Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

POSTANOWIENIE

Dnia 18 sierpnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń (spr.)

Sędziowie: SA Daria Stanek

SA Maria Sałańska - Szumakowicz

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2016 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z powództwa I. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G. Oddział w K.

o zapłatę

zażalenia dłużnika (...) Spółki Akcyjnej w G. Oddział w K.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku - V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt V Pa 99/15

postanawia:

1. odrzucić zażalenie;

2. zasądzić od dłużnika (...) Spółki Akcyjnej w G. Oddział
w K. na rzecz wierzycielki I. K. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu zażaleniowym.

SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Daria Stanek SSA Maria Sałańska - Szumakowicz

Sygn. akt III APz 20/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Słupsku postanowieniem z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt V Pa 99/15 odrzucił zażalenie dłużnika (...) Spółki Akcyjnej w G. Oddział w K. na postanowienie tego Sądu z dnia 9 czerwca 2016 r., w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 15 października 2015 r., sygn. akt V P 58/15, jako niedopuszczalne.

Dłużnik w zażaleniu skierowanym do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku na postanowienie z dnia 28 czerwca 2016 r., zarzucił naruszenie art. 767 ⁴ § 1 k.p.c. w zw. z art. 795 § 1 k.p.c. oraz w zw. z art. 781 § 1 k.p.c., a także w zw. z art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przyznanie kosztów postępowania zażaleniowego.

Wierzycielka w odpowiedzi na zażalenie wniosła o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Zażalenie dłużnika na postanowienie z dnia 28 czerwca 2016 r. zostało przedstawione do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuję:

Zażalenie podlegało odrzuceniu.

Właściwość sądu w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności określa art. 781 k.p.c. Zgodnie z § 1 zdanie pierwsze tego przepisu, tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu co do zasady klauzulę wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczy. Artykuł 781 § 1 zdanie drugie k.p.c. przewiduje jednak, że „Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę, dopóki akta sprawy w sądzie tym się znajdują; nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego”.

Zgodnie z art. 795 § 1 k.p.c. na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że przepis ten dotyczy tylko sytuacji, gdy klauzulę wykonalności nadaje lub odmawia jej nadania sąd pierwszej instancji (zob. np. postanowienia SN z 2 października 2007 r., sygn. akt II CZ 73/07, OSNC-ZD nr 3/2008, poz. 76, z 17 grudnia 2010 r., sygn. akt III CZ 59/10, oraz powołane tam orzecznictwo). Jeżeli klauzulę wykonalności nadaje sąd drugiej instancji (czyli sąd okręgowy lub apelacyjny, który rozpoznawał sprawę na skutek apelacji odpowiednio od wyroku sądu rejonowego lub okręgowego), art. 795 k.p.c. nie ma zastosowania. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że określenie „sąd pierwszej instancji” należy rozumieć ustrojowo, dlatego sąd odwoławczy zawsze jest sądem drugiej instancji, nawet jeżeli w danej sprawie postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydaje „po raz pierwszy” (zob. np. postanowienia SN z 27 stycznia 2006 r., sygn. akt III CZ 107/05, OSP nr 6/2008, poz. 70 oraz 17 lipca 2006 r., sygn. akt I UZ 12/06, OSNP nr 15-16/2007, poz. 237).

Należy również podkreślić, że postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności należy do postępowania egzekucyjnego, a nie do postępowania rozpoznawczego. W nauce prawa oraz w orzecznictwie (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r., III CZ 48/00, LexPolonica nr 390730) uważa się, że postępowanie klauzulowe (art. 781-795 k.p.c.), ma charakter autonomiczny w stosunku do postępowania rozpoznawczego, a także w stosunku do tzw. właściwego postępowania egzekucyjnego (art. 796-1088 k.p.c.), mającego na celu przymusowe wyegzekwowanie świadczenia na rzecz wierzyciela. Postępowanie klauzulowe jest określane jako postępowanie pomocnicze dla właściwego postępowania egzekucyjnego. Zaskarżalność orzeczeń w tych postępowaniach nie jest tożsama. Zgodnie z art. 767 ⁴ § 1 k.p.c. na postanowienie sądu wydane w postępowaniu egzekucyjnym przysługuje zażalenie w wypadkach wskazanych w ustawie. O dopuszczalności zaskarżenia w drodze zażalenia postanowienia sądu w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności stanowi cytowany przepis art. 795 § 1 k.p.c. Do postanowień wydanych przez sąd drugiej instancji przepis art. 795 k.p.c. nie ma zastosowania, ponieważ dotyczy postanowień wydanych przez sąd pierwszej instancji. Postępowanie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu prowadzone przez sąd drugiej instancji jest zatem postępowaniem jednoinstancyjnym.

Sąd Apelacyjny zauważa, że ani art. 78, ani art. 176 ust. 1 Konstytucji nie gwarantują możliwości zaskarżenia orzeczeń sądów drugiej instancji. Korespondująca z zasadą demokratycznego państwa prawa oraz wzmacniająca prawo do sądu treść obu przepisów przewiduje jedynie zaskarżalność rozstrzygnięć zapadłych w pierwszej instancji. Orzeczeń wydanych przez sąd drugiej instancji, nawet jeżeli sąd ten po raz pierwszy rozstrzyga o jakiejś kwestii, zasadniczo nie dotyczy standard zaskarżalności wynikający z art. 78 Konstytucji. Zawartego w tym przepisie wyrażenia „w pierwszej instancji” nie należy wykładać w relacji do przedmiotu rozstrzygnięcia. Określona w art. 176 ust. 1 Konstytucji zasada dwuinstancyjności postępowania dotyczy orzekania „w sprawie”. Postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności dotyczy jednak kwestii ubocznej, wpadkowej, niezwiązanej bezpośrednio z istotą sprawy.

Skoro z przepisu art. art. 767 ⁴ § 1 k.p.c. w zw. 795 § 1 k.p.c. nie da się wyprowadzić dopuszczalności zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego odrzucającego zażalenie na postanowienie tego sądu - jako sądu drugiej instancji – w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, rozważenia wymaga w dalszej kolejności dopuszczalność takiego zażalenia na innej postawie.

Zgodnie z art. 394 § 1 pkt 11 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zaskarżeniu polegają postanowienia sądu pierwszej instancji w postępowaniu egzekucyjnym o odrzuceniu zażalenia.

W rozpoznawanej sprawie dłużnik zaskarżył do Sądu Apelacyjnego postanowienie o odrzuceniu zażalenia na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, wydane nie - jak błędnie przyjął skarżący przez sąd pierwszej instancji – ale przez sąd odwoławczy, który jest sądem drugiej instancji. Zatem i z tej postawy zażalenie okazało się niedopuszczalne.

Przeciwko prawomocnym orzeczeniom sądów drugiej instancji może być nadto skierowana do Sądu Najwyższego skarga kasacyjna (art. 398 ¹ § 1 k.p.c.), albo zażalenie (art. 394 ¹ § 1 i § 2 k.p.c.), które to środki zaskarżenia mają nadzwyczajny charakter. Dopuszczalność poszczególnych środków odwoławczych lub innych środków zaskarżenia jest zatem wyczerpująco uregulowana w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Ich wniesienie jest możliwe tylko wówczas, gdy akt ten dopuszcza oznaczony środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Kwestię dopuszczalności wnoszenia do Sądu Najwyższego zażaleń normuje art. 394 ¹ k.p.c. Instytucja zażalenia do Sądu Najwyższego podlega odrębnej od art. 394 k.p.c. regulacji, ograniczającej ją do wypadków wymienionych w tymże przepisie. Powołany przepis wykładany jest więc restrykcyjnie w judykaturze (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2007 r., IV CZ 28/07, OSNC 2008 nr 2, poz. 29; z dnia 14 grudnia 2007 r., III CZ 61/07, Biul. SN 2008 nr 4, poz. 12; z dnia 15 lipca 2008 r., III UZ 3/08; z dnia 7 października 2009 r., III UZ 3/09 i z dnia 20 stycznia 2010 r., II PZ 29/09). Zauważa się, że treść art. 394 ¹ § 1 i 2 k.p.c. nie pozostawia wątpliwości, że wyliczenie postanowień, na które przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego, jest wyczerpujące (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2011 r., II PZ 8/11).

Zaskarżalność postanowień sądu drugiej instancji została uregulowana w art. 394 ¹ k.p.c. Ten zatem przepis stanowił punkt wyjścia przy ocenie, czy postanowienie Sądu Okręgowego – sądu drugiej instancji - odrzucające zażalenie na postanowienie tego sądu, odrzucające zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, podlega zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego. Wobec tego, że zaskarżone postanowienie takie nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie, złożone na to postanowienie zażalenie jest niedopuszczalne.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny zażalenie dłużnika na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 28 czerwca 2016 r., jako niedopuszczalne podlegało odrzuceniu z mocy art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Odwoławczy orzekł w punkcie drugim na podstawie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw.
z § 10 ust. 1 pkt 13 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Daria Stanek SSA Maria Sałańska - Szumakowicz