Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń (spr.)

Sędziowie: SA Michał Bober

SA Jerzy Andrzejewski

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2019 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w U.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek zażalenia B. S.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 października 2018 r., sygn. akt V P 5/8

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Jerzy Andrzejewski

Sygn. akt III APz 5/19

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt V P 5/18 Sąd Okręgowy w Słupsku na mocy art.177 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie II PK 145/18. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że w niniejszej sprawie powódka B. S. domaga się od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w U. kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 101.091,10 zł tytułem wynagrodzenia i innych należności wynikających z zatrudnienia w pozwanej spółce. Zasadności swojego żądania powódka upatruje w bezprawnym rozwiązaniu z nią umowy o pracę przez pozwanego pracodawcę. Przed Sądem Okręgowym w Słupsku, za sygnaturą akt V Pa 42/17 w dniu 6 października 2017 r. zapadł wyrok, po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez B. S., mocą którego wyrok Sądy Rejonowego w Słupsku wydany w sprawie V P 116/15 został zmieniony a powódka została przywrócona do pracy. Od wyroku strona pozwana w dniu 19 stycznia 2018 r. wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego (sygn. II PK 145/18). W realiach przedmiotowej sprawy rozstrzygnięcie o żądaniu powódki zależy od wyniku postępowania w sprawie II PK 145/18, którego przedmiot stanowi zasadność lub jej brak rozwiązania z powódką umowy o pracę.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiodła powódka zarzucając naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść postanowienia - art. 177 § i pkt 1 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie, podczas gdy, w ocenie powódki, wynik ww. postępowania nie ma wpływu na tok niniejszego postępowania, a tym samym brak jest podstaw do zawieszenia postępowania na tej podstawie. Mając na uwadze powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Rozpatrywane w niniejszym postępowaniu zażalenie jest w uzasadnione, choć podzielić można tylko część zaprezentowanej w nim argumentacji.

Podstawą sformułowanych w zażaleniu zarzutów jest założenie, że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy z powództwa B. S. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w U. o zadośćuczynienia w wysokości 30.000 zł oraz o zapłatę kwoty 101.091,10 zł tytułem odszkodowania nie zależy od wyniku innego postępowania cywilnego, toczącego się przed Sądem Najwyższym za sygn. akt II PK 145/18. Postępowanie cywilne w sprawie przywrócenia powódki do pracy, zostało bowiem zakończone prawomocnym wyrokiem, zapadłym przed Sądem Okręgowym w Słupsku w dniu 6 października 2017 r. sygn. akt V Pa 42/17. Pozwany przywrócił powódkę do pracy, a następnie rozwiązał z nią stosunek pracy, podając jako przyczynę likwidację stanowiska pracy i brak możliwości zaoferowania powódce innego stanowiska. Tym samym - w ocenie skarżącej - pozwany nie kwestionował "postanowień wydanego wyroku".

W zażaleniu powódka odniosła się do wywiedzionej od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 6 października 2017 r. sygn. akt V Pa 42/17 przez pozwanego skargi kasacyjnej, zarzucając, że jest ona wewnętrznie sprzeczna, sformułowane zarzuty naruszenia prawa materialnego dotyczą w istocie ustalenia stanu faktycznego w sprawie. Z tych też względów skarga kasacyjna winna podlegać odrzuceniu. Ponadto jej zdaniem istnieje realne zagrożenie, że zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie może również doprowadzić do powstania po stronie powódki nieodwracalnej szkody, gdyż przedłużanie niniejszego postępowania może doprowadzić do sytuacji, w której pozwany zakończy swoją działalność, co niejednokrotnie sygnalizował w toku postępowania przed sądem w zakończonych prawomocnie sprawach.

Na wstępie należy podkreślić, że niniejsze postępowanie zażaleniowe dotyczy jedynie rozstrzygnięcia kwestii zawieszenia postępowania, a nie kwestii merytorycznych. Dlatego Sąd Apelacyjny wydając niniejsze postępowanie nie ocenia ani merytorycznej zasadności powództwa, ani dopuszczalności poszczególnych zarzutów co do istoty sprawy zgłaszanych przez pozwanego. Nadto również poza rozważaniami Sądu Apelacyjnego pozostaje kwestia zasadności podstaw kasacyjnych skargi kasacyjnej wywiedzionej przez pozwanego w sprawie z powództwa B. S. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w U. o przywrócenie do pracy w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę i rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia, o uchylenie kary porządkowej, o odszkodowanie w związku z dyskryminacją, od wyroku Sądu Okręgowego Słupsku z dnia 6 października 2017 r. sygn. akt V Pa 42/17. Wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie podlega analizie wyłącznie przez Sąd Najwyższy na etapie przedsądu, natomiast przytoczone podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie oceniane są przez Sąd Najwyższy dopiero po przyjęciu skargi do rozpoznania, w trakcie jej merytorycznego rozpoznawania. Rolą Sądu Apelacyjnego w niniejszym postępowaniu zażaleniowym jest ocena jedynie, czy wydanie rozstrzygnięcia w sprawie sygn. II PK 145/18 może mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu. Odpowiedź na tak postanowione zagadnienie musi być negatywna.

Wskazana przez Sąd Okręgowy w art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. podstawa do zawieszenia postępowania zachodzi, gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Zależność ta musi być tego rodzaju, że orzeczenie, które ma zapaść w innym postępowaniu cywilnym, będzie prejudykatem, czyli podstawą rozstrzygnięcia sprawy, w której ma być zawieszone postępowanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2005 r., V CK 407/05). Zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. powinno nastąpić nie tylko wówczas, gdy przemawiają za tym względy celowości i interes strony, ale i występuje stosunek prejudycjalności. Oznacza to, że orzeczenie, które ma zapaść w innej sprawie powinno stanowić przesąd dla rozpoznawanej sprawy a jego treść, pośrednio - przez powagę rzeczy osądzonej - kształtować treść rozstrzygnięcia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r., III CSK 42/12). Innymi słowy, w komentowanym przepisie nie chodzi o zależność polegającą na wykładni tych samych przepisów prawa w identycznym stanie faktycznym w innej sprawie, ale o zależność wynikającą z rozstrzygnięcia kwestii prejudycjalnej, która stanowi element podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sprawy w danym postępowaniu cywilnym.

Rozstrzygając w przedmiocie zażalenia Sąd Apelacyjny na podstawie akt sprawy V Pa 42/17 ustalił, że jest to sprawa w której powódka B. S. w pozwie przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w U. domagała się przywrócenia do pracy w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę i rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia, o uchylenie kary porządkowej, o odszkodowanie w związku z dyskryminacją. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt V P 116/15 uchylił karę porządkową nałożoną dnia 25 maja 2015 r. (pkt 1), zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9.459, 20 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia (pkt 2), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 3), orzekł o rygorze natychmiastowej wykonalności (pkt 4) i kosztach procesu (pkt 5). Sąd ten rozstrzygając o roszczeniach powódki z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę oraz niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia uznał, że wypowiedzenie powódce umowy o pracę było prawidłowe, zaś z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zasadne jest zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania mając na uwadze treść art. 60 k.p.

Sąd Okręgowy po rozpoznaniu apelacji powódki wyrokiem z dnia 6 października 2017 r. sygn. akt V Pa 42/17 zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 3. w części przywracając powódkę do pracy u pozwanego na poprzednich warunkach (pkt I), oddalił apelację w pozostałym zakresie ( pkt II) i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego ( pkt III). Sąd drugiej instancji wydając wyrok reformatoryjny, uznał że wypowiedzenie umowy o pracę było wadliwe, przeto roszczenie o przywrócenie do pracy zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku wskazał, że Sąd Rejonowy uznając, że wypowiedzenie umowy o pracę powódce było prawidłowe, a rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 52 k.p. było wadliwe, kierując się treścią art. 60 k.p. zasądził na rzecz powódki odszkodowanie. Sąd Okręgowy po rozpoznaniu apelacji uznał, w przypadku wadliwego rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz wadliwości dokonanego wcześniej wypowiedzenia należy orzec o przywróceniu powódki do pracy, uwzględniając zgłoszone przez powódkę żądanie, które przewidziane jest w razie niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę (art. 45 § 1 k.p.). Sąd drugiej instancji uznał brak jest przesłanek do zasądzenia odszkodowania w oparciu o przepisy art. 45 § 2 k.p. oraz wskazał, że powódka korzysta z ochrony przed wypowiedzeniem przewidzianej przepisami szczególnymi tj. art. 32 ust. 1 pkt1 i ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.

