Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. w Gdańsku

sprawy E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji E. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lipca 2015 r., sygn. akt VI U 2383/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję w ten sposób, iż przyznaje E. G. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 17 lipca 2014 roku;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Barbara Mazur SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń

Sygn. akt III AUa 1712/15

UZASADNIENIE

E. G. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 6 sierpnia 2014 roku odmawiającej mu prawa do świadczenia przedemerytalnego. Wnioskodawca wskazał, iż pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy
o pracę za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia z uwagi na sytuację ekonomiczną zakładu pracy, wynikającą ze zmniejszenia zapotrzebowania na usługi pracodawcy.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że umowę o pracę zawarto z ubezpieczonym na czas określony do 31 grudnia 2013 roku i rozwiązanie tej umowy nastąpiło z upływem terminu na jaki została zawarta.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 27 lipca 2015 roku oddalił odwołanie. Swoje rozstrzygnięcie Sąd ten oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych.

E. G. (ur. (...)) w dniu 16 lipca 2014 roku złożył wniosek
o świadczenie przedemerytalne. Na dzień rozwiązania stosunku pracy udokumentował łączny okres ubezpieczenia w wymiarze 44 lat, 3 miesięcy i 13 dni. Od dnia 2 stycznia 2014 roku wnioskodawca jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy, a od dnia 10 stycznia 2014 roku pobiera zasiłek dla bezrobotnych. W okresie od dnia 1 sierpnia 2012 roku do 31 grudnia 2013 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) A. Z., K. Z. na czas określony, jako ślusarz-mechanik, przy czym strony zastrzegły dopuszczalność rozwiązania umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Umowa ta uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na jaki została zawarta. W dniu 15 grudnia 2013 roku (niedziela) ubezpieczonemu wręczono oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę ze wskazaniem, że termin wypowiedzenia zakończy bieg 31 grudnia 2013 roku. Było to związane
z sytuacją ekonomiczną spółki, która w okresie od 2009 roku zanotowała spadek dochodu brutto o 41% i w związku z tym zwolniła 4 innych pracowników w roku 2012 i 3 kolejnych pracowników w roku 2013, dochodząc do stanu zatrudnienia 2 pracowników, w tym osoby odpowiedzialnej za sprawy podatkowo-księgowe. W świadectwie pracy wskazano, iż umowę rozwiązano z przyczyn ekonomicznych.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zeznań świadków A. Z. (2), K. Z. (2) i E. M. oraz na podstawie dokumentów z akt osobowych ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy wskazał, iż istota sporu sprowadzała się do oceny, czy rozwiązanie stosunku pracy z ubezpieczonym nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 29 litera b tej ustawy za przyczyny dotyczące zakładu pracy uważa się m.in. rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. W ocenie Sądu Okręgowego pracodawca co prawda złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy z ubezpieczonym za wypowiedzeniem z przyczyn ekonomicznych podyktowanych zmniejszeniem ilości zleceń na świadczone dotychczas usługi. Umowa o pracę zawarto jednak z ubezpieczonym na czas określony do dnia 31 grudnia 2013 roku i mogła ona zostać rozwiązana za dwutygodniowym wypowiedzeniem na podstawie art. 33 k.p. Jednakże okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień albo jego wielokrotność kończy się w sobotę. Zatem termin wypowiedzenia umowy, które zostało doręczone w dniu 15 grudnia 2013 roku w niedzielę, zakończyłoby zatem bieg w sobotę 4 stycznia 2014 roku. Gdyby nie okoliczność, że z upływem 31 grudnia 2013 roku doszło do rozwiązania umowy na podstawie artykułu 30 § 1 pkt 4 k.p., tj. z upływem czasu, na jaki została zawarta. Dlatego też w ocenie Sądu I instancji oświadczenie pracodawcy
o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy było nieskuteczne, a tym samym wnioskodawca nie wykazał przesłanki z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Z tych też względów Sąd Okręgowy, na podsatwie art. należało 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca zaskarżając go w całości
i domagając się zmiany poprzez przyznanie świadczenia przedemerytalnego oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Skarżący zarzucił naruszenie: art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poprzez ich niezastosowanie w sytuacji zaistnienia przesłanek uprawniających do przyznania świadczenia przedemerytalnego; art. 30 § 2 ¹ k.p. poprzez jego błędną interpretację polegającą na przyjęciu, że okres dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę rozpoczynający bieg w danym dniu kończy się zawsze w sobotę w danym tygodniu, a więc z przekroczeniem dwutygodniowego wypowiedzenia. Apelujący zarzucił także poczynienie przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych poprzez ustalenie, że umowa o pracę została rozwiązana z upływem okresu na jaki została zawarta.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i przyznaniem mu prawa do świadczenia przedemerytalnego od dnia 17 lipca 2014 roku.

Spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się od ustalenia, czy ubezpieczony spełnił warunki do nabycia świadczenia przedemerytalnego na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2004 roku nr 120 poz. 1252 ze zm.).

Ustalenia uprawnień do świadczenia przedemerytalnego dokonuje się w oparciu o regulację art. 2 ust. 1 w/w ustawy. Przepis ten ustanawia 6 przypadków i każdy z sześciu punktów tego artykułu zawiera grupę prawnych i faktycznych przesłanek nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego i grupy te są względem siebie rozłączne. Oznacza to, że wypełnienie warunków zawartych w jednym z tych punktów wraz z warunkami określonymi w przepisach szczególnych jest wystarczające do nabycia uprawnienia.

W realiach niniejszej sprawy podstawę prawną ustalenia prawa ubezpieczonego do dochodzonego świadczenia stanowi przepis art. 2 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy, był ona bowiem zatrudniona w danym zakładzie pracy dłużej niż 6 miesięcy i legitymuje się stażem pracy w ilości co najmniej 40 lat, a jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego rozwiązanie z nim stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia.

Art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia (Dz.U. z 2008 roku Nr 69 poz. 415 ze zm.) jako jeden z powodów rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy określa likwidację stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że przyczyny ekonomiczne to takie przyczyny, nieodłącznie związane lub bezpośrednio wynikające
z niedoboru środków finansowych na podstawową sferę działalności pracodawcy, które w prosty sposób prowadzą do ograniczenia zatrudnienia przy określonym rodzaju pracy poprzez likwidację stanowiska pracy. Przyczynami organizacyjnymi można nazwać te przyczyny, których źródłem jest konieczność ukształtowania takiej struktury organizacyjnej zakładu pracy, która jako oczywiście uzasadniona przyniesie obiektywnie skutek w postaci poprawy jakości pracy, zwiększy jej wydajność nie powodując równocześnie nieproporcjonalnego zwiększenia nakładu pracy (A. Kopeć, W. Maciejko, M. Wojewódzka, Świadczenia emerytalne. Komentarz, C. H. Beck, 2008).

Należy wskazać, iż jak wynika z zeznań świadków powodem zwolnienia wnioskodawcy
z pracy były przyczyny ekonomiczne w postaci spadku obrotów i braku zleceń od kontrahentów. Dodatkowo był to okres zimowy, w którym następował przestój. Zakład pracy w którym pracował wnioskodawca wcześniej zwolnił też kliku innych pracowników pozostawiając w zatrudnieniu jedynie księgowo i pracownika fizycznego o wyższych kwalifikacjach niż odwołujący.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego powyższe ustalenia jednoznacznie wskazują, iż faktyczną przyczyną rozwiązania umowy o pracę były czynniki ekonomiczne wynikające z niedoboru środków finansowych na podstawową sferę działalności pracodawcy. Tego rodzaju okoliczności w pełni wpisują się w dyspozycję art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia, a tym samym stanowią ustawową przesłankę do przyznania świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Apelacyjny nie podziela przy tym oceny Sąd Okręgowego, iż w rzeczywistości omawiana umowa o pracę wygasła na skutek upływu terminu na jaki została zawarta. Po pierwsze rozwiązanie przedmiotowej umowy o pracę w takim trybie nie wymagało składania przez pracodawcę oświadczenia w postaci wypowiedzenia umowy. Po drugie błędne określenie przez pracodawcę terminu wypowiedzenia umowy o pracę, który stosownie do art. 30 § 2 ¹ k.p. faktycznie winien upływać sobotę po upływie pełnych dwóch tygodni od chwili otrzymania przez pracownika wypowiedzenia umowy o pracę, nie oznacza, że doszło w tym przypadku do wygaśnięcia umowy na skutek upływu terminu jej obowiązywania. W tym miejscu należy wskazać, iż dla sądu ubezpieczeń społecznych badającego spełnienie przesłanki w postaci rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy nie jest wiążący ani stosowny zapis
w świadectwie pracy co do przyczyn rozwiązania stosunku pracy, ani też fakt niewydania świadectwa pracy. Przypomnieć trzeba, że świadectwo pracy jest dokumentem prywatnym
w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Świadectwo pracy nie jest oświadczeniem woli i nie zawiera oświadczeń woli, lecz jedynie oświadczeniem wiedzy. Treść świadectwa pracy może być podważana w każdy sposób.

Dlatego też wadliwie wystawione świadectwo pracy nie miało wpływu na poprawność żądania wnioskodawcy, albowiem zebrany w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie pozwala uznać, że rzeczywistą przyczyną zwolnienia ubezpieczonego z pracy były przyczyny ekonomiczne leżące po stronie pracodawcy. Okoliczność, iż wskazany w świadectwie pracy termin wypowiedzenia umowy o pracę pokrywał się z datą końcową obowiązywania tej umowy nie ma znaczenia. W przypadku ustalania prawa do świadczenia przedemerytalnego istotne znaczenie ma przyczyna rozwiązania umowy o pracę, a nie data rozwiązania tego stosunku pracy. W niniejszej sprawie pracodawca wypowiedział umowy o pracę zawartą na czas określony, do czego uprawniał go obowiązujący wówczas art. 33 k.p. i stosowne postanowienie
o warunkach zatrudnienia dołączone do umowy o pracę zawartej w dniu 1 sierpnia 2012 roku. Wypowiedzenie to nastąpiło w czasie gdy umowa jeszcze obowiązywała i przed upływem dwóch tygodni kalendarzowych przed datą jej wygaśnięcia.

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny uznał, iż wnioskodawca spełnia przesłankę rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Tym samym, przy niekwestionowanym spełnieniu pozostałych warunków wynikających z art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, E. G. przysługuje prawo do dochodzonego przez niego świadczenia. Zgodnie z art. 7 ust. 1 w/w ustawy prawo do tego świadczenia ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 3. Skoro zatem ubezpieczony wniosek
o świadczenie przedemerytalne złożył w dniu 16 lipca 2014 roku, Sąd Odwoławczy prawo do powyższego świadczenia przyznał od 17 lipca 2014 roku.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak
w sentencji.

Sąd Apelacyjny, stosownie do art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy o świadczenia przedemerytalnych, nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż przyznanie wnioskodawcy żądanego świadczenia wymagało przeprowadzenia postępowania sądowo-odwoławczego, w ramach którego potwierdzono faktyczne przyczyny rozwiązania ze skarżącym umowy o pracę, a których wyjaśnienie było konieczne z uwagi na błąd pracodawcy w określeniu terminu rozwiązania umowy o pracę i obowiązujące w toku postępowania administracyjnego ograniczenia dowodowe.

SSA M. Gerszewska SSA B. Mazur SSA I. Krzeczowska-Lasoń