Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Irma Kul
Sędziowie:	SA Maryla Domel-Jasińska (spr.) SA Katarzyna Przybylska
Protokolant:	stażysta Joanna Trociewicz

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2012 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa G. S.

przeciwko A. K. i J. K.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego (...)

z dnia 12 marca 2012 r. sygn. akt I C 143/11

oddala apelację.

Sygn. akt V ACa 846/12

UZASADNIENIE

Powódka G. S. wniosła o zobowiązanie pozwanych J. K. i A.do złożenia oświadczenia woli przenoszącego na nią własność przedmiotu darowizny
(określonej bliżej w pozwie nieruchomości) wskutek jej odwołania z uwagi na rażącą niewdzięczność
obdarowanych. (...)

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w większości przyznając powyższe fakty. Jedynie
pozwana zaprzeczyła, by wiedziała o spłaceniu za nią przez matkę kredytu. Natomiast winą za powstały
konflikt obarczała powódkę, której postępowanie w postaci między innymi wulgarnych wyzwisk pod jej
adresem, pisania obelżywych listów, telefonowania do przełożonych, przedstawiania pozwanej
w niekorzystnym świetle, zastraszania rodziny i kierowania gróźb wobec dziadków J. K. rodziców powódki skutkowało rozpadem więzi rodzinnych. Bojąc się matki pozwana unikała
kontaktów z nią, nie chcąc doświadczać takiego traktowania.

Wyrokiem z 12 marca 2012r. Sąd Okręgowy (...) oddalił powództwo (pkt 1)
i kosztami sądami, od uiszczenia których zwolniona była powódka obciążył Skarb Państwa (pkt 2).

Powyższy wyrok Sad I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach
prawnych:

Powódka G. S. jest matką pozwanej J. K.. Z kolei (...) są rodzicami powódki, a dziadkami pozwanej. Przez kilka lat po urodzeniu ((...).)
J. K. była wychowywana przez dziadków, z którymi łączy ją silna więź emocjonalna.
W 1998r. wyprowadziła się z L. i zamieszkała we W.. Związek małżeński z pozwanym
Andrzejem K. zawarła 22 lipca 2000r. Ze związku tego urodziła się w (...) córka M..
Małżonkowie K. zamierzali przeprowadzić się do nieruchomości przy ul. (...) w L.,
której właścicielami byli G. S. i jej mąż W. i którzy tam zamieszkali. W związku
z tym zawarta została w dniu 16 kwietnia 2004r. umowa (w formie aktu notarialnego Rep. A (...)), na podstawie której przedmiotowa nieruchomość weszła w skład majątku (...)a ta następnie darowała ją córce i zięciowi. Obdarowani ustanowili na rzecz
powódki służebność mieszkania w dwóch pokojach oraz zobowiązali się sprawować nad nią opiekę.
Warunkiem realizacji planów pozwanych była rozbudowa usytuowanego na nieruchomości domu
mieszkalnego, co wymagało określonych środków finansowych. Pozwani uzyskali kredyt w wysokości
70 tys. zł, który został zabezpieczony hipoteką na wspomnianej nieruchomości. Raty spłaty kredytu były
niższe w przypadku braku obciążenia nieruchomości innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi.
Dlatego też G. S. aktem notarialnym z 7 października 2005r. zrzekła się ustanowionej
na jej rzecz służebności. Pozwani sukcesywnie rozbudowywali dom, ale nigdy w nim nie zamieszkali.
(...). Powódka zaczęła dzwonić do córki wyzywając ją wulgarnymi słowami, nachodziła

ją też w domu podobnie się zachowując. Określała ją wobec swojej siostry B. G. (1) słowami
"k...a". Dzwoniła do koleżanek pozwanej używając tego rodzaju słownictwa. Telefonowała również
do przełożonych J. K., która pracuje (...) zarówno do placówki we W., jak i do jednostki nadrzędnej w T.. W rozmowach
tych również wulgarnie określała córkę. W dniu 31 stycznia 2008r. powódka wysłała do córki list,
w którym użyła pod jej adresem wielu obraźliwych i wulgarnych określeń oraz zapowiedziała napisanie
donosu na pozwaną do kierownika (...) co będzie
skutkowało zwolnieniem jej z pracy. G. S. sugerowała też, że pozwana jest niepoczytalna
i nie ma kompetencji do opiekowania się swoim dzieckiem (k. 39-41). W dniu 2 września 2008r.
powódka wystosowała do córki kolejny list w podobnym stylu i treści, tyle że obszerniejszy. P. G. S. pisała także do swoich rodziców W. i H. S..
Zawarte w nich były dodatkowo groźby, ponadto powódka groziła im słownie. Dziadkowie pozwanej
złożyli zawiadomienie o popełnionym przestępstwie, w związku z czym toczyło się postępowanie
przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę(...). W jego trakcie biegli sądowi
wydali opinię o stanie zdrowia(...) Wspomniane postępowanie zakończyło się wniesieniem przez
prokuratora aktu oskarżenia, a Sąd (...) - uznając, że Grażyna Szlągiewicz w okresie
od kwietnia 2007r. do 10 kwietnia 2009r. czynem ciągłym wielokrotnie groziła swoim rodzicom
pozbawieniem życia, spaleniem zabudowań i zniszczeniem mienia, (...) Po pierwszym liście do siebie oraz po listach do dziadków
i kierowanych pod ich adresem groźbach, pozwana(...) który wpłynął do Sądu (...) 14 lutego 2008r. Wniosek
ten został odrzucony przez Sąd Okręgowy (...) postanowieniem z 3 czerwca 2008r. wobec
niezłożenia przez wnioskodawczynię zaświadczenia o stanie zdrowia (...). (...)Nie dysponował jednak niezbędnymi
środkami i poinformował o tym byłą teściową. Ta oświadczyła, że będzie mu pomagać i przez kilka lat
(3-4) dawała mu pieniądze na spłatę rat w kwotach po 600 zł miesięcznie, z tym że nie czyniła tego
regularnie. W 201 lr. koszty kredytu zostały przez te osoby poniesione po połowie. Powódka zaprzestała
dokładania się do kredytu od grudnia 201 lr. Pozwana od chwili rozwodu nie była u matki, nie zaprosiła
też jej na przyjęcie komunijne córki M.. Pozwany bywa tam wraz z wnuczką powódki ok. dwóch
razy w miesiącu.

Sąd 1 instancji wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o załączone do akt
dokumenty prywatne i urzędowe oraz zeznania pozwanej i świadka B. G..

Sąd I instancji uznał, że w sprawie nie sposób jest dopatrzyć się rażącej niewdzięczności
w sytuacji, gdy obdarowany nie spłaca przypadającej na niego części kredytu, choćby zabezpieczonego
hipoteką na nieruchomości będącej przedmiotem darowizny. Zdaniem Sądu I instancji to zachowanie
powódki doprowadziło do zerwania stosunków, zwłaszcza z J. K.. Wobec postawy
prezentowanej przez G. S. trudno dziwić się, że pozwana starała się maksymalnie
ograniczać kontakty z matką, a wręcz ich unikać. Konsekwencją tego jest również brak sprawowania

opieki, jednakże tylko wtedy można mówić z tej przyczyny o rażącej niewdzięczności, gdy darczyńca
takowej opieki potrzebuje, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. (...) Nadto pozwana poza samym złożeniem
wniosku nie kontynuowała sprawy, nie trafiła ona na wokandę. O kosztach sądowych Sąd I instancji
orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych w zw. z art. 98 § 1 kpc.

Od powyższego wyroku apelację wniosła powódka zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie
punktu 1 i zarzuciła Sądowi I instancji:

1/ nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek
naruszenia przepisów postępowania , które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

2/ art. 233 § 1 kpc poprzez:

a)  przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów, bowiem sąd mając do dyspozycji zeznania
świadków niniejszego postępowania, jak i powódki, zdyskredytował fakty i okoliczności podane przez
te osoby, a w całości oparł się na twierdzeniach podawanych przez pozwaną J. K. oraz
świadka B. G. (3), w sytuacji gdy osoby te pozostają w konflikcie z powódką i ich zeznania były
nieprzychylne dla niej oraz dla opisania sytuacji wskazującej na rażącą niewdzięczność pozwanych,
w sytuacji gdy z zeznań świadków wynikają fakty uzasadniające żądanie powódki odwołania darowizny,
z uwagi na rażącą niewdzięczność pozwanych,

b)  w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania, bowiem
zeznania świadka B. G. (3) zostały uznane za wiarygodne, podczas gdy z zeznań powódki
wynika, że świadek ta mając do dyspozycji upoważnienie powódki do konta wyprowadziła z tego konta
znaczna sumę pieniędzy, a ponadto, że nakłoniła pozwaną J. K. do sprzedaży działki
wcześniej otrzymanej od powódki,

3) naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną ich wykładnię, tj. art. 898 kc poprzez
przyjęcie, że dopuszczenie się przez pozwanych względem jej osoby określonych działań nie stanowi
rażącej niewdzięczności. .

Podnosząc powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie domagała się zmiany zaskarżonego
wyroku w pkt 1, po przeprowadzeniu dodatkowego postępowania dowodowego wskazującego,
że działania jakich dopuścili się pozwani względem osoby powódki wyczerpują znamiona, o których
mowa w art. 898 § 1 kc, tj. rażącej niewdzięczności, ponieważ kierowane były przeciwko powódce jako
darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym, czym naruszały względy moralne. W przypadku oddalenia
powództwa, powódka wniosła o nieobciążanie jej kosztami postępowania odwoławczego z uwagi
na jej trudną sytuację materialną i życiową, a także wniosła o zasądzenie kosztów postępowania
apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sad Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest nieuzasadniona.

Wbrew odmiennym twierdzeniom prezentowanym przez skarżącą, Sąd I instancji prawidłowo
ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy bez przekroczenia granic określonych w przepisie art. 233

§ 1 kpc, a także właściwie ustalił wszystkie istotne dla sprawy fakty. Ustalenia te Sąd Apelacyjny
aprobuje i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania. Wskazać należy, iż skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd wskazanego art. 233 § 1 kpc wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Natomiast nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998r., sygn. akt: II CKN 4/98, niepubl.). Skarżąca zaś, zarzucając Sądowi 1 Instancji naruszenie art. 233 § 1 kpc, nie wykazała żądanych konkretnych zasad lub przepisów, które tenże Sąd naruszył przy ocenie poszczególnych dowodów, z uwagi na co, w/w zarzut powódki uznać należy za chybiony.

Za chybiony należy również uznać zarzut skarżącej naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego przez błędną ich wykładnię, tj. art. 898 kc poprzez przyjęcie, że dopuszczenie się przez pozwanych względem jej osoby określonych działań nie stanowi rażącej niewdzięczności. Sąd Apelacyjny podziela w całości stanowisko Sądu Okręgowego, iż nie sposób jest dopatrzyć się rażącej niewdzięczności w sytuacji, gdy obdarowany nie spłaca przypadającej na niego części kredytu, choćby zabezpieczonego hipoteką na nieruchomości będącej przedmiotem darowizny, zachowanie takie bowiem w żaden sposób nie jest ukierunkowane na osobę darczyńcy i nie ma z nią jakiegokolwiek związku (vide: Komentarz do art. 898 kc, Zdzisław Gawlik, stan prawny na dzień 01.08.2010, uwaga nr 7 zd. 1, Lex Omega). Podkreślić należy, że znamion rażącej niewdzięczności nie wyczerpują także pozostałe czyny pozwanych powołane przez powódkę na uzasadnienie żądania, gdyż zostały one wywołane nagannym zachowaniami i działaniami samej powódki poprzez obraźliwy, a wręcz wulgarny sposób odnoszenia się
do pozwanej (m.in. listy, telefony), jak też wyrażania się w taki sposób o pozwanej wobec innych osób, tj. wobec siostry B. G. (1), czy też koleżanek i przełożonych pozwanej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 201 Or., sygn. akt IICSK (...). Wobec powyższego trudno jest dziwić się pozwanej, że ta nie chciała utrzymywać z powódką kontaktów.(...)

Kierując się przedstawionymi motywami Sąd Apelacyjny uznał zarzuty skarżącej za niezasadne i na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację.