Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 343/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z 9 maja 2024 roku, w sprawie II Ko 76/23 (wnioskodawca A. Z.)

1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.1.3. Granice zaskarżenia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.2.1. Ustalenie faktów

1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.2. Ocena dowodów

1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Błąd w ustaleniach faktycznych – uznanie, że kwota w wysokości 140.000 zł jest adekwatna do rozmiaru cierpień psychicznych i fizycznych, w sytuacji, gdy zasądzona kwota jest rażąco niska, uwzględniając rozmiar cierpień psychicznych i fizycznych wnioskodawcy

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten – odnoszący się wyłącznie do kwestii zasądzonego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia (nawiązanie do cierpień psychicznych i fizycznych wnioskodawcy) – został uznany za zasadny i doprowadził do podwyższenia kwoty przyznanej z tego tytułu A. Z. w punkcie I zaskarżonego wyroku.

Na wstępie konieczne wydaje się podkreślenie, że ustalenie omawianej kwoty jest o tyle trudne, że nie poddaje się jakimkolwiek schematom, czy wyliczeniom matematycznym, a opiera się wyłącznie na uznaniu sędziowskim, sprowadzającym się do sprawiedliwej i wyważonej oceny wszystkich okoliczności ujawnionych w toku postępowania, mających wpływ na rozmiar doznanej przez wnioskodawcę krzywdy. Jedyną normatywną wskazówką w tym zakresie jest dyspozycja art. 445 § 1 i 2 kc, operująca stwierdzeniem, że zadośćuczynienie powinno być „odpowiednie”. Oznacza to tyle, że powinno rekompensować doznaną szkodę niemajątkową, możliwie w pełnym jej zakresie, ale też – z drugiej strony – nie może być źródłem nieuzasadnionych, nadmiernych korzyści majątkowych, kosztem środków stanowiących majątek Skarbu Państwa. Sygnalizowane wyżej wyważenie ustalanej kwoty jest zatem kluczowe dla oceny prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Generalnie Sąd Okręgowy prawidłowo opisał przesłanki, zaczerpnięte z ustaleń faktycznych niniejszej sprawy, które brał pod uwagę przy miarkowaniu kwoty zasądzanego zadośćuczynienia (str. 23-25 uzasadnienia wyroku). Słusznie wypunktowano w tym zakresie:

- okres pozbawienia wolności wnioskodawcy (188 dni),

- warunki wykonywania wobec niego tymczasowego aresztowania – w obu miejscach jego przetrzymywania,

- naruszenie dobrostanu psychicznego A. Z. w trakcie wykonywania tymczasowego aresztowania,

- stan psychiczny wnioskodawcy po zakończeniu wykonywania tymczasowego aresztowania,

- poczucie niesprawiedliwości wnioskodawcy w związku z wykonywaniem wobec niego niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania,

- fakt, że był to pierwszy pobyt wnioskodawcy w izolacji penitencjarnej,

- brak przyczynienia się A. Z. do wydania orzeczeń stanowiących podstawę stosowania tymczasowego aresztowania,

- problemy zdrowotne wnioskodawcy, które wystąpiły w trakcie wykonywania tymczasowego aresztowania (infekcja dróg moczowych).

Słusznie jednak skarżąca wywodzi, że nie wszystkie istotne okoliczności zostały przez Sąd I instancji dostrzeżone, zaś niektóre z nich – pomimo stosownego wypunktowania – nie zostały odpowiednio docenione (doważone) podczas ostatecznego ustalania kwoty należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia. W tej sytuacji niektóre spośród przytaczanych w apelacji argumentów zostały przez Sąd Apelacyjny podzielone, aczkolwiek nie wszystkie z nich.

Nie ma racji skarżąca twierdząc, że podczas wyrokowania niedostatecznie uwzględniono okres pobytu wnioskodawcy w izolacji, panujące tam warunki, a także brak możliwości podjęcia przez niego odpowiedniego leczenia na terenie aresztu.

Sąd Okręgowy dość szczegółowo wyliczył i opisał okres stosowania w tej sprawie tymczasowego aresztowania, ze wskazaniem kolejnych placówek, w których środek ten był wykonywany oraz panujących tam warunków – tak sanitarno–bytowych, jak i relacji międzyludzkich, z którymi musiał się zmierzyć A. Z., w swoich codziennych kontaktach ze współosadzonymi oraz z personelem danej jednostki. Tym samym, oceniono również zdarzenie, gdy wnioskodawca ratował osobę usiłującą popełnić samobójstwo, co wywołało u niego traumatyczne przeżycia (str. 3 apelacji). Rozważania te są wyczerpujące, rzeczowe i wskazują na odpowiednią wrażliwość Sądu w tym zakresie.

Kwestia leczenia wnioskodawcy została opisana w dokumentacji medycznej z okresu osadzenia; leczenie to było prowadzone zgodnie z panującymi w jednostkach penitencjarnych standardami, zaś oczywistym jest, że skutkiem izolacji była niemożność korzystania z placówek medycznych i lekarzy funkcjonujących poza murami aresztu.

Ponownie autorka apelacji stara się wykazywać, że podczas pobytu w areszcie śledczym, w czasie ataku ze strony innej osoby osadzonej, wnioskodawca utracił zęby, a nadto zaczął chorować na kamicę nerkową i niewydolność nerek. Tezy te nie są jednak prawdziwe, co prawidłowo ocenił Sąd I instancji. Przypomnieć zatem należy, że z zebranych dowodów nie wynika bynajmniej, by A. Z. w podawanych wyżej okolicznościach utracił uzębienie, gdyż nie zostało to ówcześnie odnotowane w treści dokumentacji służbowej, a nadto zeznania córki wnioskodawcy wskazywały na inną przyczynę usunięcia zębów (próchnica); była to osoba mająca kontakt z wnioskodawcą podczas jego pobytu w areszcie oraz bezpośrednio po zakończeniu jego izolacji. Jeżeli zaś chodzi o choroby nerek, to nie wykazano w toku postępowania, by owe, występujące później u wnioskodawcy schorzenia (po opuszczeniu jednostki), pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym z jego pobytem w areszcie, kiedy to jedynie doszło do krótkotrwałej infekcji dróg moczowych, prawidłowo i skutecznie leczonej przez penitencjarną służbę zdrowia, co zostało wiarygodnie przedstawione w medycznej dokumentacji służbowej.

Rację ma jednak skarżąca, że Sąd Okręgowy pominął w swych rozważaniach fakt, że wnioskodawca, niedługo przez jego osadzeniem, złożył w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ż. wniosek o skierowanie go na szkolenie w trybie indywidualnym, podczas którego miał on nabyć nowe kompetencje zawodowe, tj. w zakresie prowadzenia mediacji. Wniosek ten został wstępnie zaakceptowany, zaś niemożność odbycia szkolenia i podniesienia w ten sposób własnych kwalifikacji zawodowych, wynikała wyłącznie z faktu rozpoczęcia wykonywania wobec A. Z. tymczasowego aresztowania. Było to istotne zaburzenie w rozwoju zawodowym wnioskodawcy, które winno został uwzględnione przy ocenie rozmiarów doznanej przez niego krzywdy.

Wbrew odmiennym sugestiom autorki apelacji (str. 3), Sąd I instancji prawidłowo rozważył i ocenił fakt, że wnioskodawca nigdy wcześniej nie miał kontaktu z izolacją procesową i musiał przyzwyczaić się do specyficznych warunków panujących w placówce zamkniętej (str. 24-25 uzasadnienia wyroku). Kwestii tej poświęcono stosowną uwagę i uwzględniono ją podczas wyrokowania.

Podobnie ocenić należy argumenty skarżącej dotyczące tego, że wnioskodawca był znacznie gorzej traktowany w areszcie z tego powodu, że stał pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 197 kk, popełnionego na szkodę własnego, małoletniego dziecka, co wpływało dodatkowo na stan odczuwanego przez niego zagrożenia, głównie ze strony innych osób osadzonych, które go poniżały, wyśmiewały się z niego, traktowały go z pogardą (str. 3 apelacji). Tematyka ta znalazła istotne, rzeczowe odzwierciedlenie w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, gdzie Sąd Okręgowy przytaczał nawet konkretne sytuacje lub niestosowne (poniżające) wypowiedzi funkcjonariuszy Służby Więziennej, które miały wywoływać u A. Z. bardzo negatywne emocje z tego właśnie tytułu.

Odpowiednio dostrzeżono i uwzględniono podczas wyrokowania także i to, że skutkiem stosowania wobec wnioskodawcy tymczasowego aresztowania była przymusowa rozłąka z osobami bliskimi, a także jego izolacja społeczna (str. 4 apelacji). Sąd Okręgowy kwestie te analizował, opisując nadto dość skrupulatnie, jakie kontakty ze światem zewnętrznym mógł wówczas realizować wnioskodawca (np. widzenia, paczki, wypiski itp.). Podkreślano, że z pewnością po stronie A. Z. pojawiały się w tym czasie uczucia silnego stresu, strachu, poczucia bezsilności i frustracji; również z tego powodu, że miał on świadomość tego, że nie dopuścił się czynu, o który jest oskarżany i w związku z którym przebywa niesprawiedliwie w izolacji (str. 24 uzasadnienia wyroku).

Słusznie natomiast skarżąca zauważa (str. 4 i 5 apelacji), że Sąd Okręgowy nie uwzględnił podczas wyrokowania tego, że wnioskodawca przeżywał dość istotne uczucie wstydu względem swoich osób bliskich i znajomych, które dowiedziały się, że przebywa on w areszcie, co wiązało się w pewnym stopniu z utratą przez niego tzw. „dobrego imienia”, posiadanego niewątpliwie w dotychczas utrzymywanych relacjach społecznych (rodzinnych, towarzyskich, koleżeńskich, sąsiedzkich). Można – co prawda – wywodzić, że kwestia ta związana była raczej z samym faktem prowadzenia przeciwko wnioskodawcy (wówczas – oskarżonemu) postępowania karnego; niemniej oczywistym jest też to, że gdyby wnioskodawca pozostawał na wolności w toku procesu, to łatwiej byłoby mu ukryć owe, niekorzystne dla niego okoliczności, zaś osoby z nim związane (zwłaszcza znajomi) wcale nie musieliby się o tych faktach dowiedzieć. Tak długi okres izolacji penitencjarnej doprowadził natomiast to wyrwania A. Z. z życia społecznego, w niewielkiej wszak miejscowości, ze środowisk, w których się obracał, gdzie był osobiście znany, co implikowało dalsze konsekwencje, m.in. w postaci rozpowszechnienia się informacji o powodach jego zniknięcia; było to dla niego niewątpliwie bardzo bolesne, szczególnie w sytuacji, gdy wiedział, że nie popełnił zarzucanego mu czynu. Okoliczności te – jak trafnie wskazuje pełnomocnik wnioskodawcy – winny dodatkowo wpływać na określenie rozmiarów omawianej tu krzywdy; w konsekwencji – także na rozmiar zasądzanego zadośćuczynienia.

Sąd Apelacyjny nie podzielił natomiast twierdzeń skarżącej, jakoby podczas wyrokowania konieczne było uwzględnienie tego, że wnioskodawca utracił kontakt i dobre relacje ze swoją małoletnią córką M. Z. (str. 4-5 apelacji). W tym zakresie słuszne są obszerne wywody Sądu I instancji (str. 25-26 uzasadnienia wyroku), w których trafnie wykazano, że brak jest tu adekwatnego związku przyczynowego, gdyż omawiany skutek był efektem innego rodzaju decyzji i rozstrzygnięć, podejmowanych nie tylko w toku postępowania karnego (np. nieizolacyjne środki zapobiegawcze), ale także przez sąd rodzinny, który zdecydował o zakazie kontaktów ojca z córką. Prawidłowa jest zatem konstatacja Sądu I instancji, że to ogólnie fakt prowadzenia przeciwko wnioskodawcy postepowania karnego (z konkretnym zarzutem popełnienia przestępstwa na szkodę córki) doprowadził do tak niekorzystnych dla niego decyzji w sferze jego kontaktów z córką M., natomiast to nie tymczasowe aresztowanie było przyczyną zerwania przez A. Z. kontaktów z własną córką. Skarżąca nie próbuje nawet mierzyć się z tymi argumentami, powtarzając jedynie tezy wysuwane już na wcześniejszym etapie postępowania (w tym w treści wniosku wszczynającego niniejsze postępowanie), które wszak zostały przez Sąd Okręgowy logicznie obalone. W tej sytuacji podniesiony zarzut apelacyjny nie mógł przynieść rezultatów oczekiwanych przez skarżącą.

Zgodzić należy się również z autorką apelacji co do tego, że Sąd I instancji, choć zauważył fakt negatywnego wpływu stosowania tymczasowego aresztowania na sferę zdrowia psychicznego wnioskodawcy (str. 24 uzasadnienia wyroku), potwierdzony wiarygodną opinią biegłego psychologa, to nie docenił tych okoliczności w sposób wystarczająco wyrazisty podczas ustalania kwoty zadośćuczynienia. Tymczasem, co należy w tym miejscu przypomnieć, pobyt wnioskodawcy w izolacji miał bezpośredni wpływ na jego stan psychiczny, co skutkowało naruszeniem jego dobrostanu psychicznego, a zwłaszcza:

- ostrą reakcją na stres,

- poczuciem silnego strachu, bezradności i przerażenia,

- koszmarami sennymi,

- poczuciem lęku o swoje życie,

- intruzywnymi myślami związanymi z aresztowaniem,

- uczuciem niepokoju, bezsenności, nadmiernej czujności.

Także po opuszczeniu aresztu wnioskodawca, przez dłuższy czas, odczuwał stany lękowe, bezsenność, koszmary senne; musiał korzystać z pomocy psychologa.

Fakty te powodują, że ocena opisanych wyżej objawów i stanów psychicznych winna znacząco wykraczać poza normalne, typowe niejako konsekwencje w sferze psychicznej osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych. Wnioskodawca bardzo silnie i urazowo odebrał niesprawiedliwą izolację, co odbiło się na jego dalszym funkcjonowaniu; okoliczności te winny zostać odpowiednio wyważone podczas określania kwoty należnego zadośćuczynienia.

Na zakończenie należy odnieść się do - sygnalizowanego jedynie w apelacji - tematu odszkodowania z tytułu stosowania tymczasowego aresztowania, dochodzonego przez wnioskodawcę w toku niniejszego postępowania, a uznanego za nienależne przez Sąd I instancji (pkt II zaskarżonego wyroku).

Jedyny, podniesiony w apelacji zarzut odwoławczy dotyczy wyłącznie przyznanej kwoty zadośćuczynienia; wynika to wprost z jego brzmienia – odwołanie się do cierpień psychicznych i fizycznych wnioskodawcy, jak i przywołanie kwoty zasądzonego przez Sąd Okręgowy świadczenia (140.000 zł).

Brak jest zarzutu odwoławczego dotyczącego rozstrzygnięcia Sądu co do roszczenia A. Z. o odszkodowanie. Zgodnie natomiast z art. 433 §1 kpk, Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym zostały wskazane zarzuty stawiane rozstrzygnięciu - również w granicach podniesionych zarzutów, uwzględniając treść art. 447 § 1-3, a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435, art. 439 § 1, art. 440 i art. 455.

Za podniesienie zarzutu odwoławczego nie można z pewnością uznać zdawkowych w istocie wtrąceń zawartych na początku i na końcu uzasadnienia apelacji, gdzie skarżąca wspomina tylko o odszkodowaniu. W pierwszym przypadku chodzi zapewne o pomyłkę (str. 2 apelacji), gdyż mowa jest tu o „niedostatecznym docenieniu wszystkich okoliczności wpływających na ustalenie kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania”, w sytuacji, gdy takowego odszkodowania Sąd Okręgowy w ogóle nie ustalił w zaskarżonym wyroku (brak uwzględnienia żądania w tym zakresie - w całości). Z kolei w końcowym fragmencie apelacji (str. 5) znalazło się następujące zdanie: „Poza kwotą zadośćuczynienia, wnioskodawca podtrzymuje wszelkie argumenty dotyczące zasądzenia kwoty odszkodowania – zgodnie z twierdzeniami zawartymi we wniosku”.

Ostatecznie trzeba więc przyjąć, że skarżąca nie próbowała nawet zmierzyć się z argumentami przedstawionymi w tej części przez Sąd Okręgowy, nie podjęła jakiejkolwiek (za zwłaszcza rzeczowej) polemiki z tym rozstrzygnięciem, licząc jedynie na to, że Sąd II instancji odmiennie oceni zasadność złożonego w tym zakresie wniosku inicjującego postępowanie. Taktyka taka nie mogła okazać się skuteczna, gdyż skoro fachowy pełnomocnik kwestionuje (jak należy domniemywać) zaskarżony wyrok w określonej jego części, winien wykazać minimum wysiłku i choćby z pewną dozą ogólności wskazać na uchybienia skarżonego przez siebie orzeczenia – tak, aby Sąd odwoławczy mógł ocenić trafność tejże argumentacji i do niej się odnieść. Postępując przeciwnie, rezygnując w istocie z konstruktywnego sporu z Sądem I instancji, pełnomocnik wnioskodawcy domaga się wyraźnie od Sądu Apelacyjnego, by ten ponowił (zdublował) postępowanie, które już miało miejsce w I instancji. Nie jest to jednak zapatrywanie słuszne, gdyż nie taka jest rola Sądu II instancji. W cytowanym przepisie art. 433 §1 kpk przewidziano wszak, w jakim zakresie tak ogólna kontrola odwoławcza wyroku jest możliwa, a zarazem konieczna; Sąd odwoławczy nie dostrzegł w realiach rozpoznawanej sprawy okoliczności opisanych w końcowej części tego przepisu, które nakazywałyby działanie poza zakresem zaskarżenia lub podniesionych w apelacji zarzutów odwoławczych.

Niezależnie od powyższych uwag, Sąd Apelacyjny w pełni podziela ocenę zasadności roszczenia odszkodowawczego zgłaszanego przez wnioskodawcę w toku tego postępowania, wyłożoną w sposób prawidłowy i systematyczny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (str. 13-20). Sąd I instancji słusznie sięgnął tu do przepisów prawa cywilnego, które znajdują zastosowanie przy orzekaniu w tego rodzaju postępowaniach (zwłaszcza art. 6 kc i art. 361 §1 kc), wymagających zaistnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy stosowaniem wobec wnioskodawcy oczywiście niesłusznego tymczasowego aresztowania, a konkretnie opisaną szkodą (majątkową lub na osobie), przy czym to na wnioskodawcy spoczywał ciężar wykazania zasadności zgłoszonego uprzednio roszczenia.

Omawiając poszczególne okoliczności podnoszone w tej części (jako przykłady szkody) przez A. Z. Sąd Okręgowy trafnie uznał, że tak opisanego związku przyczynowego nie sposób się w tych przypadkach dopatrzyć, bądź też wnioskodawca nie wykazał powstania po jego stronie szkody z danego tytułu. W każdym z tych przypadków ocena Sądu została jasno i rzeczowo uzasadniona. Co do zaś utraconych dochodów - słusznie uznano, że wnioskodawca przed zatrzymaniem nie pozostawał w stosunku pracy, a jedynie podejmował prace dorywcze (remontowo – wykończeniowe, bez formalnej umowy), przy czym dochody te miały ewidentnie nieregularny charakter, co wyklucza odszkodowanie z tytułu utraconego zarobku, niezależnie od spornego w orzecznictwie tematu podejścia do rekompensowania dochodów nielegalnych (str. 14 uzasadnienia wyroku).

Odnośnie zgłoszonego żądania w kwestii pokrycia kosztów obrony z wyboru w procesie karnym, Sąd I instancji zasadnie przyjął, odwołując się do utrwalonej w tym temacie linii orzeczniczej, że roszczenia te nie mogą być dochodzone w trybie przewidzianym w rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego, lecz w ramach postępowania głównego, tj. zgodnie z dyspozycją art. 632 pkt 2 kpk, co też w przypadku A. Z. miało już miejsce, gdyż stosowny zwrot środków tego tytułu już uzyskał (str. 20 uzasadnienia wyroku).

Sąd Apelacyjny ponownie stwierdza, że podziela argumenty zaprezentowane w tej części przez Sąd Okręgowy i w pełni się do nich odwołuje, nie widząc jednocześnie potrzeby ich powtarzania w tym miejscu; w szczególności wobec braku wysiłku podjętego w tym kierunku przez autorkę apelacji, co zostało już wyżej zasygnalizowane.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez zasądzenie kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania w wyższej wysokości.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec częściowego uwzględnienia podniesionego zarzutu odwoławczego dotyczącego kwoty zasądzonego na rzecz A. Z. zadośćuczynienia, a tym samym uznania, że Sąd Okręgowy pominął pewne istotne w tym względzie okoliczności, innych zaś nie doważył w sposób prawidłowy, konieczne stało się podwyższenie przyznanego wnioskodawcy zadośćuczynienia.

Z uwagi natomiast na brak sformułowania zarzutów odwoławczych co do rozstrzygnięcia Sądu I instancji w przedmiocie odszkodowania i braku podstaw do działania w tym zakresie przez Sąd odwoławczy z urzędu – poza zakresem zaskarżenia i podniesionymi zarzutami – nie uwzględniono żądania skarżącej „o zasądzenie odszkodowania w wyższej kwocie”. Jak już wspomniano, wniosek ten wydaje się niezasadny i z tego powodu, że nie koresponduje on z treścią skarżonego rozstrzygnięcia, gdyż nie można mówić o wyższej kwocie odszkodowania w sytuacji, gdy w ogóle nie zostało ono orzeczone przez Sąd Okręgowy.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Sąd Apelacyjny przeanalizował uważnie argumentację przedstawioną osobiście przez wnioskodawcę A. Z. w jego piśmie procesowym z 13 sierpnia 2024 roku, zatytułowanym „Apelacja” (nie stanowiącym jednak formalnie środka odwoławczego). Podkreślić należy, że także w tym piśmie kwestionowane jest wyłącznie rozstrzygnięcie Sądu I instancji dotyczące zasądzonego zadośćuczynienia, bez stawiania zarzutów co do orzeczenia (oddalającego) w przedmiocie odszkodowania.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Podobnie jak w przypadku apelacji wniesionej przez pełnomocnika, zasadne były twierdzenia wnioskodawcy, że przyznane mu zadośćuczynienie jest zbyt niskie i nie uwzględnia dostatecznie rozmiaru krzywdy doznanej przez niego podczas wykonywania izolacyjnego środka zapobiegawczego, w szczególności wiązanej z jego odczuciami w sferze zdrowia i dobrostanu psychicznego, co miało także istotny związek z charakterem postawionego mu zarzutu o charakterze seksualnym. Kwestie te zostały jasno i zarazem wyczerpująco omówione we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

1.punkty II – IV zaskarżonego wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec faktycznego braku zarzutów odwoławczych co do oddalenia żądania o zasądzenia odszkodowania, braku uzasadnienia wyrażanego w tym zakresie przez skarżącą niezadowolenia, a także braku podstaw do ingerowania w treść tego rozstrzygnięcia z urzędu (art. 433 §1 kpk) i podzielenia argumentacji zaprezentowanej w tej części przez Sąd I instancji – konieczne było utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II zaskarżonego wyroku, w części dotyczącej roszczenia wnioskodawcy o odszkodowanie.

Odnośnie punktów III i IV zaskarżonego wyroku nie były formułowane jakiekolwiek zarzuty w toku postępowania odwoławczego. Rozstrzygnięcia te są prawidłowe, nie budzą wątpliwości, a zatem wyrok i w tej części został zaakceptowany przez Sąd Apelacyjny (pkt II niniejszego wyroku).

1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1.Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy A. Z., tytułem zadośćuczynienia – ponad kwotę wskazaną w pkt I zaskarżonego wyroku – dodatkową kwotę 60.000 zł, co łącznie daje sumę 200.000 złotych zadośćuczynienia za krzywdy związane ze stosowaniem wobec niego niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania (pkt I wyroku Sądu Apelacyjnego).

Zwięźle o powodach zmiany

Opisane wyżej powody spowodowały, że Sąd Apelacyjny zakwestionował ocenę dokonaną w tym zakresie przez Sąd I instancji i uznał, że kwota 140.000 złotych tytułem zadośćuczynienia nie jest sprawiedliwa w realiach niniejszej sprawy i nie rekompensuje odpowiednio krzywdy A. Z..

Z drugiej jednak strony nie sposób zgodzić się z sugestiami wnioskodawcy, że odpowiednia byłaby w tej sytuacji kwota wskazana w treści wniosku inicjującego niniejsze postępowanie, tzn. 2.000.000 (dwa miliony) złotych. Pomysłu tego zdaje się nie kontynuować nawet pełnomocnik A. Z., który dość rozsądnie wskazał we wniosku apelacyjnym, że domaga się jedynie zasądzenia w II instancji zadośćuczynienia „w wyższej kwocie”.

Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że zasądzona obecnie kwota zadośćuczynienia (łącznie 200.000 złotych) nie może być uznana za „symboliczną”, a zatem stanowi dla wnioskodawcy wartość odczuwalną ekonomicznie i pozostaje w odpowiednich relacjach zarówno do ustalonych w sprawie okoliczności towarzyszących wykonywaniu wobec niego tymczasowego aresztowania, jak i do aktualnych warunków życia społeczeństwa. Należało w taki sposób wyważyć wysokość zasądzanego zadośćuczynienia, by była ona adekwatna do okoliczności sprawy, rozmiarów krzywdy ustalonych w przypadku wnioskodawcy, a jednocześnie – akceptowalna w odczuciu społecznym, gdyż to ostatecznie ze Skarbu Państwa wypłacane są środki przyznawane wnioskodawcy. Także analiza przeprowadzona pod tym kątem przez Sąd Apelacyjny, oparta na własnych doświadczeniach zawodowych, nie prowadzi bynajmniej do konkluzji, by ustalona w niniejszym wyroku wysokość zadośćuczynienia była rażąco zaniżona, a zatem nie realizowała założonych zadań zasądzanego tu świadczenia pieniężnego.

Kwota wyższa byłaby niezasadna i prowadziłaby do nadmiernego wzbogacenia wnioskodawcy – kosztem Skarbu Państwa. Wypada także końcowo podkreślić, że wnioskodawca nie był ofiarą przemocy fizycznej podczas osadzenia w izolacji i nie poniósł z tego tytułu żadnych obrażeń ciała; problemy natury psychicznej i emocjonalnej zostały natomiast w toku postępowania odpowiednio dostrzeżone i wyważone, co skutkowało stosowną zmianą zaskarżonego wyroku.

1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Wydatkami postępowania odwoławczego, stanowiącymi jedyny w istocie element kosztów sądowych przed Sądem II instancji w tego rodzaju postępowaniach, obciążono Skarb Państwa, co wynika wprost z przepisu art. 554 §4 kpk.

7.  PODPIS

1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawcy A. Z.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

pkt II wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 9.05.2024r., w sprawie II Ko 76/23

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana