Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Czyżak (spr.)
Sędziowie:	SA Bożena Grubba SA Aleksandra Urban
Protokolant:	stażysta Anita Musijowska

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2016 r. w Gdańsku

sprawy M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji M. D.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2015 r., sygn. akt VII U 444/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku na rzecz Kancelarii(...) A. K. kwotę 135,00 (sto trzydzieści pięć 00/100) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za II instancję.

SSA Bożena Grubba SSA Grażyna Czyżak SSA Aleksandra Urban

Sygn. akt III AUa 441/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonej M. D. prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Pozwany wskazał, iż ubezpieczona udowodniła 22 lata, 2 miesiące i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych – jednakże w okresie 26 czerwca 2009 r. do dnia 30 czerwca 2014 r. pobierała rentę rolniczą przyznaną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona M. D., wskazując, iż ukończyła wymagany wiek 59 lat, posiada wymagany staż pracy, dokonała terminowej rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy, jak również pobierała przez okres 6 miesięcy zasiłek dla bezrobotnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczona M. D. zd. W., urodzona w dniu (...), z zawodu rolnik, w dniu 20 stycznia 2015 r. złożyła do pozwanego organu rentowego wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Wnioskodawczyni w ramach aktywności zawodowej:

• od dnia 3 sierpnia 1976 r. do dnia 31 sierpnia 1977 r. była zatrudniona w Zespole (...) w G.

• od dnia 1 grudnia 1977 r. do dnia 31 stycznia 1981 r. była zatrudniona w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w G. O. na stanowisku ogrodnika

• od dnia 1 lutego 1981 r. do dnia 31 lipca 1985 r. była zatrudniona w Biurze (...) Oddział w G. na stanowisku młodszego asystenta taksatora gleboznawstwa

• od dnia 2 września 1985 r. do dnia 31 lipca 1992 r. była zatrudniona w (...) Spółdzielni (...) w G. na stanowisku referenta

• od dnia 1 czerwca 1996 r. do dnia 31 sierpnia 1997 r. była zatrudniona w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) sp. z o.o. w G. na stanowisku kasjerki-fakturzystki.

Ponadto ubezpieczona:

• od dnia 1 sierpnia 1992 r. do dnia 24 września 1992 r. pobierała zasiłek chorobowy i zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego

• od dnia 25 września 1992 r. do dnia 28 stycznia 1993 r. pobierała zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem córki I. D.

• od dnia 29 stycznia 1993 r. do dnia 28 stycznia 1995 r. oraz od dnia 01 marca 1996 r. do dnia 24 września 1998 r. przebywała na urlopie wychowawczym z prawem do zasiłku wychowawczego

• od dnia 31 stycznia 1995 r. do dnia 30 stycznia 1996 r. jako bezrobotna pobierała z Powiatowego Urzędu Pracy w G. zasiłek dla bezrobotnych

• od dnia 15 stycznia 1998 r. do dnia 14 kwietnia 1999 r. jako bezrobotna pobierała z Powiatowego Urzędu Pracy w G. zasiłek dla bezrobotnych.

Wnioskodawczyni na prawach wspólności małżeńskiej jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 0,7600 ha (0,1140 ha przeliczeniowego) w miejscowości C., gmina Ż..

W okresie od dnia 28 lipca 1999 r. do dnia 30 września 2009 r. wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu rolniczemu na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r. poz. 704 j.t.) w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Z kolei od dnia 26 czerwca 2009 r. do dnia 30 czerwca 2014 r. ubezpieczona pobierała rentę rolniczą z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Ubezpieczona udowodniła łącznie 30 lat okresów uprawniających do emerytury, w tym:

• 18 lat, 7 miesięcy i 25 dni okresów składkowych

• 3 lata, 6 miesięcy i 29 dni okresów nieskładkowych

łącznie więc 22 lata, 2 miesiące i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych

• 7 lat, 9 miesięcy i 6 dni okresów uzupełniających.

Od dnia 23 lipca 2014 r. wnioskodawczyni jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. jako bezrobotna, z prawem do zasiłku od dnia 23 lipca 2014 r. do dnia 22 lipca 2015 r. 6 miesiąc pobierania zasiłku upłynął w dniu 19 stycznia 2015 r.

Do dnia 19 stycznia 2015 r. ubezpieczona nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 3 lutego 2015 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonej M. D. prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych z powodu braku uprawnień – wskazując, iż za rentę z tytułu niezdolności do pracy uważa się każdą rentę przysługującą na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, rentę przyznaną na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin oraz ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Jak wskazał pozwany, ubezpieczona udowodniła 22 lata, 2 miesiące i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych – jednakże w okresie 26 czerwca 2009 r. do dnia 30 czerwca 2014 r. pobierała rentę rolniczą przyznaną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych oraz w aktach sprawy, których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dokumentację dostarczoną przez strony. Dowód z dokumentów zgromadzonych w sprawie w zakresie w jakim posłużyły do ustalenia stanu faktycznego Sąd uznał za w pełni wiarygodny, gdyż dokumenty te nie budziły żadnych wątpliwości i nie były przez strony kwestionowane. Dowody w postaci dokumentów urzędowych Sąd ocenił na podstawie art. 244 § 1 k.p.c. ustalając, że skoro w toku procesu nie zostały skutecznie podważone, stanowią świadectwo tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. Powyższe dowody układają się zdaniem Sądu w spójną całość, wzajemnie się potwierdzając lub uzupełniając. Nie były też kwestionowane przez strony i Sąd dał im wiarę w całej rozciągłości.

Sąd Okręgowy zważył, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tj. Dz. U. z 2013 poz. 170 ze zm.), dalej: „u.ś.p.”, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

W myśl art. 2 ust. 3 u.ś.p., świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1. nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2. w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3. złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na wniosek osoby zainteresowanej, może przywrócić termin złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 3 pkt 3.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 u.ś.p. do wniosku (o świadczenie przedemerytalne) dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W niniejszym postępowaniu niespornym było, iż ubezpieczona ukończyła w dniu 26 marca 2011 r. wymagany wiek 55 lat, jak również osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat (22 lata, 2 miesiące i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych – k. 58-60 akt rentowych). Niewątpliwie także upłynął 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, w którym ubezpieczona M. D. nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo udziału w szkoleniu lub przygotowaniu zawodowym w miejscu pracy – co wynika z przedłożonego zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy w G. z dnia 19 stycznia 2015 r. (k. 55 akt rentowych).

Sąd Okręgowy wskazał, iż zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 4 w/w u.ś.p. prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadanie (samoistne lub zależne) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe. Niemniej jednak regulacja ta nie mogła znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie – jako że wnioskodawczyni na prawach wspólności małżeńskiej jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni zaledwie 0,7600 ha (0,1140 ha przeliczeniowego) w miejscowości C., gmina Ż. (zaświadczenie – k. 60 akt sprawy), a zatem mniejszej od powierzchni wynikającej z przepisu.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie czy M. D. spełniła także wymóg z art. 2 ust. 1 pkt 4 u.ś.p. w postaci pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty. Zdaniem Sądu, skarżąca warunku tego nie spełniła, bowiem renta rolnicza, którą pobierała nie mieści się w pojęciu „renty z tytułu niezdolności” w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów.

Dla porządku Sąd I instancji wyjaśnił, iż z przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 u.ś.p. wynika, że do dnia ustania prawa do renty wnioskodawca ma mieć ukończony wymagany wiek i przebyć określony staż. Określenie tego dnia ma niezmiernie istotne znaczenie nie tylko dlatego, że wraz z nim upływa okres, w którym badany jest warunek posiadania nieprzerwanego 5-letniego pobierania renty, czy też do tego dnia musi być ukończony wiek i przebyty staż. Również od tego dnia liczy się termin, w jakim należy zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy. Za dzień ustania prawa do renty przyjmuje się pierwszy dzień miesiąca przypadający po miesiącu, do którego przysługiwała okresowa renta. Okres, na jaki przysługiwała taka renta wskazany jest w decyzji o przyznaniu tego świadczenia. Za dzień ustania prawa do renty uważa się również dzień określony w decyzji organu rentowego, jeżeli prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało z innej przyczyny niż upływ okresu, do którego przysługiwała renta.

U.ś.p. umożliwia przejście na świadczenie przedemerytalne osobom, które utraciły prawo do renty, przyznawanej na podstawie ustawy emerytalnej, jak również na podstawie ustawy wypadkowej, kombatanckiej, ustawy o inwalidach wojennych i wojskowych, ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków przy pracy i choroby zawodowej w szczególnych okolicznościach, wymienionych przez pozwanego w uzasadnieniu spornej decyzji – a zatem na podstawie ustaw: z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440), ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1242), ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2013 r. poz. 737 j.t.), rentę przyznaną na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2015 r. poz. 840 j.t.) oraz ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2014 poz. 1206 j.t.). (E. L., E. S.,Świadczenie przedemerytalne po rencie z tytułu niezdolności do pracy, Komentarz praktyczny, Lex 2015).

Wśród tych podstaw nie wymienia się renty rolniczej z tytułu niezdolności do pacy, o której mowa w art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 704).

Sąd Okręgowy podkreślił, iż system ubezpieczenia społecznego rolników jest odrębny od powszechnego systemu ubezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2011 r., III UK 83/10). Istotna różnica systemów ubezpieczenia powszechnego i rolniczego wyraża się w sposobie finansowania, gdyż w systemie rolniczym świadczenie nie zależy w istocie od składki, która jest mniejsza niż w systemie powszechnym i w niewielkim stopniu decyduje o wysokości emerytury (renty), jako że w znacznej części finansowana jest z budżetu państwa (art. 1. ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). W systemie powszechnym wysokość świadczeń jest co do zasady ekwiwalentna do ciężarów ponoszonych przez ubezpieczonych i płatników. Taka zależność nie zachodzi natomiast w systemie ubezpieczenia społecznego rolników, w którym większa część świadczenia emerytalnego (od 85% do 95%) emerytury podstawowej finansowana jest ze środków budżetowych.

Wprowadzenie innego od powszechnego systemu emerytalno-rentowego dla rolników powoduje, że statusy podmiotów należących do różnych systemów nie mogą być porównywane. Podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników i podleganie powszechnemu systemowi ubezpieczeń społecznych to dwie odrębne sytuacje, a ubezpieczeni w tych dwóch systemach mogą być różnie traktowani w realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 października 2015 r., III AUa 619/15).

Owa odmienność obu systemów wyraża się również w tym, że zaliczenie okresów ubezpieczenia rolników do świadczeń z powszechnego ubezpieczenia społecznego następuje tylko wyjątkowo, w „niezbędnym zakresie” i to w wypadkach wyraźnie przewidzianych w ustawie np. art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 784).

Zdaniem Sądu I instancji, dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy zasadnicze znaczenie ma również kwestia finansowania świadczeń na gruncie ustawy przedemerytalnej. Otóż zgodnie z treścią art. 12 u.ś.p. świadczenia przedemerytalne i zasiłki pogrzebowe oraz koszty ich obsługi są finansowane ze środków Funduszu Pracy.

Sposób finansowania Funduszu Pracy wynika z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 149), dalej: ustawa o promocji zatrudnienia, który wskazuje, iż obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, co najmniej wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie, opłacają podmioty wymienione w ust. 1 tego przepisu.

Kluczowe zaś jest w tym zakresie, iż – w myśl art. 104 ust. 1 punkt 3 lit. d ustawy o promocji zatrudnienia – wyłączone od obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy są osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników.

W konsekwencji, zdaniem Sądu I instancji, uznać należało, iż skoro osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników nie uczestniczą w tworzeniu Funduszu Pracy, to nie mogą korzystać ze świadczeń przyznanych u.ś.p., które z tego funduszu są zasilane.

Wobec powyższego uznać należało, iż ubezpieczona M. D. nie spełniła wszystkich przesłanek wynikających z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy przedemerytalnej, bowiem pobieranie przez wymagany okres 5 lat renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy nie może zostać zaliczone na potrzeby ustalenia i przyznania świadczenia przedemerytalnego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd, działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej M. D. jako niezasadne.

Apelację od wyroku wywiodła wnioskodawczyni, wskazując, iż spełnia wszystkie przesłanki przyznania jej świadczenia przedemerytalnego. Przez wszystkie lata odprowadzała składki na fundusz emerytalny, a przez rok 2014/2015 odprowadzał je do ZUS Powiatowy Urząd Pracy. W KRUS ubezpieczała się przez 10 lat z powodu braku pracy.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie apelacji pełnomocnik wnioskodawczyni wskazała, iż zaskarża wyrok w całości, zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych polegającą na uznaniu, że ustawa o świadczeniach przedemerytalnych umożliwia przejście na świadczenie przedemerytalne osobom, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, w pojęciu której to „renty z tytułu niezdolności do pracy” nie mieści się renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy o której mowa w art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Powołując się na powyższe, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i przyznanie wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone w całości ani też w części przez skarżącą.

Pełnomocnik podkreśliła, że norma art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych jako jedną z przesłanek uzyskania świadczenia przedemerytalnego wskazuje przesłankę ustania renty z tytułu niezdolności do pracy, nie wyłączając z tego zakresu renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie zawiera argumentów skutkujących zmianą bądź uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Wskazać na wstępie należy, iż Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, nie popełnił też uchybień w zakresie ustalonych faktów. W konsekwencji Sąd odwoławczy, oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Przedmiotem niniejszej sprawy było spełnienie przez wnioskodawczynię M. D. przesłanek przyznania jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. Spór zaistniały w sprawie był w swej istocie sporem prawnym i sprowadzał się do wykładni przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 , poz. 170, j.t., dalej: ustawa).

Przepis art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi, iż prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

Pozwany organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia, wskazując iż renta rolnicza, którą pobierała ona w okresie od 26 czerwca 2009 r. do 30 czerwca 2014 r., nie wchodzi w zakres pojęcia renty z tytułu niezdolności do pracy, o jakiej mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela dokonaną przez Sąd I instancji ocenę prawną, iż świadczenie emerytalne przysługuje osobom, które pobierały rentę przyznawaną na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin oraz ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

Świadczenie emerytalne, przyznawane na podstawie art. art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy, nie przysługuje więc osobom, które pobierały wcześniej rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznana na podstawie art. 18 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016, poz. 277, j.t.).

Brak jest wprawdzie orzecznictwa Sądu Najwyższego, które wprost rozstrzygałoby powyższą kwestię, jednak stanowisko takie zostało wyrażone również przez doktrynę (zob. Ewa Dziubińska-Lechnio, Eliza Skowrońska, Świadczenie przedemerytalne po rencie z tytułu niezdolności do pracy, Komentarz praktyczny, Lex 2015).

Stanowisko takie uzasadnić należy przede wszystkim rozdzielnością systemów ubezpieczenia społecznego rolników (KRUS) oraz funduszu ubezpieczeń społecznych prowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Skoro więc zgodnie z dyspozycją art. 12 ustawy świadczenia przedemerytalne finansowane są ze środków Funduszu Pracy, a na mocy art. 104 ust. 1 punkt 3 lit. d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 149), wyłączone od obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy są osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników, to nie ma podstaw, aby osoby takie korzystały ze świadczeń wypłacanych z tego funduszu.

Za stanowiskiem takim przemawia również fakt, iż zgodnie z ust. 2 art. 2 ustawy, za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jak wynika z treści tego przepisu, ustawa o świadczeniach przedemerytalnych, wskazując na dane świadczenie, odnosi się do świadczenia ustalonego na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych bądź też świadczeń ustalanych na podstawie innych ustaw, ale wypłacanych z powszechnego funduszu ubezpieczeń społecznych, do których odpowiednio stosuje się przepisy ustawy emerytalnej.

Sama ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników również rozgranicza pojęcia emerytury i renty rolniczej ze świadczeniami z powszechnego sytemu ubezpieczeń, stanowiąc w art. 6, iż ilekroć w ustawie jest mowa o emeryturze lub rencie rolniczej z ubezpieczenia - rozumie się emeryturę lub rentę inwalidzką z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz emeryturę rolniczą lub rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy (pkt 10a), zaś przez emeryturę lub rentę z ubezpieczenia - rozumie się emeryturę lub rentę rolniczą z ubezpieczenia, częściową emeryturę rolniczą, rentę rolniczą szkoleniową i rentę rodzinną.

Tożsamy pogląd odnośnie rozdzielności systemów ubezpieczenia społecznego wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 października 2006 r. (sygn.. III AUa 1146/05, Lex nr 310449), wskazując, iż fakt, że ubezpieczony w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników nie ma obowiązku opłacania składek, pozostaje bez znaczenia, jeśli w okresie tym pobiera on rentę inwalidzką. Oznacza to, że ubezpieczony w myśl unormowań ustawy o emeryturach i rentach z FUS w tym czasie w ogóle nie podlega ubezpieczeniu społecznemu. Tym samym nie sposób okresu tego zaliczyć do wymaganego ustawą okresu ubezpieczenia uprawniającego do otrzymania świadczenia przedemerytalnego.

Nie zasługują na uwzględnienie argumenty podnoszone przez ubezpieczoną w apelacji. Sam fakt, iż pewien okres wnioskodawczyni odprowadzała składki na powszechny fundusz ubezpieczeń społecznych, nie może przesądzać o tym, iż przysługuje jej prawo do świadczenia przedemerytalnego, skoro nie spełnia ona ustawowej przesłanki pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy z tego funduszu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawczyni (pkt 1 sentencji).

W pkt 2 wyroku Sąd Apelacyjny na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2, § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika wnioskodawczyni kwotę 135 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za drugą instancję.

SSA Grażyna Czyżak SSA Bożena Grubba SSA Aleksandra Urban