Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

POSTANOWIENIE

Dnia 18 sierpnia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku

III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSA Alicja Podlewska

Sędziowie: SSA Małgorzata Gerszewska

SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2020r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

z udziałem J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o podleganie ustawodawstwu

na skutek zażalenia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. od postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 lutego 2020 r. sygn. akt VII U 1428/17

i wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. o przywrócenie terminu do wniesienia tego zażalenia

oraz na skutek zażalenia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. od postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 marca 2020 r. sygn. akt VII U 1428/17

postanawia:

I.  odrzucić wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia;

II.  odrzucić zażalenie od postanowienia z dnia 25 lutego 2020 r.;

III.  uchylić postanowienie z dnia 2 marca 2020 r.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Alicja Podlewska SA Iwona Krzeczowska-Lasoń

Sygn. akt III AUz 263/20,

Sygn. akt III AUz 264/20

UZASADNIENIE

(...)sp, z o.o. w G. (dalej: Spółka) wniosła zażalenia na postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku:

- z dnia 25 lutego 2019 r. w przedmiocie zawieszenia postępowania na podstawie art. 178 kpc w sprawie o sygn. akt VIII U 1428/17 z jej odwołania z udziałem J. D. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. o ustalenie ustawodawstwa polskiego oraz

- z dnia 2 marca 2020 r. w przedmiocie umorzenia tego postępowania na podstawie art. 182 § 1 pkt 2 kpc (pkt 1), umorzenia wzajemnie kosztów procesu (pkt 2).

Spółka razem z zażaleniem na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r. wniosła – w dniu 27 maja 2020 r. - o przywrócenie jej terminu do złożenia tego zażalenia.

W zażaleniu na postanowienie z dnia 2 marca 2020 r. Spółka zarzuciła:

- naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 178 k.p.c. poprzez przyjęcie, że strony złożyły zgodne wnioski o zawieszenie postępowania, podczas gdy brak poparcia wniosku organu o zawieszenie postępowania nie był obarczony rygorem, że odwołujący się taki wniosek popiera, a także

- błąd w ustaleniach faktycznych, będący wynikiem naruszenia, o którym mowa powyżej w wyniku przyjęcia, że Spółka złożyła wniosek o zawieszenie postępowania w trybie art. 178 k. p. c.

W oparciu o ww. zarzuty odwołująca się Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

We wniosku o przywrócenie jej terminu do złożenia zażalenia na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r. Spółka, uzasadniając brak winy za uchybienie terminowi, wskazała, że zarządzenie Sądu z dnia 19 grudnia 2018 r. było niejasne tj. nie zawierało jednoznacznego rygoru; Spółka była przekonana, że postępowanie zostało zawieszone z uwagi na fakt, iż kluczowy wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy ma wynik postępowania przed organem niemieckim i że bezpośrednio po ustosunkowaniu się do stanowiska Zakładu przez niemiecką instytucję ubezpieczeń społecznych postępowanie zostanie podjęte; Spółka nie podejmowała czynności ponieważ była przekonana, że jest w tej sprawie reprezentowana przez pełnomocnika, który prowadzi przed tutejszym Sądem jej wszystkie sprawy. Skarżąca wskazała też, że o uchybieniu terminu do wniesienia zażalenia dowiedziała się w dniu 21 maja 2020 r. tj. w dacie doręczenia jej postanowienia o umorzeniu postępowania.

W zażaleniu na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r. Spółka oświadczyła, że nie wyraziła zgody na zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron, bowiem stała na stanowisku, że organ rentowy bezzasadnie kwestionował stosowanie względem J. D. polskiego ustawodawstwa wobec czego zawieszenie doprowadziłoby do zwłoki w toczącym się postępowaniu.

Sprawa z zażalenia na postanowienie z dnia 2 marca 2020 r. została wpisana do rep. III AUz 263/20, natomiast sprawa z zażalenia na postanowienie z dnia 25 lutego 2020 r. została wpisana do rep. III AUz 264/20.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Stan faktyczny istotny dla rozstrzygnięcia w przedmiocie zażaleń i wniosku o przywrócenie terminu był następujący.

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2017 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na mocy art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., zawiesił postępowanie w sprawie o sygn. akt VII U 1428/17 „do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie VII U 1348/17 Sądu Okręgowego w Gdańsku”. Wyrokiem z dnia 10 maja 2018 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku wydany w sprawie sygn. VII U 1348/17 oraz poprzedzającą go decyzję i sprawę przekazał do rozpoznania organowi rentowemu.

Pismem z dnia 13 listopada 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o zawieszenie postępowania w sprawie o sygn. akt VII U 1428/17 „na okres przysługujący zagranicznej - niemieckiej instytucji ubezpieczeń społecznych do ustosunkowania się do stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G..” Zarządzeniem z dnia 19 grudnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku wezwał odwołującą się (...) sp. z o.o. oraz J. D. do „ustosunkowania się w terminie 7 dni do powyższego wniosku pozwanego, wskazania czy strony popierają ten wniosek, co będzie skutkowało zawieszeniem postępowania na podstawie art. 178 k. p. c.” W zakreślonym terminie Spółka i J. D.nie ustosunkowali się do wniosku pozwanego.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił postanowienie z dnia 19 stycznia 2017 r. w ten sposób, że zawiesił je na mocy art. 178 k.p.c. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że z uwagi na zakończenie postępowania w sprawie VII U 1348/17 oraz wniosek o pozwanego o dalsze zawieszenie do czasu ustosunkowania się przez niemiecką instytucję ubezpieczeń społecznych do pisma ZUS złożonego w trybie art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009, Sąd ten zwrócił się do Spółki i do J. D. „o sprecyzowanie w terminie 7 dni czy popierają wniosek organu pod rygorem uznania, że popierają. Z uwagi na dorozumiane poparcie wniosku o dalsze zawieszenie postępowania należało zmienić podstawę zawieszenia z art. 177 § 1 pkt 1 kpc na art. 178 k.p.c.” Odpis postanowienia wraz z pouczeniem o terminie i sposobie wywiedzenia od niego zażalenia Spółka odebrała w dniu 5 marca 2019 r. Postanowienie uprawomocniło się wobec jego niezaskarżenia przez strony.

Postanowieniem z dnia 2 marca 2020 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowił umorzyć postępowanie w sprawie (pkt 1) oraz umorzyć wzajemnie koszty procesu (pkt 2), na podstawie art. 182 § 1 pkt 2 kpc, z uwagi na nie zgłoszenie przez strony wniosku o podjęcie postępowania w terminie 6 miesięcy od wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469) tj. od 21 sierpnia 2019 r.

Odnosząc się do meritum w pierwszej kolejności należało ocenić zasadność wniosku Spółki o przywrócenie jej terminu do wywiedzenia zażalenia na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r. Zgodnie z przepisem art. 168 § 1 k. p. c. stronie, która nie dokonała czynności procesowej w terminie, sąd – na jej wniosek – postanowi przywrócenie terminu. Zgodnie z art. 169 k. p. c. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (§ 1). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (§ 2). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej (§3). Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych (§4). Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu na gruncie ar. 171 k.p.c. sąd odrzuca. W niniejszej sprawie wniosek o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 25 lutego 2019 r. został wniesiony przez Spółkę po upływie terminu wynikającego z art. 169 § 4 kpc. Termin do wywiedzenia zażalenia upłynął Spółce z dniem 12 marca 2019 r., wniosek o przywrócenie terminu złożyła w dniu 27 maja 2020 r. Nie zachodziły w sprawie żadne wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałyby uznanie, że mimo niezachowania rocznego terminu z art. 169 § 4 kpc złożenie wniosku przez Spółkę jest dopuszczalne. Dlatego, stosownie do art. 171 kpc w związku z art. 397 § 3 kpc i w związku z art. 391 zd. 1 kpc, powyższy wniosek należało odrzucić (pkt I sentencji).

Dodatkowo wskazać należy, że nieprzekonująca jest argumentacja Spółki o zachowaniu terminu do wywiedzenia zażalenia na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r. Przed upływem terminu do złożenia środka odwoławczego na powyższe postanowienie znane bowiem jej były zarówno treść zarządzenia Sądu z dnia 19 grudnia 2018 r., jak i treść uzasadnienia skarżonego postanowienia z dnia 25 lutego 2019 r. W dniu 5 marca 2019 r. Spółka została skutecznie pouczona przez Sąd o terminie i sposobie wywiedzenia zażalenia na powyższe postanowienie, dlatego brak pełnomocnika w sprawie, czy też błędne przekonanie Spółki, że taki w sprawie za nią działa, nie uzasadnia ustalenia, że Spółka wniosła o przywrócenie jej terminu do wywiedzenia zażalenia w ciągu tygodnia od ustania przyczyny uchybienia terminu.

Zgodnie z art. 397 § 2 zd.1. kpc, w brzmieniu obowiązującym przed 7 listopada 2019 r., termin do wniesienia zażalenia w wynosił tydzień od dnia doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Termin ten jak wskazano wyżej upłynął Spółce bezskutecznie z dniem 12 marca 2019 r. W konsekwencji, na mocy art. 373 k.p.c. w związku z art. 397 § 3 k.p.c. w związku z art. 391 zd. 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny odrzucił zażalenie Spółki na postanowienie z dnia 25 lutego 2019 r., jako spóźnione, o czym orzekł jak w punkcie II sentencji.

Zażalenie Spółki na postanowienie z dnia 2 marca 2020 r. należało natomiast uwzględnić, gdyż zawieszenie postępowania w oparciu o art. 178 kpc, postanowieniem z dnia 25 lutego 2019 r., było nieuzasadnione. Przypomnieć należy, że umorzenie postępowania na podstawie art. 182 § 1 kpc jest dopuszczalne, jeżeli w sprawie zachodzą rzeczywiście wskazane w nim przyczyny umorzenia, a nie kiedy zostały one błędnie zakwalifikowane w postanowieniu o zawieszeniu postępowania (vide np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2014 r. II CSK 561/13, LEX nr 1498810). W orzecznictwie przyjmuje się, że o tym, czy zawieszenie postępowania nastąpiło na zgodny wniosek stron, decydują zaprotokołowane bądź złożone na piśmie oświadczenia stron, a nie tylko przyczyna i podstawa zawieszenia wskazane przez sąd w treści postanowienia o zawieszeniu (postanowienie SN z dnia 5 kwietnia 1972 r., I CZ 45/72, LEX nr 7078). Jednakże podstawą zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron może być również takie ich zachowanie się, które w okolicznościach konkretnej sprawy nie pozostawia wątpliwości co do zgodnego zamiaru wywołania przez strony skutku w postaci zawieszenia postępowania i któremu nie można przypisać innego znaczenia (postanowienie SN z dnia 18 sierpnia 1999 r., I CKN 535/99, Wokanda 1999, nr 11, s. 9).

Zasadnie skarżąca Spółka zarzuca, że treść zarządzenia z dnia 17 grudnia 2018 r. nie dawała podstaw do ustalenia, że brak reakcji strony na to zarządzenie skutkować będzie przyjęciem dorozumianej zgody na wniosek Zakładu o zawieszenie postępowania. Przeciwnie z treści zarządzenia wynikało, że decyzja orzecznicza Sądu w przedmiocie zawieszenia postępowania na podstawie art. 178 kpc, zależeć będzie od wskazania przez stronę czy popiera wniosek. W świetle powyższego brak było podstaw do stwierdzenia przez Sąd, że brak reakcji stron na powyższe zarządzenie i wniosek ZUS z 13 listopada 2018 r. oznacza zgodę Spółki (a także J. D.) na zawieszenie postępowania na podstawie art. 178 kpc.

Zaznaczyć należy w tym miejscu, że pozwany wnosił o zawieszenie postępowania na konkretny okres - okres trwania postępowania koncyliacyjnego prowadzonego w trybie art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009. W aktach brak informacji, czy Sąd weryfikował kiedy postępowanie koncyliacyjne zostało zakończone, w szczególności czy nie zostało zakończone przed upływem terminu z art. 182 § 1 pkt 2 k.p.c.. Tymczasem skoro Sąd przyjął, że Spółka i J. D. zaakceptowały wniosek ZUS, winien także przyjąć, że zgoda dotyczy konkretnego okresu zawieszenia (trwania postępowania koncyliacyjnego). Wobec braku informacji kiedy postępowanie koncyliacyjne zostało zakończone, również z tego względu umorzenie postępowania było nieuzasadnione.

Zarzuty Spółki zawarte w zażaleniu na postanowienie z dnia 2 marca 2020 były zatem zasadne. Wobec braku rzeczywistych przesłanek do zawieszenia postępowania na podstawie art. 178 kpc umorzenie tego postępowania w oparciu o art. 182 § 1 pkt 2 kpc było nieskuteczne. Dlatego, na mocy art. 386 § 4 kpc w związku z art. 397 § 3 kpc, Sąd Apelacyjny postanowił jak w punkcie III sentencji.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Alicja Podlewska SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń