Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Aleksandra Urban (spr.)
Sędziowie:	SSA Grażyna Czyżak SSO del. Maria Ołtarzewska
Protokolant:	stażysta Katarzyna Pankowska

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 r. w Gdańsku

sprawy T. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o stwierdzenie nieważności decyzji

na skutek apelacji T. K. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt IV U 1666/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 360/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 lipca 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. działając na podstawie art. 83 ust. 1, art. 83a ust. 1, art. 83b ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w związku z art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267) po rozpoznaniu wniosku T. K. (1) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 4 sierpnia 2011 r. znak: (...)

T. K. (1) złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zarzucając błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 83 a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wadliwe przyjęcie, że nie można stwierdzić nieważności decyzji, w stosunku do której wniesione zostało odwołanie do Sądu, w sytuacji gdy w rzeczywistości przepis ten obejmuje jedynie możliwość unieważnienia decyzji z urzędu i to jedynie decyzji, w stosunku do których nie zostało wniesione odwołanie do Sądu, i wnosił o: 1. uchylenie zaskarżonej decyzji oraz stwierdzenie nieważności decyzji organu rentowego z dnia 4 sierpnia 2011 r. ( (...)) o wyborze OFE, - nakazanie wycofania z OFE wyznaczonego ww. nieważną decyzją składek ubezpieczeniowych i danych osobowych skarżącego, jakie zostały tam przekazane przez Zakład, - ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji oraz wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ww. decyzji z 4 sierpnia 2011 r. ( (...)) o wyborze OFE 2. zawiadomienie organu nadrzędnego o rażącym naruszeniu prawa przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych; 3. zasądzenie od organu na rzecz ubezpieczonego zwrotu kosztów procesowych; 4. obciążenie organu rentowego kosztami postepowania; 5. rozpoznanie sprawy także pod nieobecność ubezpieczonego; 6. w razie stwierdzenia przez Sąd swej niewłaściwości – przekazanie sprawy w trybie art. 200 § 1 k.p.c. i art. 464 § 1 k.p.c. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B., Prezesa ZUS lub organu właściwego. W uzasadnieniu powód wskazał, że wnioskiem z dnia 24 kwietnia 2013 r. adresowanym do (...) Oddział w T. i do Prezesa ZUS (złożonym w Oddziale ZUS w T.) ubezpieczony wniósł o: stwierdzenie nieważności decyzji o wyborze OFE z 4 sierpnia 2011 r. ( (...)), wyrażonej zawiadomieniem będącym decyzją, wstrzymanie wykonania ww. decyzji, wycofanie z OFE wyznaczonego ww. nieważną decyzją składek ubezpieczeniowych oraz danych osobowych jakie zostały przekazane”. Wniosek taki był konsekwencją uprzednio prowadzonego postępowania przed Sądem, w toku którego zapadły m.in. dwa orzeczenia tj.: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29 lutego 2012 r. (III AUz 14/12), gdzie Sąd ten wskazał, iż Zakład miał obowiązek wydania decyzji w przedmiocie wyznaczenia funduszu w drodze losowania, zaskarżalną w trybie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a „zawiadomienie takie jest decyzją” i „w niniejszej sprawie należało przyjąć, iż T. K. (1) kwestionuje decyzję ZUS z 4 sierpnia 2011 r. – zawiadomienie o wyznaczeniu OFE w drodze losowania”, oraz wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z 14 sierpnia 2012 r. (IVU 1769/11), utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z 18 kwietnia 2013 r. gdzie Sąd ten wskazał, iż „Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest organem państwowym osoby prawnej o nazwie Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie jest natomiast centralnym organem administracji publicznej własnym wydawać decyzje w sprawach indywidualnych (wyrok WSA w Warszawie z 28 listopada 2005 r. IIISA/Wa 2056/05) … Tak specyficznych kompetencji Prezes ZUS nie posiada także przy procedurze wyboru OFE w drodze losowań” oraz Zastosowanie facsimile podpisu powodu, że decyzja organu pierwszej instancji wydana została z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2) Kpa” oraz „powołane przepisy art. 156 kpa i następne wskazują na procedurę postępowania z tak nieważną decyzją…”. W konsekwencji powyższych orzeczeń – zawierających dogłębne uzasadnienie przedmiotu sprawy – ubezpieczony zażądał od ZUS stwierdzenia nieważności wydanej decyzji. Zarówno Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z 29 lutego 2012 r. (III AUz 14/12) jak i Sąd Okręgowy w Toruniu prawomocnym wyrokiem z 18 kwietnia 2013 r. (III AUa 1670/12) wyrzekły, iż zawiadomienie o wyznaczeniu OFE następuje w drodze decyzji – zaś podług art. 365 § 1 k.p.c. „Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i Sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz organy państwowe i organy administracji publicznej”. Decyzją z 19 lipca 2013 r. organ rentowy odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o wyznaczeniu OFE, powołując brak takiej możliwości z uwagi na dyspozycję przepisu art. 83a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który – w ocenie zakładu – uniemożliwia złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności przez stronę. Skarżona decyzja zdaniem wnioskodawcy nie może się ostać, albowiem zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „Decyzje ostateczne Zakładu, od których nie zostało wniesione odwołanie do właściwego sądu, mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub unieważnione, na zasadach określonych w przepisach kpa”. Przepis ten uprawnia zatem Zakład jedynie do unieważnienia z urzędu takiej edycji, co do której nie było wnoszone odwołanie i ma on na celu umożliwienie wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji własnej Zakładu, która nie została poddana kontroli Sądu. Dotyczy on zatem: decyzji co do której nie było wnoszone odwołanie – a nie jak w niniejszym przypadku, gdy odwołanie było wnoszone i rozpoznane przez Sąd; działania ZUS z urzędu – a nie z wniosku jak w niniejszym przypadku z wniosku strony; unieważnienia decyzji – a nie jak w niniejszym przypadku stwierdzenia jej nieważności. Nie wyłącza on zaś stosowania przepisów Kpa w zakresie dotyczącym uprawnień strony co do składania wniosków o stwierdzenie nieważności decyzji w trybie przewidzianym przez Kpa. Samo wniesienie odwołania do Sądu eliminuje stosowanie tego przepisu. Podobnie jego stosowanie eliminuje złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności (wówczas Zakład nie działa już z urzędu, lecz na wniosek strony). Przepis nie wyłącza zatem uprawnienia strony do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji oraz nie wyłącza obowiązku Zakładu w przedmiocie merytorycznego rozpoznania takiego wniosku. Według prezentowanego przez Zakład poglądu brak byłoby jakiejkolwiek możliwości wnioskowania przez stronę o stwierdzenie nieważności decyzji ZUS. Pogląd takie jest jednak sprzeczny tak z orzeczeniami Sądów wydanymi w niniejszej sprawie (wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z 14 sierpnia 2012 r. (IVU 1769/11), utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 18 kwietnia 2013 r. (III AUa 1670/12) – gdzie Sąd skierował skarżącego właśnie do trybu polegającego na żądaniu stwierdzenia nieważności decyzji Zakładu, jak i orzecznictwem Sądu Najwyższego. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku na str. 9 wskazał wprost, iż „powołane przepisy art.156 kpa i następne wskazują na procedurę postępowania z tak nieważną decyzją…” – czym Sąd wskazał na możliwość procedowania w oparciu o stosowanie przepisu art. 156 kpa i skierował ubezpieczonego właśnie do tego trybu.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Toruniu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia i rozważania. T. K. (1), urodzony (...), od dnia 1 lipca 2010 r. pierwszorazowo podlegał obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. Powód z tego tytułu nie dopełnił obowiązków i nie zawarł umowy z otwartym funduszem emerytalnym. Pismem z dnia 1 czerwca 2011 r. skierowanym do powoda zatytułowanym „wezwanie do zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym” ZUS – powołując się na art. 39 i art. 111 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – przypomniał o obowiązku zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz wskazał, iż do chwili obecnej powód nie wywiązał się z powyższego obowiązku – organ nie otrzymał informacji od żadnego otwartego funduszu emerytalnego o zaliczeniu w poczet członków, stąd jego nazwisko znalazło się na liście osób objętych procedurą prowadzącą do wyznaczenia funduszu w drodze losowania. Pismo w dalszej kolejności zawierało wezwanie powoda do dobrowolnego zawarcia umowy z wybranym otwartym funduszem emerytalnym wskazując jednocześnie, iż jeżeli taka umowa nie zostanie zawarta do 10 lipca 2011 r. ZUS w drodze losowania wyznaczy fundusz, do którego przydzieli powoda. Przedmiotowe pismo nie zostało podpisane ani opatrzone danymi osobowymi osoby je wystawiającej; w miejscu podpisu posiadało jedynie wydrukowane oznaczenie „PREZES ZUS”. W odpowiedzi na powyższe pismo T. K. (2) w piśmie z dnia 6 lipca 2011 r. podał niezgodną z prawdą informację, iż zawarł już umowę z OFE w ustawowym terminie, a nadto zwrócił uwagę, iż doręczone mu wezwanie nie spełnia wymogów art. 39 ust. 2 ustawy o systemie społecznym albowiem nie zawiera podpisu. Mając na uwadze powyższe okoliczności powód wniósł o wyłączenie z losowania. Wobec braku wpływu do dnia losowania informacji zgłoszeniowej z otwartych funduszy emerytalnych, w dniu 29 lipca 2011 r. ZUS przeprowadził losowanie, w wyniku którego wyznaczył powodowi N. Otwarty Fundusz Emerytalny. O powyższym ZUS poinformował powoda w decyzji - piśmie z dnia 4 sierpnia 2011 r. zatytułowanej „zawiadomienie o wyznaczeniu otwartego funduszu emerytalnego w drodze losowania” z powołaniem się na art. 81 ust. 7 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2010 r., nr 34, poz. 189). Jako wystawcę decyzja wskazywała I. O., wicedyrektora Departamentu (...). I. O. nie podpisała osobiście przedmiotowej decyzji, która zawierała jedynie jej podpis w postaci faksymile. T. K. (1) do chwili obecnej nie zawarł dobrowolnej umowy z otwartym funduszem emerytalnym. T. K. (1) w dniu 16 sierpnia 2011 r. wniósł do tutejszego Sądu pozew skierowany przeciwko Prezesowi ZUS domagając się – w trybie art. 189 kpc – ustalenia, że :1.nie został skutecznie wezwany przez ZUS, w trybie art. 39 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585) do zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym; 2. przeprowadzone w stosunku do niego losowanie, o którym mowa w w/wym. przepisie było nieskutecznie, ewentualnie stwierdzenie nieważności tego losowania; 3. ZUS nie miał prawa przekazywać jego danych osobowych do bezprawnie i nieskutecznie wylosowanego otwartego funduszu emerytalnego. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesowych i obciążenie pozwanego kosztami postępowania w sprawie. W pozwie zawarto również wniosek o zabezpieczenie roszczenia poprzez wstrzymanie przekazania danych osobowych oraz części składek podlegających przekazaniu do otwartego funduszu emerytalnego wybranego przez ZUS. Wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2012r. zostało oddalone odwołanie wnioskodawcy. Od powyższego wyroku wnioskodawca wniósł apelację, która została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 18 kwietnia 2013r. Decyzją z dnia 19 lipca 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. działając na podstawie art. 83 ust. 1, art. 83a ust. 1, art. 83b ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w związku z art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267) po rozpoznaniu wniosku T. K. (1) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 4 sierpnia 2011 r. znak: (...) Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca. Powyższy stan faktyczny był między stronami bezsporny i został ustalony na podstawie ich zgodnych oświadczeń oraz dokumentów zawartych w sprawie IVU 1769/11 .

Na wstępie rozważań Sąd Okręgowy wyjaśnił, że nie stwierdził swej niewłaściwości i nie przekazał sprawy w trybie art. 200 § 1 k.p.c. i art.464 § k.p.c. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy , Prezesa ZUS lub organu właściwego o co wnosił w pkt. VII odwołania wnioskodawca. Sąd Najwyższy jak i sądy administracyjne przesądziły o właściwości sądu ubezpieczeń społecznych m.in. w orzeczeniach: z 11.06.2013 Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie ONSAiWSA 2013/5/75( O/13) Od decyzji ostatecznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, w tym odmawiającej wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego, postanowieniu Naczelnego Sadu Administracyjnego w Warszawie z 8.03.2013 I GSK 2091/11LEX nr 1305503 Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (organu rentowego) wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 u.s.u.s. w przedmiocie nieważności decyzji przysługuje odwołanie do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, wyroku Sądu Najwyższego z 21.01.2013r.II UK 164/13 LEX nr 1318379 Niezależnie od tego, czy podstawę wydania decyzji w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych stanowi art. 83a ust. 1, czy ust. 2 u.s.u.s., czy też - w braku podstaw do ich zastosowania - przepisy k.p.a., organem właściwym do jej wydania jest Zakład (jego właściwa terenowa jednostka organizacyjna - art. 67 ust. 1 pkt 2 u.s.u.s. i art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c.), a organem odwoławczym - sąd powszechny. W każdym bowiem z tych przypadków decyzja, jako niewymieniona w art. 83 ust. 4 u.s.u.s., jest indywidualną decyzją wskazaną w art. 83 ust. 1 tej ustawy, od której przysługuje odwołanie do sądu, wszczynające postępowanie cywilne (art. 83 ust. 2 u.s.u.s.), postanowieniu z 9.02.2012r.II GSK 1476/11 LEX nr 1137869 Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych należą do właściwości sądów powszechnych oraz uchwale Sądu Najwyższego z 23.03.2011r. I UZP 3/10 Skład: 7 sędziów - zasada prawna OSNP 2011/17-18/233.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (organu rentowego) wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w przedmiocie nieważności decyzji przysługuje odwołanie do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Podstawę prawną wydania zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 61a §1 kpa gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10.10.2012 IIOSK 1087/11 LEX nr 1234059 podniósł, że żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, od której skargę oddalono prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego powinno zostać załatwione przez wydanie decyzji o odmowie wszczęcia postępowania wówczas, gdy w rezultacie wstępnego badania zawartości żądania organ administracji publicznej ustali wystąpienie - z uwagi na wydano uprzednio wyrok sądu - przeszkody przedmiotowej czyniącej jego rozpoznanie niedopuszczalnym. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 4 kwietnia 2013 r. II SA/Lu 1036/12 LEX nr 1310579 stwierdził, że artykuł 61a § 1 k.p.a. stanowi podstawę prawną do odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego m.in. w sytuacji, gdy kierowane do organu administracji publicznej żądanie jednostki dotyczy sprawy już wcześniej rozstrzygniętej (tożsamość sprawy). Zważyć jednak należy, że o tożsamości sprawy można mówić wyłącznie wówczas, gdy w sprawie występują te same podmioty, dotyczy ona tego samego przedmiotu i tego samego stanu prawnego w niezmienionym stanie faktycznym sprawy. Wyrokiem Sądu Okręgowego z 14 sierpnia 2012 r. odwołanie wnioskodawcy od decyzji z 4 sierpnia 2011 r. zostało oddalone, a apelacja od tego wyroku została oddalona. Z przymiotu prawomocności korzysta tylko sentencja wyroku. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że moc wiążąca orzeczenia odnosi się tylko do treści jego sentencji, a nie uzasadnienia (wyrok SN z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 702/04, Lex nr 402284). Nie mają zatem mocy wiążącej ani poglądy prawne wyrażone w uzasadnieniu orzeczenia (wyrok SN z dnia 13 marca 2008 r., III CSK 284/07, Lex nr 380931), ani motywy i ustalenia faktyczne zawarte w uzasadnieniu (wyrok SN z dnia 15 listopada 2007 r., II CSK 347/07, Lex nr 345525). Według Sądu Najwyższego, przedmiotem prawomocności materialnej jest bowiem ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do niego doprowadziły. Sąd przy wydaniu wyroku nie jest związany zarówno ustaleniami faktycznymi poczynionymi w innej sprawie, jak i poglądami prawnymi wyrażonymi w uzasadnieniu zapadłego w niej wyroku (wyrok SN z dnia 21 czerwca 2007 r., IV CSK 63/07, Lex nr 485880). Sąd podziela ten pogląd, że z przymiotu prawomocności korzysta tylko sentencja wyroku. Dodatkowo należy tylko podnieść, że Sąd Apelacyjny dokonał merytorycznego rozpoznania sprawy czemu dał wyraz w ustnych zasadniczych powodach rozstrzygnięcia. Oddalenie odwołanie nastąpiło w orzeczeniu, które jest już prawomocne, a zatem wszczęcie postępowania w tej sprawie z uwagi na sentencję wyroku jest niedopuszczalne – art. 61a § 1 kodeksu postępowania administracyjnego. Z tych względów Sąd na mocy art. 477 ^{(( 14))} § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł ubezpieczony, zarzucając: 1. niezastosowanie przez Sąd przepisu art. 156§1 pkt 2) i 7) kpa w zw. z art. 107§1 kpa - w sytuacji gdy skarżona wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzja (zawiadomienie) o wyborze OFE posiada kwalifikowaną wadę prawną powodującą jej nieważność z mocy samego prawa, z uwagi na braku podpisu i to w sytuacji, gdy wcześniej Sąd (w tym samym zresztą składzie) skierował powoda właśnie na taką drogę; 2. wadliwe zastosowanie art. 61a§l kpa, poprzez wadliwe przyjęcie, że skierowane przez ubezpieczonego żądanie dotyczy sprawy, która już wcześniej została rozstrzygnięta - w sytuacji gdy uprzednio prowadzona sprawa nie dotyczyła stwierdzenia nieważności decyzji lecz ustalenia w trybie art. 189. kpc, ze względu na co brak jest tożsamości przedmiotowej obu spraw. Wskazując na powyższe skarżący wniósł o: uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie odwołania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Toruniu, zasądzenie zwrotu kosztów procesowych. W uzasadnieniu skarżący podał, iż Sąd Okręgowy w Toruniu w uzasadnieniu do Wyroku z 14-8-2012r. (IVU 1769/11) - utrzymanym w mocy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z 18-4-2013r. - wskazał, iż „Zastosowanie facsimile podpisu powodu, że decyzja organu pierwszej instancji wydana została z rażącym naruszeniem prawa (art. 156§1 pkt 2) Kpa" oraz „Powołane przepisy art. 156 kpa i nast. wskazują na procedurą postępowania z tak nieważną decyzją, stanowiąc, iż o nieważności tej decyzji rozstrzyga się w drodze kolejnej decyzji..." (str. 9). Skarżący, zgodnie z wyrażonym przez Sąd poglądem prawnym, wystąpił o stwierdzenie nieważności przedmiotowego w sprawie zawiadomienia o wyznaczeniu otwartego funduszu emerytalnego. Zawiadomienie to stanowi bowiem decyzję - co stwierdził Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z 29-2-2012r. (III AUz 14/12). Sąd Okręgowy, na skutek złożonego przez skarżącego odwołania, odmówił jednak wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o wyznaczeniu OFE wskazując, że poglądy prawne wyrażone przez Sąd w uzasadnieniu innego wyroku (wydanego zresztą w tym samym składzie) nie są wiążące. Zaskarżony wyrok nie może się ostać, albowiem wprawdzie wiążąca jest sensacja wyroku, to jego uzasadnienie nie pozostaje bez znaczenia. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku 11-2-2011r. (I CSK 249/10) „Związanie prawomocnym wyrokiem rozciąga się na jego motywy w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu i istoty stosunku prawnego, do którego się odnosi"-, zaś w wyroku z 29-9-2011r. (IV CSK 652/10) wyjaśnił „W niektórych przypadkach ze względu na ogólność rozstrzygnięcia, doniosłość przy ustalaniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia". Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z 6-2-2013r. (I ACa 1388/12) wyjaśnił zaś, że „W konkretnym przypadku związanie to rozciąga się na motywy wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu, w jakim indywidualizują one sentencję - jako rozstrzygniecie o przedmiocie sporu". Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy skarżący wskazał, iż Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z 14-8-2012r. (IVU 1769/11) wydany został z konkretnych powodów - znajdujących swoje odzwierciedlenie w jego uzasadnieniu. I tak bowiem Sąd oddalił powyższym Wyrokiem odwołanie - lecz nie dlatego, że wydana decyzja odpowiadała prawu - a ze względu na niewłaściwy tryb w jakim skarżący kwestionował wybór OFE przez ZUS. W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż „Powołane przepisy art. 156 kpa i nast. wskazują na procedurę postępowania z tak nieważną decyzją, stanowiąc, iż o nieważności tej decyzji rozstrzyga się w drodze kolejnej decyzji...'''' (str. 9 uzasadnienia) oraz pokonując takiej oceny decyzji z dnia 4 sierpnia 2010r. Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie stanął na stanowisku, iż brak podpisu jako brak jednego z bezwzględnie wymaganych elementów do 'zaistnienia' decyzji administracyjnej mieści się w katalogu wad formalnych dyskwalifikujących tą decyzję w stopniu odbierającym jej cechy akty administracyjnego jako przedmiotu odwołania." (str. 10). Tak więc Sąd uznał, iż w skutek braku cech decyzji, nie może zostać ona uchylona - lecz „art. 156 kpa i nast. wskazują na procedurę postępowania z tak nieważną decyzją, stanowiąc, iż o nieważności tej decyzji rozstrzyga się w drodze kolejnej decyzji...". Zatem w granicach prawomocności wyroku nie do przyjęcia jest pogląd, że przedmiotowa decyzja nie może zostać obecnie uchylona, ze względu na uprzednio wydany Wyrok. Co więcej, w granicach prawomocności uprzednio wydanego Wyroku, obecnie zachodzi konieczność orzeczenia zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd w uzasadnieniu do owego wyroku - które właśnie legło u podstaw takiego a nie innego rozstrzygnięcia. Przechodząc do istoty apelacji, skarżący zarzuca: Ad. 1. Sąd wadliwe niezastosował przepisu art. 156§1 pkt 2) i 7) kpa w zw. z art. 107§1 kpa. Skarżona decyzja nie zawiera podpisu, co w istocie pozbawia ów akt skuteczności i cech aktu administracyjnego. Jak wskazał NSA oz. w Gdańsku, wyrokiem z 18-4-2000r. (II SA/Gd 954/98) „Decyzja, na której zamiast odręcznego podpisu umieszczono faksymile podpisu, nie jest podpisana i jest nieważna z mocy art. 156 § 1 pkt 7 kpa". Co więcej, „Zastosowanie facsimile podpisu powoduje, że decyzja organu pierwszej instancji została wydana z rażącym naruszeniem prawa /art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa/. Z rażącym naruszeniem prawa została też wydana decyzja organu drugiej instancji, który utrzymał w mocy decyzję dotkniętą wadą nieważności' (wyrok NSA oz. w Gdańsku z 12-4-2000r., II SA/Gd 1089/98). Podpis jest elementem, którego zaistnienie jest konieczne dla skuteczności decyzji, bowiem przyjmuje się, iż jako minimum elementów traktuje się cztery składniki decyzji: oznaczenie organu, adresata decyzji, czyli strony lub stron, rozstrzygnięcie i podpis osoby uprawnionej do jej wydania. Brak jednego z tych składników albo wyklucza ustalenie podstawowych elementów stosunku prawnego, albo wskazuje na to, że nie mamy do czynienia z czynnością stosowania prawa przez organ" (Wyrok NSA z 4-7-2006r., I OSK 155/06). W skutek zaistniałego uchybienia w istocie rzeczy wydana decyzja w ogóle nie istnieje, gdyż decyzja administracyjna rozpoczyna swój byt prawny z chwilą jej sporządzenia, doręczenie ma zaś na celu zakomunikowanie stronie zawartego w niej rozstrzygnięcia, które następuje w chwili złożenia na decyzji podpisu osoby uprawnionej" (Wyrok NSA z 2-7-2012r., I OSK 600/12). Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Wyrokiem z 12-12-2003r. (III RN 132/03),w skazując, że „1. Do koniecznych elementów każdej decyzji administracyjnej (rozumianej jako przyjęte przez właściwy organ rozstrzygnięcie w indywidualnej sprawie z zakresu administracji publicznej, mające na celu jej załatwienie co do istoty albo mające na celu jej zakończenie w danej instancji w inny sposób (art. 104 w związku z art. 1 § 1 pkt 1 kp.a.) należy także podpis, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji". W świetle zatem utrwalonej linii orzecznictwa nie można przyjąć, iż kwestionowane zawiadomienie, będące decyzją mimo braku podpisu jest skuteczna. Kwestią pozostaje jedynie to, czy zachodzi konieczność stwierdzenia jej nieważności - czego domaga skarżący, a co ma wymierne znaczenie. Otóż nieważna decyzja nie może wywoływać żadnych skutków – jednakże dopóki jej nieważność nie zostanie stwierdzona, dopóty przysługuje jej domniemanie ważności, a co za tym idzie tak ZUS jak i OFE postępują wedle jej treści. Stwierdzenie nieważności decyzji, gdy zachodzą ku temu przesłanki, nie jest fakultatywne lecz obligatoryjne. Jak wynika z brzmienia art. 156§1 kpa „Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji. Jak wskazał WSA w Gdańsku w uzasadnieniu do wyroku z 9-10-2007r. (I SA/Gd 517/07) „Podpis jest przesłanką istnienia decyzji, a co za tym idzie stwierdzenie jego braku, powoduje konieczność wyeliminowania z obrotu prawnego aktu nim dotkniętego". Odmowa stwierdzenie nieważności decyzji prowadziłaby zatem do kuriozum, w którym choć decyzja jest nieważna - to nie stwierdza się jej nieważności. Ad. 2. Sąd wadliwie zastosował przepis art. 61a§l kpa, poprzez wadliwe przyjęcie, że skierowane przez ubezpieczonego żądanie dotyczy sprawy, która już wcześniej została rozstrzygnięta. W rzeczywistości sprawa procedowana przez Sąd Okręgowy w Toruniu i zakończona Wyrokiem z 14-8-2012r. pod sygn. IVU 1769/11, dotyczyła roszczeń skarżącego o dokonanie ustaleń w trybie art. 189. kpc. Brak jest zatem tożsamości przedmiotowej obu spraw. Zgodnie zaś z wyrokiem WSA w Białymstoku z 14-8-2008r. II SA/Bk 356/08) „Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym ograniczającym się do ustalenia, czy decyzja dotknięta jest jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 kpa". Jak wskazał zaś Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych „Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego o wystąpieniu stanu powagi rzeczy osądzonej rozstrzyga nie tylko sama tożsamość stron, występujących w poprzednim postępowaniu w odmiennych rolach procesowych, ale równocześnie tożsamość podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia." (Wyrok 6-3-2008r., II UK 144/07). Poprzednio wydany Wyrok nie stoi zatem na przeszkodzie stwierdzenia nieważności decyzji w obecnym postępowaniu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie zwrócić należy uwagę, iż skarżący skonstruował zarzuty apelacji wyłącznie w oparciu o przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, który w ogóle nie znajdują zastosowania w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych, a tym samym ani Sąd Okręgowy nie mógł naruszyć wskazanych przepisów, ani Sąd Apelacyjny nie jest władny do merytorycznej instancyjnej kontroli w tym zakresie. Innymi słowy, podniesione zarzuty naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie poddają się kontroli instancyjnej, a tym samym nie mogą skutecznie prowadzić do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy czym prawidłowa ocena prawna, może być dokonana jedynie na podstawie właściwie ustalonego stanu faktycznego sprawy, którego kontrola poprzedzać musi ocenę materialno-prawną.

Jeżeli bowiem sąd I instancji błędnie ustali kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty, to nawet przy prawidłowej interpretacji stosowanych przepisów prawa materialnego, wydany wyrok nie będzie odpowiadał prawu. Innymi słowy, subsumcja nie odpowiadających prawdzie przedmiotowo istotnych ustaleń faktycznych skutkuje naruszeniem prawa materialnego, a pamiętać należy, że kontroli w tym zakresie sąd odwoławczy dokonuje z urzędu /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r. III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, Biul. SN 2008/1/13, Wspólnota 2008/7/44, Prok. i Pr.-wkł. 2009/6/60/.

Kierując się powyższym zauważyć należy, iż stan faktyczny sprawy nie był kwestionowany w wywiedzionej apelacji, Sąd Apelacyjny zaakceptował zatem w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNP 1999, nr 24, poz. 776).

Przechodząc do oceny materialnoprawnej wstępnie wskazać należy, iż jest ona prawidłowa.

Mając na względzie, iż w wywiedzionej apelacji skarżący w oparciu o przywołane orzecznictwo kwestionuje zakres związania prawomocnym wyrokiem wskazany w uzasadnieniu Sądu Okręgowego, a konkretnie negując, iż z przymiotu prawomocności korzysta wyłącznie sentencja wyroku domaga się rozciągnięcia skutków na motywy, stwierdzić należy, iż na pełną aprobatę zasługują wszystkie przywołane zarówno przez skarżącego, jak i Sąd I instancji judykaty, które jednak wbrew intencji skarżącego nie pozostają w stosunku wykluczania, a tym samym oparte na nich stanowisko ubezpieczonego nie zasługuje na akceptację.

Wskazać wypada, iż orzecznictwie panuje zgoda co do tego, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (art. 477 ⁹ k.p.c., art. 477 ¹⁴ k.p.c. - tak orzeczono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r. II UZ 49/09 LEX nr 583831). W wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r. (II UK 309/09, LEX nr 604210) Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji (art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.) w granicach jej treści i przedmiotu.

Pamiętać również należy, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych katalog możliwych rozstrzygnięć wyraża art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. Stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. W myśl zaś § 2, w razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.

W sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych oddalenie odwołania równoznaczne jest z merytoryczną oceną prawidłowości zaskarżonej decyzji. Zwrócić należy uwagę, iż w rubrum wyroku w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych oznaczana jest sporna decyzja organu rentowego podlegająca sądowej kontroli. Co do zasady zatem sama sentencja wyroku pozwala na ustalenie zakresu objętego rozstrzygnięciem, przekładając się na późniejsze związanie takim orzeczeniem.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, zwrócić należy uwagę, iż w wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2012r., sygn. akt IV U 1769/11, oraz w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 2013r., sygn. akt III AUa 1670/12 oddalającego apelacje ubezpieczonego, wskazano, iż postępowanie dotyczyło odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego z dnia 4 sierpnia 2011r. Podkreślenia wymaga, iż to właśnie wyrażone w uzasadnieniu najpierw postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 lutego 2012r., sygn. akt III AUz 14/12, podzielone w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2012r., sygn. akt IV U 1769/11, oraz w ustnym uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 2013r, sygn. akt III AUa 1670/12, motywy pozwalają na zrekonstruowanie, iż za podlegającą w drodze odwołania kontroli Sądu decyzję organu rentowego uznano zawiadomienie z dnia 4 sierpnia 2011r. o wyznaczeniu OFE w drodze losowania. W konsekwencji zatem zarówno Sąd Okręgowy miał rację, iż z przymiotu prawomocności korzysta sentencja wyroku, jak i ubezpieczony o tyle, że motywy rozstrzygnięcia pozwoliły na dookreślenie zakresu rozpoznania sprawy, a nie, że wiążą w całym zakresie wywodu.

Mając zaś na względzie, iż ubezpieczony w oparciu o pisemne motywy wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2012r., sygn. akt IV U 1769/11 w zakresie w jakim ten ocenia wady decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. skonstruował wniosek z dnia 26 kwietnia 2013r. o stwierdzenie nieważności decyzji, załatwiony przez organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 19 lipca 2013r. o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. podkreślić należy, iż ustnym uzasadnieniu wyroku z dnia 18 kwietnia 2013r, sygn. akt III AUa 1670/12, Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyraźnie odmówił podzielenia motywów, którymi kierował się Sąd Okręgowy oddalając odwołanie, w szczególności zaś wytknął, iż ocena odwołująca się do orzecznictwa Sądów administracyjnych pomija specyfikę postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, prowadzonego w oparciu o przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Istotnym jest także, iż oddając apelację ubezpieczonego Sąd Apelacyjny wyraźnie wskazał, iż jest to wynik merytorycznej oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji, co do której skarżący nie sformułował żadnych merytorycznych zarzutów, poprzestając na kwestionowaniu jej strony formalnej.

Przechodząc do merytorycznej oceny zaskarżonej decyzji z dnia 19 lipca 2013r. o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. wskazać należy, iż jest ona prawidłowa.

Wstępnie podkreślenia wymaga, iż stosownie do treści art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych /tj.: Dz.U.2013.1442, dalej: ustawa systemowa/ w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepis ten skorelowany jest z art. 180 § 1 k.p.a. w myśl którego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, iż w zwykłym postępowaniu administracyjnym do żądania stwierdzenia nieważności decyzji z reguły zastosowanie ma przepis art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Jednakże wobec szczególnej regulacji i ustroju odwoławczego nie może on mieć bezpośredniego zastosowania w sprawach z ubezpieczenia społecznego (art. 180 k.p.a.; art. 123 i art. 83 - 83a ustawy systemowej). Brak możliwości stwierdzenia nieważności decyzji nie oznacza, że w sprawach z ubezpieczenia społecznego (emerytalnego) ustawodawca w ogóle nie dopuszcza istnienia wadliwych decyzji skutkiem naruszenia prawa materialnego /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r., sygn. akt III UK 6/2007, LexPolonica nr 8159515/.

Aprobująco należy przyjąć stanowisko, że żądanie stwierdzenia nieważności decyzji z zakresu ubezpieczeń społecznych podlega rozpoznaniu jako odwołanie od tej decyzji, bądź jako wniosek o ponowne ustalenie uprawnień z tego ubezpieczenia rozstrzygany nową decyzją (zob. postanowienie z dnia 25 lutego 2003 r. III KKO 16/2002 OSNAP 6/2004/109); albo, że ostateczne decyzje od których nie wniesiono odwołania do sądu mogą być uchylone, zmienione lub unieważnione na zasadach k.p.a., jedynie z urzędu a nie na wniosek strony (postanowienie z dnia 25 lutego 2003 r. III KKO 18/2002 OSNAP 5/2004/91).

W realiach przedmiotowej sprawy odwołanie od decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. zostało już skonsumowane w postępowaniu zakończonym prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 2013r, sygn. akt III AUa 1670/12, którym oddalono apelacje ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2012r., sygn. akt IV U 1769/11, którym oddalono odwołanie.

W zaistniałej sytuacji procesowej wniosek z dnia 26 kwietnia 2013r. o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. organ rentowy prawidłowo uznał za wniosek o ponowne ustalenie rozstrzygany nową decyzją w myśl art. 83 ust. 1 ustawy systemowej.

Zwrócić należy uwagę, iż skarżący w wniosku z dnia 26 kwietnia 2013r. nie sformułował żadnych zarzutów merytorycznych, ani w sferze faktycznej ani prawnej decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r. Jest to o tyle istotne, iż na gruncie ubezpieczeń społecznych wzruszalność decyzji realizowana jest w oparciu o przepisy art. 83 oraz 83a ustawy systemowej. Zwrócić bowiem należy uwagę, iż ostatni z przywołanych przepisów dotyczy faktów i nowych okoliczności, a więc sfery faktycznej decyzji. Prawidłowe rozumienie i stosowanie prawa materialnego nie mieści się w pojęciu faktów i nowej okoliczności z tego przepisu. Zatem to nie to rozwiązanie prawne powinno mieć zastosowanie do wzruszenia decyzji wadliwej ze względu na naruszenie tylko prawa materialnego. W układzie systemowym, podstawowym przepisem jest art. 83 ustawy. Stanowi podstawę prawną dla pozwanego do rozstrzygania o wskazanych w nim sprawach. Legitymacja do podejmowania decyzji w indywidualnych sprawach dotyczących ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych jest tu wyraźna (art. 83 ust. 1 pkt 4). Na mocy tego przepisu jest to legitymacja samodzielna. Przy wskazanych argumentach wykładni systemowej, celowościowej i gramatycznej, nie można przyjmować, iżby normy z art. 83a ust. 2 i 4 ustawy systemowej wyłączały stosowanie art. 83 do weryfikacji decyzji emerytalnych, skoro właśnie ten przepis nakazuje wydanie indywidualnej decyzji w sprawie emerytalnej. Strona może żądać wydania takiej decyzji w każdym czasie i obowiązkiem organu rentowego jest wydawanie decyzji. Ustalenie uprawnienia do świadczenia z ubezpieczenia społecznego nie ogranicza się tylko do wydania pierwotnej decyzji emerytalnej. Semantyczne znaczenie przepisu art. 83 ust. 1 pkt 4 wskazuje tu na stałą taką funkcję pozwanego. W założeniu chodzi o wydanie prawidłowych decyzji, czyli zgodnych z prawem. Tylko tak należycie może być realizowany interes ubezpieczonego a jednocześnie publiczny (organu rentowego). Znaczenie ma więc wydanie decyzji potwierdzającej uprawnienie ale również jej kontrola w przypadku braku prawa. Organ rentowy ma tu więc samodzielną podstawę do weryfikacji uprzedniej prawomocnej decyzji przyznającej emeryturę. Sądowe postępowanie odwoławcze od takiej decyzji chroni też interes ubezpieczonego i zapewnia wyjaśnienie sprawy. Ubezpieczony ma bowiem zagwarantowane zwykłe prawo do kontroli decyzji w toku instancji.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż co do zasady wzruszenie decyzji z zakresu ubezpieczeń społecznych realizowane w jest w sferze materialnej w oparciu o art. 83 ust. 1 ustawy systemowej, zaś faktów o art. 83a tejże ustawy.

Nie można jednak tracić z pola widzenia, iż jak już zasygnalizowano na wstępie, iż postępowanie odwoławcze w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych toczy się w oparciu o przepisy postępowania cywilnego, które wraz ze specyficznymi regulacjami prawa ubezpieczeń społecznych wyprzedzają zastosowanie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Innymi słowy, odwołanie do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w tym do art. 61a § 1 k.p.a. może mieć miejsce tylko w przypadku braku uregulowania danej kwestii w przepisach ubezpieczeń społecznych lub postępowania cywilnego. Kierując się powyższy, przypomnieć można, iż stosownie do treści art. 365 § 1 k.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Moc wiążąca określona w komentowanym przepisie wyraża prawomocność materialną w aspekcie pozytywnym obejmującą nie tylko orzeczenia merytoryczne, ale również postanowienia w kwestiach formalnych. Związanie stron, sądów, innych organów państwowych i innych organów administracji publicznej (ewentualnie innych podmiotów) oznacza obowiązek respektowania zawartej w orzeczeniu sądu skonkretyzowanej, indywidualnej normy prawnej. Ma ono znaczenie prejudycjalne przy rozstrzyganiu spraw przez inne sądy, organy państwowe i inne organy administracji publicznej (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Autor komentarza do cz. PIERWSZA ks. PIERWSZA tyt. VI dz. IV roz. 3 art. 365: Manowska Małgorzata, LexisNexis, Warszawa, (wydanie II)).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, statuowany treścią art. 365 § 1 k.p.c. obowiązek respektowania przez organ rentowy prawomocnego oddalenia odwołania od decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r., nie pozwala na wydanie nowej decyzji wzruszającej jej treść, bez zainicjowania stosownego postępowania cywilnego. Innymi słowy, dopóki w obrocie prawnym pozostają wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 2013r, sygn. akt III AUa 1670/12, którym oddalono apelacje ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2012r., sygn. akt IV U 1769/11, którym oddalono odwołanie od decyzji z dnia 4 sierpnia 2011r., organ rentowy nie jest władny wydać nowej decyzji w przedmiocie materii objętej kontrolą sądową we wskazanym postępowaniu. W konsekwencji organ rentowy prawidłowo odmówi wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji dnia 4 sierpnia 2011r., co prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy oddalając odwołanie i której to oceny nie wzruszając zarzuty apelacji. Innymi słowy zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c., orzekł jak w sentencji.