Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Teresa Karczyńska-Szumilas (spr.)
Sędziowie:	SA Wiesław Łukaszewski SA Anna Strugała
Protokolant:	sekretarz sądowy Karolina Petruczenko

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu

z dnia 6 września 2019 r., sygn. akt IV P 2/18

oraz zażalenia powódki na postanowienie zawarte w punkcie VII.(siódmym) tego wyroku

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Elblągu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Wiesław Łukaszewski SSA Teresa Karczyńska-Szumilas SSA Anna Strugała

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 185/20, V ACz 122/20

UZASADNIENIE

Powódka M. Z. domagała się nakazania pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. z siedzibą w D. złożenia wobec wszystkich członków pozwanej oraz opublikowania w Tygodniku (...) i na stronie internetowej pozwanej oświadczenia o treści, Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w D. przeprasza Panią M. Z. (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...)”, nakazania pozwanej usunięcia z jej strony internetowej opublikowanego na niej oświadczenia z dnia 10 października 2017 r., upoważnienia powódki do zastępczego wykonania tych czynności oraz zasądzenia od pozwanej kwoty 30.000 tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w zapłacie od dnia 13 lutego 2017 r. do dnia zapłaty i kosztów procesu, wskazując, że pozwana dopuściła się naruszenia jej dóbr osobistych.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, zaprzeczając, aby jej działania stanowiły naruszenie dóbr osobistych powódki.

Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z dnia 6 września 2019 r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie od dnia 16 lutego 2018 r. do dnia zapłaty, nakazał pozwanej, aby w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku złożyła wobec wszystkich członków pozwanej w formie listu oraz w Tygodniku (...) w formie osobnego oświadczenia prasowego opublikowanego na koszt pozwanej na stronie trzeciej tego tygodnika we wtorkowym wydaniu w wytłuszczonej ramce o wymiarach 14.5 cmx 17 cm, czarną czcionką kroju Arial co najmniej 14 pkt, dostosowaną do wielkości ramki w ten sposób, aby ramka była w całości wypełniona, na białym tle, tekstem oddzielonym od krawędzi ramki odpowiednim marginesem nie szerszym ze wszystkich stron, bez jakichkolwiek komentarzy, odniesień na tej samej lub sąsiedniej stronie, odniesień na tej samej stronie lub sąsiedniej stronie, bez sąsiedztwa jakichkolwiek przeprosin oraz bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów formalnych i treściowych umniejszających znaczenie, rangę i powagę złożonych oświadczeń, względnie zaznaczających dystans do ich formy, na stronie internetowej spółdzielni pod adresem (...) w opisany sposób oświadczenia następującej treści: „ Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w D. (...) M. Z. (...) (...) (...),(...) (...) (...) (...) (...) (...) (...)”, usunięcie z jej strony internetowej oświadczenia z dnia 10 października 2017 r, upoważnił powódkę do zastępczego wykonania opisanych czynności, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania, miedzy innymi zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.566,28 zł tytułem kosztów procesu oraz oddalając jej wniosek o zwrot kosztów w pozostałym zakresie.

Sąd Okręgowy ustalił, że powódka była zatrudniona w pozwanej spółdzielni na podstawie umowy o pracę od 1996 roku do dnia 15 marca 2018 r, ostatnio na stanowisku kierownika bieżącej działalności; od dnia 10 maja 2011 r. do dnia 14 września 2017r. powódka sprawowała funkcję prezesa zarządu pozwanej; Zarząd pozwanej był dwuosobowy, obok powódki funkcję członka zarządu zastępcy prezesa zarządu pełniła I. S..

Warunki zatrudnienia powódki na stanowisku prezesa zarządu, w tym wysokość wynagrodzenia były ustalane przez Radę Nadzorczą w formie uchwał. Wynagrodzenie powódki po powołaniu jej na funkcję Prezesa Zarządu zostało ustalone na 3.944 zł brutto miesięcznie wynagrodzenia zasadniczego, do tego 15% dodatku stażowego, 561 zł dodatku funkcyjnego; umowa przewidywała także prawo do premii zgodnie z regulaminem wynagradzania. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego powódki oraz dodatkowych składników wynagrodzenia była następnie zmieniana uchwałami Rady Nadzorczej. We wrześniu 2017 r. powódka otrzymała wynagrodzenie miesięczne w kwocie 8.752,29 zł netto. W 2016 r. powódka otrzymała nagrodę jubileuszową za 20 lat pracy w kwocie 14.108,08 zł.

Przedmiotem przeważającej działalności pozwanej było zarządzanie nieruchomościami stanowiącymi własność spółdzielni lub jej członków, gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi.

Podczas pełnienia funkcji Prezesa Zarządu powódka zrealizowała projekty, których efektem była modernizacja zasobów mieszkaniowych spółdzielni, przy czym były one sfinansowane z pozyskanych kredytów oraz środków unijnych, zainicjowała działalność społeczno-oświatową, zleciła budowę nowej siedziby spółdzielni, doprowadziła do ustanowienia odpłatnych służebności przesyłu dla odbiorców zewnętrznych i do zwrotu części wydatków poniesionych na działania energooszczędne, była inicjatorem podjęcia przez pozwaną spółdzielnię działalności inwestycyjnej.

Remonty w spółdzielni były przeprowadzane według zatwierdzanego przez Radę Nadzorczą na dany rok planu remontów.

W trakcie pełnienia funkcji Prezesa Zarządu przez powódkę były na bieżąco sporządzane sprawozdania finansowe, zatwierdzane następnie na walnych zgromadzeniach członków i badane przez niezależnych rewidentów, jak również lustracje całkowite; listy polustracyjne nie zawierały zastrzeżeń

Działalność powódki była oceniana przez mieszkańców pozytywnie.

Powódka była osobą znaną w środowisku lokalnym; otrzymywała wyróżnienia w związku ze swoją działalnością.

W dniach (...) r. odbyło się Walne Zgromadzenie członków spółdzielni. Atmosfera obrad była burzliwa, zastrzeżenia do działalności powódki zgłaszali członkowie kandydujący do nowej Rady Nadzorczej: R. K., A. J. (1), H. J., a ponadto jedynie A. J. (2), M. M. i E. F.. Zastrzeżenia te związane były z wynagrodzeniem powódki, korzystaniem ze szkoleń, stanem funduszy pozwanej. Na Walnym Zgromadzeniu doszło do wyboru nowej Rady Nadzorczej spółdzielni, w skład której weszli: W. F., A. M., A. J. (1), B. K. i R. K..

Walne Zgromadzenie zatwierdziło sprawozdanie finansowe z działalności spółdzielni za rok 2016 oraz plan podziału nadwyżki bilansowej spółdzielni.

Powódka jako Prezes Zarządu nie otrzymała absolutorium; absolutorium otrzymała I. S. - drugi członek zarządu pozwanej.

Dnia 14 września roku 2017 r. uchwałą nr (...) Rada Nadzorcza pozwanej odwołała powódkę z funkcji Prezesa Zarządu.

W dalszej części uzasadnienia Sąd I instancji wskazał na treść uchwały nr (...) Rady Nadzorczej pozwanej, ustalając jednocześnie, że została ona podjęta bez wysłuchania powódki.

Sąd I instancji ustalił także, że informacja o odwołaniu powódki z funkcji prezesa zarządu nawiązująca do treści uchwały rady nadzorczej z dnia 14 września 2017 r. o odwołaniu powódki i jej uzasadnienia została przez pozwaną rozesłana do skrzynek pocztowych wszystkich mieszkańców spółdzielni.

Sąd Okręgowy przytoczył także treść informacji o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu (z uzasadnieniem nawiązującym do treści uzasadnienia uchwały) zamieszczona została przez pozwaną na jej stronie internetowej oraz opublikowana w Tygodniku (...).

W następstwie działań pozwanej doszło do rozpowszechnienia wskazanych informacji o powódce w środowisku lokalnym, co doprowadziło zdyskredytowania jej osoby poprzez wytworzenie w świadomości lokalnej sugestii, iż powódka nie jest osobą sumienną, rzetelną i uczciwą; zostały one odebrane jako wskazujące, że powódka źle zarządzała spółdzielnią, była niegospodarna, narobiła długów, poginęły pieniądze.

Rozpowszechnienie przez pozwaną przedstawionych informacji skutkowało trudnościami ze znalezieniem przez powódkę pracy, doprowadziło do obniżonego poczucia jej własnej wartości i przydatności zawodowej, powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim.

W związku z upływem okresu zasiłkowego powódka złożyła pozwanej w dniu 14 marca 2018 r. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.

Powódka wezwała pozwaną do zaprzestania naruszeń jej dóbr osobistych oraz zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł w terminie do dnia 13 lutego 2018 r.; pozwana otrzymała wezwanie w dniu 8 lutego 2018 r.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części; oddaleniu podlegało jedynie roszczenie odsetkowe co do okresu poprzedzającego dzień 16 lutego 2018 r.

Bezsporne pozostawały fakty dotyczące zatrudnienia powódki przez pozwaną, treści, okresu trwania i sposobu rozwiązania stosunku pracy, osiągnięć powódki oraz działań podjętych na rzecz rozwoju pozwanej spółdzielni w toku sprawowania przez powódkę funkcji Prezesa Zarządu, odwołania powódki z tego stanowiska uchwałą Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 14 września 2017 r., a ponadto fakt rozpowszechnienia informacji o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu z podaniem uzasadnienia poprzez rozesłanie informacji do skrzynek pocztowych mieszkańców i zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej Tygodniku (...) oraz na stronie internetowej pozwanej.

Przedmiotem sporu pozostawały skutki działań pozwanej związanych z rozpowszechnianiem informacji o odwołaniu powódki w kontekście naruszenia jej dóbr osobistych, a ponadto rzetelność twierdzeń pozwanej zamieszczonych w rozpowszechnionych przez nią informacjach w kontekście bezprawności tych działań.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, zeznań świadków oraz przesłuchania powódki.

Sąd Okręgowy wskazał, że podstawę uzasadnionych roszczeń powódki stanowiły przepisy art. 23 k.c., art. 24 § 1 k.c., art. 448 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i art. 11(1) k.p.

Sądu I instancji stwierdził, że powódka wykazała, że doszło do naruszenia jej dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, godności, godności pracowniczej poprzez sformułowanie uzasadnienia uchwały o odwołaniu powódki i podanie go do publicznej wiadomości.

Naruszenie dóbr osobistych powódki stanowiło sformułowanie i rozpowszechnienie uzasadnienia uchwały, w którym pozwana posługując się zwrotami niedookreślonymi, ocennymi oraz zestawiając je ze sobą, wytworzyła w środowisku lokalnym wrażenie, że powódka jest osobą nieuczciwą, dopuściła się nadużyć, źle zarządzała spółdzielnią.

Przeciętny odbiorca informacji zakładał, że wydźwięk zarzutów musi być negatywny, skoro doszło do odwołania powódki ze stanowiska Prezesa Zarządu; odbierał zatem, że wskazana tam „częsta rotacja” była jednocześnie rotacją nieuzasadnioną, bezpodstawną, zmniejszenie środków na funduszu remontowym było następstwem nieprawidłowych działań powódki, podobnie jak ujemny wynik eksploatacji, tym bardziej, że informowano również o tym, że Prezes Zarządu podejmowała decyzje samowolnie, wbrew większości członków spółdzielni.

W ocenie Sądu Okręgowego, w toku postępowania dowodowego, nie wykazano, że rotacja na stanowiskach głównego księgowego i kierownika działu administracyjnego pozwanej, nawet jeżeli przyjąć, że była częsta, była przy tym nieuzasadniona.

Odnośnie wynagrodzenia powódki i zmniejszenia środków spółdzielni pozwana nie wskazała w ogłoszeniu ani żadnej kwoty, ani też jakiegokolwiek punktu odniesienia do oceny wynagrodzenia powódki.

Pozwana nie udowodniła także, że powódka „utraciła zaufanie członków spółdzielni”, ani że podejmowała decyzje dotyczące przyszłości „samowolnie”, w sposób który „rozmijał się z wizją większości członków spółdzielni”, co miało być przyczyną utraty zaufania według ogłoszeń pozwanej (punkt 5 ogłoszenia).

Sąd Okręgowy uwzględnił roszczenie powódki o złożenie przez pozwaną oświadczenia o treści i formie wskazanej w pozwie, która jest odpowiednia do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego powódki i zatarcia wrażenia wywołanego publikacją przedmiotowej informacji o odwołaniu powódki z funkcji prezesa zarządu.

Określając wysokość zadośćuczynienia Sąd Okręgowy miał na uwadze, że pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 448 k.c. ma charakter nieokreślony, zaś zasądzona wysokość zadośćuczynienia odpowiada w przybliżeniu trzymiesięcznemu wynagrodzeniu powódki, zatem zryczałtowanemu odszkodowaniu za bezzasadne wypowiedzenie (art. 471

k.p.), o które powódką mogłaby się ubiegać, gdyby pozwana zwolniła powódkę bądź to za wypowiedzeniem bądź też bez wypowiedzenia; jest to odpowiednia suma pieniężna, przy uwzględnieniu rozmiaru krzywdy wywołanej zakrojonymi na szeroką skalę działaniami pozwanej.

Odnosząc się do roszczenia odsetkowego Sąd Okręgowy wskazał na art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p., zaś termin płatności świadczenia określił na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu wywiodła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie:

l.  art. 24 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka wyłączająca bezprawność naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci jej zgody na poddanie się ocenie, pomimo że kandydując na funkcję Prezesa Zarządu zdawała sobie ona sprawę z obowiązku poddania się ocenie Walnego Zgromadzenia oraz Rady Nadzorczej, a nadto w przedmiotowej sprawie działanie Rady Nadzorczej, podjęte było w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego (ochrona majątku pozwanej), a negatywna ocena powódki pełniącej funkcję Prezesa Zarządu pozwanej, dokonana przez uprawniony organ w postaci Rady Nadzorczej winna podlegać ocenie z punktu widzenia zasad prawa pracy;

2.  art. II ¹ k.p. poprzez jego zastosowanie w sytuacji gdy przedmiotowa sprawa nie ma charakteru sprawy z zakresu prawa pracy, a pozwana odwołała powódkę z funkcji Prezesa Zarządu w ramach wiążącego strony stosunku korporacyjnego, a nie w ramach stosunku pracy;

3.  art. 476 § 1 k.p.c. poprzez jego zastosowanie, czego skutkiem było uznanie, iż sprawa o naruszenie dóbr osobistych powódki w związku z odwołaniem jej z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu (stosunku korporacyjnego) przy jednoczesnym pozostawieniu jej dalej w stosunku pracy jako kierownika bieżącej działalności spółdzielni do dnia 15 marca 2018 r. tj. do dnia rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, jest sprawą pracowniczą, podczas gdy jest to sprawa cywilna, która winna była zostać rozpoznana z pominięciem przepisów prawa pracy;

4.  231 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z ustalonego stanu faktycznego wadliwych wniosków, że:

-

pozwana sformułowała uzasadnienie uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 14 września 2017 r. w taki sposób aby zdyskredytować osobę powódki, pomimo iż wniosek ten jest nielogiczny, albowiem zasadniczy cel Rady Nadzorczej, jakim było odwołanie powódki, został przez nią osiągnięty wskutek podjęcia uchwały a członkowie Rady Nadzorczej (w części będący także członkami poprzedniego składu tego organu) nie mieli żadnego interesu w tym aby dyskredytować powódkę,

-

pozwana nie złożyła powódce bezpośrednio po odwołaniu jej z funkcji Prezesa Zarządu oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 k.p., co zdaniem Sądu I instancji ma świadczyć o tym, że celem pozwanej było uniemożliwienie jej obrony swych praw przed sądem pracy pomimo, że wniosek ten jest nielogiczny z uwagi na fakt, iż w okresie od dnia odwołania powódki do dnia rozwiązania z nią umowy o pracę za porozumieniem stron, powódka pozostawała na zwolnieniu lekarskim, a nadto rozwiązanie z powódką umowy o pracę i odwołanie z funkcji Prezesa Zarządu stanowią dwie zupełnie niepowiązane ze sobą w realiach przedmiotowej sprawy kwestie, albowiem powódka pozostawała w stosunku pracy jako kierownik bieżącej działalności a nie Prezes Zarządu,

-

pozwana dopuściła się manipulacji, która wytworzyła w środowisku lokalnym wrażenie, że powódka jest osobą nieuczciwą, dopuściła się nadużyć, źle zarządzała spółdzielnią, skoro w świetle ujawnionych faktów została odwołana ona z funkcji Prezesa Zarządu, a odbiorca przekazu odbierał, że częsta rotacja była jednocześnie rotacją nieuzasadnioną, bezpodstawną, zmniejszenie środków na funduszu remontowym było następstwem nieprawidłowych działań powódki, podobnie jak ujemny wynik eksploatacji pomimo, iż wniosków takich nie sposób wyprowadzić z innych ustalonych w sprawie faktów, Sąd I instancji nie wskazał na jakiej podstawie zostały one podjęte, a jednocześnie stwierdził, że krytyka Prezesa Zarządu, nawet nieuzasadniona, nie może stanowić naruszenia jego dóbr osobistych,

-

powódka w wyniku podjęcia uchwały nr (...) przez Radę Nadzorczą utraciła dobre imię i godność pracowniczą pomimo, iż okoliczności tej nie sposób wyprowadzić z jakichkolwiek ustalonych w sprawie faktów i jakiegokolwiek materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a nadto powódka w celu ochrony swoich dóbr osobistych wystosowała na piśmie do członków pozwanej informację oraz ocenę swych dokonań w spółdzielni, nie odnosząc się wprost do zarzutów zawartych w uzasadnieniu do uchwały;

5.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie stanu faktycznego z pominięciem istotnej części materiału dowodowego:

-

zeznań świadków A. J. (1), W. F., A. M., I. S., M. U., E. F., którzy zeznali, iż w trakcie trwania Walnego Zgromadzenia powódka nie otrzymała absolutorium na skutek niezadowolenia członków spółdzielni ze sposobu w jaki zarządzała ona spółdzielnią,

-

przesłuchania powódki w zakresie w jakim wskazała ona, że jej wynagrodzenie wynosiło 8.700 zł netto dodatkowo obejmując premię kwartalną, nagrodę jubileuszową i roczną oraz, że w roku 2018 kandydowała do sejmiku województwa i uzyskała znaczną ilość głosów, co wskazuje na fakt, że nie doszło do naruszenia jej dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, zaś społeczny odbiór uzasadnienia uchwały rady nadzorczej nr (...), wbrew ustaleniom Sądu I instancji, nie spowodował uznania powódki za osobę nierzetelną, nieuczciwą czy niegospodarną;

-

treści § 100 ust. 5 statutu pozwanej, z którego wynika, iż odwołanie członka zarządu nie narusza jego uprawnień wynikających ze stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, poprzez błędny wniosek o możliwości rozwiązania z powódką umowy o pracę świadczoną przez nią na stanowisku kierownika bieżącej działalności z uwagi na sam fakt jej odwołania z funkcji Prezesa Zarządu pozwanej, co z kolei miało świadczyć o tym, iż Rada Nadzorcza pozwanej chciała dokuczyć powódce poprzez uniemożliwienie jej odwołania się do sądu pracy;

6.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność ustaleń z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie przejawiającą się w następujących ustaleniach:

-

pozwana miała zarzucać powódce nieuzasadnioną rotację na stanowiskach pracy spółdzielni pomimo, iż z treści uzasadnienia uchwały Rady Nadzorczej nr (...) wynika jedynie, że członkowie spółdzielni zwracali uwagę na fakt bardzo częstej rotacji na stanowiskach pracy spółdzielni, szczególnie głównego księgowego jak i kierownika działu administracyjno- technicznego, przy czym nie ma w treści uzasadnienia uchwały mowy o nieuzasadnionej rotacji,

-

pozwana miała zarzucać powódce to, że wykonywanie przez nią funkcji skutkowało niegospodarnością, przeinwestowaniem środków funduszu remontowego oraz spowodowało niedobór środków eksploatacji zasobów mieszkaniowych pomimo, iż w treści uzasadnienia uchwały Rady Nadzorczej wskazano na bezsporne i niekwestionowane przez powódkę dane finansowe, które nasuwają pytanie, czy nie doszło do zjawiska przeinwestowania w spółdzielni, a niektóre decyzje powódki (m.in. kursu lustratora) winny zostać uznane za szkodliwe dla finansów spółdzielni i świadczyć o niegospodarności,

-

zastrzeżenia do działalności powódki zgłaszali tylko członkowie kandydujący do nowej Rady Nadzorczej, pomimo, iż ustalenie to jest sprzeczne z treścią protokołu obrad Walnego Zgromadzenia członków spółdzielni, zgodnie z którym powódka nie uzyskała absolutorium, a zatem ponad 50 % członków Walnego Zgromadzenia uznało, iż powódka w sposób nieprawidłowy wywiązywała się z nałożonych na nią obowiązków Prezesa Zarządu,

-

świadkowie Z. W., J. S., I. D., W. C., J. G., M. J., L. K. i W. K. nie mieli jakiegokolwiek interesu w rozstrzyganiu sprawy na korzyść którejkolwiek ze stron pomimo, iż wniosek ten jest nielogiczny, albowiem osoby miały interes w tym, aby zeznawać przeciwko pozwanej w przedmiotowej sprawie;

7.  art. 207 § 6 k.p.c. poprzez pominięcie jako spóźnionych wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków M. S. i R. K., pomimo, iż potrzeba przeprowadzenia tych dowodów zaistniała na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2019 r.

Skarżąca domagała się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, wskazując na niezasadność zarzutów sformułowanych w wywiedzionym środku zaskarżenia.

Powódka wywiodła zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Elblągu zawarte w wyroku z dnia 6 września 2019r. w przedmiocie zwrotu kosztów procesu na jej rzecz, zarzucając naruszenie:

1.  § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy powódka nie dochodziła roszczeń niemajątkowych z zakresu prawa pracy;

2.  § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu czterech oddzielnych niemajątkowych roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych.

Skarżąca domagała się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kwoty 5.580 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów postępowania zażaleniowego.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 18 czerwca 2020 r. pozwana wniosła o oddalenie zażalenia powódki.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wywiedziona przez pozwaną skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Elblągu.

W pierwszej kolejności przesądzić należy, że przedmiotowa sprawa nie jest sprawą z zakresu prawa pracy, zatem ponownie rozpoznana być winna z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy. Nie ulega wątpliwości, że do naruszenia dóbr osobistych może dojść wobec pracownika i w związku ze stosunkiem pracy w jakim on pozostaje, jednakże powódka pozostawała wobec pozwanej nie tylko w stosunku pracy, ale pełniła również funkcję Prezesa Zarządu pozwanej. Okoliczności opisywane przez powódkę w treści pozwu jako prowadzące do naruszenia jej dóbr osobistych związane zaś były niewątpliwie z odwołaniem jej z funkcji Prezesa Zarządu, powódka nadal przy tym pozostawała z pozwaną w stosunku pracy pełniąc funkcję kierownika bieżącej działalności spółdzielni, zatem stwierdzić należy, że roszczenia dochodzone przez powódkę nie są związane ze stosunkiem pracy stron, czego wymaga przepis art.476 pkt 1 k.p.c.

Powyższy wniosek czyni jednocześnie zasadnym te zarzuty skarżącej, które odnoszą się do zastosowania przepisów z zakresu prawa pracy, które w przedmiotowej sprawie nie powinny mieć zastosowania.

Nierozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy sąd I instancji rozstrzygnął nie o tym, co było przedmiotem sprawy, zaniechał w ogóle zbadania materialnej podstawy żądania, pominął całkowicie merytoryczne zarzuty zgłoszone przez stronę, rozstrzygnął o żądaniu powoda na innej podstawie faktycznej i prawnej niż zgłoszona w pozwie, a wreszcie nie rozważył wszystkich zarzutów pozwanego dotyczących kwestii faktycznych czy prawnych rzutujących na zasadność roszczenia powoda (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2012r. w sprawie sygn. akt III (...)).

Stwierdzić należy, że treść przywołanego przez powódkę w żądaniu pozwu oświadczenia, którego złożenia domagała się od pozwanej, w oczywisty sposób wskazuje, że źródła naruszenia swych dóbr osobistych upatrywała ona przede wszystkim w treści uchwały Rady Nadzorczej pozwanej nr (...) z 14 września 2017 r. opublikowanej, wedle treści tego oświadczenia, na stronie internetowej pozwanej, w Tygodniku (...) oraz rozesłanej pocztą do członków pozwanej spółdzielni; jednocześnie powódka wniosła o usuniecie treści ze strony internetowej pozwanej, jednakże wskazując w tym zakresie już nie na uchwałę Rady Nadzorczej pozwanej nr (...) z 14 września 2017 r., a na oświadczenie pozwanej z 10 października 2017r.

Z treści ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji wynika, że 14 września 2017 r. uchwałą nr (...) Rada Nadzorcza pozwanej odwołała powódkę z funkcji Prezesa Zarządu, zaś informacja o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu, nawiązująca do treści uchwały rady nadzorczej z dna 14 września 2017 r. o odwołaniu powódki i jej uzasadnienia, została przez pozwaną rozesłana do skrzynek pocztowych wszystkich mieszkańców spółdzielni, umieszczona na jej stronie internetowej oraz opublikowana w Tygodniku (...).

Nie ulega również wątpliwości, że uchwała Rady Nadzorczej pozwanej nr (...) z 14 września 2017r. oraz informacja o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu to dwa różne dokumenty, choć niewątpliwie treść informacji o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu w przeważającej części nawiązuje do treści uzasadnienia samej uchwały. Nie może jednakże uiść uwadze, że treść uzasadnienia uchwały Rady Nadzorczej pozwanej nr (...) z 14 września 2017r. jest szersza, wskazując choćby na decyzje powódki szkodliwe dla finansów pozwanej i świadczące o niegospodarności, min. kurs lustratora, nadmierne wydatkowanie środków na przejazdy służbowe czy skokowy wzrost wynagrodzenia powódki; w treści uzasadnienia uchwały mowa jest o bardzo częstej rotacji na stanowiskach pracy w spółdzielni, zaś w treści informacji o uchwale o częstej rotacji na tych stanowiskach, uzasadnienie uchwały wskazuje na konieczność wysnucia wniosku, że „wydawano więcej środków finansowych niż ich gromadzono”, czego nie wskazano w oświadczeniu, ale nie zawiera fragmentu oświadczenia wskazującego na cel działań podjętych przez Radę Nadzorczą pozwanej.

Oświadczenie do jakiego zobowiązana została pozwana wskazuje na uchwałę Rady Nadzorczej pozwanej nr (...) z 14 września 2017 r., przy czym jednocześnie odnosi się do opublikowania tych treści oraz doręczenia ich członkom pozwanej spółdzielni mieszkaniowej, choć z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie przez Sąd I instancji wynika, że dostarczona do skrzynek pocztowych wszystkich mieszkańców spółdzielni, umieszczona na stronie internetowej pozwanej oraz opublikowana w Tygodniku (...) została nie wskazana uchwała Rady Nadzorczej pozwanej, a oświadczenie o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu.

Podobnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiotem sporu pozostawały skutki działań pozwanej związanych z rozpowszechnianiem informacji o odwołaniu i przyczynach odwołania powódki, a ponadto rzetelność twierdzeń pozwanej zamieszczonych w rozpowszechnianych przez nią informacjach, a jednocześnie, że do naruszenia dóbr osobistych powódki doszło poprzez podanie do publicznej wiadomości uzasadnienia uchwały Rady Nadzorczej pozwanej, przy czym dokonał również częściowej analizy treści informacji o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu (w zakresie wskazania przyczyn utraty zaufania przez powódkę wśród członków spółdzielni) oraz stwierdził, że sposób usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych musi zmierzać do zatarcia wrażenia wywołaną publikacją informacji o odwołaniu powódki z funkcji Prezesa Zarządu.

W tym stanie rzeczy nie można, w sposób nie budzący wątpliwości, stwierdzić jaki w istocie dokument pozostawał faktycznym przedmiotem analizy Sądu I instancji, co nie zezwala na ustalenie, że doszło w sprawie do rozpoznania jej istoty. Jednocześnie Sąd Okręgowy zaniechał rozważenia czy treść żądania sformułowanego w pozwie zezwala na analizę obu dokumentów w świetle art. 321 k.p.c., choćby w ściśle sformułowanym w pozwie zakresie, przy czym treść pozwu wskazuje, że żądanie złożenia oświadczenia przez pozwaną odnosi się do uchwały Rady Nadzorczej pozwanej, zaś uwzględniając je w takim kształcie Sąd I instancji nie wskazał przyczyn nakazanie jego publikacji, skoro z ustaleń stanu faktycznego nie wynika, aby sama uchwała została opublikowana.

Podobnie analizie podlegać powinna treść samego oświadczenia jakiego złożenia przez pozwaną domaga się powódka, w tym w kontekście odniesienia jego treści do konkretnych sformułowań ewentualnie skutkujących naruszeniem jej dobra osobistego, również w kontekście przepisu art. 321 k.p.c.

Ustalenie ewentualnego faktu naruszenia dóbr osobistych wymaga po pierwsze precyzyjnego wskazania działania pozwanego, z którym powód wiąże doznaną krzywdę, a następnie dokonania oceny czy działanie to było bezprawne w świetle okoliczności sprawy. W przedmiotowej sprawie precyzja w zakresie twierdzeń pozwanej, które mogłyby stanowić o ewentualnym naruszeniu dobra osobistego powódki pozostaje szczególnie wymagana, jeżeli zważy się na fakt, że powódka pełniła funkcję publiczną, z czym związana pozostaje również dopuszczalność krytyki, na co słusznie zwrócił uwagę skarżący.

Wreszcie stwierdzić trzeba, że nie stanowi rozpoznania istoty sprawy w zakresie kwoty zasądzonego zadośćuczynienia jedynie odwołanie się do wysokości odszkodowania, o jakie powódka ewentualnie mogłaby się ubiegać w wypadku nieprawidłowego rozwiązania z nią stosunku pracy oraz wskazanie na rozmiar krzywd wywołanych skalą działań pozwanej. Ewentualne krzywda jakiej doznała powódka pozostaje co prawda w pewnym związku z jej stosunkiem pracy, jednakże związek ten nie jest na tyle istotny, aby determinować kwotę zasądzonego zadośćuczynienia, która winna być sumą odpowiednią w znaczeniu art. 445 k.c. Do sądu rozstrzygającego o wysokości należnego zadośćuczynienia należy zaś określenie nie tylko jego wysokości, ale także szczegółowych okoliczności, które zostały wzięte pod uwagę przy jej ustalaniu.

Odniesienie się do pozostałych zarzutów sformułowanych przez skarżącą pozostaje przedwczesny, albowiem wymaga uprzedniego rozpoznania istoty sprawy.

Wobec powyższych okoliczności zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu, zaś sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania stosownie do art. 386 § 4 k.p.c.; konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia pozostawało także uchylenie zaskarżonego postanowienia o kosztach zawartego w uchylonym wyroku, przy czym o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie Sąd I instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie stosownie do art. 108 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z art. 108 § 2 k.p.c.