Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił A. S. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, uznając, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

Od decyzji tej odwołał się ubezpieczony domagając się jej zmiany i przyznania prawa do świadczenia rentowego.

Pozwany wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2018 r. Sąd Okręgowy zmienił decyzję organu rentowego i przyznał wnioskodawcy prawo do renty okresowej z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 listopada 2018 r. do dnia 31 stycznia 2019 r. stwierdzając odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 4 grudnia 2019 r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu sądowi. W uzasadnieniu wskazał, że orzeczenie jest wewnętrznie niespójne co sprawia, że Sąd nie rozpoznał istoty sprawy, jaką było rozpoznanie wniosku o przyznanie prawa do renty na okres od złożenia wniosku o to świadczenie. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 k.p.c.) wobec konieczności rozpoznania całości istoty sprawy, z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.)

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2020 r., sygn. VI U 553/20 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu A. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 listopada 2017 r. do dnia 27 lipca 2021 r. (punkt pierwszy) oraz stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (punkt drugi) oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz ubezpieczonego A. S. kwotę 420 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego za I i II instancję (punkt trzeci).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu pierwszej instancji. Ubezpieczony A. S. w dniu 24 listopada 2017 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Oceny niezdolności do pracy dokonał lekarz orzecznik, który w orzeczeniu z dnia 24 stycznia 2018 r. uznał ubezpieczonego za osobę częściowo okresowo niezdolną do pracy do dnia 31 stycznia 2018 r. Jako datę wystąpienia tej niezdolności wskazano dzień 17 czerwca 2008 r. Na skutek złożenia zarzutu wadliwości tego orzeczenia przez głównego lekarza orzecznika ZUS, został on poddany badaniom przez komisję lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 22 lutego 2018 r. nie uznała go za niezdolnego do pracy.

Sąd I instancji dokonał weryfikacji powyższych orzeczeń dopuszczając dowód z opinii biegłego lekarza sądowego - gastroenterologa w celu stwierdzenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego czyni go całkowicie bądź częściowo niezdolnym do pracy. Zadaniem biegłego było również ustosunkowanie się do orzeczenia komisji lekarskiej ZUS. W opinii z dnia 28 lipca 2018 r. biegły z zakresu gastroenterologii rozpoznał i poddał ocenie wrzodziejące zapalenie jelita grubego - postać steroidozależna, niedokrwistość w przebiegu choroby oraz osteopenię w przebiegu choroby. W ocenie biegłego ubezpieczony jest niezdolny do pracy od czerwca 2008 r., kiedy to po raz pierwszy stwierdzono u niego wrzodziejące zapalenie jelita grubego stwierdzone endoskopowo i potwierdzone w badaniu mikroskopowym wycinków pobranych z jelita grubego. Niezdolność jest okresowa - na okres lat 3. Biegły nie podzielił orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, natomiast zgodził się z orzeczeniem lekarza orzecznika. Pismem z dnia 23 sierpnia 2018 r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii wskazując, że biegły sądowy nie odniósł się do poziomu posiadanych przez ubezpieczonego kwalifikacji zawodowych i aktualnego zatrudnienia, wobec czego Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej. Biegły dokonał ponownej oceny zdolności do pracy ubezpieczonego przy uwzględnieniu posiadanych przez niego kwalifikacji zawodowych, a mianowicie wziął pod uwagę charakter pracy wykonywanej, tj. handlowiec-sprzedawca, a także historię jego zatrudnienia. W opinii uzupełniającej z dnia 1 grudnia 2018 r. podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w pierwszorazowej opinii. Z kolei w opinii uzupełniającej z dnia 29 czerwca 2020 r. biegły sprecyzował od jakiej daty należy ustalać trzyletni okres częściowej niezdolności do pracy ustalony w opinii pierwszorazowej, wskazując na datę badania przez biegłego, tj. 27 lipca 2018 r.

W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłego lekarza sądowego stanowi miarodajny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnej A. S.. Została sporządzona po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i szczegółowych badaniach przedmiotowych. Została wydana przez specjalistę z dziedziny medycyny odpowiedniej do jego schorzeń, który przekonywująco uzasadnił swoje stanowisko. Żadna ze stron nie zgłosiła merytorycznych zastrzeżeń do tej opinii. Trudno za takie uznać pismo organu rentowego z dnia 12 sierpnia 2020 r. które zarzuca, że biegły zmienił datę powstania częściowej niezdolności do pracy bez przeprowadzenia analizy danych klinicznych przebiegu leczenia oraz sfery ekonomicznej ubezpieczonego. Zastrzeżenia są zupełnie nietrafne. Ocenie jako całości opinii podlega opinia pierwszorazowa, jak i dwie opinie uzupełniające. Data powstania niezdolności do pracy została ustalona w opinii pierwszorazowej z dnia 28 lipca 2018 r., która przez żadną ze stron nie była kwestionowana. Datę tą stanowi dzień 26 czerwca 2008 r. kiedy to po raz pierwszy stwierdzono u ubezpieczonego wrzodziejące zapalenie jelita grubego badaniem endoskopowym potwierdzonym badaniem mikroskopowym wycinków pobranych z jelita grubego. Data ta nie budzi w ocenie Sądu żadnych wątpliwości. Jeżeli chodzi o wskazaną w opinii uzupełniającej z dnia 29 czerwca 2020 r. datę 27 sierpnia 2018 r. to odnosi się ona do czasokresu, od którego należy liczyć przewidywany czas trwania stwierdzonej trzyletniej częściowej niezdolności do pracy. W opinii tej biegły nie dokonywał ponownego ustalenia daty wystąpienia tej niezdolności.

Spór w analizowanej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy istnieje podstawa do przyznania A. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu występujących u niego niezdolności do pracy stosownie do treści art. 57 ust. 1, art. 59 w zw. z art. 12-13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 291; dalej ustawa emerytalna). W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do kwestionowania opinii biegłego jako podstawy do dokonania w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych z przyczyn już wyżej wskazanych. Powyższe uzasadnia stwierdzenie, że ostateczna konkluzja opinii biegłego sądowego, iż odwołujący jest osobą częściowo, okresowo niezdolną do pracy, została w sposób wyczerpujący umotywowana wynikami przeprowadzonych badań lekarskich i wobec jednoznaczności opinii nie było konieczności dalszego uzupełniania postępowania dowodowego. Ubezpieczony spełnia także pozostałe przesłanki warunkujące prawo do renty wymienione w przepisie art. 57 ustawy emerytalnej. W dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę legitymuje się wymaganym pięcioletnim okresem składkowym i nieskładkowym, a niezdolność do pracy wystąpiła w okresie ubezpieczenia. W tym stanie rzeczy z przyczyn wskazanych i opisanych wyżej, Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz powołanych przepisów prawa materialnego, zmienił zaskarżoną decyzję orzekając, jak w punkcie pierwszym wyroku. W punkcie drugim wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego. Dla przyznania ubezpieczonemu prawa do renty koniecznym było poczynienie prawidłowych ustaleń w zakresie stanu zdrowia ubezpieczonego, który był potwierdzony prawidłową dokumentacją lekarską, którą dysponował Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzając badania lekarskie przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS. W punkcie trzecim wyroku Sąd I instancji zasądził na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w przepisie art. 98 k.p.c. według stawek podstawowych wymienionych w rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 215 ze zm.).

Apelację od wyroku wywiódł organ rentowy zaskarżając go w całości i zarzucił mu:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 57 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 oraz 13 ust. 1 w związku z art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej poprzez uznanie, że A. S. spełnia przesłanki do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym przesłankę uznania go za osobę częściowo niezdolną do pracy w okresie od dnia 1 listopada 2017 r. do dnia 27 lipca 2021 r. oraz, że to organ rentowy powinien był ustalić spełnianie tego warunku przez odwołującego, a skoro tego nie ustalił, to ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

2) istotne uchybienia procesowe, które miały wpływ na treść wyroku, w szczególności naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nienależyte rozważenie zebranego materiału dowodowego w postaci opinii biegłego sądowego z zakresu gastroenterologii z dnia 28 lipca 2018 r., z dnia 1 grudnia 2018 r. i z dnia 29 czerwca 2020 r. oraz składanych przez organ rentowy zastrzeżeń do tych opinii w pismach procesowych z dnia 23 sierpnia 2018 r., 20 grudnia 2018 r., 12 sierpnia 2020 r., opinii komisji lekarskiej ZUS z dnia 22 lutego 2018 r. i w rezultacie bezzasadne uznanie opinii biegłego za wiarygodne i mogące stanowić podstawę orzekania w sytuacji, gdy biegły niewłaściwie pojmuje zdolność do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji i wykonywanym zawodem, a także opinie te pozostają w sprzeczności z orzeczeniem lekarza medycyny pracy dopuszczającym odwołującego do pracy w styczniu 2018 r.,

- art. 278 § 1 i 2 k.p.c., art. 286 k.p.c., art. 227 k.p.c. w związku z art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. poprzez bezzasadne pominięcie wniosku dowodowego organu rentowego dotyczącego powołania innego biegłego sądowego z zakresu gastroenterologii zgłoszonego przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 12 sierpnia 2020 r. i uznanie, że jest on składany jedynie dla zwłoki, a okoliczności sporne zostały wyjaśnione.

Na podstawie art. 380 k.p.c. w związku z art. 382 i 278 k.p.c. pozwany wniósł również o rozpoznanie postanowienia Sądu z dnia 26 sierpnia 2020 r. o oddalenie wniosku dowodowego organu rentowego zgłoszonego w piśmie procesowym z dnia 12.08.2020 r. i jego uchylenie oraz o powołanie innego biegłego sądowego z zakresu gastroenterologii w celu ustalenia, czy odwołujący się jest osobą choćby częściowo niezdolną do pracy.

W związku z powyższym wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie odwołania.

Ubezpieczony w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu było, czy A. S. ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 listopada 2017 r. do dnia 27 lipca 2021 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w powyższym zakresie Sąd Okręgowy po ponownym rozpoznaniu sprawy, w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które uzasadniałyby zmianę bądź uchylenie rozstrzygnięcia. Całość podjętych ustaleń faktycznych Sądu I instancji przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu wyroku zasługuje na akceptację. Ustalenia te jako prawidłowe, a nadto nie wymagające zmiany ani uzupełnienia Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

Sąd Odwoławczy w pełni podziela także ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji, uznając ją za wyczerpującą. Przyjmując za własne dokonane w tym zakresie oceny Sądu I instancji, Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w całości trafnego wywodu prawnego (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Stwierdzić należy, że apelacja wywiedziona przez pozwanego sprowadza się do niczym nieuzasadnionej polemiki z wyrokiem Sądu pierwszej instancji, albowiem nie przedstawiono w niej żadnej nowej argumentacji, przytaczając jedynie po raz kolejny odmienną ocenę co do kwestii zdolności wnioskodawcy do pracy. Stanowisko zaprezentowane przez organ rentowy stanowi powielenie zarzutów, w stosunku do których w sposób merytoryczny i wyczerpujący wypowiedział się Sąd Okręgowy w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Według jednolitego stanowiska judykatury, możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., II CK 372/05, OSP 2008, Nr 9, poz. 96; z dnia 7 października 2005 r., IV CK 122/05, Lex nr 187124; z dnia 27 lipca 2005 r., II CK 793/04, Lex nr 202087; z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925).

W przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie wystąpiły okoliczności mogące uzasadniać naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. Sąd Okręgowy w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie materiału dowodowego. W świetle przytoczonych motywów zaskarżonego wyroku nie ma uzasadnionych powodów, by zakwestionować istnienie logicznego związku między treścią przeprowadzonych dowodów, a ustalonymi na ich podstawie w drodze wnioskowania faktami stanowiącymi podstawę zawartego w nim rozstrzygnięcia. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowe, wnikliwie i szczegółowe postępowanie dowodowe dopuszczając dowód z opinii biegłego sądowego gastroenterologa jako adekwatnego do stwierdzonych u ubezpieczonego schorzeń.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego przyjęta za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia opinia biegłego sądowego gastroenterologa (opinia podstawowa i dwie opinie uzupełniające) została oparta na starannej ocenie dokumentacji lekarskiej oraz wynikach badań podmiotowo-przedmiotowych. Biegły ocenił charakter i przebieg schorzenia ubezpieczonego oraz jego wpływ na możliwość wykonywania przez niego zatrudnienia (uwzględniając rodzaj wykonywanej pracy i wykształcenie). Brak jest przy tym podstaw do przyjęcia, iż dobrane przez niego metody badania czy dokonana analiza dotychczasowej dokumentacji nie odpowiadają obowiązującym w tym zakresie standardom. Powyższa opinia odpowiada również wymogom stawianym przez art. 285 § 1 k.p.c., albowiem została uzasadniona w sposób przystępny i jest zrozumiała dla osób niedysponujących wiedzą medyczną, wnioski swoje biegły sformułował jasno i czytelnie. Przede wszystkim zaś opinia ta wyjaśnia konkretnie i przekonywająco, w jaki sposób skutki rozpoznanej choroby wnioskodawcy wpływają na jego zdolność do wykonywania pracy. Ocena przedmiotowej opinii dokonana w oparciu o właściwe dla jej przedmiotu kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, przy uwzględnieniu poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych zaprezentowanego stanowiska, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych wniosków przekonuje zatem, iż jest ona miarodajna dla poczynienia ustaleń w przedmiocie okresowej częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy w związku z chorobą zawodową.

Skoro Sąd Okręgowy dysponował miarodajną opinią biegłego sądowego gastroenterologa, to nie zachodziły podstawy do uwzględnienia wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego gastroenterologa w nowej osobie zgłoszonego w piśmie procesowym z dnia 12 sierpnia 2020 r. Sąd I instancji wprawdzie nie wydał postanowienia tym zakresie, ale skoro nie było konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego, to de facto nie naruszył on art. 278 § 1 i 2 k.p.c., art. 286 k.p.c., art. 227 k.p.c. w związku z art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c.

Tylko w przypadku gdy opinia biegłych wywołuje u Sądu uzasadnione wątpliwości z uwagi na występujące w niej błędy, luki, jest niejasna, nie odpowiada na postawione tezy dowodowe lub zawiera inne wady, Sąd ma obowiązek zastosowania art. 286 k.p.c. poprzez zażądanie ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie lub - w razie potrzeby - zażądania dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych (por. wyrok SN z dnia 16 października 2014 r. II UK 36/14 LEX nr 1548261).

Podkreślić należy, iż Sąd nie jest natomiast obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane również strony. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla Sądu (por. wyrok SN z dnia 19 maja 1998 r., II UKN 55/98, OSNP 1999 r. Nr 10, poz. 351).

Wnioski środka dowodowego w postaci opinii biegłego mają być jasne, kategoryczne i przekonujące dla sądu jako bezstronnego arbitra w sprawie, dlatego gdy opinia biegłego czyni zadość tym wymogom, a nadto biegły w istocie ustosunkował się do zgłoszonych zastrzeżeń, co pozwala uznać znaczące dla istoty sprawy okoliczności za wyjaśnione, to nie zachodzi potrzeba dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 września 2012 r., I ACa 602/12).

Należy wskazać, iż Sąd Najwyższy wyjaśnił w tej mierze, że do dowodu z opinii biegłego nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady prowadzenia dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c., a zatem Sąd nie jest obowiązany dopuścić dowodu z opinii kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia nie jest korzystna dla strony (jednej ze stron) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, nie publikowany). Ponowienie lub uzupełnienie dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r. II UKN 96/99, OSNAPUS 2000, nr 23, nr 23, poz. 869).

Także Sąd Apelacyjny uznał, że nie ma podstaw prawnych do przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego zgodnie z wnioskiem złożonym w apelacji przez pozwanego w zakresie powołania biegłego sądowego gastroenterologa w nowej osobie stosownie do treści art. 235 ² pkt 5 k.p.c.

Zatem Sąd Apelacyjny uznał, że zarzuty naruszenia prawa procesowego były chybione, tak samo jak nietrafne okazały się zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Podkreślić należy, że wnioskodawca wywodzi swoje roszczenia rentowe z przepisu art. 57 ust. 1 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy emerytalnej. Jedyną sporną przesłanką pozostawała jego niezdolności do pracy. Samo pojęcie niezdolności do pracy i jej rodzaje (wraz z przesłankami orzekania o niej) zdefiniowane zostały w art. 12 oraz art. 13 tego aktu. W myśl pierwszego z powołanych przepisów, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu, przy czym niezdolność jest całkowita, gdy oznacza utratę możności wykonywania jakiejkolwiek pracy, tj. w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowisku pracy odpowiednio przystosowanym do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00, OSNAPiUS 2002 nr 15, poz. 359) i częściowa, gdy ogranicza się do utraty w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Ustawodawca odróżnia zatem dwa aspekty niezdolności do pracy, tj. ekonomiczny (obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania w drodze wykonywania jakiejkolwiek pracy lub pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji) oraz biologiczny (stan organizmu dotkniętego schorzeniem naruszającym jego sprawność). Dopiero koniunkcja tych dwóch elementów pozwala na uznanie danej osoby za niezdolną do pracy. W konsekwencji nie oznacza niezdolności do pracy niemożność wykonywania zatrudnienia spowodowana innymi przyczynami niż naruszenie sprawności organizmu i odwrotnie - nie jest ową niezdolnością biologiczny stan kalectwa lub choroby nieimplikujący wskazanych wyłączeń lub ograniczeń w świadczeniu pracy (tak m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., II UK 167/03,OSNP 2004 nr 18, poz. 320, z dnia 14 czerwca 2005 r., I UK 278/04, LEX nr 375618; z dnia 18 maja 2006 r., II UK 156/05, LEX nr 1001299; z dnia 3 grudnia 2008 r., I UK 54/08, LEX nr 1001284; z dnia 8 czerwca 2010 r., II UK 399/09, LEX nr 611421 i z dnia 24 sierpnia 2010 r., I UK 64/10, LEX nr 653663).

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: (1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; (2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W postępowaniu sądowym toczącym się przed Sądem Okręgowym w oparciu o opinie sądowo-lekarskie biegłego sądowego gastroenterologa wyjaśniono etiologię schorzeń, ich oddziaływanie na organizm ubezpieczonego, charakter oraz przebieg procesu chorobowego. Jak ustalił Sąd pierwszej instancji ubezpieczony z powodu rozpoznanego schorzenia - wrzodziejące zapalenie jelita grubego, postać steroidozależna - na dzień wydania zaskarżonej decyzji utracił zdolność do pracy zarobkowej zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (wykształcenie wyższe kierunek – rolnictwo, pracował jako ślusarz, pełnomocnik handlowy, sprzedawca, agent ubezpieczeniowy – informatyk), a więc był osobą częściowo okresowo niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, a co za tym idzie spełniał też warunek prawa do renty określonego w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

Ubezpieczony jest niezdolny do pracy od dnia 26 czerwca 2008 r., kiedy to po raz pierwszy stwierdzono u niego wrzodziejące zapalenie jelita grubego stwierdzone endoskopowo i potwierdzone w badaniu mikroskopowym wycinków pobranych z jelita grubego. U ubezpieczonego niezdolność do pracy jest związana z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego o przebiegu ciężkim. Mimo leczenia p/zapalnego pochodnymi 5-ASA, steroidami i leczenia immunosupresyjnego jednocześnie oraz wdrożenia terapii biologicznej inhibitorami receptora TNF-alfa nie udaje się uzyskać remisji choroby zarówno klinicznej, jak i endoskopowej i histopatologicznej. Ponieważ przebieg zapalenia jelita grubego u ubezpieczonego jest ciężki, stosowane prawidłowo leczenie nie przynosi remisji w związku z tym ubezpieczony wymaga wsparcia na rynku pracy dodatkowymi świadczeniami, które z pewnością pozwolą ubezpieczonemu na kontynuowanie zatrudnienia. Z uwagi na datę złożenia wniosku – 24 listopad 2017 r., wnioskodawca stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej ma prawo do świadczenia od dnia 1 listopada 2017 r. i kończy się ono z dniem 27 lipca 2021 r.

Prawidłowości wniosków biegłego sądowego nie sprzeciwia się fakt, że ubezpieczony od paru lat zatrudniony jest jako sprzedawca (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 grudnia 2017 r. – a.r. brak numeracji), zaś w apelacji pozwany wskazuje, że ubezpieczony pracuje jako brygadzista magazynier.

Podkreślić należy, że w judykaturze ukształtował się pogląd, że kontynuowanie zatrudnienia lub podjęcie pracy przez osobę niezdolną do pracy, nawet z narażeniem się na pogorszenie stanu zdrowia nie jest przeszkodą do orzeczenia dalszej niezdolności do pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 stycznia 2002 r., II UKN 709/2000, OSNP 2003/20/497 wyraził stanowisko, że wykonywanie zatrudnienia przez ubezpieczonego, który kwalifikuje się do osób trwale niezdolnych do pracy, nie pozbawia go prawa ubiegania się o świadczenia rentowe z ubezpieczenia społecznego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie oznacza wykluczenia ubezpieczonego z wszelkich form aktywności zawodowej.

Ubezpieczony spełnił także pozostałe przesłanki warunkujące prawo do renty wymienione w przepisie art. 57 ustawy emerytalnej. W dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę legitymuje się wymaganym pięcioletnim okresem składkowym i nieskładkowym, a niezdolność do pracy wystąpiła w okresie ubezpieczenia.

W świetle powyższego uznać należało, że wyrok Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu, albowiem bezzasadne okazały się zarzuty naruszenia prawa wskazane przez pozwanego w apelacji.

Sąd Odwoławczy uznał także za trafne rozstrzygnięcie w zakresie stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, skoro de facto komisja lekarska ZUS dokonał błędnej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego. Natomiast lekarz orzecznik ZUS prawidłowo co do zasady uznał go za osobę okresowo częściowo niezdolną do pracy od dnia 17 czerwca 2008 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny uznał apelację pozwanego za niezasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego za drugą instancję Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie drugim wyroku uwzględniając zasadę odpowiedzialności za wynik procesu – art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 108 zd. 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.)

SSA Daria Stanek