanie, iż zadośćuczynienie w kwocie 2.000.000 zł. spełnia cel i wymogi określone w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. (…) w przypadku krzywd M. S. doznanych na skutek niesłusznego wykonania wyroku (…),

apelacja pełnomocnika wnioskodawcy w zakresie odszkodowania:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych (…) skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że M. S. nie poniósł szkody w związku z niesłusznym wykonaniem wyroku (…) w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, podczas gdy zasady doświadczenia życiowego pozwalają przyjąć, że ojciec wnioskodawcy poniósł szkodę, na którą skradały się utracone zarobki w związku z wykonywaniem nieodpłatnej pracy (w pełnym zakresie) podczas pozbawienia wolności, w wysokości wskazanej we wniosku, a nie (…) w wysokości średniomiesięcznego wynagrodzenia w kwocie netto,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych (…) skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że za poniesioną przez M. S. szkodę (…) będzie kwota ustalona w wysokości netto, podczas gdy różnica między kwotą netto a brutto także pozostawała szkodą represjonowanych;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji pełnomocnika wnioskodawcy należało omówić łącznie, ponieważ zarówno te, które odnoszą się do kwestii zadośćuczynienia, jak i te, które dotyczą kwestii odszkodowania, można sprowadzić do wskazania przez autorkę apelacji na uchybienie w postaci wadliwego ustalenia (zaniżenia) wysokości zasądzonych na rzecz wnioskodawcy kwot.

*

Przed szczegółowymi rozważaniami należy zaznaczyć, że aktualność zachowuje stanowisko Sądu Apelacyjnego, iż zasądzone przez Sąd Okręgowy zadośćuczynienie było nadmiernie wysokie. Motywy tej oceny zostały przedstawione zarówno w sekcji 3.1. niniejszego uzasadnienia, w której wskazano na zasadność apelacji prokuratora w części dotyczącej zasądzonego zadośćuczynienia, jak i w sekcji 5.2.1. uzasadnienia, gdzie Sąd odwoławczy przedstawił w sposób szczegółowy motywy zmiany zaskarżonego wyroku.

*

Również przed szczegółowymi rozważaniami należy ogólnie stwierdzić, że niewątpliwie nie doszło do zarzuconej obrazy przepisu art. 7 k.p.k. (zarzut 2. w zakresie zasądzonego zadośćuczynienia), ponieważ Sąd Okręgowy oparł rozstrzygnięcie na wszelkich przeprowadzonych i ujawnionych dowodach, a każdą z istotnych okoliczności poddał ocenie swobodnej, a więc uwzględniającej zasady prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego. Przekonuje o tym rzeczowe, logiczne i wnikliwe uzasadnienie zaskarżonego wyroku.

W zakresie zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, to niewątpliwie nie doszło do niego w zakresie, w jakim uchybienia tego upatruje pełnomocnik wnioskodawcy, ponieważ koniecznym okazało się obniżenie kwoty zadośćuczynienia, a kwota odszkodowania nie nasuwała zastrzeżeń Sądu odwoławczego (zob. ponownie rozważania w sekcjach 3.1. i 5.2.1. uzasadnienia).

*

W zakresie dotyczącym zasądzonego zadośćuczynienia, Sąd odwoławczy co do zasady aprobuje stanowisko Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym przy ocenie stopnia krzywdy M. S., a w ślad za tym wymiaru zadośćuczynienia, należało brać pod uwagę następujące okoliczności:



dyskomfort psychiczny represjonowanego, wynikający z faktu niesłusznego skazania za czyn, którego popełnienie było wynikiem potępiania ucisku, związanego z ówcześnie panującym ustrojem państwowym,



długotrwałość bezprawnie orzeczonej i wykonanej kary pozbawienia wolności,



wykonywanie kary łącznie w trzech jednostkach penitencjarnych,



sposób traktowania M. S. przez organy ścigania oraz w warunkach więziennych,



bardzo ciężkie warunki bytowe, sanitarne i żywieniowe w czasie odbywania kary,



bardzo ograniczony kontakt z członkami najbliższej rodziny,



negatywne skutki odbywania przez M. S. kary dla jego zdrowia fizycznego i psychicznego.

Analiza zarzutów apelacyjnych w tym zakresie, jak również uzasadnienia środka odwoławczego prowadzi do wniosku, że apelująca nie kwestionowała ani kompletności materiału dowodowego, ani wskazanego wyżej zbioru przesłanek, stanowiących podstawę faktyczną rozstrzygnięcia w przedmiocie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. W efekcie należało na wstępie uznać, że pełnomocnik wnioskodawcy zmierza do wykazania, iż Sąd Okręgowy dopuścił się w omawianym zakresie „błędu dowolności” (poprzez pośrednie naruszenie art. 7 k.p.k.), którego istotą jest ustalenie zadośćuczynienia w kwocie „tylko” 2.000.000 zł., podczas gdy wystąpiła podstawa faktyczna do zasądzenia zadośćuczynienia kilkukrotnie wyższego. W tym kontekście należy już na wstępie stwierdzić, że skoro w apelacji nie wskazano na okoliczności nowe, nieuwzględnione przez Sąd Okręgowy w przeprowadzonym rozumowaniu, a zarazem nie wykazano wadliwości samego procesu wnioskowania tego organu, to stanowisko przedstawione w treści środka odwoławczego należy traktować jako nieskuteczną polemikę z wnioskami, które legły u podstaw skarżonego rozstrzygnięcia. Polemiczny charakter ma również uzasadnienie apelacji, co zostanie wykazane niżej.

*

Na s. 4 apelacji jej autora stwierdziła, że „Działania wolnościowe i krzywdy (…) zostały co prawda wyszczególnione przez Sąd (…) i opisane, jednak nie zasługujące na wyjątkowe docenienie”. Dalsze uzasadnienie środka odwoławczego nie precyzuje, w czym pełnomocnik wnioskodawcy upatruje „wyjątkowości” (wyjątkowego docenienia) krzywdy ojca wnioskodawcy, a Sąd Apelacyjny nie dostrzega takowej nadzwyczajnej sytuacji z urzędu. Dobrą ilustracją braku wyjątkowości sytuacji M. S. jest porównanie jej z sytuacją wnioskodawcy w innej sprawie, tj. sprawie (...) Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, na które to rozstrzygnięcie powoływał się Sąd Okręgowy w sprawie obecnie rozpoznawanej. Kwestia ta została przez Sąd odwoławczy szczegółowo omówiona w sekcji 5.2.1. niniejszego uzasadnienia, w związku z czym w tym miejscu jedynie syntetycznie należy wskazać, że skoro wnioskodawca w sprawie (...) prowadził działalność niepodległościową z bronią w ręku, został w związku z tym ranny i w takim stanie zatrzymany oraz poddany torturom, to sytuację M. S., ocenianą w takim kontekście, należało uznać za standardową w ówczesnych realiach, nie zaś wyjątkową lub nadzwyczajną.

*

W ocenie apelującej (s. 4) zasądzone zadośćuczynienie, mimo odczuwalnej wartości ekonomicznej, nie odzwierciedla cierpień doznanych przez M. S., cyt.: „nie uwzględnia też, co wykazano wyżej, wszystkich aspektów doznanej krzywdy”. Tym sformułowaniem apelująca sama sobie przeczy, ponieważ wyżej, na tej samej stronie środka odwoławczego stwierdziła: „Działania wolnościowe i krzywdy (…) zostały (…) wyszczególnione przez Sąd (…) i opisane”. W rezultacie nie wiadomo co konkretnie pełnomocnik rozumie przez „nieuwzględnienie wszystkich aspektów” czy też jaki zdaniem pełnomocnika aspekt nie został uwzględniony. Jeśli aspektem tym miała być „wyjątkowość” krzywd, to aktualność zachowuje stanowisko przedstawione przez Sąd odwoławczy w poprzednim akapicie.

*

Apelująca podniosła (s. 4), że „dla M. S., mimo silnej osobowości i charakteru, każdy dzień pobytu w jednostkach penitencjarnych był udręczeniem, a niedogodności, które dotykały go w sposób bezpośredni wpływały także na jego psychikę, potęgując strach i stres, co wyraźnie i szczegółowo podkreślane było przez wnioskodawcę. Represjonowany przez kolejne lata zmagał się z konsekwencjami warunków panujących w miejscu osadzenia, nie tylko fizycznymi, ale również psychicznymi”. Pomimo, że cytowane wyżej stanowisko autorki apelacji jest co do zasady słuszne, to jednak w sprawie nie stanowi żadnej nowej okoliczności, gdyż jest zgodne z ustaleniami Sądu Okręgowego. Tym samym okoliczności wskazywane przez pełnomocnika były brane pod uwagę przy ustalaniu wymiaru zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wprost świadczy o tym fragment ustalonego stanu faktycznego zamieszczony w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym M. S. „powrócił z wykonywania kary bardzo schorowany, zasadniczo pozbawiony uzębienia”. Wbrew ocenie pełnomocnika ustalenia przytoczone wyżej nie uzasadniły uznania krzywdy doznanej przez M. S. za wyjątkową lub ponadprzeciętną, ponieważ represje stosowane w latach stalinowskich wobec więźniów politycznych były generalnie tego rodzaju ja te, których doznał ojciec wnioskodawcy (zob. przeprowadzone przez Sąd Okręgowy dowody z wydruku publikacji internetowej na temat więziennictwa w latach 1945-1956 – k. 91-108 oraz fragmentu książki IPN - k. 109-116). Ponadto porównanie sytuacji M. S. z sytuacją osoby represjonowanej, będącej wnioskodawcą w sprawie (...) (zob. szczegółowe omówienie zależności między obu sprawami w sekcji 5.2.1. niniejszego uzasadnienia) dodatkowo wzmacniało przekonanie o zwyczajnym, a nie szczególnym charakterze krzywdy jakiej doznał ojciec wnioskodawcy.

*

Apelująca stwierdziła (s. 5-6), że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu „wielokrotnie podkreślał, że poziom pokrzywdzenia ojca wnioskodawcy wobec zastanego w tej sprawie stanu faktycznego był znaczny (…) i wskazał tym samym na napiętnowanie ojca wnioskodawcy (…)”. Dalej w środku odwoławczym przytoczono fragment uzasadnienia zaskarżonego wyroku, konkludując, że zeznania wnioskodawcy uznano za w pełni wiarygodne, a jednak Sąd ostatecznie uznał – cyt.: „(…) roszczenie za wygórowane i nie uwzględnił okoliczności izolacji w tym zakresie właściwie, w tym faktu, że warunki w miejscu izolacji (…) były naprawdę bardzo złe i odbiły znaczne piętno na dalszym życiu ojca skarżącego, co jednak nie znalazło swojego przełożenia na zasądzoną (…) kwotę zadośćuczynienia”.

Odpierając tak sformułowaną argumentację należy przede wszystkim stwierdzić, że nie doszło do nieuwzględnienia przez Sąd Okręgowy faktu, że - pozostając w retoryce autorki apelacji - „warunki w miejscu izolacji były naprawdę bardzo złe”. Wbrew temu stanowisku, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie sposób znaleźć chociażby fragmentu, mogącego świadczyć, iż Sąd Okręgowy wątpił w skalę udręczenia M. S., wynikającą ze złych warunków odbywana kary pozbawienia wolności. Nie oznacza to jednak, że pełnomocnik ma rację upatrując w tych ustaleniach podstawy faktycznej do zasądzenia zadośćuczynienia w pełnej żądanej wysokości, ponieważ, na co już wskazywano, stopień krzywdy ojca wnioskodawcy nie miał charakteru ponadprzeciętnego, nadzwyczajnego czy też wyjątkowego.

Co zaś do argumentu, że warunki izolacji „odbiły znaczne piętno na dalszym życiu ojca skarżącego” to jest on tyleż trafny, co nie przesądza o wyjątkowości sytuacji M. S. po opuszczeniu zakładu karnego, ponieważ podobnych konsekwencji doznawało wiele osób represjonowanych (zob. przeprowadzone przez Sąd Okręgowy dowody z wydruku publikacji internetowej na temat więziennictwa w latach 1945-1956 – k. 91-108 oraz fragmentu książki IPN - k. 109-116).

*

Apelująca wskazała (s. 6), że – cyt. „Podczas określania kwoty zadośćuczynienia, nie można tracić z oczu tego, że dla osób z tak ukształtowanymi ideami moralnymi i niepodległościowymi, niesłuszne pozbawienie wolności, wywołuje dużo wyższą frustrację, stres i depresję niż dla osób przeciętnych. Osoby ww. o swojej sytuacji rozmyślają więcej i wyciągają więcej dalej idących wniosków ze wszystkich wydarzeń zaistniałych w ich życiu”. Przytoczona wyżej ocena apelującej, pomijając jej gołosłowny charakter, nie znajduje oparcia w zasadach logiki i doświadczenia życiowego. Autorka apelacji zdaje się porównywać sytuację dwóch hipotetycznych osób niesłusznie pozbawionych wolności:

1.  osoby o ukształtowanych ideach moralnych i niepodległościowych (taką osobą zapewne był M. S.),

2.  osoby „przeciętnej”,

przy czym tylko pierwsza z tych osób - cytując ponownie apelację: „rozmyśla więcej i wyciąga więcej dalej idących wniosków ze wszystkich wydarzeń zaistniałych w (…) życiu”.

Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że niewątpliwie każda z osób niesłusznie pozbawionych wolności „dużo rozmyśla o swoim życiu”, ale już nie zgadza się z tezą, jakoby będący w takiej sytuacji działacz niepodległościowy dochodził do „dalej idących wniosków”. Można zakładać, że osoba represjonowana za działania niepodległościowe widzi sens własnego cierpienia, a przez to krzywda jest przez nią mniej odczuwalna od krzywdy, jaką odczuwa osoba - jak to ujęła autorka apelacji - „przeciętna”, a więc skazana niesłusznie, bez jakiegokolwiek powodu. Obrazowo należy stwierdzić, że o ile ojciec wnioskodawcy niewątpliwie doznał krzywdy o znacznym stopniu nasilenia, to w jakimś zakresie mógł się jej spodziewać, gdyż uczestnicząc w działaniach szpiegowskich na rzecz obcego państwa, uznawanego za reprezentanta wrogiego ustroju kapitalistycznego, niewątpliwie zdawał sobie sprawę, że w przypadku ujawnienia tej działalności, spotka się z surowymi represjami. W trakcie izolacji M. S. mógł mieć również poczucie, że jego ofiara w jakimś zakresie przyczyni się do obalenia w przyszłości reżimu komunistycznego. Wskazywana w apelacji hipotetyczna osoba „przeciętna” (a więc jak należy domniemywać, gdyż pełnomocnik tego nie precyzuje, nieprowadząca żadnej działalności niepodległościowej, a mimo to represjonowana pozbawieniem wolności), mogła mieć poczucie krzywdy co najmniej równie dużej, skoro nie dawała do nich żadnego powodu, a padła ofiarą splotu niekorzystnych dla niej okoliczności.

W świetle powyższej argumentacji należało uznać, że teza zamieszczona w uzasadnieniu środka odwoławczego, zgodnie z którą u osób takich jak M. S. niesłuszne pozbawienie wolności wywoływało - cyt.: „dużo wyższą frustrację, stres i depresję niż dla osób przeciętnych”, nie jest tezą trafną, a tym samym z omawianego punktu widzenia nie sposób uznać, że doszło do zaniżenia kwoty zadośćuczynienia.

*

Na s. 6-7 apelacji jej autorka przedstawiła wykaz okoliczności istotnych przy ocenie stopnia krzywdy wnioskodawcy, wskazując, iż w jej ocenie okoliczności te uzasadniały zasądzenie wyższego zadośćuczynienia. Przytoczone stanowisko nie jest trafne, ponieważ Sąd Okręgowy wszystkie wskazywane okoliczności dostrzegł i uwzględnił w swoich rozważaniach, nadto - co najistotniejsze - żadna z tych okoliczności nie świadczyła o wyjątkowości krzywdy wnioskodawcy. Aktualność w tej mierze zachowuje stanowisko Sądu Apelacyjnego przedstawione w tej sekcji uzasadnienia wcześniej, w kontekście przywoływanego przez Sąd Okręgowy rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie (...).

*

Na s. 7 apelacji pełnomocnik podniosła, iż działalność niepodległościowa ojca wnioskodawcy „została okupiona wielkim poświęceniem dóbr” (w apelacji dobra te wymieniono). Argument ten nie uzasadniał zwiększenia kwoty zadośćuczynienia, ponieważ wskazywane okoliczności zostały uwzględnione przez Sąd Okręgowy, a - na co już wskazywano - nie mieliśmy w tym wypadku do czynienia z krzywdą o ponadprzeciętnym, wyjątkowym lub nadzwyczajnym charakterze. Odnosząc się do argumentu pełnomocnika, iż dobrami poświęconymi przez M. S. były „rozwój zawodowy i kariera” Sąd odwoławczy wskazuje, że ojciec wnioskodawcy przed aresztowaniem, mając wykształcenie podstawowe i będąc z zawodu ślusarzem, pracował jako robotnik, a po zwolnieniu z zakładu karnego nadal wykonywał pracę fizyczną, tyle że w (...). Żaden dowód w sprawie nie świadczy o tym, że gdyby nie bezprawne pozbawienie wolności, ojciec wnioskodawcy podejmowałby kroki w kierunku uzyskania wyższego szczebla wykształcenia, względnie mógł liczyć na istotny rozwój zawodowy w ramach zatrudnienia w przedsiębiorstwie budowlanym. W przypadku bowiem pracowników fizycznych o stosunkowo niskich kwalifikacjach zawodowych, rozwój zawodowy wymaga, zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, jakiejś formy zaplanowania dalszej kariery, czego jednak strona wnioskująca w niniejszej sprawie nie wykazała.

*

O wyjątkowości krzywdy ojca wnioskodawcy, jej ponadprzeciętnym charakterze, nie przekonuje argument przedstawiony na ostatniej stronie apelacji (s. 8), zgodnie z którym wykonywana przez M. S. w zakładzie karnym praca palacza centralnego ogrzewania była szczególnie ciężka, niebezpieczna i uciążliwa. Za takową, w świetle zasad prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego, nie sposób uznać pracy palacza, będącej niewątpliwie ciężką pracą fizyczną, ale z pewnością nie cięższą niż wykonywana przez ojca wnioskodawcy na wolności fizyczna praca w budownictwie. Apelująca wskazała wprawdzie, że niebezpieczny charakter pracy palacza wynikał z niestosowania zasad BHP i stosowanych rozwiązań technologicznych, jednakże nie zostało w żaden sposób wykazane ani chociażby uprawdopodobnione, że M. S. wykonywał pracę wyjątkowo, ponadprzeciętnie narażającą go na określonego rodzaju niebezpieczeństwa.

*

Przechodząc do zarzutów związanych z wysokością zasądzonego odszkodowania, Sąd odwoławczy wyraża aprobatę dla stanowiska Sądu Okręgowego, zgodnie z którym (w zakresie kwestionowanym w apelacji pełnomocnika wnioskodawcy):



na skutek bezprawnego pozbawienia wolności M. S. utracił możliwość wykonywania pracy zarobkowej w sektorze budowlanym, o czym świadczy fakt, iż tego rodzaju pracę wykonywał w czasie poprzedzającym jego zatrzymanie,



co do zasady słuszne są twierdzenia wnioskodawcy, że podstawą ustalenia odszkodowania powinno być średnie miesięczne wynagrodzenie,



odszkodowanie musi uwzględniać waloryzację ze względu na zmianę siły nabywczej pieniądza oraz wzrost cen towarów i usług,



wniosek o zasądzenie 200% kwoty odszkodowania nie znajduje uzasadnienia w materiale dowodowym, w szczególności nie jest trafnym stanowisko pełnomocnika, że odszkodowanie w takim wymiarze winno wynikać z niemożności wykonywania przez M. S. pracy w warunkach wolnościowych oraz wykonywania w tym samym czasie nieodpłatnej pracy podczas odbywania kary pozbawienia wolności (w ty zakresie Sąd Okręgowy zasadnie oddalił wniosek o odszkodowanie co do kwoty 53.956,45 zł.),



wysokość utraconych zarobków należało ustalić w oparciu o Komunikat Prezesa GUS z 20.02.2024 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w styczniu 2024 r., mając na uwadze datę orzekania w sprawie,



obliczenia wysokości utraconych zarobków należało dokonać z uwzględnieniem liczby miesięcy odbywania kary (odpowiadającej 1801 dniom kary) pomnożonej przez wysokość wynagrodzenia wskazaną w wymienionym wyżej Komunikacie Prezesa GUS, wynoszącą 7.768,33 zł., co dało kwotę netto wynoszącą 332.926,52 zł.,



odszkodowanie należało powiększyć o kwotę 900 zł. Odpowiadającej wartości zegarka utraconego przez M. S. w czasie osadzenia w zakładach karnych.

Stanowisko powyższe jest rzeczowe i logiczne oraz zostało prawidłowo umotywowane. Tym samym nie sposób uznać, że Sąd Okręgowy dopuścił się zarzucanych w tym zakresie błędów w ustaleniach faktycznych.

*

Apelująca podniosła, że:

1.  zasady doświadczenia życiowego pozwalają przyjąć, że ojciec wnioskodawcy poniósł szkodę, na którą składały się utracone zarobki w związku z wykonywaniem nieodpłatnej pracy (w pełnym zakresie) podczas pozbawienia wolności, w wysokości wskazanej we wniosku, a nie (…) w wysokości średniomiesięcznego wynagrodzenia w kwocie netto,

2.  błędnym było ustalenie, iż poniesioną przez M. S. szkodą będzie kwota ustalona w wysokości netto, podczas gdy różnica między kwotą netto a brutto także pozostawała szkodą represjonowanych.

Żaden z powyższych zarzutów nie jest trafny.

*

Odkodowując sens pierwszego z zarzutów związanych z wysokością odszkodowania, należy sięgnąć do uzasadnienia apelacji, w którym jej autorka wskazała (s. 7-8), że doszło do niezasadnego pominięcia przy obliczeniach okresu od czerwca 1954 r. do stycznia 1955 r., w którym M. S. wykonywał nieodpłatną pracę w jednostce penitencjarnej. Apelująca nie uzasadniła w żaden racjonalny sposób, z jakiego powodu wysokość odszkodowania powinna uwzględniać w okresie od czerwca 1954 r. do stycznia 1955 r. dwie wartości, tj. zarówno wysokość zarobków utraconych z powodu niemożności wykonywania pracy na wolności, jak i wysokość zarobków, jakie wnioskodawca winien otrzymać za pracę w zakładzie karnym. Tymczasem należy przypomnieć, że ustalona przez Sąd Okręgowy wysokość szkody jest różnicą między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby ojciec wnioskodawcy nie był pozbawiony wolności, a stanem rzeczywistym. Gdyby ojciec wnioskodawcy nie był pozbawiony wolności, z pewnością nie wykonywałby pracy na rzecz jednostki penitencjarnej, a wykonywał pracę zarobkową w przedsiębiorstwie budowlanym. Skoro bezprawne pozbawienie wolności miało miejsce i skutkowało ustaleniem utraty przez M. S. zarobków w przedsiębiorstwie budowlanym, to zasądzone obecnie odszkodowanie musi być równe tylko owym utraconym zarobkom. Rozumowanie przeciwne, postulowane w apelacji, oznaczałoby, że w okresie od czerwca 1954 r. do stycznia 1955 r. odszkodowanie obejmowałoby podwójną rekompensatę, podczas gdy w sytuacji ewentualnego pozostawania na wolności, M. S. wykonywałby tylko jedną pracę zarobkową (nie zostało wykazane ani uprawdopodobnione, aby mogło być inaczej). Zasądzenia z tytułu utraconych zarobków „podwójnego” odszkodowania (obejmującego wynagrodzenie utracone na wolności oraz równolegle wynagrodzenie należne za pracę w zakładzie karnym) nie uzasadnia argument pełnomocnika, zgodnie z którym wykonywana przez M. S. w zakładzie karnym praca palacza centralnego ogrzewania była szczególnie ciężka, niebezpieczna i uciążliwa. Za takową, w świetle zasad prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego, nie sposób uznać pracy palacza, będącej niewątpliwie ciężką pracą fizyczną, ale z pewnością nie cięższą niż wykonywana przez ojca wnioskodawcy na wolności fizyczna praca w budownictwie. Apelująca wskazała wprawdzie, że niebezpieczny charakter racy palacza wynikał z niestosowania zasad BHP i stosowanych rozwiązań technologicznych, jednakże nie zostało w żaden sposób wykazane ani chociażby uprawdopodobnione, że Micha Suszycki wykonywał pracę wyjątkowo, ponadprzeciętnie narażającą go na określonego rodzaju niebezpieczeństwa.

Nie jest trafną argumentacja apelującej (s. 8) oparta o przywołanie rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie (...), gdyż w rozpoznawanej sprawie z wniosku Z. L. nie było problemów z dokładnym wykazaniem wysokości szkody, a zatem nie było też podstaw do zastosowania art. 322 k.p.c. Przypomnieć należy, że M. S. przed aresztowaniem był pracownikiem etatowym państwowego przedsiębiorstwa budowlanego, co pozwalało na zastosowanie przy ustalaniu odszkodowania wskaźnika w postaci wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw. Podkreślenia wymaga przy tym, że skoro Sąd Okręgowy przy braku zachowanej dokumentacji pracowniczej M. S. zastosował wskaźnik przeciętnego, a nie minimalnego wynagrodzenia, to zasądzone odszkodowanie uznać należy za obliczone według kryterium najkorzystniejszego dla wnioskodawcy.

*

Odnosząc się do drugiego z zarzutów apelacyjnych, dotyczących odszkodowania, Sąd Apelacyjny wyraża aprobatę dla metody dyferencyjnej, zastosowanej przez Sąd Okręgowy, której istotę trafnie zdefiniowano w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Ilustruje to, przykładowo, teza, zgodnie z którą „szkoda wynikająca z niesłusznego skazania i odbycia (…) kary pozbawienia wolności nie jest sumą utraconych zarobków, czy to brutto, czy też netto, lecz różnicą między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby wnioskodawca nie był pozbawiony wolności a stanem rzeczywistym” (wyrok Sądu Najwyższego z 23 listopada 2021 r., II KK 253/21, LEX nr 3527296. Stanowisko przeciwne, w oparciu o które sformułowano drugi z zarzutów apelacyjnych związanych z wysokością zasądzonego odszkodowania, nie zostało w środku odwoławczym odpowiednio umotywowane, gdyż nie jest rzeczową argumentacją ogólnikowe stwierdzenie, iż pozbawienie ojca wnioskodawcy możliwości zarobkowania powodowało, że nie miał on ubezpieczenia oraz nie były od niego odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne. Co więcej, Sąd Apelacyjny wskazuje, że system ubezpieczeń społecznych w Polsce w latach 1944-1989 był specyficzny. W roku 1950 władze PRL ograniczyły autonomię i samodzielność ZUS, zlikwidowały fundusze ubezpieczeniowe, a ich dochody i wydatki włączyły do budżetu państwa. ZUS został przekształcony w zakład państwowy i nadano mu osobowość prawną, po czym w roku 1955 nastąpiła likwidacja ZUS (https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/historia-zus ). To, że dochody i wydatki ZUS włączono do budżetu państwa oznacza, iż nie istniało realne przełożenie między uiszczaniem składek ubezpieczeniowych przez osoby zatrudnione, a uzyskiwanymi przez te osoby świadczeniami. W rozpoznanej sprawie ujawniono dowody w postaci pism ZUS (k. 574, 577 akt), z których wynika, że płatnik - Wojskowe Przedsiębiorstwo (...) (wcześniej: (...) Zakłady Budowlane), a więc zakład pracy M. S., w okresie od stycznia 1959 r. do stycznia 1988 r. składał do ZUS deklaracje bezimienne, wskazując wyłącznie liczbę pracowników ogółem, bez imiennego wykazu zatrudnionych, przy czym przed rokiem 1959 taki płatnik w ogóle nie figuruje w zachowanych rejestrach. Powyższe okoliczności oznaczają, że gdyby ojciec wnioskodawcy nie został pozbawiony możliwości zarobkowania wskutek bezprawnego pozbawienia wolności, to objęty byłby od roku 1950 systemem, w którym jego przyszła emerytura byłaby wydatkiem budżetu państwa, a nie instytucji ubezpieczeniowej w postaci ZUS. Co więcej, gdyby pracował w tym zakładzie, to co najmniej od roku 1959 zakład ten nie ujmowałby go na imiennych listach osób ubezpieczonych, gdyż takowe nie istniały. Nie przeprowadzono dowodu na okoliczność, czy imienne listy ubezpieczonych były przekazywane do ZUS przez pracodawcę M. S. przed rokiem 1959, gdyż nie zachowała się w tym przedmiocie żadna dokumentacja. Należało jednak przyjąć, że skoro w roku 1950 (a więc w roku, w którym doszło do zatrzymania i aresztowania ojca wnioskodawcy), władze PRL zlikwidowały fundusze ubezpieczeniowe, a ich dochody i wydatki włączyły do budżetu państwa, to tym bardziej również w latach 1950-1955, imienne listy osób ubezpieczonych nie były przekazywane do ZUS. W tym zakresie autorka apelacji nie wykazała ani nawet nie uprawdopodobniła, aby wskazywane wyżej realia systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce okresie stalinowskim były inne. Ponadto ani wnioskodawca, ani jego pełnomocnik nie podjęli chociażby próby wykazania, że gdyby nie pozbawienie wolności M. S., jego późniejsze świadczenie emerytalne byłoby wyższe. Tym samym nie było podstaw do uznania, że istnieje jakikolwiek istotny związek między brakiem możliwości wykonywania przez ojca wnioskodawcy pracy zarobkowej w latach 1950-1955, a wysokością uzyskiwanych przez niego w przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie żądań wnioskodawcy w dalszej dochodzonej części, tj. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz Z. L. dalszej wnioskowanej kwoty tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania (…) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów i wniosków apelacyjnych

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wszystkie rozstrzygnięcia, których nie zmieniono wyrokiem Sądu Apelacyjnego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Niezasadność zarzutów i wniosków apelacji pełnomocnika wnioskodawcy.

1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie I wyroku Sądu Apelacyjnego obniżono wysokość zasądzonego przez Sąd Okręgowy zadośćuczynienia do kwoty 1.500.000 zł.

Zwięźle o powodach zmiany

Przed przystąpieniem do dalszych rozważań Sąd Apelacyjny zastrzega, że wszelkie poddane w tej części uzasadnienia ocenie kryteria mają charakter pomocniczych, ponieważ nie istnieje żaden ścisły „przelicznik” krzywdy na wysokość zadośćuczynienia, a jego odpowiedni charakter musi być wypadkową kompleksowej analizy wszelkich przesłanek, które zaktualizują się w konkretnej sprawie. Szczegółową argumentację, w oparciu o którą orzeczono o obniżeniu zadośćuczynienia, Sąd Apelacyjny przedstawi poniżej w dwóch głównych tezach.

Punktem wyjścia rozważań Sądu odwoławczego jest zajęcie stanowiska względem argumentu przywołanego przez Sąd Okręgowy w końcowej części rozważań, związanego z treścią rozstrzygnięcia w sprawie (...) Sądu Apelacyjnego w Gdańsku ((...) Sądu Okręgowego w Słupsku).

Uzasadniając zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie 2.000.000 zł., Sąd Okręgowy, jako jednego z argumentów, użył odwołania się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie (...). Wyrokiem tym Sąd Apelacyjny, częściowo zmieniając wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku wydany w sprawie (...), zasądził na rzecz spadkobiercy osoby represjonowanej tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwotę 400.000 zł. (zwiększając o 100.000 zł. kwotę zadośćuczynienia zasądzoną przez Sąd Okręgowy). W stanie faktycznym sprawy (...) ((...)) represje polegały na wykonaniu bezprawnie orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymiarze roku i 3 miesięcy.

Porównanie kwot zadośćuczynienia zasądzonych w sprawie (...) ((...)) oraz w sprawie rozpoznawanej obecnie prowadzi do wniosku, że między obu zadośćuczynieniami zachodzi pewna dysproporcja, którą obrazuje poniższe zestawienie:



w sprawie (...) ((...)) okres bezprawnego pozbawienia wolności wyniósł 15 miesięcy, a zadośćuczynienie określono na 400.000 zł., co daje w przybliżeniu kwotę 26.600 zł. za jeden miesiąc pozbawienia wolności,



w sprawie rozpoznawanej obecnie okres bezprawnego pozbawienia wolności wyniósł 59 miesięcy, a zadośćuczynienie Sąd Okręgowy określił na 2.000.000 zł., co daje w przybliżeniu kwotę 33.900 zł. za jeden miesiąc pozbawienia wolności.

Gdyby zatem, zgodnie z intencją Sądu Okręgowego wyrażoną w treści uzasadnienia wyroku, zadośćuczynienia w obu sprawach, miały być względem siebie proporcjonalne, to w sprawie obecnie rozpoznawanej należałoby przyjąć, że zadośćuczynienie za jeden miesiąc bezprawnego pozbawienia wolności wynosi kwotę około 26.600 zł, a więc pełne zadośćuczynienie to nieco ponad 1.569.000 zł. (zgodnie z rachunkiem 59 miesięcy razy 26.600 zł.). Innymi słowy, pomimo że brany po uwagę w rozpoznawanej obecnie sprawie okres bezprawnego pozbawienia wolności był około czterokrotnie dłuższy od okresu branego pod uwagę w sprawie (...), zasądzone obecnie (nieprawomocnie) zadośćuczynienie jest nie cztero-, ale pięciokrotnie wyższe od zasądzonego w sprawie (...) ((...)). Już sama ta okoliczność uzasadniała rozważenie obniżenia zadośćuczynienia przez Sąd odwoławczy zgodnie z wnioskiem apelacji prokuratora.

Stan faktyczny sprawy rozpoznawanej obecnie i stan faktyczny sprawy (...) ((...)), jakkolwiek podobne w zakresie okoliczności branych pod uwagę przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia, nie były identyczne.

W przypadku sprawy rozpoznawanej obecnie w postępowaniu odwoławczym, jako okoliczności przemawiające za zasądzeniem zadośćuczynienia w kwocie 2.000.000 zł, Sąd Okręgowy wskazał:



dyskomfort psychiczny represjonowanego, wynikający z faktu niesłusznego skazania za czyn, którego popełnienie było wynikiem potępiania ucisku, związanego z ówcześnie panującym ustrojem państwowym,



długotrwałość bezprawnie orzeczonej i wykonanej kary pozbawienia wolności,



wykonywanie kary łącznie w trzech jednostkach penitencjarnych,



sposób traktowania M. S. przez organy ścigania oraz w warunkach więziennych,



bardzo ciężkie warunki bytowe, sanitarne i żywieniowe w czasie odbywania kary,



bardzo ograniczony kontakt z członkami najbliższej rodziny,



negatywne skutki odbywania przez M. S. kary dla jego zdrowia fizycznego i psychicznego.

W sprawie (...) ((...)) przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd Okręgowy wskazał na bardzo podobne okoliczności, jednakże bardziej dogłębna lektura uzasadnień sporządzonych przez Sąd Okręgowy w obu omawianych sprawach, zwłaszcza odwołanie się do opisu stanu faktycznego (w obecnie rozpoznawanej sprawie stan faktyczny nie jest kwestionowany przez strony), pozwala na wskazanie następujących różnic:

1.  w sprawie (...) ((...)) Sąd Okręgowy zamieścił ustalenie o tym, iż represjonowany, po zatrzymaniu został potraktowany brutalnie, a po osadzeniu w (...) był bity i poddawany torturom, zaś przemoc psychiczną i fizyczną stosowano wobec niego w celu wymuszenia złożenia zeznań; z ustaleń w tamtej sprawie wynika także, że w chwili zatrzymania był ranny z powodu udziału w walk w ramach działalności niepodległościowej; analogicznych ustaleń w przypadku ustaleń związanych z krzywdą M. S. nie poczyniono;

2.  w sprawie (...) ((...)) Sąd Okręgowy zamieścił ustalenie o tym, iż „czas pobytu w warunkach więziennych spowodował istotne, bardzo negatywne konsekwencje w zdrowiu B.P. Zarówno w fizycznym jak i psychicznym”; w sprawie obecnie rozpoznawanej ustalono, że M. S. „powrócił z wykonywania kary bardzo schorowany, zasadniczo pozbawiony uzębienia”; z wiarygodnych zeznań Z. L. wynika, że jego ojciec po opuszczeniu zakładu karnego do końca życia zmagał się z różnymi schorzeniami, jednakże strona wnioskująca nie zaoferowała w tym zakresie dowodów, mogących wskazywać na konkretne schorzenia; w tej sytuacji (abstrahując od utraty uzębienia przez M. S.), ustalenie, że M. S. był „schorowany” należy traktować jako określenie opisujące dolegliwości zdrowotne w sposób łagodniejszy od użytego w sprawie (...) ((...)) o „istotnych, bardzo negatywnych konsekwencjach w zdrowiu” osoby represjonowanej;

*

Podsumowując powyższe, porównanie wskazanych wyżej ustaleń faktycznych (w sprawie (...) ((...)) oraz w sprawie z wniosku Z. L. nakazuje przyjęcie, że ustalony stopień krzywdy w pierwszej z tych spraw był nieco wyższy. Nie było zatem uzasadnienia dla orzeczenia w sprawie obecnie rozpoznawanej zadośćuczynienia w wymiarze, jaki określił Sąd Okręgowy. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że skutkiem porównania obu spraw musi być konstatacja, iż zadośćuczynienie pieniężne liczne za każdy miesiąc bezprawnego pozbawienia wolności winno być nieco wyższe w sprawie (...) ((...)), niż w sprawie z wniosku Z. L.. Przyjmując zatem, że w drugiej z tych spraw zadośćuczynienie liczone za każdy miesiąc pozbawienia wolności ojca wnioskodawcy winno wynosić około 25.000 zł., Sąd Apelacyjny uznał, iż zadośćuczynienie liczone za cały niemal pięcioletni okres represji winno stanowić kwotę 1.500.000 zł. Należy przy tym ponownie wyraźnie podkreślić, że dokonując porównania sprawy obecnie rozpoznawanej ze sprawą (...) ((...)) Sąd Apelacyjny pozostawał w obszarze rozważań i ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, ponieważ Sąd ten wprost odwołał się do rozstrzygnięcia w tamtej sprawie.

*

Kwota zadośćuczynienia ustalona przez Sąd Apelacyjny jest niewątpliwie odpowiednia w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, ponieważ stanowi bardzo duże przysporzenie majątkowe, niewątpliwie nie stanowiąc kwoty niewielkiej lub symbolicznej. Kwota w tej wysokości nie powinna również nasuwać obaw o ewentualne bezpodstawne wzbogacenie wnioskodawcy ze względu na długotrwałość bezprawnego pozbawienia wolności jego ojca za działalność niepodległościową.

1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O kosztach orzeczono na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

7.  PODPIS

1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie z pkt. 1 wyroku

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana