Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Czyżak
Sędziowie:	SA Małgorzata Gerszewska SA Daria Stanek
Protokolant:	st. sekr. sądowy Angelika Czaban

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2020 r. w Gdańsku

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji A. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. akt IV U 779/18

oddala apelację.

SSA Daria Stanek SSA Grażyna Czyżak SSA Małgorzata Gerszewska

Sygn. akt III AUA 1292/19

UZASADNIENIE

Ubezpieczony A. B. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 3 lipca 2018 r., którą odmówiono mu prawa do ponownego przeliczenia świadczenia emerytalno-rentowego na skutek wniosku z dnia 20 czerwca 2018 r., w którym domagał się zaliczenie premii regulaminowej do wysokości osiąganych dochodów za okres od dnia 1 maja 1984 r. do dnia 30 września 2018 r. wskazanych we świadectwie pracy, tj. od kwoty 9.500 zł. W ocenie skarżącego pozwany błędnie przyjmuje, że w tym przypadku umowa o pracę i świadectwo pracy nie mogą być środkami dowodowymi stwierdzającymi wysokość wynagrodzenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Pismem z dnia 3 października 2018 r. ubezpieczony wniósł o dodatkowe doliczenie kwoty w wysokości 10 % premii od pensji zasadniczej tytułem wysługi lat i ponowne przeliczenie świadczenia.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 28 czerwca 2019 r., w sprawie IV U 779/18 umorzył postępowanie w zakresie objętym decyzją pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 12 czerwca 2019 r., znak:(...)(punkt pierwszy) oraz oddalił odwołanie w pozostałym zakresie (punkt drugi).

Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ustalił stan faktyczny, a w rozważaniach prawnych odwołał się do treści art. 114 ust. 1 i art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 53; dalej ustawa emerytalna). Sąd Okręgowy wskazał, że nie uwzględnił żądania ubezpieczonego (doliczenia 75 % premii regulaminowej) za sporny okres od dnia 1 maja 1984 r. do dnia 30 września 1985 r. zgodnie ze świadectwem pracy, albowiem świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym, podmiot wydający je nie jest organem państwowym, ani też organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej, jest ono jedynie dokumentem prywatnym, który podlega kontroli co do prawdziwości wskazanych w nim faktów. Wnioskodawca nie przedłożył żadnych nowych dokumentów, nie przedstawił żadnych nowych okoliczności w toku postępowania sądowego. Twierdzenia wnioskodawcy, że otrzymywał wynagrodzenie za pracę w kwotach wskazanych w świadectwie pracy za okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. nie mają potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym i nie mogą być wyłącznym środkiem dowodowym, albowiem stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Mając na uwadze powyżej wskazane przepisy oraz w oparciu o art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w punkcie drugim wyroku. Odnośnie wniosku o dodatkowe doliczenie kwoty w wysokości 10 % premii od pensji zasadniczej tytułem wysługi lat i ponowne przeliczenie świadczenia, który stanowił nowe żądanie dotychczas nierozpoznane przez pozwanego, Sąd I instancji na zasadzie art. 477 ^{( 10)}§ 2 k.p.c., przekazał go do organu rentowego celem rozpoznania. Jednakże w związku z wydaniem decyzji z dnia 12 czerwca 2019 r., w której pozwany uwzględnił powyższe żądanie, należało orzec, jak w punkcie pierwszym wyroku. 

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony zaskarżając go w części, tj. co do punktu drugiego i zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia polegający na błędnej ocenie przedstawionych dowodów: umowa o pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K., świadectwo pracy w (...)Przedsiębiorstwie (...)w K., a także naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § l k.p.c., polegające na braku wszechstronnego rozważenia przez Sąd zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, które to naruszenie doprowadziło do błędnych wniosków w postaci uznania, iż nie uzyskiwał zarobków zgodnych z ww. dokumentami.

W związku z powyższym wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie drugim i zobowiązanie strony pozwanej do przyznania odwołującemu się emerytury uwzględniającej uzyskiwane wynagrodzenie ze stosunku pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od dnia 1 maja 1984 r. do dnia 30 września 1985 r. w następującej wysokości: wynagrodzenie w wysokości 9.500 zł miesięcznie (XVIII kategoria płac), dodatek funkcyjny w wysokości 2.100 zł miesięcznie (grupa 8) oraz 75 % premia regulaminowa liczona co najmniej od wynagrodzenia zasadniczego, tj. 9.500 zł; razem: 9.500 zł + 2.100 zł + 7.125 zł (75 % od 9.500 zł) = 18.725 zł miesięcznie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego podlega oddaleniu.

Kwestią sporną pozostawała wysokość świadczenia emerytalnego A. B..

Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena zgromadzonych w postępowaniu dowodów, jako respektująca wskazania wynikające z art. 233 § 1 k.p.c., zasługuje na aprobatę. Stanowiła ona podstawę poczynienia prawidłowych ustaleń w zakresie okoliczności faktycznych sprawy istotnych dla rozstrzygnięcia, które z kolei były oparciem dla trafnych wniosków natury prawnej.

Apelujący nie zdołał podważyć żadnego z zaprezentowanych elementów procesu wyrokowania, a jego argumentacja ma charakter wyłącznie polemiczny. Skarżący w istocie nie wskazuje jakichkolwiek merytorycznych zarzutów, które mogłyby prowadzić do skutecznego zakwestionowania dokonanej oceny. Dla skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest wystarczające samo przekonanie o innej niż przyjęta wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i konieczności przeprowadzenia ich odmiennej oceny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, Wokanda 2000/7/10); nie może być tu w żadnym razie wystarczające nadto przekonanie o konieczności uzupełnienia materiału dowodowego w sytuacji, gdy wnioskowane dowody są bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia. To natomiast, że określone dowody ocenione zostały niezgodnie z intencją skarżącego, nie oznacza jeszcze, iż Sąd dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona ocena materiału dowodowego może być bowiem skutecznie podważona tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, względnie ocena ta jest niepełna. Takich uchybień w rozumowaniu Sądu I instancji skarżący w apelacji nie wykazał, a Sąd Apelacyjny ich nie stwierdza.

Zatem Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które uzasadniałyby zmianę bądź uchylenie rozstrzygnięcia. Całość podjętych ustaleń faktycznych Sądu I instancji przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu wyroku zasługuje na akceptację. Ustalenia te jako prawidłowe, a nadto nie wymagające zmiany ani uzupełnienia Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

Sąd Odwoławczy w pełni podziela także ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji, uznając ją za wyczerpującą. Przyjmując za własne dokonane w tym zakresie oceny Sądu I instancji, Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w całości trafnego wywodu prawnego (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Przypomnieć należy, że szczegółowe zasady postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412), które w § 21 przewiduje, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w cytowanym rozporządzeniu dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239). Tym samym wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jako fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy może być w postępowaniu przed sądem udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06, LEX nr 342283 oraz z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257). Jednakże zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych dopuszczalne jest tylko w przypadkach, w których udowadniane okoliczności wynikają z nie budzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 r., II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667).

Podkreślić należy, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Warunki różnicowania wysokości składników ubocznych wynagrodzenia mają wyjątkowo charakter indywidualny. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia - w tym oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników - nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. W przypadku dodatkowych (ubocznych) składników wynagrodzenia konieczne jest istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości fakt ich wypłacenia oraz ich wysokości (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 października 2015 r., III AUa 712/15, LEX nr 1820442).

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił, że nie można przeliczyć świadczenia emerytalnego ubezpieczonego z uwzględnieniem 75 % premii regulaminowej, ponieważ nie można w sposób pewny i nie budzący wątpliwości wskazać od jakiej podstawy należy obliczyć tę premię. Z uwagi na brak dokumentów płacowych, układu zbiorowego pracy, czy regulaminu wynagradzania, nie można ocenić charakteru ww. premii – czy była to premia miesięczna, kwartalna czy roczna. Na podstawie dowodów zaoferowanych przez wnioskodawcę nie można było dokonać precyzyjnych ustaleń w tym zakresie. Sąd Okręgowy działając z urzędu zwracał się do stosownych podmiotów o nadesłanie aktów wewnątrzzakładowych regulujących sporną kwestię, ale okazało się to niemożliwe z przyczyn obiektywnych.

W umowie o pracę z dnia 3 maja 1984 r. wskazano wynagrodzenie zasadnicze – 9.500 zł miesięcznie, stawka dodatku funkcyjnego – 2.100 zł oraz wskazano premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych w przepisach i wynagrodzeniu, układzie zbiorowym pracy - „premia regulaminowa” – bez określenia wysokości. Natomiast w świadectwie pracy z dnia 30 września 1985 r. dotyczącego zatrudnienia w (...) w Zakładzie (...) w K. od dnia 1 maja 1984 r. do dnia 30 września 1985 r. wskazano wynagrodzenie – XVIII „d” kat. zaszeregowania, tj. 9.500 zł miesięcznie + 2.100 zł dodatku funkcyjnego i 75 % premii regulaminowej.

Wobec braku układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania, czy dokumentacji płacowej nie można ustalić, jak długo w okresie zatrudnienia przysługiwała ubezpieczonemu premia regulaminowa w wysokości 75 %, jaki miała charakter (częstotliwość wypłaty), a także od jakiej podstawy była obliczana. Brak jest rzetelnej informacji o podstawie do okresowego obniżenia czy wstrzymania wypłaty premii regulaminowej.

Nie uszło uwadze Sądu II instancji, że wbrew twierdzeniom apelującego, z akt osobowych wynika, że był on ukarany dyscyplinarnie. W aktach osobowych znajduje się informacja Dyrektora Zakładu (...) w K. z dnia 27 września 1985 r., w której wskazano, że w związku z próbą wyłudzenia nagrody jubileuszowej udzielono mu wytknięcia służbowego. Czyn nosił znamiona czynu szczególnie szkodliwego i w przypadku następnego przewinienia zostaną wyciągnięte ostrzejsze konsekwencje do zwolnienia dyscyplinarnego włącznie.

Ubezpieczony podczas przesłuchania w charakterze strony zeznał, że żeby kogoś pozbawić premii regulaminowej, to zakład pracy musiałby ukarać pracownika dyscyplinarnie jednocześnie wskazując, że nigdy nie był karany dyscyplinarnie.

Ponadto wyjaśnić należy, że czym innym jest kwestia premii regulaminowej, a czym innym kwestia 10 % dodatku za wysługę lat, który jest liczony od wynagrodzenia zasadniczego. Organ rentowy miał podstawę do zaliczenia ww. dodatku, albowiem ubezpieczony przedłożył mu wniosek o zaliczenie wysługi lat z zakładu pracy zawierający zgodę (...) K. na przyznanie dodatku za cały okres zatrudnienia.

Odnośnie twierdzeń ubezpieczonego w zakresie znaczenia świadectwa pracy w niniejszej sprawie, to wskazać należy, że zgodnie z art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Z przepisu tego odczytywanego w powiązaniu z art. 253 k.p.c. wynikają dwa domniemania, po pierwsze - że dokument jest autentyczny, a więc nie jest przerobiony ani podrobiony (domniemanie prawdziwości) oraz po drugie - że oświadczenie w nim zawarte pochodzi od osoby, która dokument ten podpisała. Żadne z tych domniemań nie obejmuje jednak domniemania zgodności z prawdą zawartego w dokumencie oświadczenia.

Mając na względzie powyższe uznać należy, że Sąd Okręgowy trafnie uznał zaskarżoną decyzję z dnia 3 lipca 2018 r. za prawidłową, a stanowisko skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z powyższych względów zgodnie z art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny w sentencji wyroku oddalił apelację wnioskodawcy.

SSA Daria Stanek SSA Grażyna Czyżak SSA Małgorzata Gerszewska