Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 4 lutego 2019 r., sygn. akt V U 755/20

oddala apelację.

SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska – Lasoń SSA Maciej Piankowski

Sygn. akt III AUa 570/ 20

UZASADNIENIE

Ubezpieczony R. S. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznej Oddział w S. z dnia 31 października 2018 r., znak (...) domagając się wznowienia postępowania i ponownego rozpatrzenia wniosku z uwzględnieniem nowo przedłożonych wniosków, a w konsekwencji przyznanie emerytury w obniżonym wieku. Nadto wniósł o zasadzenie organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania.

Pozwany organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o odrzucenie odwołania ewentualnie oddalenie odwołania oraz zasadzenie od ubezpieczonego na rzecz organu kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych wskazując, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych dowodów na okoliczność pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Słupsku wyrokiem z dnia 4 lutego 2020 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu R. S. prawo do emerytury od dnia 18 października 2018 roku, nie stwierdzając odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt I) i zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonego R. S. 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem kosztów procesu ( pkt II)

Sąd ustalił, że ubezpieczony R. S., urodzony (...) w dniu 8 listopada 2016 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku i zaświadczenia, świadectwa pracy, którymi udokumentował nie kwestionowany przez pozwany organ rentowy staż ubezpieczeniowy wynoszący według stanu na dzień 01.01.1999 r. łącznie 25 lat, w tym 14 lat, 5 miesięcy i 28 dni pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony nie należy do OFE. Decyzja z 7 grudnia 2016 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku. Ubezpieczony wniósł odwołanie od wskazanej decyzji domagając się zaliczenia do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy w Spółdzielni (...) w C. od 18 listopada 1975 r. do 20 października 1978 r. na stanowisku traktorzysty. Wyrokiem z dnia 13 marca 2017 r. sygn. akt V U 8/17 Sąd Okręgowy w Słupsku oddalił odwołanie i nie obciążył ubezpieczonego kosztami procesu. Wyrok jest prawomocny od dnia 4 kwietnia 2017 r. W dniu 18 października 2018 r. ubezpieczony wniósł o ponowne rozpoznanie wniosku o emeryturę i uwzględnienie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) w C. od 18 listopada 1975 r. do 20 października 1978 r. oraz okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1). Zaskarżoną decyzją z 31 października 2018 r. organ rentowy odmówił wznowienia postępowania i ponownego rozpatrzenia wniosku o emeryturę, gdyż ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów.

Ubezpieczony w okresie od 20 października 1978 r. do 30 kwietnia 1980 r. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1). W przedsiębiorstwie w związku z niską stawką zaszeregowania kierowców ciągnika występował niedobór pracowników na stanowisku kierowców ciągnika. Ubezpieczony bezpośrednio przed zatrudnienie w przedsiębiorstwie pracował w Spółdzielni (...) w C. na stanowisku traktorzysty za wynagrodzeniem 3.800 zł. W związku z koniecznością zatrudnienia pracownika na stanowisku kierowcy ciągnika i uzupełnienia niedoborów, komisja w sprawie przyjęcia do pracy zaproponowała, przyjęcie ubezpieczonego ze stawką zaszeregowania w kategorii / na stanowisko maszynisty urządzeń za i wyładunkowych. Przedsiębiorstwo jako urządzenia do za i wyładunkowych posiadało dźwig i wózki widłowe. Ubezpieczony nie posiadał uprawnień do obsługi takich urządzeń. Ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia pracował jako kierowca ciągnika, zajmując się transportem drogowym, transportując sprzęt rolniczy i części z rampy kolejowej do punktów (...) oraz do odbiorców indywidualnych. (...) zatrudniała od 3 do 4 traktorzystów, jednakże tylko ubezpieczony miał uprawnienia na ciągnięcia dużych 8 tonowych przyczep. Wszyscy traktorzyści pracowali przy pracach transportowych. (...) nie posiadała upraw rolnych.

Sąd wskazał, że pozwany bezzasadnie odmówił ubezpieczonemu wznowienia postępowania mając na uwadze treść art. 114 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r., poz. 53; dalej: ustawa emerytalna). Ubezpieczony w niniejszej sprawie domagał się ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej oraz przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej: rozporządzenie) i zaliczenia na podstawie dowodu z zeznań świadków zatrudnienia w (...) C. w okresie od dnia 18 listopada 1975 r. do dnia 20 października 1978 r. o. i w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1) w okresie od dnia 20 października 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1980 r. do okresu pracy w szczególnych warunkach, jako pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze prace, zidentyfikowanej w załączniku A do rozporządzenia w Dziale VIII poz. 3 tj. prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych .

Nie budziło żadnych wątpliwości Sądu, że okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w C. od 18 listopada 1975 r. do 20 października 1978 r. został już w zgłaszanym odwołaniu od decyzji z 7 grudnia 2016 r. i został prawomocnie osądzony. Odnosząc się do drugiego z okresów, których zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony się domagał tj. okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1) od 20 października 1978 r. do 30 kwietnia 1980 r. Sąd uznał, że okres ten nie był przedmiotem osądu w sprawie V U 8/17. Zgłoszone przez stronę nowe dowody w postaci zeznań świadków na okoliczności pracy w warunkach szczególnych w tym okresie stanowiły przesłanki do wznowienia postępowania.

Dokonując ponownego ustalenia prawa do emerytury Sąd uznał, że ubezpieczony ma ukończone 60 lat, nie jest członkiem OFE, posiada wymagany 25 letni staż pracy liczony na dzień wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 01.01.1999 r. Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że praca ubezpieczonego w okresie od dnia 20 października 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1980 r. była pracą w warunkach szczególnych. Ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył prace na stanowisku kierowcy ciągnika, pracując w transporcie, transportując towar po drogach publicznych. Fakt ten został potwierdzony zeznaniami świadków Z. B. i L. S.. Sąd zwrócił szczególną uwagę na zeznania Z. B., który w spornym okresie był kierownikiem działu zbytu i choć nie był bezpośrednim przełożonym ubezpieczonego, jako członek kadry kierowniczej przedsiębiorstwa miał wiedzę, w jakich w jakich działach i w zakresie jakich prac występowały niedobory pracowników i przyczynę takiego stanu rzeczy. Przy czym zeznania wskazanego świadka w zakresie w jakim wskazał, że ubezpieczony choć w rzeczywistości zatrudniony został jako kierowca ciągnika, to w umowie o pracę wskazane zostało stanowisko operatora urządzeń przeładunkowych tak aby możliwym było przyznanie ubezpieczonemu wyższej kategorii wynagrodzenia. Fakt zatrudnienia ubezpieczonego na innym stanowisku pracy niż wykazane to jest w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego potwierdził także świadek L. S., który pracował w magazynie sprzętu gotowego, a tym samym zorientowany był jaką pracę wykonuje ubezpieczony. Zeznania wskazanych świadków w pełni korelują z treścią protokołu komisji w sprawie przyjęcia ubezpieczonego do pracy z 19 października 1978 r. Wobec powyższego Sąd zeznania wskazanych świadków uznał za przekonywujący dowód w sprawie. Świadkowie jako osoby obce, nie zainteresowane były wynikiem postępowania.

W tym stanie rzeczy z przytoczonych motywów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu R. S. prawo do emerytury od dnia 18 października 2018 r. tj. od dnia zgłoszenia wniosku, nie stwierdzając w oparciu o art. 118 ust. 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji prawo do emerytury od dnia 5 sierpnia 2015 roku o czym orzekł jak w punkcie I sentencji. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie okoliczności, na podstawie których Sąd uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne zostały ostatecznie wyjaśnione w drodze uzupełnienia materiału dowodowego o zeznania świadków i ubezpieczonego wyjaśniające zakres obowiązków i charakter pracy ubezpieczonego o czym Sąd orzekł w pkt. I wyroku.

O kosztach Sąd orzekł w pkt II wyroku zasądzając na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265) od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. jako przegrywającego na rzecz ubezpieczonego R. S. kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu.

Apelację od wyroku złożył pozwany, zaskarżając wyrok w całości. Zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie prawa materialnego - art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury od dnia 18 października 2018 r. i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje wg norm przepisanych. W uzasadnienie apelacji organ rentowy stwierdził, że przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało, aby ubezpieczony w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze wykonywał pracę w szczególnych warunkach, zgodnie z treścią § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia7.02.1983 r. (Dz.U. nr 8 poz. 43 ze zm.). Nadto słuchani w niniejszej sprawie świadkowie nie pracowali bezpośrednio z ubezpieczonym.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Środek zaskarżenia wniesiony przez organ rentowy jest bezzasadny.

Odnosząc się do zarzutu apelacji naruszenia przepisów prawa materialnego, sierdzić należy że aktualizuje się ono dopiero po uznaniu, że Sąd pierwszej instancji wadliwie zrekonstruował stan faktyczny. Apelujący, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, nie zgłaszając zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., w istocie imputuje Sądowi pierwszej instancji dokonanie odmiennych ustaleń faktycznych, od tych, które zostały poczynione. Sytuacja ta w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji ma dwojakie konsekwencje. Po pierwsze, brak zarzutu naruszenia prawa procesowego w tym zakresie sprawia, że Sąd Apelacyjny jest związany oceną materiału dowodowego dokonaną przez Sąd pierwszej instancji. Po drugie, gdyby nawet uznać, że twierdzenia wnioskodawcy zawarte w apelacji stanowią „ukryty” zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. to w układzie materiału dowodowego nie sposób przyjąć, że Sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne zarzucenie naruszenia tego przepisu wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Jedynie to może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (wyrok SN z dnia 6 listopada 1998 r., III CKN 4/98, Lex Polonica nr 2111041).

Skoro w sprawie świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał pracę stale w pełnym wymiarze jako kierowca ciągnika, na innym stanowisku pracy niż wykazane to jest w dokumentacji pracowniczej, a zeznania przesłuchanych świadków w pełni korespondują z treścią protokołu komisji w sprawie przyjęcia ubezpieczonego do pracy z 19 października 1978 r. , to Sąd Okręgowy prawidłowo uznał je za przekonywujący dowód w sprawie. To twierdzenia apelującego zawarte w apelacji należy uznać za nie korespondujące z całokształtem materiału dowodowego.

Analizując apelację w kontekście przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie można Sądowi pierwszej instancji odmówić dokonywania oceny i mocy dowodów według własnego przekonania. Sąd Apelacyjny miał również na uwadze, że poprzestanie jednak na tym stwierdzeniu nie koresponduje z pełnym brzmieniem przepisu. Zastrzega on bowiem, że kwalifikacja stanu faktycznego powinna zostać oparta na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Oznacza to, że apelacja jest zasadna jedynie w sytuacji zakwestionowania poprawności wnioskowania zaprezentowanego przez Sąd Okręgowy. Skuteczne zarzucenie naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Jedynie to może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (wyrok SN z dnia 6 listopada 1998 r., III CKN 4/98, Lex Polonica nr 2111041). Mając na uwadze ten wyznacznik, nie można Sądowi pierwszej instancji skutecznie zarzucić dowolności i nieracjonalności w dokonanych ustaleniach faktycznych.

Racje podniesione przez organ rentowy nie dają podstaw do stwierdzenia, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji są dowolne. Sąd Apelacyjny ustalenia poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym przyjmuje za własne.

Uwzględniając całokształt materiału dowodowego, ich wartość nie pozwala na podważenie przyjęcia, że wnioskodawca w okresie od dnia 20 października 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1980 r., pracując w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki kierowcy ciągnika w transporcie.

Za prawidłową uznał Sąd Apelacyjny kwalifikację charakteru pracy wnioskodawcy w spornym okresie, jako pracę wykonywaną w transporcie w pełnym wymiarze czasu pracy ( a nie pracę w rolnictwie), która stanowi pracę w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII, poz. 3, do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., czyli pracę kierowcy ciągnika w transporcie. Stopień szkodliwości czy uciążliwość wykonywanej przez ubezpieczonego pracy jako kierowcy ciągnika nie wykazuje żadnych różnic pomimo, że była wykonywana w przedsiębiorstwie należących do branży rolniczej. W okresie zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w S. (1) zadaniem przedsiębiorstwa (...) było magazynowanie wyrobów przemysłu pracującego na rzecz rolnictwa, prowadzenie ich sprzedaży. Wnioskodawca w ramach zatrudnienia w (...) stale i w pełnym wymiarze jako kierowca ciągnika w ruchu publicznym, transportował sprzęt rolniczy i części z rampy kolejowej do punktów (...) oraz do odbiorców indywidualnych. Szkodliwość wykonywanej przez niego pracy nie wynika z samego faktu prowadzenia ciągnika, lecz z faktem prowadzenia go przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Z tych tez względów brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych.

Dlatego Sąd Apelacyjny zgodnie z przepisem art. 385 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska – Lasoń SSA Maciej Piankowski