Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Daria Stanek
Sędziowie:	SA Małgorzata Gerszewska SA Alicja Podlewska
Protokolant:	sekr. sądowy Katarzyna Kręska

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2020 r. w Gdańsku

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji J. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 października 2019 r., sygn. akt IV U 1148/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

SSA Alicja Podlewska SSA Daria Stanek SSA Małgorzata Gerszewska

Sygn. akt III AUa 84/20

UZASADNIENIE

J. S. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 13 września 2019 r., którą pozwany odmówił mu prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia niższego wieku emerytalnego w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych. Skarżący wniósł o jej uchylenie w całości i orzeczenie, że przysługuje mu prawo do emerytury, bądź przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ rentowy. Ww. zarzucił zaskarżonej decyzji, że została wydana bez postawy prawnej i nie zawiera uzasadnienia, opierając się na gołosłownych twierdzeniach pozwanego. Wraz z wnioskiem ubezpieczony złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem pozwanego na dochody budżetu państwa.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. Z uwagi na przedłożenie wraz z odwołaniem wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa, pozwany w dniu 30 października 2018 r. wydał nową decyzję o odmowie prawa do emerytury ze względu na brak udowodnienia na dzień 1 stycznia 1999 r. stażu 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Od powyższej decyzji wnioskodawca J. S. również złożył odwołanie, wnosząc o jej uchylenie w całości i orzeczenie, że nabył prawo do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 10 września 2019 r. pełnomocnik pozwanego podniósł, że do ogólnego stażu ubezpieczenia wnioskodawcy nie zostały zaliczone okresy urlopów bezpłatnych oraz okresy zarejestrowania w Powiatowym Urzędzie Pracy, w których ubezpieczony nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych, albowiem zgodnie z art. 6 i art. 7 u.e.r.f.u.s, okresów tych nie wlicza się do okresów składkowych i nieskładkowych. Pełnomocnik wnioskodawcy w tym zakresie nie podzielił stanowiska pozwanego, wskazując, że według jego wyliczeń wnioskodawca spełnia warunek 25 lat składkowych i nieskładkowych, gdyż powoływanie się na powyższe przepisy jest „niesłuszne, gdyż są to artykuły niekonstytucyjne z uwagi na to, że dzielą prawa ubezpieczonego”.

Powyższe sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia postanowieniem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 31 stycznia 2019 r.

Wyrokiem z dnia 29 października 2019 r. Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił oba odwołania. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił, iż J. S. urodzony (...), w okresie od dnia 1 września 1973 r. do dnia 20 czerwca 1976 r. (2 lata 9 miesięcy i 20 dni) był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) jako uczeń na stanowisku zbrojarz-betoniarz, będąc zatrudnionym w Zasadniczej Szkole (...) w E., a następnie jako pracownik na stanowisku jw. do dnia 31 maja 1977 r. (w sumie na stanowisk zbrojarz- betoniarz pracował 11 miesięcy i 10 dni). Kolejno, w okresie od dnia 7 czerwca 1977 r. do dnia 6 sierpnia 1977 r. pracował na stanowisku betoniarz-zbrojarz w Stadninie Koni (...), po czym ponownie zatrudnił się w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 12 września 1977 r. do dnia 28 lutego 1991 r. na stanowisku zbrojarz - betoniarz. Z dniem 1 czerwca 1983 r. powierzone mu zostały obowiązki brygadzisty.

W okresie zatrudnienia wnioskodawca korzystał z urlopów bezpłatnych w okresach: 21 grudnia 1978 r., od 28 października 1987 r. do 20 sierpnia 1988 r.

W okresie od dnia 1 marca 1991 r. do dnia 28 lutego 1993 r. pracował w Przedsiębiorstwie (...)” w E. na stanowisku zbrojarz betoniarz, a następnie w okresie od dnia 1 marca 1993 r. do dnia 30 kwietnia 1994 r. jako zbrojarz-betoniarz w (...) Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji. Kolejno, w okresie od 6 kwietnia 1994 r. do 15 lipca 1994 r. pracował w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O., na stanowisku „cieśla”. Praca była wykonywana w Niemczech na budowie eksportowej.

W okresie od 18 lipca 1994 r. do 10 stycznia 1995 r. wnioskodawca był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy, z tym że za dzień 18 lipca 1994 r. nie otrzymał prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych.

Od 11 stycznia 1995 r. do 14 lipca 1995 r. ponownie został zatrudniony w (...) sp. z o.o. w O., na stanowisku „cieśla”, a następnie od 1 sierpnia 1995 r. do 30 listopada 1995 r. pracował w (...) S.A. w W. Oddział w O. również na stanowisku „cieśla”. Po ustaniu zatrudnienia wnioskodawca ponownie zarejestrował się w Powiatowym Urzędzie Pracy w okresie od 4 grudnia 1995 r. do 31 marca 1996 r., z tym że za dzień 4 grudnia 1995 r. nie otrzymał prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych.

W okresie od 1 kwietnia 1996 r. do 31 sierpnia 1999 r. skarżący został zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B., na stanowisku majster budowy.

Spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia czy na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony spełnia przesłankę legitymowania się okresem 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła Sąd Okręgowy do wniosku, że w okresach wskazanych w świadectwach pracy wnioskodawca faktycznie korzystał z urlopów bezpłatnych – na okoliczność przeciwną nie przedłożył zresztą żadnych dokumentów, które przedmiotowe ustalenie czyniłyby nieprawidłowym. Odnośnie twierdzenia wnioskodawcy, że wskazany okres winien zostać zaliczony do okresu ubezpieczenia, jako okres składkowy, Sąd wyjaśnił, że okres niezdolności do pracy w okresie korzystania z urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do stażu ubezpieczeniowego. Okres urlopu bezpłatnego jest okresem, który stanowi przerwę w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, więc pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika, a co za tym idzie, okres ten nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym według ustawy emerytalnej.

Sąd zaznaczył, że wprawdzie słuchani w sprawie świadkowie zeznali, że w świadectwach pracy pracodawca w sposób nieprawidłowy wpisał okresy urlopów bezpłatnych ubezpieczonego, jednakże nie dotyczyło to okresów zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), lecz w (...) lub (...) S.A., z tym że w okresie zatrudnienia u tych pracodawców od 6 kwietnia 1994 r. do 15 lipca 1994 r., 11 stycznia 1995 r. do 14 lipca 1995 r. oraz od 1 sierpnia do 30 listopada 1995 r. brak jest w ogóle adnotacji, że ubezpieczony korzystał z urlopów bezpłatnych, więc w tym zakresie nie miały one znaczenia. Odnosząc się do możliwości zaliczenia ubezpieczonemu do stażu ogólnego okresów pobierania zasiłku dla bezrobotnych, Sąd wyjaśnił, że istotnie jest on co do zasady okresem składkowym (art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; Dz. U. z 2019 r. poz. 1482, ze zm.), jednakże w sytuacji, gdy bezrobotny nie miał prawa do zasiłku, taki okres nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym, nie jest więc wliczany do stażu pracy uprawniającego do emerytury, ani brany pod uwagę przy ustalaniu jej wysokości (art. 7 pkt 12, art. 15 ust. 3 u.e.r.f.u.s.).

Mając na uwadze powyższe Sąd, przy uwzględnieniu treści przepisów art. 24, art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz § 2, § 3 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację o wyroku wywiedli w imieniu wnioskodawcy jego pełnomocnicy, tj. adw. R. K. i r.pr. N. Z..

Radca prawny zaskarżyła powyższe orzeczenie w całości, zarzucając mu:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

a)  błędnym ustaleniu faktu, że skarżący J. S. w trakcie posiadania statusu bezrobotnego w okresach od dnia 19 lipca 1994 r. do 24 stycznia 1995 r. i od 4 grudnia 1995 r. do 1 kwietnia 1996 r., będąc zarejestrowanym w Powiatowym Urzędzie Pracy nie otrzymał prawa do zasiłków, podczas gdy z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 21 stycznia 2016 r. (znajdującego się w aktach ZUS) wynika, iż w wyżej wskazanych okresach skarżący pobierał regularnie co miesiąc zasiłki we wskazanych w zaświadczeniu kwotach, co jest niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, a jest faktem istotnym dla prawidłowego rozstrzygnięcia, bowiem prawidłowe ustalenia Sądu I instancji skutkowałyby ustaleniem, iż J. S. udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a zatem spełniał przesłanki warunkujące ustalenie mu prawa do emerytury zgodnie ze złożonym wnioskiem;

b)  nieustaleniu istotnego dla sprawy faktu, że skarżący J. S. na dzień składania wniosku o przyznanie prawa do emerytury tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, w sytuacji gdy potwierdzili to świadkowie powołani przez skarżącego w swoich zeznaniach w trakcie niniejszego procesu tj. Z. D. i M. F., których zeznania Sąd I instancji uznał za wiarygodne, jak i zarówno ostatecznie sam organ, co wynika z oświadczenia pełnomocnika ZUS zawartego w Protokole rozprawy z dnia 10 września 2019 r. (1:47:33);

2)  naruszeniu przepisów postępowania procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, to jest dokonanie jego oceny z pominięciem istotnej części tego materiału tj. dowodu z zeznań skarżącego zawartych w protokole rozprawy z dnia 10 września 2019 r. (00:07:43) w części dotyczącej oświadczenia J. S. o ustaleniu wobec niego prawa do zasiłku dla bezrobotnych w spornych okresach oraz dowodu z Zaświadczenia PUP z dnia 21 stycznia 2016 r., z którego wynika, że w okresach od dnia 18 lipca 1994 r. do dnia 10 stycznia 1995 r. oraz od dnia 4 grudnia 1995 r. do dnia 31 marca 1996 r. skarżący pobierał regularnie zasiłek dla bezrobotnych we wskazanych w Zaświadczeniu kwotach;

b) art. 233 § k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających, a ponadto sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania, tj. uznanie przez Sąd I instancji, że odwołania od decyzji ZUS odmawiające przyznania uprawnienia do emerytury skarżącemu należy oddalić w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wprost wynika, iż J. S. spełnił wymogi warunkujące przyznanie mu prawa do emerytury za pracę w warunkach szczególnych;

c) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego, tj. z Zaświadczenia PUP z dnia 21 stycznia 2016 r. oraz zeznań świadków oraz samego skarżącego, wniosków z nich niewynikających, a nadto sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania tj. uznanie, że na dzień 18 lipca 1994 r oraz na dzień 4 grudnia 1995 r. skarżący J. S. zarejestrował się w Powiatowym Urzędzie Pracy lecz nie uzyskał prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych oraz że nie udowodnił pracy w warunkach szczególnych, a w konsekwencji nie spełnił przesłanek warunkujących przyznanie mu prawa do emerytury w związku z pracą w warunkach szczególnych;

d)art. 243 ² w zw. z art. 244 w zw. z art. 253 k.p.c. poprzez nie uwzględnienie dowodu z Zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 21 stycznia 2016 r. zawierającego informację o wysokości pobieranych świadczeń w ramach przyznanego prawa do zasiłku dla bezrobotnych J. S., w sytuacji gdy Sąd I instancji dopuszczając i przeprowadzając dowód z akt rentowych J. S. jednocześnie nie pominął dowodu z któregokolwiek z dokumentów w nich zawartych, a organ rentowy nie zaprzeczył prawdziwości tego dokumentu;

e)art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym w wyniku przyjęcia, że:

- skarżący J. S. nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika wprost, iż gdyby prawidłowo Sąd I instancji ustalił, że w spornym okresie skarżący nabył prawo do zasiłku dla bezrobotnych, spełniłaby się przesłanka legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999 r.

- skarżący J. S. nie wykazał, iż legitymuje się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999 r., w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a nadto z oświadczenia organu rentowego wynika, iż nie stanowiło to ostatecznie pomiędzy stronami okoliczności spornej.

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.

a) art. 24 w zw. z art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w zw. § 2, 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w zw. z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłowe zastosowanie w ten sposób, iż Sąd I instancji w konsekwencji oddalił odwołania złożone przez skarżącego, pomimo tego, iż J. S. spełniał warunki do przyznania mu prawa do emerytury na podstawie cytowanych przepisów aktów prawnych i istniały przesłanki do uwzględnienia tych odwołań.

Mając na uwadze wskazane zarzuty, pełnomocnik wnioskodawcy wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zmianę decyzji ZUS nr (...) i ustalenie, że J. S. nabył prawo do emerytury z dniem 10 września 2018, albo w razie nieuwzględnienia przedmiotowego wniosku, z uwagi na stwierdzenie istnienia podstaw z art. 386 § 4 k.p.c. - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Nadto pełnomocnik skarżącego wniosła o przeprowadzenie rozprawy na podstawie art. 374 k.p.c. oraz o zasądzenie od ZUS na rzecz ubepieczonego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Adwokat R. K. również zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie w całości i orzeczenie co do istoty sprawy zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego.

Zaskarżonemu wyrokowi pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił nierozpatrzenie istoty sprawy, wadliwą ocenę zebranego materiału dowodowego oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 184 ust. 1 powołanej ustawy oraz art. 32 ust. 1 i 4. Nadto zarzucił błędne zastosowanie i interpretację § 2, 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Dodatkowo wskazał, iż Sąd w swoim uzasadnieniu nie spełnił wymogów wynikających z art. 327 ¹ §1 pkt. 1 i 2 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu między stronami było, czy J. S. spełnił kumulatywnie przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury w wieku obniżonym, przewidziane w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 53 ze zm.) w zw. z art. 32 tej ustawy, a w szczególności przesłankę legitymowania się 25-oletnim stażem ubezpieczeniowym, albowiem w toku procesu Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodniony okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych, wynoszący co najmniej 15 lat (k.83v as).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w powyższym zakresie Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które uzasadniałyby zmianę bądź uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia. Całość podjętych ustaleń faktycznych Sądu I instancji przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu wyroku zasługuje na akceptację. Ustalenia te jako prawidłowe, a nadto nie wymagające zmiany ani uzupełnienia Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne (art. 387 § 2 ¹ pkt. 1 k.p.c.).

Sąd odwoławczy w pełni podziela także ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji, uznając ją za wyczerpującą. Przyjmując za własne dokonane w tym zakresie oceny Sądu I instancji, Sąd odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w całości trafnego wywodu prawnego (art. 387 § 2 ¹ pkt. 2 k.p.c.).

Ustosunkowania się wymagają podniesione przez ubezpieczonego zarzuty apelacyjne.

Apelujący, kwestionując prawidłowość zaskarżonego wyroku ponownie podniósł, że zarówno Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak i Sąd I instancji dokonując przeliczenia jego stażu ubezpieczeniowego w sposób nieprawidłowy nie uwzględnili okresów, w których jako bezrobotny, zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych oraz błędnie nie zaliczyli do stażu ogólnego okresów urlopu bezpłatnego.

Zajmując stanowisko w przedmiocie okresów urlopu bezpłatnego, wskazać należy, że Sąd Okręgowy, opierając się na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, a w szczególności oryginalnych świadectwach pracy z okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) oraz w (...) sp. z o.o. trafnie ustalił, że w okresach 21 grudnia 1978 r., od 1 sierpnia 1988 r. do 20 sierpnia 1988 r. oraz od 6 października do 31 grudnia 1993 r. korzystał on z urlopów bezpłatnych, które - w świetle treści art. 6 i 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - nie są okresami świadczenia pracy w wąskim rozumieniu tego pojęcia, gdyż mimo tego, że w czasie urlopu bezpłatnego umowa o pracę trwa nadal, obowiązki stron - świadczenie pracy i wypłata wynagrodzenia - ulegają zawieszeniu. Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Stosownie jednak do art. 174 § 2 Kodeksu pracy okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Innymi słowy, okres urlopu bezpłatnego stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy, a pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika, a co za tym idzie okres ten nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym wedle ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 1973 r. I PR 408/73, OSNCP 1974 z. 5, poz. 96; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 4 października 2005 r., III AUa 1383/04, OSA 2006/10/33; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 6 grudnia 2017 r., III AUa 1427/17, LEX nr 2427755). Wobec powyższego zaliczenie okresu urlopu bezpłatnego do stażu, od którego zależą uprawnienia emerytalne nie było możliwe.

Odnosząc się do zarzutu nie uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym wnioskodawcy okresów zarejestrowania w Powiatowym Urzędzie Pracy i uzyskania statusu bezrobotnego z prawem do zasiłku wskazać należy, że jest on niezasadny. Istotnie, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych - jak trafnie wskazała pełnomocnik ubezpieczonego w wywiedzionej apelacji – jest okresem składkowym i jako taki - wbrew podniesionym zarzutom - został uwzględniony w stażu ubezpieczeniowym skarżącego. Zgodnie bowiem z art. 79 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1409) okresy pobierania zasiłku wlicza się m.in. do okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Decydujące znaczenie dla ustalenia okresu pobierania zasiłku ma moment nabycia prawa do zasiłku (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 marca 2005 r. w sprawie /Wa, publik. LEX nr 164753).

Z treści dokumentu w postaci zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy w E. z dnia 21 stycznia 2016 r. (k.68 akt emerytalnych) wynika, że wnioskodawca w okresie od dnia 18 lipca 1994 r. do dnia 10 stycznia 1995 r. oraz od dnia 4 grudnia 1995 r. do dnia 31 marca 1996 r. był zarejestrowany w tym urzędzie jako osoba bezrobotna, przy czym prawo do zasiłku dla bezrobotnych nabył odpowiednio w dniu 19 lipca 1994 r. (do 10 stycznia 1995 r.) i w dniu 5 grudnia 1995 r. (do 31 marca 1996 r.), a tym samym - stosownie do treści art. 79 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia - do okresów składkowych wnioskodawcy, uprawniających do emerytury wliczeniu podlegał wskazany wyżej okres pobierania przez niego zasiłku dla bezrobotnych od dnia 19 lipca 1994 r. do dnia 10 stycznia 1995 r. oraz od 5 grudnia 1995 r. do 31 marca 1996 r. Jednocześnie, do stażu ubezpieczeniowego nie został zaliczony 18 lipca 1994 r. oraz 4 grudnia 1995 r., albowiem, jak wynika z powołanego wyżej zaświadczenia, w tych dniach J. S. nie był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych – okres zaś, w którym bezrobotny nie ma prawa do zasiłku, nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym, a tym samym nie jest wliczany do stażu uprawniającego do emerytury, ani brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości świadczenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak wynika z karty przebiegu zatrudnienia z dnia 25 października 2018r. (k.32 akt emerytalnych) zaliczył wnioskodawcy do stażu ogólnego (na dzień 1 stycznia 1999 r.) następujące okresy: 1 styczeń 1973 r. – 31 maj 1977 r.; 7 czerwiec 1977 r. – 6 sierpień 1977 r.; 12 wrzesień 1977 r. – 20 grudzień 1978 r.; 22 grudzień 1978 r. – 27 październik 1987 r.; 28 październik 1987 r. – 31 lipiec 1988 r.; 21 sierpień 1988 r. – 28 luty 1991 r.; 1 marzec 1991 r. – 28 luty 1993 r.; 8 styczeń 1992 r. – 12 styczeń 1992 r.; 24 wrzesień 1992 r. – 12 październik 1992 r.; 5 listopad 1992 r. – 20 listopad 1992 r.; 1 marzec 1993 r. – 5 październik 1993 r.; 11 marzec 1993 r. – 16 marzec 1993 r.; 23 marzec 1993 r. – 31 marzec 1993 r.; 11 czerwiec 1993 r. – 15 lipiec 1993 r.; 13 wrzesień 1993 r. – 5 październik 1993 r.; 1 styczeń 1994 r. – 30 kwiecień 1994 r.; 15 luty 1994 r. – 31 marzec 1994 r.; 1 maj 1994 r. – 15 lipiec 1994 r.; 19 lipiec 1994 r. – 10 styczeń 1995 r. (okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych); 11 styczeń 1995 r. – 14 lipiec 1995 r.; 1 sierpień 1995 r. – 30 listopad 1995 r.; 5 grudzień 1995 r. – 31 marzec 1996 r. (okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych); 1 kwiecień 1996 r. – 28 lipiec 1999 r. i 3 lipiec 1997 r. – 13 lipiec 1997 r. Łącznie 24 lata 10 miesięcy i 17 dni.

Reasumując uznać należało, że wnioskodawca nie wykazał, iż spełnia warunek legitymowania się na dzień 1 stycznia 1999 r. stażem pracy w wymiarze co najmniej 25 lat, a skoro tak to nie spełnił kumulatywne wszystkich przesłanek z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS warunkujących przyznanie mu prawa do świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

Odnosząc się do zarzutu nieustalenia istotnego dla sprawy faktu, że J. S. na dzień składania wniosku o przyznanie prawa do emerytury tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, w sytuacji gdy potwierdzili to świadkowie powołani przez skarżącego w swoich zeznaniach w trakcie niniejszego procesu tj. Z. D. i M. F., których zeznania Sąd I instancji uznał za wiarygodne, jak i zarówno ostatecznie sam organ, co wynika z oświadczenia pełnomocnika ZUS zawartego w protokole rozprawy z dnia 10 września 2019 r., wskazać należy, że okoliczność ta – wobec ustalenia, że ubezpieczony nie legitymuje się stażem pracy wynoszącym 25 lat – pozostawała dla rozstrzygnięcia bez znaczenia. Przypomnieć trzeba bowiem, że istota decyzji organu rentowego polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia (lub o jego wysokości) jako całości, a nie - czego domaga się wnioskodawca - o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Zatem sąd nie może jednocześnie stwierdzić, iż ubezpieczony spełnia, co niektóre tylko warunki powstania prawa do świadczenia, oddalając przy tym jego odwołanie od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2000 r., II UKN 147/00, OSNP 2002, Nr 16, poz. 389). Nabycie bowiem przez ubezpieczonego prawa do emerytury w obniżonym wieku (60 lat) na zasadach określonych w art. 184 ustawy emerytalno - rentowej wymaga kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek wymienionych w przedmiotowej regulacji. Prowadzi to do wniosku, że ubezpieczony uzyskuje ( ex lege - art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach FUS) prawo do emerytury z dniem ukończenia 60 roku życia tylko wtedy, gdy zostanie udowodnione, że w dniu 1 stycznia 1999 r. legitymował się nie tylko 15-letnim stażem zatrudnienia w warunkach szczególnych, ale również 25 - letnim (ogólnym) stażem ubezpieczeniowym. Tożsame stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 24 lutego 2016 r. (sygn. akt III AUa 476/15), wskazując, iż brak spełnienia jednej przesłanki zwalnia sąd od rozpatrywania pozostałych warunków przysługiwania prawa do świadczenia, ponieważ w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd orzeka o prawie do konkretnego świadczenia (w tym wypadku o prawie do emerytury), a nie o poszczególnych przesłankach ich przysługiwania. To zaś oznacza, że sąd oddala odwołanie w przypadku niespełnienia chociażby jednego warunku przyznania świadczenia i nie bada, czy inne warunki zostały spełnione. Wnioskodawca w toku procesu nie udowodnił, iż legitymuje się 25 - letnim stażem ubezpieczeniowym, a skoro tak, to badanie, czy posiada staż szczególny w wymiarze 15 lat było niecelowe i pozostawało poza sporem, aczkolwiek istotnie - co podkreślała pełnomocnik wnioskodawcy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzeniu przez Sąd I instancji postępowania dowodowego przyznał, że przedmiotowy staż wnioskodawca wykazał.

Za nieuprawniony uznać należy zarzut pełnomocnika wnioskodawcy - adw. R. K. – że Sąd I instancji „ de facto nie wyliczył i nie wykazał, jaki jest okres składkowy i nieskładkowy dla powoda”. Przypomnieć bowiem trzeba że – wbrew twierdzeniom pełnomocnika skarżącego – to nie Sąd jest zobligowany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo-płacowych ubezpieczonego oraz wykazywania, czy spełnił on poszczególne przesłanki niezbędne do przyznania wnioskowanego świadczenia, lecz strona, która przyznania świadczenia się domaga. W procesie cywilnym bowiem - i wiedzę tę profesjonalny pełnomocnik z całą pewnością posiada - ciężar przytoczenia okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz przedstawiania dowodów na ich poparcie spoczywa na stronach postępowania (art. 3 i art. 232 k.p.c.). A zatem to ubezpieczony - zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu – a nie Sąd winien wykazać w procesie fakty, z których wywodzi dla siebie skutki prawne. Jeśli zaś tego nie zrobił, to tym samym kwestionowanie ustaleń Sąd, bez jakiejkolwiek merytorycznej argumentacji, a w konsekwencji podnoszenie zarzutu naruszenia art. 327 ¹§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c., uznać należy za nieuprawnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny w okolicznościach analizowanej sprawy nie widzi podstaw do podważenia stanowiska Sądu I instancji.

Reasumując, stwierdzić należy, że zarzuty podniesione przez ubezpieczonego w ramach naruszenia prawa procesowego nie zasługiwały na uwzględnienie. Odnosząc się natomiast do zarzutów materialnoprawnych, zwrócić należy uwagę, iż in gremio zarzuty naruszenia wskazanych przepisów odnoszą się do błędnego ich zastosowania w konsekwencji wadliwych ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego. Nieuzasadniony charakter zarzutów sformułowanych przez apelującego w zakresie dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny zgromadzonego materiału dowodowego i dokonanych na tej podstawie ustaleń faktycznych z istoty nie mógł prowadzić do ich wzruszenia, a tym samym również zarzuty naruszenia prawa materialnego uznać należy za chybione.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji ubezpieczonego, Sąd II instancji apelację tę oddalił, działając na podstawie art. 385 k.p.c., jak w punkcie 1 wyroku.

W pkt 2 wyroku Sąd Apelacyjny rozstrzygnął o kosztach postępowania, zasądzając od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, działając w tym zakresie na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 i art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

SSA Daria Stanek SSA Alicja Podlewska SSA Małgorzata Gerszewska