Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Mariusz Wicki
Sędziowie:	SA Teresa Karczyńska - Szumilas (spr.) SO del. Sylwia Kamińska
Protokolant:	stażysta Dorota Fiertek

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko J. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 20 grudnia 2017 r. sygn. akt I C 696/17

I.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania;

II.  pozostawić rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego Sądowi Okręgowemu w T..

SSO del. Sylwia Kamińska SSA Mariusz Wicki SSA Teresa Karczyńska-Szumilas

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 239/18

UZASADNIENIE

Powód P. M. domagał się zasądzenia od pozwanego J. K. zapłaty kwoty 207.667 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 13 października 2013r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 57.500 dolarów amerykańskich do 13 października 2013r., której pozwany nie zwrócił.

Pozwany w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu podnosząc, że otrzymane od powoda środki miały służyć finansowaniu budowy, stanowić pokrycie służącego mu wynagrodzenia, zaś umowa pożyczki miała charakter pozorny. Wyrokiem z 17 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w T. oddalił powództwo oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania. Na skutek apelacji powoda, Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z 9 grudnia 2016r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego w T. z dnia 17 grudnia 2015r. i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pismem z 4 maja 2017r. powód zmodyfikował żądanie pozwu w ten sposób, że w miejsce dotychczasowego żądania wyrażonego w złotówkach, zażądał zasądzenia od pozwanego kwoty 57.500 dolarów amerykańskich wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od 15 października 2013r. do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017r. Sąd Okręgowy w T. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 57.500 dolarów amerykańskich z ustawowymi odsetkami od 15 października 2013 r. do 31 grudnia 2015r., a od 1 stycznia 2016r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienia – z uwzględnieniem zmiennej stopy procentowej odsetek ustawowych od dnia zapłaty oraz kwotę 42.439 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że R. M., J. M. i L. M. są wspólnikami spółek: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. oraz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T..

Powód był pełnomocnikiem tych spółek. J. K. prowadzi (...) z siedzibą w miejscowości C., gmina W..

Strony pozostawały w stosunkach gospodarczych. J. K. wykonywał na rzecz wymienionych spółek roboty budowlane. W dniu 13 września 2013r. strony jako osoby fizyczne zawarły umowę, mocą której powód pożyczył pozwanemu 57.500 dolarów amerykańskich, które pozwany zobowiązał się zwrócić do 13 października 2013r. Sąd Okręgowy ustalił także, że przeciwko pozwanemu prowadzone są postępowania

egzekucyjne; pozwany pozostaje wierzycielem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.. Stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, opinii biegłego sądowego (...) przesłuchania powoda oraz zeznań świadków. Wskazując na przepis art. 720 § 1 k.c. Sąd Okręgowy stwierdził, że umowa zawarta między stronami stanowi umowę pożyczki, zatem pozwany winien zwrócić powodowi kwotę w niej wskazaną, tj. 57.500 dolarów amerykańskich. Pozwany nie wykazał, aby umowa ta była czynnością pozorną; wywodził on, że czynnością ukrytą pod umową pożyczki była spłata części zaległości przysługujących mu od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T., jednak nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających tę okoliczność, pomimo że na nim spoczywał ciężar dowodowy w tym zakresie. O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 2 k.c. O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w T. wywiódł pozwany, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa i zasadzenie kosztów procesu za obie instancje. Skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 386 § 6 k.p.c. i w konsekwencji naruszenie prawa materialnego, tj. art. 358 § 1 i 3 k.c. i art. 365 § 1 – 3 poprzez ich niezastosowanie. W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że Sąd I instancji nie zastosował się do wytycznych zawartych w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 grudnia 2016r. dotyczących zastosowania w sprawie przepisu art. 365 k.c. Zobowiązanie wyrażone w walucie obcej pozostaje zobowiązaniem przemiennym, wybór świadczenia w walucie obcej lub polskiej należy zatem do dłużnika, przy czym zgodnie z art. 358 § 3 k.c. jeżeli dłużnik nie dokona wyboru, wierzyciel może dłużnikowi wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin i dopiero po jego upływie uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na drugą stronę. Skarżący wskazał, że powód nie podjął wskazanych czynności, co oznacza że powództwo pozostaje przedwczesne.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, wskazując na niezasadność zarzutów wywiedzionego przez pozwanego środka zaskarżenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego skutkowała koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania. Nierozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy sąd pierwszej instancji rozstrzygnął nie o tym, co było przedmiotem sprawy, zaniechał w ogóle zbadania materialnej podstawy żądania, pominął całkowicie merytoryczne zarzuty zgłoszone przez stronę,

rozstrzygnął o żądaniu powoda na innej podstawie faktycznej i prawnej niż zgłoszona w pozwie, nie rozważył wszystkich zarzutów pozwanego dotyczących kwestii faktycznych, czy prawnych rzutujących na zasadność roszczenia powoda (wyrok Sądu Najwyższego z 26 listopada 2012r. w sprawie III SZ 3/12, publ. LEX nr 1232797). W sytuacji kiedy umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami dotyczyła świadczenia w walucie obcej, tak też zostało sprecyzowane ostatecznie żądanie powoda, rozpoznaniem istoty sprawy pozostaje nie tylko ocena, czy powodowi służy dochodzone przez niego roszczenie, ale i przesądzenie czy ma on uprawnienie do dochodzenia świadczenia określonego w walucie obcej. Słusznie skarżący twierdzi, że Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku z 9 grudnia 2016r. uchylającym wyrok Sądu Okręgowego w T. z dnia 17 grudnia 2015r. i przekazującym sprawę do ponownego rozpoznania wskazał na konieczność rozważenia żądania powoda w świetle przepisu art. 365 k.c., uznając że zobowiązanie pozwanego wyrażone w walucie obcej stanowi zobowiązanie przemienne. Konieczności poczynienia wskazanych rozważań nie uchyliła przy tym modyfikacja roszczenia dokonana przez powoda, który w toku ponownego rozpoznania sprawy żądał zasądzenia należności w walucie obcej. Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę nie dokonał niezbędnej dla rozstrzygnięcia istoty sprawy oceny w zakresie wzajemnego stosunku przepisu art. 358 § 1 i 3 k.c oraz art. 365 k.c. oraz nie poczynił ustaleń i nie przeprowadził koniecznej analizy okoliczności dotyczących ewentualnego wyboru przez strony waluty w jakiej ma być spełnione świadczenie oraz skutków takiego ewentualnego wyboru, w tym i w zakresie wskazywanej przez skarżącego, wymagalności dochodzonego pozwem świadczenia, co czyni zasadnym zarzut skarżącego naruszenia art. 386 § 6 k.p.c. Uwadze Sądu Okręgowego, w toku ponownego rozpoznania sprawy, nie może także uiść przepis art. 798 k.p.c. stwarzający możliwość wyboru przez dłużnika świadczenia, które chce spełnić jeszcze na etapie postępowania egzekucyjnego, co jednak wymaga odpowiedniej redakcji wyroku zasądzającego roszczenie z zobowiązania przemiennego.

Odniesienie się do zarzutu naruszenia wskazywanych przez skarżącego przepisów prawa materialnego wymaga uprzedniego rozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd I instancji dokonana ustaleń i rozważań we wskazanym zakresie, co stanowić będzie o rozpoznaniu istoty sprawy.