Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Daria Stanek
Sędziowie:	SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń (spr.) SSA Grażyna Czyżak
Protokolant:	Artur Lichota

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2013 r. w Gdańsku

sprawy K. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji K. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 września 2012 r., sygn. akt IV U 1798/11

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Sądu Okręgowego w Elblągu na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego (...) P. G. w E. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem, 60/100) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w drugiej instancji.

Sygn. akt III AUa 1860/12

UZASADNIENIE

K. N. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 22 listopada 2011 r., którą odmówiono mu prawa
do emerytury pomostowej, albowiem nie legitymował się on 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu odwołania skarżący wskazał, że decyzja jest krzywdząca, gdyż wykonywał prace w szczególnych warunkach w Jednostce Wojskowej Nr (...) w O. od dnia 20 kwietnia 1972 r. do 15 kwietnia 1987 r. jako operator pralni, kierowca elektromechanik i operator agregatu prądotwórczego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy powołując się na przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r., Nr 237, poz. 1656) wskazał, że wnioskodawca nie spełnia wszystkich przesłanek do emerytury, gdyż nie wykazał 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Elblągu wyrokiem
z dnia 18 września 2012 r. oddalił odwołanie oraz przyznał radcy prawnemu P. G. wynagrodzenie w kwocie 60 zł powiększone o stawkę podatku
od towarów i usług z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy
z urzędu i kwotę powyższą nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa (kasy Sądu Okręgowego w Elblągu).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu pierwszej instancji.

Skarżący K. N. urodzony (...), w dniu
24 października 2011 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w E. z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury pomostowej.
W uzasadnieniu wskazał, że wszelkie niezbędne dokumenty, w tym świadectwo pracy w szczególnych warunkach złożył wcześniej do ZUS. W dniu 23 listopada
1993 r. wnioskodawca ubiegając się o rentę inwalidzką złożył do akt rentowych świadectwo pracy wystawione w dniu 15 kwietnia 1987 r. przez Jednostkę Wojskową Nr (...), potwierdzające zatrudnienie na stanowisku kierowcy elektromechanika
w okresie od 20 kwietnia 1972 r. do 15 kwietnia 1987 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie w tym samym dniu złożył świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach za ten sam okres, z którego wynikało, że w okresie
od 20 kwietnia 1972 r. do 15 kwietnia 1987 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace pralniczo - farbiarskie w pralniach chemicznych wymienione
w wykazie A, dział XIV - prace różne, poz. 8, stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48 z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
na stanowiskach kierowca - elektromechanik, operator pralni chemicznej.

Na podstawie dokumentów złożonych przez wnioskodawcę pozwany ustalił, że K. N. ukończył 60 lat, posiada 25 - letni okres składkowy
i nieskładkowy oraz rozwiązał stosunek pracy. Pozwany uznał jednak,
że wnioskodawca nie udokumentował 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pozwany nie uwzględnił okresu zatrudnienia wynikającego ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach
za okres od 20 kwietnia 1972 r. do 15 kwietnia 1987 r. ponieważ występowała niezgodność pomiędzy nazwą stanowiska widniejącą w świadectwie pracy - operator pralni chemicznych, a nazwą figurującą pod wskazaną przez zakład pracy pozycją
w wykazie stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 48 Ministra obrony Narodowej
z dnia 12 września 1983 r. – „detaszer” - prace pralniczo-farbiarskie w pralniach chemicznych.

Decyzją z dnia 22 listopada 2011 r. pozwany odmówił wnioskodawcy prawa
do emerytury pomostowej wskazując w uzasadnieniu, że nie wykazał on 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy odwołał się do treści art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.
o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 z 2008 r.) wskazując,
że ubezpieczony nie wykazał jednej z przesłanek niezbędnych do przyznania emerytury pomostowej, gdyż wskazany przez niego okres zatrudnienia w Jednostce Wojskowej Nr (...) w O. to łącznie 14 lat, 11 miesięcy i 26 dni. Innych okresów prac w szczególnych warunkach wnioskodawca, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika nie wskazał. Jest to okres niewystarczający do przyznania prawa do emerytury pomostowej, niezależnie od tego czy pracę wykonywaną przez wnioskodawcę w tym okresie można zaliczyć do prac w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym bezprzedmiotowe było badanie, czy praca
ta ma charakter pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, gdyż wnioskodawca nie był w stanie wskazać co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, a tylko łączne spełnienie wszystkich przesłanek dawałoby mu prawo do emerytury pomostowej.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. oddalił odwołanie skarżącego jako niezasługujące na uwzględnienie.

Na zasadzie § 2 ust. 3 i § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) orzeczono
o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu przez radcę prawnego z urzędu.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony zarzucając naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) przez przyjęcie,
że ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do emerytury.

W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym
i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury oraz przyznanie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że Sąd Okręgowy ustalił,
że wnioskodawca udowodnił jedynie okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 26 dni, zamiast wymaganych 15 lat. Ubezpieczonemu brakuje do tego okresu pracy jedynie 4 dni,
co stanowi bardzo niewielki okres czasu pracy, w stosunku do faktycznie przez niego przepracowanego okresu. Z tych względów odmowa przyznania prawa do emerytury wydaje się krzywdząca i niesprawiedliwa.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Nie zawiera bowiem zarzutów skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na kwestii spełniania przez K. N. wynikających z treści art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.
o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury pomostowej, a w szczególności przesłanki posiadania okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej
15 lat.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji, Sąd Odwoławczy oceniając jako kompletne
i prawidłowe ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu Odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r.,
z. 24, poz. 776).

Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r., Nr 237, poz. 1656 ze zm.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat
dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art.
5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat
dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art.
32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W niniejszej sprawie, jak to trafnie wskazał Sąd Okręgowy, kwestią sporną pozostaje jedynie legitymowanie się przez wnioskodawcę 15-letnim okresem pracy
w warunkach szczególnych lub o szczególnych charakterze.

Sąd Okręgowy prawidłowo podniósł, że wskazany przez ubezpieczonego okres zatrudnienia w Jednostce Wojskowej Nr (...) w O. od 20 kwietnia
1972 r. do 15 kwietnia 1987 r. to łącznie 14 lat, 11 miesięcy i 26 dni. Innych okresów pracy w szczególnych warunkach wnioskodawca nie wskazał. Skoro jest to okres niewystarczający do przyznania prawa do emerytury pomostowej,
to bezprzedmiotowe pozostaje badanie, czy praca ta ma charakter pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Jedynie spełnienie kumulatywnie warunków wskazanych w art. 4 w/w ustawy uprawnia do przyznania prawo
do emerytury pomostowej.

Apelujący nie kwestionuje, że posiada jedynie staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 dni, 11 miesięcy i 26 dni. Podnosi natomiast,
że brakuje mu jedynie 4 dni i krzywdzącym jest, że nie może mu zostać przyznane świadczenie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stosując zasadę konstytucyjną zawartą w art.
32 ust. 1 Konstytucji RP - wszyscy są wobec prawa równi, nie ma podstaw
do traktowania sytuacji ubezpieczonego w sposób wyjątkowy i nie stosować wobec niego przepisów bezwzględnie obowiązujących.

Wbrew twierdzeniom apelującego nie można traktować odmowy przyznania świadczeń jako krzywdzącej i niesprawiedliwej.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych art. 5 k.c. (Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony) - nie ma zastosowania, zaś materialnoprawną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: wyrok z 29 października 1997 r., II UKN 311/97, OSNP 1998, nr 15, poz. 465; wyrok z 26 maja 1999 r., II UKN 669/98, OSNP 2000, nr 15, poz. 597 - notka; wyrok z 12 stycznia 2000 r., II UKN 293/99, OSNP 2001, nr 9, poz. 321 - notka). Do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c., ani art. 8 k.p. Przepisy te mają charakter przepisów prawa publicznego. Rygoryzm prawa publicznego nie może zaś być łagodzony konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego przewidzianą w art. 5 k.c. lub art. 8 k.p. (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2008 r., I UK 294/07, LEX nr 465971).

Zatem dochodząc świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie można powoływać się na zasady współżycia społecznego.

W świetle powyższego uznać należało, że wyrok Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu, albowiem bezzasadne okazały się zarzuty skarżącego.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak
w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu
z urzędu w drugiej instancji Sąd Odwoławczy orzekł w punkcie drugim sentencji wyroku zgodnie z treścią przepisu art. 98 § 1 k.p.c. i 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust.
3 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).