Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Maciej Piankowski
Sędziowie:	SSA Magdalena Budzyńska - Górecka (spr.) SSA Grażyna Horbulewicz
Protokolant:	Angelika Judka

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r. w Gdańsku

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji J. M.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy

z dnia 12 stycznia 2012 r., sygn. akt VI U 2304/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 418/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 lipca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ustalenia J. M. prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Na dzień 01 stycznia 1999 r. organ rentowy przyjął staż sumaryczny 29 lat, 3 miesiące i 6 dni, natomiast w ogóle nie uwzględnił okresów pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. M. domagając się ustalenia mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał, iż pracował w szczególnych warunkach przez ponad 15 lat, a jego kolegom pracującym w takich samych warunkach przyznano emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie wskazując, że nie uznano za wykonywaną w szczególnych warunkach pracy ubezpieczonego jako elektromontera w Jednostce Wojskowej nr (...) B., w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., ponieważ przedłożone świadectwo nie spełnia właściwych wymogów formalnych oraz istnieją rozbieżności w złożonych dokumentach pracowniczych.

Decyzją z dnia 22 sierpnia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ponownie odmówił ustalenia J. M. prawa do emerytury, albowiem nie udowodnił on wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Na dzień 01 stycznia 1999 r. organ rentowy przyjął taki sam staż sumaryczny, jak w decyzji z dnia 21 lipca 2011 r. oraz ponownie nie uwzględnił żadnych okresów pracy w warunkach szczególnych.

Wyrokiem z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie VI U 2304/11 Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

J. M.urodził się w dniu (...). Do dnia 01 stycznia 1999 r. wykazał łącznie 29 lat, 3 miesiące i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Obecnie nie pracuje, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Ubezpieczony był w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 05 marca 2001 r. zatrudniony w Jednostce Wojskowej nr (...) B., zajmując w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 marca 1992 r. stanowisko elektromontera, a od dnia 01 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 r. stanowisko montera linii kablowych. Pomimo tak określonych stanowisk, do jego obowiązków należały początkowo prace elektryka, np. uruchamianie agregatów prądotwórczych, utrzymanie w sprawności sieci elektrycznej, wymiana bezpieczników, żarówek, gniazdek elektrycznych, podłączanie urządzeń elektrycznych. W 1985 r. uruchomiono nowy obiekt w B. na O. i od grudnia tego roku jego praca polegała na zapewnieniu sprawności działania stacji zasilania i zabezpieczeniu systemów łączności, w skład którego wchodziły urządzenia - przetwornice, prostowniki. W ramach tych obowiązków powód naprawiał łącza telefoniczne i teletransmisyjne, usuwał awarie systemów zasilania centrali telefonicznej, naprawiał urządzenia dyspozytorskie, linie sieci radiowych i głośnomówiących, konserwował przetwornice, wymieniał zepsute panele, regulował stałe napięcie, konserwował też baterie akumulatorów, co polegało na dolewaniu elektrolitów i kwasów, wymieniał zużyte baterie na nowe, doprowadzał instalacje elektryczne od baterii akumulatorów do konkretnego urządzenia i rozbudowywał istniejącą instalację elektryczną Zdarzało się wówczas także, że powód montował kable telefoniczne do dyspozytorni, a także pełnił dozór nad zasilaczami, prostownikami i przetwornicami prądowymi. Jego praca odbywała się w systemie zmianowym - 12 godzin pracy, 24 godziny odpoczynku, 12 godzin pracy i 72 godziny odpoczynku. Pracodawca wystawił mu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach ZUS oraz aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu nie kwestionowały, a także na podstawie zeznań świadków: P. B., L. T. i F. J. oraz przesłuchania samego ubezpieczonego, które okazały się jasne, logiczne, spójne i korelowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd ten zauważył, iż przesłuchani w sprawie świadkowie pracowali w spornym okresie wspólnie z J. M. w Jednostce Wojskowej nr (...) w B., a więc musieli mieć pełną świadomość wykonywanych przez niego czynności i zakresu obowiązków. Nie ma więc żadnych podstaw, aby kwestionować te zeznania, tym bardziej, że świadkowie nie mieli żadnego interesu, aby zeznawać w określony sposób. Zeznania te znajdują przy tym potwierdzenie w dokumentach pracowniczych ubezpieczonego przedłożonych w toku procesu.

Zdaniem Sądu I instancji z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, iż ubezpieczony nie pracował w spornym okresie w warunkach szczególnych, na co wskazuje zakres czynności wykonywanych przez niego w tym czasie, a także już sam charakter zakładu pracy, z którym wiązał go stosunek pracy.

Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa"):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z §§ 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna, który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 04 listopada 2008 r. w sprawie III AUa 3113/08, publik. LEX nr 552003 cyt. „Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze”.

Takie też postępowanie należy prowadzić, kiedy organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie (por. wyrok S.N. z dnia 04 sierpnia 2009 r. w sprawie I UK 77/09, publik. LEX nr 558288).

Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, przy czym Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dopuszczalnymi przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 kwietnia 1999 r. w sprawie II UKN 69/98, publik. OSNP 2000/11/439).

Sąd Okręgowy zauważył, że w judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, iż przewidziane w art. 32 i 184 ustawy prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób ścisły i gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. między innymi wyroki S.N.: z dnia 22 lutego 2007 r. w sprawie I UK 258/06, publik. OSNP 2008/5-6/81, z dnia 17 września 2007 r. w sprawie III UK 51/07, publik. OSNP 2008/21-22/328, z dnia 06 grudnia 2007 r. w sprawie III UK 62/07, publik. LEX nr 375653, z dnia 06 grudnia 2007 r. w sprawie III UK 66/07, publik. LEX nr 483283, z dnia 13 listopada 2008 r. w sprawie II UK 88/08, niepublikowany i z dnia 05 maja 2009 r. w sprawie I UK 4/09, publik. LEX nr 509022).

Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 i 184 ustawy Sąd I instancji stwierdził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie przemawia za uznaniem, iż ubezpieczony nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu ponad wymagany okres 15 lat.

Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, to m.in. prace w energetyce, przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (wykaz A dział II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r.) oraz montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych (wykaz A dział VIII pozycja 20 załącznika).

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie I UK 24/09, publik. LEX nr 518067 cyt. „Zgodnie z wykazem A dział II prace w szczególnych warunkach w energetyce to - "Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych". Sąd Apelacyjny nie wyjaśnił znaczenia przedmiotowego zakresu prac w energetyce z tego działu, przyjmując, że różnorakie roboty elektryczne wykonywane przez skarżącego w Spółdzielni to to samo co prace szczególne "w energetyce". Tymczasem uprawnione jest stwierdzenie, że energetyka to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest zatem uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. Wówczas wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różnorakie roboty elektryczne nienależące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie roboty elektryczne, lecz tylko w wskazane w dziale II (literalnie) prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Wymagane byłoby zatem właściwe odkodowanie prac objętych działem II wykazu A do rozporządzenia. Pomocna może być analiza choćby regulacji dotyczących energetyki, w szczególności dla odróżnienia jej od zwykłych robót (prac) elektrycznych. Może to obejmować również wyjaśnienie czy skarżący był zatrudniony w przedsiębiorstwie energetycznym."

Sąd Okręgowy w pełni zaakceptował ten pogląd i przeniósł go na grunt rozpoznawanej sprawy, w której J. M. był zatrudniony w Jednostce Wojskowej, wykorzystującej w swej działalności (głównie w zakresie łączności) różnego rodzaju urządzenia i maszyny elektryczne. Nie było to jednakże przedsiębiorstwo energetyczne (jego istota nie sprowadzała się bowiem do dostarczania energii odbiorcom), a samej pracy ubezpieczonego nie można uznać za wykonywaną „w energetyce”, choć bez wątpienia miał on do czynienia w sporym zakresie z montowaniem oraz eksploatacją instalacji i urządzeń elektrycznych.

Sąd ten podkreślił także, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (por. postanowienie S.N. z dnia 03 października 2008 r. w sprawie II UK 133/08, publik. LEX nr 658191).

W ocenie Sądu I instancji w tej sytuacji praca wykonywana przez ubezpieczonego nie może zostać zakwalifikowana także jako montaż, konserwacja i remont linii kablowych, albowiem nie była wykonywana stale w powyższym rozumieniu, a jedynie sporadycznie, w razie zaistnienia takiej konieczności w zakładzie pracy.

Sąd ten zważył, że poza sporem w sprawie pozostawało, iż J. M. otrzymał od pracodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych obejmujące okres od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., jednakże fakt ten nie jest wystarczający dla uznania, że pracował on w tym okresie stale i w pełnym wymiarze w warunkach szczególnych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowe zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok S.N. z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie III UK 31/04, publik. OSNP 2005/1/13, a także wyrok S.A. w Białymstoku z dnia 24 września 2008 r. w sprawie III AUa 795/08, publik. OSAB 2008/4/60).

Sąd Okręgowy stwierdził, że skoro przeprowadzone postępowanie jednoznacznie wykazało, iż wnioskodawca nie pracował w spornym okresie w warunkach szczególnych w rozumieniu powołanych przepisów, to samo wystawienie mu odpowiedniego świadectwa nie może mieć decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Z uwagi na powyższe, Sąd ten na podstawie art. 477 (14) § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. M. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając temu orzeczeniu:

I. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez dokonanie błędnej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do normy prawnej zawartej w wykazie A - Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego w Dziale II i Dziale VIII rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), a w konsekwencji uznanie, że ubezpieczony w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 05 marca 2001 r. nie pracował w warunkach szczególnych;

II. naruszenie prawa materialnego poprzez naruszenie dyspozycji art. 112 k.p. poprzez odmienne potraktowanie ubezpieczonego w stosunku do innych pracowników, wykonujących te same obowiązki, w takich samych warunkach pracy co on, w stosunku do których uznano, iż pracowali oni w szczególnych warunkach pracy, w wyniku czego nabyli oni prawa do emerytury, podczas, gdy wnioskodawcy odmówiono ustalenia tego prawa.

W uzasadnieniu apelacji skarżący dokonał streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie oraz wskazał, że zgodnie z treścią Działu II, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracą w szczególnych warunkach, której wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego jest m.in. praca przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Podniósł, że zeznania świadków: P. B., L. T.i F. J.oraz przesłuchanie samego ubezpieczonego wskazują, że wnioskodawca w ramach swoich obowiązków pracowniczych zajmował się uruchamianiem agregatów prądotwórczych „(...)”, utrzymaniem w sprawności sieci elektrycznej, pełnieniem dozoru nad zasilaczami, prostownikami, przetwornicami prądu stałego na prąd zmienny i akumulatorami i naprawiał je.

Zdaniem apelującego wszystkie wykonywane czynności świadczą o tym, iż wykonywał on pracę w szczególnych warunkach, polegająca na remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, którymi były przetwornice, akumulatory i inne urządzenia, której wykonywanie uznać należy za pracę w szczególnych warunkach, a co za tym idzie za uprawniającą do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. Za takim stanowiskiem przemawia również świadectwo pracy wydane przez Jednostkę Wojskową nr (...) w B., które wskazuje, iż w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 marca 1992 r. ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze na stanowisku elektromontera - dział II pkt 1, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Wydanie świadectwa pracy z takim oto zapisem, było także konsekwencją zawarcia przez strony umowy o pracę, która zawierała zapis o pracy w warunkach szczególnych, jak i faktycznych przywilejów, które otrzymywał wnioskodawca, jako osoba pracująca w warunkach szczególnych, takich jak skrócony czas pracy, czy posiłki regeneracyjne.

Skarżący podkreślił, iż wystawienie świadectwa pracy jest tylko konsekwencją wcześniej wystawianych dokumentów oraz faktycznie wykonywanych prac, a te wyraźnie wskazują na fakt, iż praca ubezpieczonego miała charakter pracy w szczególnych warunkach. Pogląd ten znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, dla przykładu Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie III AUa 466/06 stwierdził, że cyt. „Świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie jest dokumentem abstrakcyjnym i musi znajdować oparcie w posiadanej przez zakład pracy dokumentacji, a w konsekwencji może być poprzez te dokumenty weryfikowane".

Apelujący wskazał, że Sąd I instancji skupił się tylko na świadectwie pracy, zupełnie pomijając umowę o pracę, a także zeznania świadków, potwierdzające fakt, iż ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych. Ponadto zauważył, że świadkowie zeznający przed tym Sądem wyraźnie wskazywali, iż wykonywali takie same obowiązki, jak wnioskodawca (cyt. „pracowałem na takim samym stanowisku jak powód, który robił to samo co ja czyli wykonywał obowiązki elektryka" - protokół z posiedzenia Sądu Okręgowego z dnia 22 listopada 2011 r. - zeznania świadka P. B. cyt. „Ja pracowałem jako elektronik ale wykonywałem prawie to samo co elektryk którym był powód", protokół z posiedzenia tego Sądu z dnia 22 listopada 2011 r. - zeznania świadka L. T.) i na podstawie tego pobierają emeryturę przyznaną w oparciu o art. 184 ustawy emerytalnej.

Skarżący zaznaczył również, że „wcześniejszą” emeryturę otrzymują także inni współpracownicy ubezpieczonego, tj. R. G. i H. K. zajmujący stanowiska technika łączności. W tym miejscu wniósł o przeprowadzenie dowodu z akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. na okoliczność uznania przez ZUS, że wymienieni powyżej pracownicy pracowali w szczególnych warunkach uprawniających ich do otrzymania „wcześniejszej” emerytury. Jednocześnie wnioskodawca wskazał, iż na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego nie wnioskował o przeprowadzenie tego dowodu, gdyż uważał, że zawnioskowane będą wystarczające.

W ocenie apelującego występowanie takiej okoliczności, świadczy o tym, iż doszło do naruszenia art. 112 k.p., mówiącego o posiadaniu równych praw z tytułu jednakowego wypełniania przez pracowników takich samych obowiązków. Zasada równości praw w stosunkach pracy oznacza w ogólności prawa do takich samych świadczeń z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. „Zasada równości oznacza, że jednostki znajdujące się w jednakowej pod określonym względem sytuacji powinny być traktowane tak samo, bez żadnych różnic. Tak rozumiana zasada równości jest podstawą tzw. sprawiedliwości formalnej, według której osoby należące do tej samej kategorii istotnej powinny być traktowane jednakowo" (por. Kodeks pracy. Komentarz., red. L. Florek, ...).

Zdaniem skarżącego w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdzie również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1997 r. w sprawie I PKN 246/97, publik. OSNAPiUS 1998, nr 12, poz. 360, który dotyczy ogólnie zagadnienia dyskryminacji, a mianowicie wskazujący, że „dyskryminacją w rozumieniu art. 113 jest bezprawne pozbawienie lub ograniczenie praw wynikających ze stosunku pracy...".

Wskazał dodatkowo, że praca w szczególnych warunkach nie była jedynie związana z wykonywanymi obowiązkami, ale i z warunkami, w których ubezpieczony, jak i jego koledzy pracowali, tj. praca wykonywana była w hermetycznie zamkniętym bunkrze znajdującym się pod ziemią, w którym panowało podwyższone ciśnienie powietrza i do którego nie było dostępu światła dziennego - jedynie zapewnione było sztuczne oświetlenie.

Apelujący wywodził dalej, że bezspornym pozostaje fakt, iż w okresie od dnia 01 kwietnia 1992 r. do dnia 05 marca 2001 r. pracował na stanowisku montera kabli telekomunikacyjnych, co w zeznaniach potwierdzili również świadkowie, a praca ta jest pracą w warunkach szczególnych, na mocy zapisu poz. 20, działu VIII „Łączność”, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, który mówi, iż pracą w warunkach szczególnych jest montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych.

W konkluzji apelacji skarżący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie wniesionych przez ubezpieczonego odwołań i uznanie, iż w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 05 marca 2001 r. pracował w warunkach szczególnych i nabył prawo do emerytury;

2) zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu przed Sądem I i II instancji według norm przepisanych;

3) przeprowadzenie dowodu z akt ZUS/O. w B. na okoliczność uznania przez Zakład, że byli współpracownicy ubezpieczonego: R. G. i H. K. pracowali w szczególnych warunkach uprawniających do „wcześniejszej” emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja J. M. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

W treści apelacji skarżący podniósł zarzut poczynienia przez ten Sąd istotnych ustaleń sprzecznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a w konsekwencji przyjęcie, że w spornym okresie zatrudnienia od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 05 marca 2001 roku wnioskodawca nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu II instancji wyrok Sądu Okręgowego nie narusza prawa, choć nie wszystkie ustalenia tego Sądu są prawidłowe, co zostanie wykazane w dalszej części uzasadnienia.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do oceny, czy ubezpieczony spełnił łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej (60 lat - § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego), jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Przepis art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej dotyczy zatem wyłącznie tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 01 stycznia 1999 r. już legitymowali się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, w tym wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, lecz nie osiągnęli jeszcze wymaganego wieku emerytalnego.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy kwestionował jedynie spełnianie przez wnioskodawcę przesłanki osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. co najmniej 15 lat (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Sąd II instancji zważył, że dla oceny kwestii spełniania przez wnioskodawcę, wynikającej z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przesłanki osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy praca wykonywana przez niego w spornym okresie zatrudnienia od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w Jednostce Wojskowej nr (...) w B. (17 lat i 8 miesięcy) podlega zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w treści § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

W aktach organu rentowego znajduje się świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wydane przez dowódcę Jednostki Wojskowej nr (...)w B., w którym stwierdzono, że J. M., zatrudniony w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 marca 2001 r. w okresach: od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 marca 1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku elektromontera wymienionym w pkt 1, działu II, wykazu A, stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 48 Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu Obrony Narodowej, nazywanego dalej zarządzeniem, zaś w okresie od dnia 01 kwietnia 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace przy montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych na stanowisku montera linii kablowych, wymienionym w pkt 12, poz. 20, działu VIII „Łączność”, wykazu A, stanowiącego załącznik do zarządzenia.

Sąd Apelacyjny w pełni podzielił zapatrywanie Sądu I instancji, zgodnie z którym świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie stanowi dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., lecz należy je traktować jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Tym samym treść świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych.

Sąd II instancji wskazał, że w treści świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, wydanego przez dowódcę Jednostki Wojskowej nr (...) w B., nie określono charakteru pracy według wykazu, działu i pozycji podanych w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego, lecz powołano się na treść wykazu A, stanowiącego załącznik do zarządzenia, który w odniesieniu do pierwszego okresu zatrudnienia w dziale II „W energetyce”, poz. 1 „Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych” w pkt 1 podaje stanowisko „elektromonter sieci i urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych”, zaś w odniesieniu do drugiego okresu zatrudnienia w dziale VIII „W transporcie i łączności”, w poz. 20 „Montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych” w pkt 12 wyróżnia stanowisko „monter linii kablowych miejscowych (rzemieślnik)”.

Tymczasem decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10, publik. LEX nr 619638). Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nie uprawnia do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (por. wyrok S.N. z 20 października 2005 r. w sprawie I UK 41/05, publik. LEX nr 195788).

Jednakże zarządzenia resortowe mogą mieć znaczenie w sferze dowodowej. Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może – w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych – stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok S.N. z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie I UK 124/10, publik. LEX nr 707404).

Tym samym w przypadku ustalenia, że stanowisko pracy wnioskodawcy widnieje w wykazie stanowiącym załącznik do właściwego zarządzenia resortowego, zachodziłoby domniemanie faktyczne, że w okresie zatrudnienia na tym stanowisku wykonywał on pracę w szczególnych warunkach.

Podkreślenia wymaga, że nazewnictwo stanowisk pracy, na których był zatrudniony wnioskodawca w spornym okresie: starszy rzemieślnik-elektromonter, starszy mechanik oraz monter/monter urządzeń telekomunikacyjnych nie odpowiada nazwom stanowisk pracy podanym we wskazanych działach, pozycjach i punktach wykazu A, stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia, a zatem nie zachodzi domniemanie faktyczne, że w okresach zatrudnienia na tych stanowiskach wykonywał on pracę w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko zgodnie, z którym w sądowym postępowaniu odwoławczym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, a do sądu należy ocena ich wiarygodności (por. wyrok S.N. z dnia 02 lutego 1996 roku w sprawie II URN 3/95, publik. LEX nr 24774).

W związku z powyższym ubezpieczony miał szerokie możliwości udowodnienia faktu świadczenia pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie zatrudnienia przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych.

W postępowaniu mającym na celu ustalić, czy wykonywana praca była pracą w warunkach szczególnych sąd ubezpieczeń społecznych obowiązany jest ustalić rodzaj i charakter rzeczywiście wykonywanej przez pracownika pracy, a nie jedynie opierać się na literalnym określeniu stanowiska pracy w umowie o pracę lub świadectwie pracy. Zasady doświadczenia życiowego nakazują bowiem przyjąć, że nie zawsze wykonywana przez pracownika praca odpowiada powierzonemu mu w umowie o pracę, lub podanemu w świadectwie pracy stanowisku.

Ustalenia wymagał zatem rodzaj i charakter pracy wykonywanej przez J. M. w okresie jego zatrudnienia od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 grudnia 1998 roku w Jednostce Wojskowej nr (...) w B., wynikający z treści: dokumentów dotyczących tego stosunku pracy oraz zeznań świadków: P. B., L. T. i F. J., jak również przesłuchania wnioskodawcy.

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W przypadku zatem ustalenia, że praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie zatrudnienia stanowiła pracę w szczególnych warunkach, wymienioną w wykazach A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, stosownie do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, należało następnie stwierdzić, czy praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Odmiennie, niż to ustalił Sąd Okręgowy, treść dokumentów w postaci: umów o pracę: z dnia 30 kwietnia 1981 r., z dnia 01 lipca 1981 r., z dnia 01 grudnia 1985 r. i z dnia 01 kwietnia 1992 r., zakresu obowiązków montera dyżurnego stacji telefonicznej, pisma w sprawie dodatku za pracę w warunkach szkodliwych, porozumień zmieniających: z dnia 21 października 1998 r. i z dnia 15 marca 2000 r. oraz częściowo świadectwa pracy z dnia 05 marca 2001 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe) wskazuje, że wnioskodawca w spornym okresie był zatrudniony: od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 30 listopada 1985 r. na stanowisku starszego rzemieślnika-elektromontera, od dnia 01 grudnia 1985 r. do dnia 31 marca 1992 r. na stanowisku starszego mechanika, zaś od dnia 01 kwietnia 1992 r. (do dnia 30 kwietnia 2000 r.) na stanowisku montera/montera urządzeń telekomunikacyjnych.

Szczególną wartość dowodową posiada dokument w postaci zakresu obowiązków montera dyżurnego stacji telefonicznej SD i RL, z którego wynika, że do podstawowych obowiązków montera należało:

- znajomość aktualnego stanu urządzeń zasilających;

- nadzorowanie i dbanie o sprawne funkcjonowanie urządzeń zasilających;

- współdziałanie z technikiem dyżurnym SD w sprawach obsługi systemu łączności;

- prowadzenie przegląd sprzętu w/g harmonogramu;

- wykonywanie pracy przestrzegając ściśle przepisów BHP i P. POŻ.;

- zgłaszanie się swoim numerem służbowym;

- przestrzeganie zasad tajnego dowodzenia;

- utrzymywanie w należytym stanie technicznym urządzeń zasilających i sprzętu łączności;

- ponoszenie odpowiedzialności za stan techniczny eksploatowanych urządzeń;

- znajomość schematów i przepisów eksploatacji urządzeń zasilania i łączności na elemencie;

- prowadzenie na bieżąco dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej;

- odpowiedzialność materialna za wszelkie szkody wynikłe z nienależytego wykonywania w/w obowiązków.

W świetle treści zeznań świadków: P. B., L. T. i F. J. w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca stale wykonywał czynności związane z montażem, konserwacją i naprawami instalacji i urządzeń elektrycznych oraz sporadycznie zajmował się montażem i konserwacją linii kablowych (łączy telefonicznych).

Treść tych zeznań koresponduje z pozostałym materiałem dowodowym, a w szczególności z przesłuchaniem stron, z ograniczeniem tego dowodu do przesłuchania J. M., który potwierdził, że do jego zasadniczych obowiązków w spornym okresie należało szeroko pojęte zabezpieczenie zasilania sytemu łączności oraz z treścią zakresu obowiązków montera dyżurnego stacji telefonicznej, z którego wynika, iż jego obowiązki obejmowały m.in. konserwację i naprawy urządzeń zasilających sprzęt łączności.

W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach przypisano pracę wykonywaną przez ubezpieczonego w okresie od dnia 01 maja 1981 r. do dnia 31 marca 1992 roku do działu II „W energetyce” wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego a zatem przyjęto, że jego pracodawca należał do branży energetycznej.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, wiązać konkretnych stanowisk pracy (rodzaju wykonywanych prac) z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (por. wyrok S.N. z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie II UK 166/11, niepublikowany).

W przypadku ustalenia, że pracodawca nie przynależał do przemysłu energetycznego, brak byłoby zatem podstaw do sięgania w niniejszej sprawie do katalogu prac zamieszczonych w dziale II wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Sąd II instancji zaznaczył, że prawo do emerytury w wieku obniżonym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniejszej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy emerytalnej, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. wyrok S.N. z dnia 09 czerwca 2011 r. w sprawie I UK 393/10, publik. LEX nr 950426).

Tym samym niedopuszczalne jest dokonywanie w przedmiotowej sprawie rozszerzającej wykładni przepisów rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, poprzez przypisywanie wnioskodawcy wykonywania konkretnych rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, w oderwaniu od stanowiskowo-branżowego charakteru wyodrębnienia tych prac (por. wyrok S.N. z dnia 19 maja 2011 r. w sprawie III UK 174/10, publik. LEX nr 901652).

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że pracodawcy J. M. w spornym okresie – Jednostki Wojskowej nr (...) w B. nie można zaliczyć do branży energetycznej.

Zasadnie zatem Sąd Okręgowy uznał, że brak jest materialno-prawnych podstaw do sięgania do katalogu prac w szczególnych warunkach zamieszczonych w dziale II „W energetyce” wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że zeznania świadków: L. T. i F. J., jak również przesłuchanie wnioskodawcy wskazują, że ubezpieczony wykonywał prace w akumulatorowniach, polegające na konserwacji baterii akumulatorów – dolewaniu elektrolitów i kwasów.

Niewątpliwie praca ta stanowi pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w poz. 13 „Prace w akumulatorowniach: opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych”, działu XIV „Prace różne”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, lecz jednocześnie podkreślenia wymaga, że z przeprowadzonych w przedmiotowej sprawie dowodów wynika, że J. M. nie wykonywał tej pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, ponieważ oprócz tej pracy wykonywał szereg innych prac związanych z montażem, konserwacją i naprawami urządzeń elektrycznych, które nie są wymienione w tym rozporządzeniu.

Odnosząc się natomiast do kwestii wykonywania przez J. M. prac w szczególnych warunkach wymienionych w poz. 20 „Montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych”, działu VIII „W transporcie i łączności” wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego stwierdzić należy, że istotnie przeprowadzone w sprawie dowody: z zeznań świadków: P. B., L. T. i F. J. i przesłuchania wnioskodawcy potwierdzają fakt wykonywania przez niego w spornym okresie zatrudnienia prac polegających na montażu oraz konserwacji linii kablowych, a zatem zasadne jest przyjęcie, że wykonywał on w/w pracę w szczególnych warunkach. Jednakże w świetle dowodów w postaci: zeznań świadka F. J. oraz przesłuchania samego wnioskodawcy prace przy montażu i konserwacji linii kablowych ubezpieczony wykonywał wówczas sporadycznie, natomiast stale wykonywał prace przy montażu, konserwacji i naprawie urządzeń i instalacji elektrycznych.

J. M. przesłuchany w charakterze strony przyznał, że pracował jako monter linii kablowych dopiero w ostatnim okresie zatrudnienia przez około rok przed przejściem na rentę, co znajduje potwierdzenie w treści dokumentu w postaci porozumienia zmieniającego z dnia 15 marca 2000 r. (akta osobowe), na podstawie którego od dnia 01 maja 2000 r. powierzono mu wykonywanie pracy na stanowisku montera telekomunikacyjnych linii kablowych.

Ponieważ pracy polegającej na montażu i konserwacji linii kablowych wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a zatem stosownie do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, okres ten nie podlega zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w treści § 4 ust. 1 pkt 3 tego rozporządzenia, uzasadniającego prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Odnosząc się do okoliczności w postaci wypłacania ubezpieczonemu w spornym okresie zatrudnienia dodatku pieniężnego za pracę w warunkach szkodliwych (uciążliwych) dla zdrowia, znajdującej potwierdzenie w treści pisma w sprawie dodatku za pracę w warunkach szkodliwych (akta osobowe), Sąd II instancji zważył, że o zakwalifikowaniu danej pracy, jako pracy w warunkach szczególnych decydują przepisy: ustawy emerytalnej i rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, a nie przepisy prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Stąd fakt wypłacania wnioskodawcy w spornym okresie zatrudnienia dodatku za szkodliwe warunki pracy nie jest miarodajny dla ustalenia, czy okres ten podlega zaliczeniu do okresów pracy, uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego.

Ustosunkowując się natomiast do zgłoszonego w apelacji wniosku o przeprowadzenie „dowodu z akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B.” na okoliczność uznania przez Zakład, że byli współpracownicy J. M.: R. G. i H. K. pracowali w szczególnych warunkach uprawniających ich do otrzymania „wcześniejszej” emerytury wskazać należy, że po pierwsze Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje dowodu z treści akt, lecz dowód z treści dokumentu, zaś w przypadku przyjęcia, że chodzi o dowód z treści dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych wymienionych ubezpieczonych, to stawiana teza dowodowa czyni wnioskowany dowód nieprzydatnym dla ustalenia faktów mających dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie, tj. kwestii spełnienia przesłanek ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki posiadania przez niego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do tego świadczenia.

Podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznaczają decyzje organu rentowego, od których wniesiono odwołania (por. wyrok S.N. z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie II UK 360/10, publik. LEX nr 901610).

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest zatem prawidłowość zaskarżonych decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.: z dnia 21 lipca 2011 r. i z dnia 22 sierpnia 2011 r., odmawiających ustalenia J. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niespełnienie łącznie wszystkich ustawowych przesłanek przyznania tego świadczenia, a w szczególności przesłanki posiadania wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych. Tym samym kwestia spełnienia ustawowych przesłanek ustalenia byłym współpracownikom J. M.: R. G. i H. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki posiadania przez nich wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych nie jest przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie.

W myśl art. 217 § 3 k.p.c. sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Zgłaszanie dowodów może ocenione jako zmierzające do zwłoki, wówczas gdy teza dowodowa jest nieistotna dla rozstrzygnięcia lub proponowany środek jest nieprzydatny do jej udowodnienia (por. wyrok S.N. z dnia 15 października 1999 r. w sprawie I PKN 316/99, publik. LEX nr 45504).

Uznając, że apelujący złożył wniosek dowodowy, którego teza dowodowa jest nieistotna dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a zatem powołał go jedynie dla zwłoki, Sąd II instancji na mocy art. 217 § 3 w zw. z art. 227 k.p.c. pominął ten dowód.

Za bezprzedmiotowy uznać należy zarzut naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 11 (2) k.p. poprzez cyt. „odmienne potraktowanie powoda w stosunku do innych pracowników, wykonujących te same obowiązki, w takich samych warunkach pracy, co powód, w stosunku do których uznano, iż pracowali oni w szczególnych warunkach pracy, w wyniku czego nabyli oni prawa do emerytury, podczas gdy powodowi odmówiono tego prawa”, ponieważ spór w niniejszej sprawie dotyczy kwestii uprawnienia wnioskodawcy do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wynikającego ze stosunku ubezpieczenia społecznego, a nie ze stosunku pracy.

W związku z powyższym przepis art. 11 (2) k.p., stanowiący zasadę niedyskryminacji pracowników, w ogóle nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.

Zasadnie Sąd I instancji uznał, że przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody wykazały, że ubezpieczony nie spełnia przesłanki posiadania na dzień 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu pracy w warunkach szczególnych (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Dla ustalenia J. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym nieodzowne jest spełnienie przez niego wszystkich przesłanek z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej.

Wobec niespełnienia przez wnioskodawcę łącznie wszystkich, wynikających z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, przesłanek nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w postaci osiągnięcia na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, brak jest materialno-prawnych podstaw do ustalenia mu prawa do tego świadczenia.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.