Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Czyżak (spr.)
Sędziowie:	SSA Alicja Podlewska SSA Daria Stanek
Protokolant:	sekr. sądowy Sylwia Gruba

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018 r. w Gdańsku

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 kwietnia 2017 r., sygn. akt VII U 350/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przyznaje A. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 8 października 2015 roku do dnia 11 września 2017 roku;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz A. S. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

SSA Alicja Podlewska SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek

Sygn. akt III AUa 1508/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział G. odmówił ubezpieczonemu A. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji. W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z 6 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

A. S., urodzony (...), mechanik maszyn budowlanych ostatnio był zatrudniony przy produkcji stolarki okiennej. 11 września 2015 roku złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z 13 października 2015 roku lekarz orzecznik ZUS stwierdził, iż ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy. Orzeczeniem z 12 listopada 2015 roku Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, iż znane u ubezpieczonego schorzenia nie powodują u niego długotrwałej niezdolności do pracy. Komisja rozpoznała u ubezpieczonego przewlekłe naruszenie funkcji układu ruchu, które ma charakter stabilny. W ocenie Komisji stwierdzona niepełnosprawność jest w stopniu ograniczającym zdolność do zatrudnienia, a ewentualne zastrzeżenia objawów chorobowych mogą być leczone w ramach czasowej niezdolności do pracy. Decyzją z 4 grudnia 2015 roku pozwany organ rentowy w oparciu o powyższe orzeczenia odmówił skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W toku postępowania został dopuszczony dowód z opinii biegłych na okoliczność ustalenia stopnia naruszenia sprawności organizmu skarżącego oraz zdolności do wykonywania obowiązków zawodowych. Biegli sądowi rozpoznali u ubezpieczonego następujące schorzenia: choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, zmiany zwyrodnieniowo dyskopatyczne kręgosłupa, cukrzyca typu 2, choroba niedokrwienną serca stabilna, nadciśnienie tętnicze, nikotynizm, przewlekła stabilna choroba niedokrwienna serca bez zmian w tętnicach wieńcowych, przewlekła niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze samoistnie, hiperlipidemia mieszana.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż biegli neurolog, ortopeda, internista - diabetolog oraz kardiolog stwierdzili, że ubezpieczony nie jest obecnie całkowicie niezdolny do pracy. Biegły kardiolog rozważał częściową okresową niezdolność do pracy. Biegli w oparciu o dokumentację z kolejnych procedur medycznych stosowanych u ubezpieczonego wskazali, że nie nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonego, a okresowe dolegliwości mogą być leczone na drodze zwolnienia chorobowego.

Fakt, że biegły kardiolog rozważał kwestię częściowej okresowej niezdolności skarżącego do pracy nie miał wpływu na decyzję Sądu. Sąd I instancji wskazał, że kierował się ustaleniami tak z postępowania przed organem rentowym jak i opiniami pozostałych biegłych. W ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko, że leczenie skarżącego w ramach ewentualnych zwolnień chorobowych jest przekonywujące.

Nie widząc podstaw do poddawania w wątpliwość fachowości biegłych ortopedy, neurologa, diabetologa i ich bezstronności, Sąd Okręgowy podzielił wyrażone przez nich stanowisko i przyjął je jako miarodajne dla dokonania ustaleń faktycznych w sprawie.

Reasumując, Sąd I instancji doszedł do przekonania, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w zw. z cyt. przepisami oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, przejawiającą się w uznaniu, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, pomimo iż powołany w sprawie biegły z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii stwierdził częściową niezdolność ubezpieczonego do pracy;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającą na odmowie wiarygodności opinii biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii z 25 października 2016 roku, uzupełnionej opinią z dnia 20 stycznia 2017 roku, stwierdzającą częściową, okresową niezdolność do pracy ubezpieczonego, co skutkowało oddaleniem odwołania;

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez ich niezastosowanie, pomimo spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek do przyznania jemu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez ustalenie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że biegła z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii stwierdziła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od daty złożenia wniosku na okres 2 lat.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy okazała się zasadna, skutkując zmiana zaskarżonego wyroku i przyznaniem ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Przedmiotem niniejszej sprawy była decyzja organu rentowego odmawiająca przyznania wnioskodawcy A. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (dalej: ustawy emerytalnej), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy zakwestionował jedynie spełnienie przez wnioskodawcę przesłanki niezdolności do pracy.

Przesłankę tę definiuje art. 12 ustawy emerytalnej, w myśl którego niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej
z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy
po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

Nadto, stosownie do treści art. 13 ust. 1 pkt 1 - 2 powołanej ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do zatrudnienia uwzględnia się również stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia względnie rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jeśli chodzi o ustalenia co do stanu zdrowia wnioskodawcy należy stwierdzić, iż Sąd Okręgowy prawidłowo poczynił je po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z udziałem biegłych sądowych o specjalnościach adekwatnych do ujawnionych u wnioskodawcy schorzeń, czyli biegłych diabetologa, ortopedy, neurolog i kardiologa.

Biegli diabetolog, ortopeda i neurolog rozpoznali u ubezpieczonego liczne schorzenia, jednak uznali, iż nie czynią one wnioskodawcy niezdolnym do pracy w jakimkolwiek stopniu.

Za decydującą w sprawie należało natomiast uznać opinię biegłej kardiolog. Sąd I instancji dokonał jednak błędnej oceny tego dowodu, w rezultacie bezzasadnie uznając, iż z opinii tej nie wynika, iż wnioskodawca był częściowo niezdolny do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji.

Przypomnieć należy, iż w opinii z 25 października 2016 r. biegła kardiolog rozpoznała u wnioskodawcy przewlekłą, stabilną chorobę niedokrwienna serca bez zmian w tętnicach wieńcowych, przewlekłą niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze samoistnie w okresie umiarkowanych zmian narządowych II okresu ESH, cukrzyce typu drugiego skojarzoną z otyłością oraz hiperlipidemię mieszaną. Biegła wskazała, iż w lutym 2016 roku wykonano badanie ECHO, w którym pojawiła się umiarkowana dysfunkcja skurczowo-rozkurczowa komory lewej z degradacją EF do 45% (HF r EF) co koreluje z utrzymującymi się objawami umiarkowanej niewydolności serca w klasie czynnościowej II NYHA. Pojawienie się rozstrzeni serca i pogorszenie funkcji komory lewej nastąpiło w przeciągu ostatniego roku, skorelowane prawdopodobnie z przebytym w grudniu 2015 zapaleniem płuc. Biegła wskazała, iż jest to nowa sytuacja kliniczna, zaś ocena, czy doszło do trwałego uszkodzenia funkcji komory lewej i czy jest dalsza progresja zmian możliwa jest po wykonaniu kontrolnych badań diagnostycznych. W związku z powyższym biegła wniosła o wykonanie badań kontrolnych : ECHO i Holter EKG w warunkach ambulatoryjnych, po przedstawieniu których wydana zostanie opinia końcowa.

Po dostarczeniu przez wnioskodawcę wyników badań biegła kardiolog w opinii uzupełniającej z 20 stycznia 2017 r. wskazała, iż w kontrolnej rejestracji ECHO z 5 grudnia 2016 r. widoczna jest dalsza progresja zmian o typie rozstrzeni komory lewej z degradacją jej funkcji tezowej do Ef 45% i typowym już obrazem kardiomiopatii rozstrzeniowej. Wynik 24-godzinnej rejestracji EKG metodą Holtera z dnia 7 grudnia 2016 r. potwierdził obecność utrwalonych zaburzeń przewodnictwa śródkomorowego o typie bloku lewej odnogi LBBB bez zaburzeń przewodnictwa AV czy złośliwych zaburzeń rytmu serca. Dodając do tego wnioski z oględzin z 25 października 2016 oraz wynik badania Koronarograficznego („choroba małych naczyń”) biegła kardiolog zawnioskowała o uznanie wnioskodawcy za częściowo niezdolnego do pracy od daty z wniosku na okres 2 lat.

Biegła podkreśliła, iż wybitne jest upośledzenie tolerancji wysiłkowej pracownika fizycznego (murarz/brukarz/pracownik ogólnobudowlany) z objawami niewydolności serca w II klasie czynnościowej NYHA. W ciągu 2 lat rozwinął się obraz kardiomiopatii rozstrzeniowej, a rokowanie pogarsza fakt współistnienia zaburzeń mikrokrążenia wieńcowego z niemożnością leczenia inwazyjnego. Fakt współistnienia cukrzycy i nadciśnienia pogarsza również rokowanie co do dalszego przebiegu schorzenia. Wnioskodawca nie może aktualnie wykonywać żadnych istotnych wysiłków fizycznych, należy zastosować dietę redukcyjną. Wymaga indywidualnie dobranego modelu farmakoterapii i ocenę ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych w kolejnych latach.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji błędnie zinterpretował opinię biegłej kardiolog, uznając, iż „biegły kardiolog rozważał kwestię częściowej niezdolności do pracy”. Z opinii biegłej kardiolog wynika bowiem jednoznacznie, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od daty złożenia wniosku na okres 2 lat. Biegła pisała, iż ubezpieczony nie może wykonywać żadnych istotnych wysiłków fizycznych, zaś jego kwalifikacje sprowadzają się właśnie do pracy fizycznej. Dodać należy, iż nie ma tu mowy o nowych schorzeniach, bowiem już z zaświadczenia o stanie zdrowia wynika, że wnioskodawca ma schorzenia kardiologiczne. Nadto, biegła wprawdzie w pierwszej opinii wnosiła o wykonanie dodatkowych badań, jednak po dostarczeniu przez wnioskodawcę wyników tych badań w opinii uzupełniającej jasno wskazała, iż potwierdziły one jej początkową opinię, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od daty złożenia wniosku.

Reasumując, zasadnym okazał się zarzut apelacji dokonania przez Sąd I instancji błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego, w konsekwencji czego doszło również do naruszenia prawa materialnego poprzez stwierdzenie, iż ubezpieczony w spornym okresie nie jest częściowo niezdolny do pracy.

Mając powyższe na względzie, na mocy art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok jak w pkt 1 sentencji. Sąd II instancji przyznał wnioskodawcy prawo do renty od 8 października 2015 r., bowiem do 7 października 2015 r. ubezpieczony pobierał świadczenie rehabilitacyjne.

W pkt 2 sentencji Sąd Apelacyjny na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem dopiero postępowanie sądowe wykazało częściową niezdolność wnioskodawcy do pracy.

W punkcie 3 wyroku zgodnie z § 9 ust. 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015, poz. 1804) w zw. z art. 108 § l k.p.c., art. 98 § l i 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika, orzekł o kosztach postępowania w ten sposób, że zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz wnioskodawcy kwotę 240 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek SSA Alicja Podlewska