W wywiedzionej wyroku Sądu Okręgowego skardze kasacyjnej pozwany podniósł zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego: art. 8 k.p. w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, art. 45 § 1 i 2 k.p. i wniósł o zmianę wyroku przez oddalenie roszczeń powódki opartych na podstawie 45 § 1 i 2 k.p.

W ocenie Sądu Apelacyjnego z akt sprawy sygn. akt V P 45/18, a w szczególności pism procesowych powódki i jej wyjaśnień wynika, że powódka domaga się zadośćuczynienia i odszkodowania na podstawie art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p. w związku bezzasadnym rozwiązaniem bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 k.p.

W orzecznictwie i literaturze prawa pracy, po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 27 listopada 2007 r., SK 18/05, został zaprezentowany pogląd, zgodnie z którym dopuszczono możliwość domagania się przez pracownika zasądzenia od pracodawcy odszkodowania uzupełniającego na podstawie art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p. i nie miało przy tym znaczenia, czy pracownik został przywrócony do pracy i przyznano mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, czy też zasądzono na jego rzecz odszkodowanie na podstawie art. 58 k.p. W obu tych przypadkach uznano, że może on domagać się odszkodowania na podstawie przepisów ogólnych Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej. Wyrażane są poglądy, że wyrok ten jest wiążący tylko w odniesieniu do art. 58 k.p., jednak powinien być brany pod uwagę również w procesie wykładni i stosowania pozostałych przepisów kodeksu pracy dotyczących majątkowych roszczeń pracownika z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy (T. Liszcz: Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy wobec pracownika - cz. 1, PiZS 2008 nr 12, s. 9, k.w. Baran: Kodeks pracy. Komentarz, red. tegoż, Wolters Kluwer 2016, s. 465).

W ocenie Sądu Apelacyjnego rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nie zależy od wyniku sprawy II PK 145/18 w rozumieniu art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., bowiem sprawa ta nie rozstrzyga kwestii prejudycjalnej odnoszącej się do niezgodność z prawem (bezprawność) rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jako przesłanki roszczeń odszkodowawczych przewidzianych w kodeksie cywilnym. Niezgodność z prawem (bezprawność) rozwiązania umowy o pracę pracownik może wykazać wyłącznie przez powództwo przewidziane w kodeksie pracy wniesione z zachowaniem odpowiedniego terminu (art. 264 k.p.). Bez wytoczenia takiego powództwa pracownik nie może więc w żadnym innym postępowaniu powoływać się na bezprawność rozwiązania umowy o pracę jako na przesłankę roszczeń odszkodowawczych przewidzianych w kodeksie cywilnym (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 23 listopada 2011 r., II PK 60/11, LEX nr 1299173; 9 października 2012 r., II PK 66/12, Legalis).

W postępowaniu sądowym o roszczenia powódki z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy bez wypowiedzenia Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt V P 116/15 zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9.459, 20 zł tytułem odszkodowania (pkt 2 wyroku). W tym zakresie wyrok uprawomocnił się wobec jego niezaskarżenia. Rozstrzygnięcie o żądaniach powódki na podstawie art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p. w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia nie zależy od wyniku postępowania w sprawie II PK 145/18, którego przedmiotem nie jest orzeczenie o roszczeniu z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia zasadność, lecz orzeczenie o przywróceniu powódki do pracy w związku z nieuzasadnionym i niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę. Orzeczenie, które ma zapaść w tym innym postępowaniu cywilnym, nie będzie więc prejudykatem, czyli podstawą rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny postanowił reformatoryjnie jak w sentencji w zgodzie z art. 386 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c.

Sąd Apelacyjny nie orzekł o kosztach postępowania zażaleniowego, podzielając stanowisko wyrażone w postanowieniu z dnia 8 września 2010 r., II CZ 67/10 (LEX nr 1380906), w którym zaprezentowano pogląd, że w postanowieniach rozstrzygających kwestie incydentalne nie orzeka się w ogóle o zwrocie kosztów tych postępowań, następuje to dopiero w orzeczeniu kończącym całe postępowanie, koszty postępowania incydentalnego ponosi zaś strona, która ostatecznie przegrała sprawę (por. także postanowienia z dnia 10 października 2007 r., II PZ 36/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 319 oraz z dnia 3 marca 2011 r., IIUZ6/11, LEX nr 846583 i powołane w nich orzeczenia).

SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Jerzy Andrzejewski