Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Maciej Piankowski
Sędziowie:	SSA Grażyna Czyżak (spr.) SSA Jerzy Andrzejewski
Protokolant:	stażysta Katarzyna Kręska

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2015 r. w Gdańsku

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 lutego 2015 r., sygn. akt VIII U 1525/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 763/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 września 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ustalenia J. M. prawa do ustalenia wysokości świadczenia w oparciu o przepisy art. 26 w związku z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) wskazując, że ubezpieczona ma prawo do emerytury przyznanej na wniosek złożony w dniu 08 października 2009 r. zgodnie z art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła J. M. kwestionując przyjęcie, że nie spełnia ustawowych przesłanek do obliczenia wysokości jej emerytury na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz domagając się przyznania jej emerytury według nowych zasad.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 09 lutego 2015 r. w sprawie VIII U 1525/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił J. M. prawo do emerytury, obliczonej na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, poczynając od dnia 09 września 2014 r.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Decyzją z dnia 13 lutego 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. M., urodzonej dnia (...), prawo do wcześniejszej emerytury. Po przyznaniu prawa do świadczenia emerytalnego ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie.

Decyzją z dnia 06 listopada 2011 r. organ rentowy przyznał jej prawo do świadczenia emerytalnego z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

W dniu 09 września 2014 r. wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o obliczenie emerytury według nowych zasad.

Decyzją z dnia 23 września 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury obliczonej w oparciu o przepisy art. 26 w związku z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Powyższy stan faktyczny był miedzy stronami niesporny, a nadto wynikał z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie J. M. należało uwzględnić.

Sąd ten wskazał, że spór w niniejszej sprawie dotyczył obliczenia emerytury na podstawie art. 55 w związku z art. 26 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.).

Zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Sąd I instancji zważył, że w orzecznictwie prezentowana była już wykładnia tego przepisu ustawy emerytalnej.

W wyroku z dnia 04 lipca 2013 r. w sprawie II UZP 4/13 Sąd Najwyższy stwierdził, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej, niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Z powyższego wynika jednoznacznie, że ubezpieczony, który wcześniej złożył wniosek o emeryturę, może po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego wystąpić o świadczenie wyliczone według nowych zasad, przepis art. 55 ustawy emerytalno - rentowej wymaga jedynie, by po przyznaniu prawa do wcześniejszej emerytury, ubezpieczony nadal pracował i opłacał składki na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli świadczenie wyliczone według nowych zasad okaże się korzystniejsze od świadczenia wyliczonego poprzednio, organ rentowy ma obowiązek przyznać prawo do świadczenia wyliczonego według nowych zasad, jeżeli emerytura obliczona na nowych zasadach okaże się niższa, niż dotychczas pobierana, ubezpieczony zachowa prawo do emerytury w dotychczasowej wysokości.

W innym, późniejszym wyroku z dnia 04 września 2013 r. w sprawie II UK 23/13, publik. LEX nr 1375193 Sąd Najwyższy wskazał, że emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną niezgodnie z wnioskiem emerytalnym (wadliwie) na dotychczasowych zasadach (art. 27 ustawy emerytalnej) nie traci prawa do ustalenia korzystniejszej wysokości emerytury kapitałowej (art. 26 ustawy emerytalnej), jeżeli kontynuuje ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a z wnioskiem o przyznanie emerytury obliczonej w systemie kapitałowym wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 r. (art. 55 w związku z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej). Ustalenie zatem przez organ rentowy wysokości emerytury w zaniżonej wysokości na podstawie art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej nie wyklucza ponownego ustalenia pobieranego świadczenia według korzystniejszej metody kapitałowej, jeżeli ubezpieczony (także emeryt) spełniał warunki do jej obliczenia zgodnie z art. 55 (por. również orzeczenia S.N.: z dnia 07 listopada 2013 r., II UK 143/13, LEX nr 1399861 oraz z dnia 19 marca 2014 roku, I UK 345/13, LEX nr 1455228).

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie ubezpieczona spełniła wszystkie warunki przeliczenia emerytury według przepisu art. 55 ustawy emerytalnej, gdyż po przyznaniu prawa do emerytury kontynuowała zatrudnienie, wniosek o emeryturę według nowych zasad złożyła po dniu 31 grudnia 2008 r. oraz osiągnęła wiek emerytalny wskazany w art. 27 ustawy emerytalnej.

Sąd ten podkreślił, że z przedstawionej wyżej wykładni przepisu art. 55 ustawy emerytalnej wynika, iż fakt przyznania ubezpieczonej emerytury na podstawie art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej, nie pozbawia jej prawa do przeliczenia tego świadczenia według art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej.

Stwierdził, że stanowisko przedstawione przez organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i podtrzymywane w odwołaniu nie ma podstaw prawnych i koliduje z wykładnią art. 55 ustawy emerytalnej wskazaną w powyższych orzeczeniach Sądu Najwyższego.

Sąd Okręgowy uznał zatem, że od dnia złożenia wniosku o obliczenie emerytury według nowych zasad, organ ten powinien obliczyć to świadczenie zgodnie z dyspozycją art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 (14) § 2 k.p.c. w związku z art. 55 i art. 26 ustawy emerytalnej, Sąd ten orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona spełnia warunki do przeliczenia świadczenia na podstawie tego przepisu.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy dokonał streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie oraz zakwestionował przyjęcie przez Sąd I instancji, że J. M. spełnia warunki z art. 55 ustawy emerytalnej, tj. spełnia warunki z art. 27 ustawy emerytalnej – kontynowała ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku przewidzianego w tym przepisie - 60 lat dla kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. Organ ten wywodził, że przepis art. 55 ustawy emerytalnej, umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949 r. wyliczenie emerytury w wieku powszechnym według jej art. 26, "zrównuje" w pewnym sensie sytuacje tych osób (urodzonych przed dniem 01 stycznia 1949 r.) z sytuacją osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które (jeśli nabyły prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej) mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wyliczanej według art. 24 ustawy emerytalnej.

W przedmiotowej sprawie apelujący wskazał, że J. M. na mocy decyzji z dnia 13 lutego 2004 r. pobrała emeryturę wcześniejszą przyznaną na podstawie art. 29 ustawy emerytalnej od dnia 01 stycznia 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. podjął wypłatę emerytury od dnia 01 lutego 2004 r.

Po przyznaniu prawa do wcześniejszego świadczenia emerytalnego, ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie w Akademii (...) w G. i z tego tytułu wielokrotnie świadczenie było waloryzowane.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stanął na stanowisku że, ustalenie obecnie wysokości emerytury z wieku powszechnego na podstawie przepisu art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej, J. M. urodzonej przed dniem 01 stycznia 1949 r., pobierającej wcześniej dwukrotnie przyznaną emeryturę spowodowałoby, że osoba ta znalazłaby się w lepszej sytuacji, niż ubezpieczony urodzony po dniu 31 grudnia 1948 r., w stosunku do którego przewidziane jest pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury o pobrane wcześniej emerytury - na podstawie przepisu art. 25 ust. 1 lit. b ustawy emerytalnej.

Zdaniem skarżącego powołana przez Sąd Okręgowy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 04 lipca 2013 r. w sprawie II UZP 4/13, nie dotyczy stanu faktycznego odnoszącego się do ubezpieczonej, ponieważ po ukończeniu 60 roku życia nadal kontynuuje ona zatrudnienie.

Apelujący stwierdził, że z uwagi na fakt, że J. M. pobrała emeryturę wcześniejszą brak możliwości zastosowania przepisu art. 55 ustawy emerytalnej w celu ustalenia wysokości pobieranej emerytury z tytułu powszechnego wieku emerytalnego według nowych zasad.

W konkluzji apelacji organ rentowy wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie,

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji, z przyczyn podanych w uzasadnieniu,

3) zasądzenie na rzecz tego organu zwrot kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Pismem procesowym z dnia 14 kwietnia 2015 r., w odpowiedzi na apelację organu rentowego, J. M. wniosła o jej oddalenie w całości oraz o nieuwzględnienie wniosku tego organu o zwrot kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje sądowe.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy J. M. spełnia przesłanki z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną) do wystąpienia z wnioskiem o obliczenie jej emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

Na wstępie Sąd II instancji zauważa, że wbrew stanowisku organu rentowego, zaprezentowanemu w odpowiedzi na odwołanie, w art. 55 ustawy emerytalnej chodzi nie o przyznanie, lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy emerytalnej i przyznanej na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. W przepisie art. 55 ustawy emerytalnej wyraźnie stanowi się o możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, czyli – wnioskując z treści tego przepisu – emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 31 grudnia 2008 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy emerytalnej.

Sąd ten w pełni podziela stanowisko, zgodnie z którym z możliwości obliczenia wysokości emerytury, na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej, nie mogą korzystać ubezpieczeni urodzeni przed dniem 01 stycznia 1949 r., także kontynuujący ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w art. 27 ustawy emerytalnej wieku emerytalnego, którym przyznane zostały emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (art. 27 ustawy emerytalnej) przed końcem 2008 r. w wysokościach obliczonych według dotychczasowych zasad na podstawie art. 27 w zw. z art. 53 ustawy emerytalnej (por. wyrok S.N. z dnia 08 lipca 2015 r., II UK 217/14, LEX nr 1771526).

W niniejszej sprawie nie jest przedmiotem sporu i nie budzi wątpliwości okoliczność, że na wniosek J. M. z dnia 08 października 2009 r., decyzją z dnia 06 listopada 2009 r. (a nie jak omyłkowo ustalił Sąd Okręgowy decyzją z dnia 06 listopada 2011 r.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ustalił jej prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym od dnia 01 października 2009 r., a zatem ubezpieczona może skorzystać z możliwości obliczenia wysokości jej emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej.

Nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko apelującego, zgodnie z którym warunkiem obliczenia emerytury na zasadach określonych w art. 55 ustawy emerytalnej jest aby wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, zgłoszony po dniu 31 grudnia 2008 r., był pierwszym wnioskiem o emeryturę.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko zgodnie z którym przepis art. 55 ustawy emerytalnej należy zatem rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu tego wieku emerytalnego, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu przejścia na emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym (por. wyrok S.N. z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12, LEX nr 1341674).

Wnioskodawczyni spełnia warunki do uzyskania prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, kontynuowała ubezpieczenie po osiągnięciu tego wieku i wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej po dniu 31 grudnia 2008 r.

Nie budzi również wątpliwości, że obliczenie emerytury w trybie art. 55 ustawy emerytalnej jest korzystniejszym sposobem wyliczenia świadczenia dla osób urodzonych przed dniem 01 stycznia 1949 r., ponieważ od podstawy obliczenia (kapitał początkowy i składki) – nie jest odejmowana kwota pobranych dotychczas świadczeń.

Zasadnie zatem Sąd Okręgowy uznał, że J. M. spełnia łącznie wszystkie przesłanki z art. 55 ustawy emerytalnej do wystąpienia z wnioskiem o obliczenie jej emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

Niezasadny jest zatem, podniesiony w apelacji, zarzut naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 55 ustawy emerytalnej.

Wobec powyższego, uznając apelację organu rentowego za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA Grażyna Czyżak (spr.) SSA Maciej Piankowski SSA Jerzy Andrzejewski