Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku, V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Anna Daniszewska
Sędziowie:	SA Teresa Karczyńska - Szumilas (spr.) SO del. Leszek Jantowski
Protokolant:	sekretarz sądowy Ewelina Gruba

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2018 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S., P. K., K. K. i S. K.

przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 1 sierpnia 2017 r., sygn. akt I C 164/16

I.  prostuje oczywistą niedokładność komparycji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że ujmuje słowo (...) w oznaczeniu firmy pozwanego w cudzysłów oraz jego sentencji w punkcie II. (drugim) w ten sposób, że po słowach „zastępstwa procesowego” dodaje słowo „pozwanego”;

II.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie 1.(pierwszym) w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz:

- powoda P. K. kwotę 16.000 (szesnaście tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- powoda K. K. kwotę 16.000 (szesnaście tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- powódki S. K. kwotę 16.000 (szesnaście tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, zaś w pozostałym zakresie powództwa oddala.

b. w punkcie 3. (trzecim) w ten sposób, że nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. kwotę 3.669,05 zł (trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt dziewięć złotych pięć groszy) tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych;

c. w punkcie 4.(czwartym) w ten sposób, że nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. na rzecz radcy prawnego T. H. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych powiększoną o należną stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce B. S. z urzędu oraz kwotę 4.320 (cztery tysiące trzysta dwadzieścia) złotych powiększoną o należną stawkę podatku od towarów i usług tytułem części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom P. K., K. K., S. K. z urzędu oraz zasądza od pozwanego na rzecz powodów P. K., K. K., S. K. kwoty po 960 (dziewięćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu pozostałej części kosztów zastępstwa procesowego powodów;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powodów P. K., K. K., S. K. kwoty po 1.805,86 zł (jeden tysiąc osiemset pięć złotych osiemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

IV. nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. kwotę 2.400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym.

SSO del. Leszek Jantowski SSA Anna Daniszewska SSA Teresa Karczyńska - Szumilas

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 756/17

UZASADNIENIE

Powodowie B. S., P. K., K. K. i małoletnia S. K. domagali się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. tytułem zadośćuczynienia na rzecz powódki B. S. kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, na rzecz powodów P. K., K. K. i S. K. kwot po 41.000 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

Powodowie wskazali, że w wyniku wypadku komunikacyjnego, którego sprawca posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego, zginał syn i brat powodów D. K..

Pozwany, nie kwestionując zasady swojej odpowiedzialności, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, wskazując, że żądania powodów P. K., K. K. i S. K. pozostają wygórowane oraz podnosząc zarzut przyczynienia się zmarłego do zaistniałego zdarzenia z uwagi na brak zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Wyrokiem z 1 sierpnia 2017 r. Sąd Okręgowy w B. oddalił powództwo i rozstrzygnął o kosztach procesu, między innymi nakazując wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w B. na rzecz radcy prawnego T. H. kwotę 6.642 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powodom z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu (...) w wyniku wypadku drogowego śmierć poniósł D. K. - brat powodów, który w chwili wypadku miał 14 lat. W chwili zdarzenia, zmarły siedział na tylnym siedzeniu samochodu; nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Jeden ze współsprawców wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową poprzednika prawnego pozwanego.

W dniu 3 sierpnia 2015 r. powodowie S. K., K. K. i P. K. zgłosili pozwanemu roszczenia z tytułu zadośćuczynienia; pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powodom kwoty po 9.000 zł.

W chwili wypadku powód P. K. miał 7 lat, powód K. K. 12 lat, powódka S. K. miała 6 lat. D. K. był ich najstarszym bratem, stanowił podporę dla ich matki, pełnił rolę zmarłego tragicznie ojca powodów, powodowie byli bardzo zżyci z bratem.

Powodowie przy każdej okazji odwiedzają grób brata.

Powód K. K. po śmierci brata przeszedł typowy proces żałoby trwający około roku. W tym czasie przez około pół roku korzystał z pomocy psychologicznej, nie przyjmował leków. Śmierć brata i jego następstwa miały istotny wpływ na funkcjonowanie powoda w życiu codziennym, (obniżony nastrój, płaczliwość, poczucie winy, lęk o najbliższych). Powód miał problemy z koncentracją uwagi, ograniczał kontakt z rówieśnikami. Aktualnie proces żałoby u powoda został zakończony, a rokowania co do stanu psychicznego są pomyślne. Nie prezentuje on obecnie istotnych objawów spełniających kryterium choroby czy zaburzeń psychicznych, nie wymaga leczenia psychiatrycznego ani terapii psychologicznej.

U powódki S. K. po śmierci brata wystąpiła reakcja żałoby, a brak możliwości podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych w tamtym czasie spowodował rozwinięcie się u niej (...). Po śmierci brata wskazana była pomoc psychologiczna dla powódki. Śmierć brata i jej następstwa miały istotny wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu emocjonalnym (obniżony nastrój, płaczliwość. koszmar) i lęki nocne, poczucie winy). Powódka nie miała większych problemów z wypełnianiem obowiązku szkolnego, jednak zamknęła się w' sobie i ograniczała kontakty z rówieśnikami. Aktualnie proces żałoby został już zakończony, rokowania, co do stanu psychicznego powódki są pomyślne, nie prezentuje ona obecnie istotnych objawów spełniających kryterium choroby czy zaburzeń psychicznych, nie wymaga leczenia psychiatrycznego ani terapii psychologicznej.

U powoda P. K. po śmierci brata wystąpił typowy proces żałoby trwający około roku. W tym czasie nie korzystał on z pomocy psychologicznej, pomimo wskazań do tego, nie przyjmował leków. Śmierć brata i jej następstwa miały istotny wpływ na funkcjonowanie powoda w życiu codziennym (obniżony nastrój, płaczliwość, poczucie winy. lęk o najbliższych). Powód nie miał problemów z wypełnianiem obowiązków szkolnych, nie ograniczał kontaktu z rówieśnikami. Aktualnie proces żałoby u powoda został zakończony: rokowania co do stanu psychicznego są pomyślne. Nie prezentuje on obecnie istotnych objawów spełniających kryterium choroby czy zaburzeń psychicznych, nie wymaga leczenia psychiatrycznego ani terapii psychologicznej.

Sąd Okręgowy stan faktyczny w sprawie ustalił na podstawie dokumentów, zeznań świadka J. C., opinii biegłych i przesłuchania powodów.

Jako podstawę prawną roszczeń powodów' Sąd Okręgowy wskazał dyspozycję art. 822 § 1 i 4 k.c. oraz z art. 34 ust. 1, 35 i 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124 z 2003r., poz. 1152 ze zm).

Ustosunkowując się do zarzutu przyczynienia się zmarłego do powstania szkody, Sąd Okręgowy, przytaczając i analizując treść art. 362 k.c. stwierdził, że pozwany zdołał wykazać, że zmarły w chwili zdarzenia nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Sąd Okręgowy przyjął wobec powyższego, że zmarły, co najmniej w 50%, przyczynił się do doznania śmiertelnych obrażeń.

W ocenie Sądu Okręgowego roszczenia powodów P. K., K. K. i S. K. nie zasługiwały na uwzględnienie. Kwoty wypłacone im przez ubezpieczyciela z tytułu zadośćuczynienia z uwagi na znaczny upływ czasu od śmierci brata, jak i znaczny stopień przyczynienia się zmarłego do śmiertelnych obrażeń, zdaniem Sądu Okręgowego, były adekwatne do stopnia doznanej przez powodów krzywdy.

Wskazując na treść art. 446 § 4 k.c. Sąd Okręgowy zważył, że roszczenie o zadośćuczynienie ma na celu pomóc dostosować się członkom najbliższej rodziny do nowej rzeczywistości oraz złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Instytucja zadośćuczynienia pieniężnego powinna przede wszystkim spełniać funkcję kompensacyjną, czyli łagodzić negatywne doznania psychiczne i fizyczne wynikające z naruszenia prawnie chronionej sfery dóbr osobistych osób pośrednio poszkodowanych.

Sąd Okręgowy stwierdził, że u powodów', jak wynika z opinii biegłej z dziedziny psychologii, nie wystąpił długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym w związku z tragiczną śmiercią brata. Powodowie funkcjonują prawidłowo w społeczeństwie, co oznacza, że żałoba po śmierci brata przebiegła w sposób niepowikłany.

Sąd Okręgowy, na podstawie przepisu art. 102 k.p.c., mając na uwadze trudną sytuację finansową powodów jak i ich subiektywne przekonanie o zasadności zgłoszonych żądań, nie obciążył ich kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej, o kosztach sądowych orzekł zaś stosownie do art. 113 ustawy' o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu na podstawie przepisu § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 507 z późn. zm.).

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wywiedli powodowie P. K.. K. K. i S. K. zaskarżając go w zakresie oddalenia ich powództwa co do kwoty po 16.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie nakazania wypłacenie na rzecz radcy prawnego T. H. kwotę 6.642 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej.

Skarżący domagali się zmiany wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez zasądzenie na rzecz każdego z nich dodatkowej kwoty 16.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2015 r. do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu każdemu z powodów przez radcę prawnego T. H., odpowiednio od pozwanego i od Skarbu Państwa, stosownie do wyniku procesu, z uwzględnieniem, jako podstawy opłaty z daty wytoczenia powództwa, tj. kwoty 2.952 zł brutto, w tym 552 zł podatku od towarów i usług, w odniesieniu do każdego z powodów oraz zasądzenia od pozwanego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, a w sytuacji oddalenia apelacji nieobciążania powodów kosztami postępowania apelacyjnego.

Skarżący zarzucili:

1)  naruszenie prawa procesowego, tj. przepisu art. 232 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonych dowodów,

2)  naruszenie art. 446 § 4 k.c. poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie w sprawie,

3)  naruszenie art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, w związku z naruszeniem dóbr osobistych powodów i przyjęcie rażąco zaniżonych kwot zadośćuczynienia,

4)  naruszenie przepisu § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu poprzez jego niezastosowanie.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślili nadto, że nie kwestionują ustalonego przez Sąd 1 instancji 50 % przyczynienia się poszkodowanego do rozmiarów szkody, jednakże zarzucili, że Sąd I instancji wydał zaskarżone orzeczenie w oparciu o przepisy prawa, które nie miały zastosowania w niniejszej sprawie. Do wypadku doszło w dniu (...), a zatem podstawę prawną dla oceny zasadności roszczeń powodów winny stanowić dyspozycje z art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c.

W ocenie skarżących zebrany materiał dowodowy potwierdził nie tylko sam fakt naruszenia dobra osobistego powodów, ale i uzasadniał przyznanie im zadośćuczynienia za śmierć brata w kwotach po 50.000 zł, zaś przy uwzględnieniu przyczynienia się poszkodowanego i kwot wypłaconych przez pozwanego odpowiednią kwotą, jaką Sąd I instancji winien zasądzić na rzecz każdego z powodów jest kwota 16.000 zł.

Podkreślili skarżący, że samo kryterium upływu czasu nie może stanowić podstawy do oddalenia powództwa o zadośćuczynienie.

Nadto powodowie wskazali, że również rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów procesu zostało przez Sąd I instancji oparte na błędnej podstawie prawnej, albowiem z uwagi na datę wniesienia pozwu w sprawie dla wydania rozstrzygnięcia o kosztach procesu winno mieć zastosowanie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, wskazując na niezasadność zarzutów podniesionych przez powodów w apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy ocenił zgromadzony materiał dowodowy z zachowaniem zasady swobodnej oceny materiału dowodowego i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia stanu faktycznego sprawy, które Sąd I instancji uznaje za własne, zatem nie zachodzi potrzeba ich ponownego przytaczania.

Rację mają jednak skarżący zarzucając, że Sąd Okręgowy dokonując subsumpcji ustalonego stanu faktycznego sprawy, nie ustrzegł się naruszenia art. 446 § 4 k.c. i art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c.

Przede wszystkim wyjaśnić należy, że skoro wypadek w którym śmierć poniósł brat powodów miał miejsce w dniu (...) do oceny jego skutków nie będzie miał zastosowania przepis art. 446 § 4 k.c, który został wprowadzony do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 116 poz.731) i obowiązuje od 3 sierpnia 2008 r. Słusznie zatem skarżący zarzucają, że ich roszczenia winny zostać ocenione w świetle przepisów art. 448 k.c.

w zw. z art. 23 k.c.

Rację ma natomiast Sąd Okręgowy stwierdzając, że ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia, w tym i zadośćuczynienia wskazanego w art. 448 k.c., ograniczając się do stwierdzenia, że ma to być suma odpowiednia; niewątpliwie też krzywdę związaną z zerwaniem więzi rodzinnej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej.

W judykaturze dotyczącej zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia konsekwentnie wskazuje się, że każdy przypadek zasądzenia zadośćuczynienia powinien być traktowany indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy.

Wpływ' na ustalenie jaka kwota zadośćuczynienia w okolicznościach sprawy pozostawać będzie kwotą odpowiednią mieć będzie charakter i rozmiar szkody doznanej przez poszkodowanego, wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej. możliwość korzystania ze wsparcia osób bliskich, trwałe następstwa obrażeń w sferze psychicznej oraz ewentualne ograniczenia, jakie wywołują one w dotychczasowym życiu.

Zadośćuczynienie przewidziane w art. 448 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która, jak słusznie wskazuje się w literaturze i orzecznictwie, nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Rozmiar zadośćuczynienia może być zatem odnoszony jedynie do przeciętnej stopy życiowej ogółu społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństw a" ma charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i wyrok z dnia 3 czerwca 2011 r. III CSK 279/10). Rolą zadośćuczynienia jest bowiem złagodzenie doznanej, niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej, lecz sumy w stosunku do niej odpowiedniej. Ustalenie jej wysokości powinno być dokonane w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa, przy uwzględnieniu jednak, że wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności sprawy i zadośćuczynienia, które stanowić będzie odpowiednią rekompensatę dla powodów za krzywdę, jakiej doznali oni w

wyniku wypadku, w którym poniósł śmierć ich brat, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że kwoty te winny wynosić po 50.000 zł dla każdego z powodów. Jednocześnie uwzględnienie okoliczności, że do powstania szkody w' 50 % przyczynił się sam zmarły, co nie jest kwestionowane przez powodów, skutkować musi uznaniem, że zadośćuczynienie jakie pozwany winien wypłacić na rzecz powodów wynosić powinno po 25. 000 zł na rzecz każdego z nich, podczas gdy w toku postępowania likwidacyjnego pozwany dokonał na rzecz powodów wypłaty kwot po 9.000 zł.

Przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności dotyczących charakteru i rozmiaru krzywdy doznanej przez powodów wskazywanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a i podnoszonych przez skarżącego, należało dojść do przekonania, że przyznane powodom kwoty pozostają rażąco zaniżone, co uzasadnia ingerencję Sądu II instancji w treść zaskarżonego orzeczenia.

Ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w danym przypadku odpowiedniej sumy zadośćuczynienia pozostawione zostało sądowi, który dysponuje w takim wypadku większym zakresem swobody, niż przy ustalaniu szkody majątkowej i odszkodowania koniecznego do jej naprawienia. Charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że ostateczne ustalenie, jaka konkretnie kwota jest odpowiednia z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, lecz nie może to być uznanie dowolne. W świetle ugruntowanego poglądu judykatury, korekta kwoty przyznanej z tytułu zadośćuczynienia jest uzasadniona tylko jeżeli w okolicznościach sprawy kwota ta jest rażąco wygórowana lub rażąco niska (vide; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., II CKN 651/98, publ.LEX nr 51063), jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

Niewątpliwie poczucie krzywdy powodów należy ocenić jako znaczące, przy uwzględnieniu okoliczności straty tak bliskiej dla nich osoby jaką był ich brat. Krzywda ta spotęgowana była także rolą jaką zmarły, który był najstarszym z rodzeństwa, częściowo przejął po ich zmarłym ojcu, a w oczywisty sposób również poprzez nagłość zdarzenia.

Rola zmarłego w rodzinie powodów dla każdego z powodów była niezwykle istotna, w dość zbliżony sposób odczuli oni także jego stratę. Powodowie przeszli typowy proces żałoby po zmarłym bracie który obecnie jest już zakończony, jednakże jego śmierć miała istotny wpływ na ich funkcjonowanie w życiu emocjonalnym. Biorą pod uwagę treść opinii biegłej (...) M. P. stwierdzić należy, że fakt, że obecnie od śmierci brata powodów upłynęło 14 lat musi w istocie oznaczać, że odczuwanie przez powodów krzywdy jest mniej bolesne, co nie zmniejsza jednakże rozmiarów krzywdy jakiej powodowie doznawali bezpośrednio po śmierci brata.

Wobec powyższych względów wyrok w zakresie w jakim powództwo skarżących powodów zostało oddalone podlegał z mocy art. 386 § 1 k.p.c. stosownej zmianie poprzez zasądzenie na rzecz każdego z powodów kwot po 16.000 zł.

O odsetkach Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z żądaniem pozwu i apelacji, uwzględniając fakt, że pismem z 3 sierpnia 2015r. powodowie zgłosili pozwanemu żądanie zapłaty na ich rzecz zadośćuczynienia po 50.000 zł. zaś pismem z 5 sierpnia 2015r. pozwany poinformował powodów o uznaniu za zasadne ich żądania w kwocie po 9.000zł.

Kwestia wymagalności zadośćuczynienia była w orzecznictwie Sądu Najwyższego niejednolicie interpretowana, niemniej Sąd Apelacyjny podziela przeważające stanowisko wyrażone m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007r. w sprawie I CSK 433/06 (publ. LEX nr 274209) oraz z dnia 18 lutego 2010 r. w sprawie II CSK 434/09 (publ. LEX nr 602683). iż zobowiązane do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe następuje z mocy art. 455 k.c. w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia. Zadośćuczynienie nie jest co prawda automatyczną konsekwencją wyrządzenia szkody na osobie i w kompetencji sądu pozostaje uznanie, czy osobie, której szkoda została wyrządzona, w kontekście całokształtu okoliczności faktycznych danego przypadku, należy się zadośćuczynienie i w jakiej wysokości, to jednak pozostaje ono konsekwencją czynu niedozwolonego, nie zaś wyroku sądu. Jednocześnie ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego dysponuje możliwościami odniesienia się do zgłoszonego żądania zadośćuczynienia, które winien rzetelnie ocenić.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej świadczonej powodom z urzędu wskazać należy, że z uwagi na łączące ich współuczestnictwo formalne pełnomocnikowi powodów z urzędu należało się osobne wynagrodzenie za pomoc prawną świadczoną na rzecz każdego z nich (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 2015r. w sprawie sygn. akt III CZP 29/15). które winno być ustalone na podstawie § 4 ust. 1 oraz § 8 ust.5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.poz.1805) i wynosić za pomoc prawną udzieloną powódce B. S. kwotę 3.600 zł, zaś za pomoc prawną udzieloną pozostałym pozwanym po 2.400 zł. W odniesieniu do wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną powódce B. S. nie było podstawy do obciążenia kosztami postępowania pozwanego, albowiem powódka w całości przegrała postępowanie. Pozostali powodowie ostatecznie wygrali postępowanie w ok.40%. zatem w tym stosunku koszty ich zastępstwa procesowego powinien ponieść pozwany na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c.. co stało się podstawą zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kwot po 960 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego powodów. Kwoty pomocy prawnej, które ma ponieść Skarb Państwa zostały zwiększone o należną kwotę podatku od towarów' i usług zgodnie z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Zmiany odpowiedniej do wyniku rozstrzygnięcia, stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wymagało także rozstrzygnięcie w zakresie kosztów sądowych, przy czym w odniesieniu do rozliczenia wydatków poniesionych w sprawie (5.037,71 zł) należało uwzględnić wysokość roszczenia dochodzonego przez powódkę B. S. i przyjąć, że pozwany przegrał postępowanie w ok. 24 %, zaś opłatę od pozwu, od uiszczenie której zwolnieni byli pozostali powodowe (6.150 zł) należało rozliczyć tylko w odniesieniu do wysokości roszczeń dochodzonych przez tych powodów i uznać, że pozwany przegrał postępowanie w ok. 40%.

Wobec powyższych okoliczności Sad Apelacyjny zmieni! zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania stosownie do art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego powodów w postępowaniu apelacyjnym Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z art. 98 § 1 i 3, art. 108 § 2 k.p.c. oraz § 8 ust. 5 w zw. z § 16 ust.l pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. poz. 1715). Pełnomocnik powodów udokumentował wydatek w postaci opłaty za przejazd autostradą w kwocie 17,60 zł i został on doliczony do kwoty zasądzonej na rzecz powodów z tytułu kosztów ich zastępstwa procesowego; pozostałe wydatki wskazane w spisie kosztów złożonym przez pełnomocnika powodów nie zostały wykazane, brak było również podstawy do ustalenia kosztów przejazdu pełnomocnika powodów do sądu na podstawie stawki wskazanej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. poz. 167). zaś pełnomocnik nie wskazał niezbędnych danych pozwalających na ich ustalenie (vide: uchwala Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2016r. w sprawie sygn. akt III CZP 26 16).

Opłata sądowa od apelacji, od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni, podlegała ściągnięciu od pozwanego na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.