Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Katarzyna Przybylska (spr.)
Sędziowie:	SA Włodzimierz Gawrylczyk SA Jacek Grela
Protokolant:	sekr. sąd. Magdalena Tobiasz - Ignatowicz

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko A.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda (...)

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 30 października 2012 r. sygn. akt I C 335/11

oddala apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powód(...) po ostatecznym sprecyzowaniu żądania domagał się zasądzenia od pozwanego A. kwoty 80.000 zł tytułem naprawienia szkody majątkowej, jaką poniósł wskutek nierzetelnego działania pozwanego oraz zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. W uzasadnieniu żądania wskazał, że pozwany został ustanowiony jego pełnomocnikiem z urzędu do złożenia skargi konstytucyjnej w sprawie IX (...). Pozwany sporządził opinię prawną o niecelowości skargi i przed jej sporządzeniem nie skontaktował się z powodem, co zdaniem powoda stanowiło naruszenie dóbr osobistych powoda, zlekceważenie powoda, instrumentalne potraktowanie i wykorzystanie jego położenia jako osoby pozbawionej wolności.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w (...) wyrokiem z 30.10.2012 r. oddalił powództwo.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach.

Postanowieniem z dnia 9 września 2010 r. IX (...) referendarz sądowy w Sądzie (...) w sprawie z wniosku (...) z udziałem Skarbu Państwa ustanowił dla(...) pełnomocnika z urzędu celem złożenia skargi konstytucyjnej.

Dziekan Okręgowej(...) wyznaczył adw. A. pełnomocnikiem dla (...) w sprawie IX (...).

Pismem z dnia 5 października 2010 r. pozwany zawiadomił powoda o ustanowieniu go pełnomocnikiem oraz o tym, że w zależności od jego oceny zasadności skargi konstytucyjnej w możliwie najbliższym czasie wniesie skargę lub stwierdzi brak podstaw do jej wniesienia.

Pismem z dnia 14 października 2010 r. A. zawiadomił Sąd (...) o braku podstaw do wniesienia skargi konstytucyjnej przedstawiając opinię o braku podstaw do wniesienia skargi. O powyższym zawiadomił również powoda.

W piśmie z dnia 18 października 2010 r. powód poinformował pozwanego, że oczekuje od pozwanego niezwłocznego spotkania w (...)celem omówienia spraw i uprasza pozwanego o nie podejmowanie żadnych kroków do czasu tego spotkania. Złożył też prośbę o nadesłanie mu artykułów biurowych.

Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach wskazał, że naruszenia dobra osobistego rozumianego jako prawo podmiotowe osoby fizycznej dopuszcza się każdy, kto w takie dobro chronione konkretną normą prawa lub zasadami współżycia godzi w sposób bezprawny. Przesłanką konieczną do udzielenia ochrony o charakterze niemajątkowym (art. 24 § 1 k.c.) jest więc bezprawność działania naruszającego dobra osobiste. Z przepisu art. 24 k.c. wynika domniemanie bezprawności czego konsekwencją jest, że sprawca naruszenia chcący uwolnić się od odpowiedzialności musi wykazać okoliczności wyłączające bezprawność jego zachowania.

W doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że bezprawność wyłącza działanie w ramach porządku prawnego. W ocenie Sądu Okręgowego działanie pozwanego, jako zgodne z obowiązującym porządkiem prawnym, nie nosiło cech bezprawności.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 118 § 5 k.p.c. (który w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym znajduje odpowiednie zastosowanie do skargi konstytucyjnej) jeżeli adwokat ustanowiony w związku z postępowaniem ze skargi konstytucyjnej nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi.

Podkreślił, że żadne przepisy regulujące działalność adwokacką, jak i żadne normy o charakterze moralno-etycznym nie wymagają od pełnomocnika każdorazowego podejmowania prób kontaktu z reprezentowaną przez siebie stroną. W szczególności kontakt taki pozostaje zbędny, gdy istotnym do rozstrzygnięcia zagadnieniem w konkretnym postępowaniu jest kwestia o charakterze wyłącznie prawnym – jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Biorąc pod uwagę powyższe w ocenie Sądu I instancji, skoro pozwany sporządził opinię o braku podstaw do złożenia skargi konstytucyjnej i zawiadomił o tym zarówno sąd jak i powoda a przyczyną uznania, że brak jest podstaw do złożenia skargi były kwestie o charakterze wyłącznie prawnym a więc niezależne od woli powoda – działanie pozwanego było działaniem zgodnym z obowiązującym porządkiem prawnym co wyklucza jej bezprawność.

Wobec powyższego na podstawie art. 24 k.c. i art. 448 k.c. roszczenie powoda w zakresie żądania zadośćuczynienia należało oddalić.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługiwało na uwzględnienie również żądanie zasądzenia odszkodowania. Powód wskazał, że w jego ocenie opisane zachowanie pozwanego było zachowaniem nierzetelnym, wskutek którego doznał szkody bowiem i sprawa nie została rozstrzygnięta zgodnie z zadaniem powoda.

Sąd I instancji stanął na stanowisku, że skoro zgodnie z art. 118 k.p.c. ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa to uznać należy, że z tą chwilą pomiędzy stronami zawarta została umowa podobna do zlecenia, uregulowana w art. 750 k.c. Umowa ta jest umową starannego działania, a nie umową rezultatu. Należyte jej wykonanie nie polega na osiągnięciu rezultatu w postaci osiągnięcia rozstrzygnięcia zgodnego z oczekiwaniami zlecającego lecz staranne dążenie do osiągnięcia rezultatu. Obowiązki pozwanego jako pełnomocnika wyznaczonego w postępowaniu ze skargi konstytucyjnej określa zacytowany wyżej art. 118 § 5 k.c., który nie przewiduje obowiązku skontaktowania się przed sporządzeniem skargi lub opinii o braku podstaw do jej sporządzenia z reprezentowaną stroną. Skoro pozwany wypełnił nałożone na niego przez art. 118 § 5 k.p.c. obowiązki należało uznać, że w sposób należyty wykonał swoje zobowiązania a powództwo (...) ww. części obejmującej odszkodowanie należało oddalić na podstawie art. 471 k.c.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód, zaskarżając wyrok w całości wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił, iż nie odpowiada on prawu bowiem powód nie brał udziału w postępowaniu, nie miał wyznaczonego pełnomocnika z urzędu, nie został przesłuchany w charakterze strony, a zatem został pozbawiony możności obrony swych praw.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy i wywiedzione w oparciu o nie konsekwencje prawne i przyjmuje je za własne.

Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał, że ustalony pomiędzy stronami stan faktyczny jest bezsporny, a rozstrzygnięcie sprowadzało się do przesądzenia kwestii wyłącznie o charakterze prawnym.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut powoda, iż nieposiadanie pełnomocnika z urzędu w sprawie skutkowało pozbawieniem go prawa do obrony. Powód złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy postanowieniem z 10.01.2012 r. oddalił wniosek, bowiem uznał, że powód nie jest nieporadny, a sprawa nie ma szczególnie zawiłego charakteru. Sąd Apelacyjny w pełni podziela to stanowisko. Powód co sądowi wiadomo z urzędu prowadzi szereg postępowań przeciwko osobom fizycznym jak i prawnym. Powód jest aktywny, formułuje swoje żądania procesowe w sposób nie budzący wątpliwości, powołuje przepisy prawa materialnego i procesowego, prawidłowo zapobiega o ochronę własnych interesów. Podkreślić należy, że w postępowaniu cywilnym nie istnieje pojęcie obrony obligatoryjnej, a jedynie możliwość ustanowienia pełnomocnika dla strony, która wymaga pomocy z uwagi na swoją nieporadność lub skomplikowany charakter sprawy. Takie okoliczności w ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie nie zachodziły. Ponadto powód był prawidłowo powiadomiony o kolejnych terminach rozprawy i aktywnie uczestniczył w procesie przez składanie pism procesowych.

Również drugi z zarzutów powoda podniesiony w apelacji nie zasługuje na uwzględnienie, a mianowicie pominięcie dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony. Dowód ten nie jest dowodem obligatoryjnym w postępowaniu cywilnym. O konieczności jego przeprowadzenia decyduje Sąd na wniosek złożony przez strony procesu. Dowód ten zmierza do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, a nie rozstrzygnięcia wątpliwości prawnych powstałych w sprawie.

Słusznie podkreślił Sąd I instancji, że okoliczności faktyczne w sprawie nie budziły wątpliwości i były bezsporne pomiędzy stronami. Wątpliwość, którą należało rozstrzygnąć miała charakter wyłącznie prawny i sprowadzała się do stwierdzenia czy pozwany sporządzając opinię prawną o braku podstaw do złożenia skargi konstytucyjnej bez uprzedniego skontaktowania się z powodem naruszył jego dobra osobiste co uzasadnia żądanie zapłacenia odszkodowania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji prawidłowo podkreślił, że nie istnieją żadne przepisy o charakterze moralno-prawnym, które wymagałyby od pełnomocnika każdorazowo potrzebę kontaktu z reprezentowaną przez siebie stroną, szczególnie z sytuacji, gdy rozstrzygnięcie wymaga kwestia wyłącznie o charakterze prawnym.

W konsekwencji prawidłowo Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do ustalenia, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda przez pozwanego, który pełnił rolę jego pełnomocnika z urzędu bowiem podjął prawidłowo wszystkie czynności związane z wydaniem opinii o braku podstaw do złożenia skargi konstytucyjnej. W konsekwencji Sąd Okręgowy również prawidłowo ustalił, że nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania.

Mając na uwadze prawidłowe rozstrzygniecie Sądu I instancji, apelację jako bezzasadną należało oddalić na mocy art. 385 kpc.