Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Leszek Jantowski (spr.)

Sędziowie: SA Hanna Rucińska

SA Mariusz Wicki

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2023 r. wG.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko Gminie (...)

z udziałem interwenienta ubocznego Towarzystwa (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji interwenienta ubocznego Towarzystwa (...) w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

z dnia 13 października 2022 r., sygn. akt I C 561/22

I. oddala apelację;

II. zasądza od interwenienta ubocznego na rzecz powódki kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset złotych) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSA Hanna Rucińska SSA Leszek Jantowski SSA Mariusz Wicki

Sygn. akt V ACa 1592/22

UZASADNIENIE

Powódka E. M. wniosła pozew o zapłatę, wnosząc o:

1.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 40.000 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 30.000 zł od dnia 30.04.2018r. do dnia zapłaty od kwoty 10.000 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 445 § 1 k.c.,

2.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 200 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem kosztów leczenia zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

3.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 895 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem kosztów dojazdu do placówek medycznych zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

4.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 4536 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów opieki zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

5.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17zł, ewentualnie zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego według spisu kosztów, który zostanie przedłożony na rozprawie.

W odpowiedzi na pozew pozwany Miasto i Gmina (...) wniósł o oddalenie powództwa oraz na podstawie art. 84 k.p.c. o zawiadomienie o niniejszym postępowaniu i wezwanie do wzięcia udziału w sprawie Towarzystwa (...).

Pismem z dnia 11 grudnia 2019 r. Towarzystwo (...) z siedzibą w W. oświadczyło, że przystępuje od sprawy w charakterze interwenienta ubocznego po stronie Miasta i Gminy (...), wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

Pismem z dnia 06 grudnia 2021r. powódka rozszerzyła powództwo w zakresie zadośćuczynienia renty zwiększonych potrzeb. Po rozszerzeniu powództwa wniosła o:

1.zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 80 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 40 000 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a od kwoty 40 000 zł liczonymi od dnia wniesienia rozszerzonego powództwa do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 445 § 1 k.c.,

2.zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 200 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem kosztów leczenia zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

3.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 895 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem kosztów dojazdu do placówek medycznych zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

4.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 4536 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów opieki zgodnie z art. 444 § 1 k.c.,

5.zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 510 zł tytułem miesięcznej renty zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c., płatnej do 10 każdego miesiąca wraz z odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w zapłacie którejkolwiek z rat począwszy od 01.12.2021r,

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2021r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu na podstawie art. 17 pkt. 4 k.p.c. stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 13 października:

1.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 80.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie

- od kwoty 40.000 zł od dnia 21 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 40.000 zł od dnia 06 grudnia 2021r. do dnia zapłaty;

2.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 200 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

3.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 895 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

4.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.536 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

5.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 510 zł tytułem miesięcznej renty ustawowymi z odsetkami za opóźnienie od 01.12.2021r do dnia zapłaty;

6.zasądził od pozwanego na rzecz powódki 8.223 tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie następujących ustaleń i rozważań:

W dniu 22 stycznia 2018 roku w D. powódka E. M. wchodząc na teren przystanku autobusowego poślizgnęła się na śliskiej, nienależycie utrzymanej nawierzchni, w wyniku czego upadła i doznała obrażeń ciała. Teren na którym doszło do wypadku należy do Gminy (...). Mąż zawiózł powódkę do domu. Tego samego dnia, powódka została przewieziona karetką pogotowia na SOR Szpitala w I.. W trakcie pobytu na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym wdrożono wobec powódki leczenie zachowawcze oraz przeprowadzono badania przeglądowe RTG i TK odcinka L/S kręgosłupa, które wykazały: złamanie kompresyjne trzonu kręgu El z przemieszczeniem oraz złamanie kompresyjne części górnej trzonu kręgu L3. Powódka została przyjęta na Oddział (...), gdzie przebywała w dniach 22 stycznia 2018 roku do 25 stycznia 2018 roku. W trakcie hospitalizacji powódkę leczono zachowawczo. W dniu 25 stycznia 2018 roku powódka została przewieziona na Oddział (...) Szpitala w T. celem przeprowadzenia zabiegu operacyjnego laminotomii LI z odbarczeniem kanału kręgowego oraz przezskórnej stabilizacji transpedikularnej Thll-L3 systemem Longitude, które wykonano w dniu 29 stycznia 2018 roku. Po wykonaniu badań kontrolnych, w dniu 31 stycznia 2018 roku powódka została wypisana ze Szpitala z zaleceniem pionizacji w ortezie piersiowo-lędźwiowej, którą została zaopatrzona na Oddziale, codziennej higieny rany pooperacyjnej, usunięcia szwów, oszczędzającego trybu życia oraz stosowania kuracji farmakologicznej i przeciwbólowej. Wydano również skierowanie do Poradni (...) celem dalszego leczenia ambulatoryjnego i kontroli oraz skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne, które powódka rozpoczęła w dniu 4 marca 2018 roku. W dniach od 2 kwietnia 2018 roku do 6 kwietnia 2018 roku powódka przebywała na Oddziale (...)w celu wykonania drugiego etapu stabilizacji kręgosłupa po przebytym złamaniu LI. Zabieg odbył się w dniu 3 kwietnia 2018 roku z dostępu zaotrzewnowego lewostronnego wykonano korpektomię LI i założono protezę trzonu z usunięciem części żebra XI lewego. Następnie, u powódki wdrożono wczesną rehabilitację w warunkach oddziału. Kontrolne badanie RTG potwierdziło prawidłowe położenie implantów. Powódka została wypisana w stanie ogólnym dobrym z raną pooperacyjną gojącą się prawidłowo przez rychłozrost. U powódki zalecono usunięcie szwów w dniu 10 kwietnia 2018 roku. Zalecono także dalszą rehabilitację, która trwała do 12 października 2018 roku. Wypadek z dnia 22 stycznia 2018 roku był dla powódki traumatycznym przeżyciem. Powódka cierpi na dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa. Schylanie się, podnoszenie przedmiotów, siedzenie w jednej pozycji powodują u powódki ból. Na plecach pozostały blizny po operacji. Wyciągnięcie śrub nastąpiło w 2019 roku. Powódka po operacji potrzebowała również pomocy i asekuracji przy każdej czynności dnia codziennego. Przed wypadkiem, powódka z córkami jeździła na wycieczki rowerowe. Obecnie jest to niemożliwe. Powódka nie może samodzielnie opiekować się i bawić z dziećmi, wykonywać wielu czynności, stała się osobą strachliwą i nerwową. Mimo długotrwałego procesu leczenia powódka nie odzyskała sprawności sprzed wypadku. W wyniku wypadku powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 20 %. Złamany odcinek kręgosłupa został trwale usztywniony śródoperacyjnie. więc w tym odcinku nie ma żadnej ruchomości. W konsekwencji w sposób istotny zaburza to funkcję dynamiczną kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego. Powódka nie ma szansy na całkowity powrót do zdrowia. Powódka jest całkowicie niezdolna do pracy fizycznej. Dodatkowo obrażenia mogą skutkować wystąpieniem szybszym i bardziej nasilonym zmian zwyrodnieniowych. Z dużym prawdopodobieństwem występujące u powódki dolegliwości z biegiem czasu będą się nasilać wraz z postępowaniem zmian zwyrodnieniowych. Oznacza to, że skutki wypadku powódka będzie odczuwała do końca życia, co biorąc pod uwagę wiek powódki i średnią statystyczną długość życia kobiet w Polsce, oznacza około 45 lat życia z bólem i ograniczeniami. Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu. Następnie, powódka zgłosiła szkodę do ubezpieczyciela, który odmówił uznania roszczenia powódki.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie dowodów w postaci: Karty Informacyjnej Szpitala Oddziału (...) (k. 21-23), Karty Informacyjnej Oddziału (...) (k. 24-25), skierowania do szpitala (k. 26), karty informacyjnej z leczenia szpitalnego (k. 27-28), szkicu sytuacyjnego (k. 29-30), opisu zdarzenia (k. 31), oświadczenia świadka (k. 32), karty znieczulenia (k. 33), wyniku badania radiologicznego (k. 34). zgody na zabieg (k. 35), obserwacji lekarskich (k. 36), historii choroby (k. 37), skierowania do szpitala (k. 38), protokołu operacyjnego (k. 39), pisma z dnia 9 maja 2018 r. (k. 40-42), reklamacji (k. 44-45), oświadczenia dot. kosztów dojazdów powódki na leczenie (k. 46-47), obserwacji lekarskich (k. 48), historii choroby (k. 49), skierowania do szpitala (k. 50), protokołu operacyjnego (k. 52), zdjęć przystanku (k. 53-54), oświadczenia sołtysa (k. 55), zdjęć dot. blizny (k. 57), zaświadczenia o stanie zdrowia (k. 59), karty badania przedmiotowego (k. 61), kserokopii dowodu rejestracyjnego (k. 62), paragonu fiskalnego nr (...) (k. 18), zawiadomienia o wypadku (k. 19), oświadczenia dot. opieki osób trzecich (k. 20), historii choroby (k. 63), karty informacyjnej leczenia szpitalnego (k. 70), kart pielęgnacyjnych (k. 71-72), karty premedykacji (k. 73), karty rehabilitacyjnej (k. 74), kart indywidulanej pielęgnacji (k. 75-76), karty zapobiegania i leczenia odleżyn (k. 77), historii choroby - wypisu (k. 78), karty gorączkowej ogólnej (k. 79), dokumentacji medycznej (k. 81-94), stanowiska Gminy (...)z dnia 4 maja 2018 r. oraz z dnia 28 czerwca 2018 r. (k. 150-151, 152-153), OC (k. 154-155), zeznań świadka Ł. M. (k. 167-168), zeznań świadka B. T. (k. 168-169), zeznań świadka A. W. (k. 184-186), zeznań powódki (k. 186-188), opinii sądowo-lekarskiej J. B. lekarza neurochirurga (k. 208-214)

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne oraz przydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy zeznania świadków oraz zeznania powódki. Ponadto, za wiarygodne Sąd pierwszej instancji uznał dowody z dokumentów, gdyż ich treść, autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd I instancji pominął dowody z pisemnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii oraz pisemnej opinii biegłego z zakresu psychologii, gdyż dowody te były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy a wszelkie wątpliwości zostały wyjaśnione dowodami z dokumentów, z zeznań świadków oraz z zeznań strony powodowej a także opinią biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii.

Przechodząc do rozważań Sąd Okręgowy wskazał, że odpowiedzialność za szkodę oparta jest na zasadzie winy i wynika z treści art. 415 k.c. Do zaistnienia wskazanej odpowiedzialności konieczne jest spełnienie łącznie trzech przesłanek a mianowicie: powstanie szkody, szkoda ta musi powstać w związku z działaniem lub zaniechaniem, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy oraz związek przyczynowo -skutkowy pomiędzy szkodą a działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji w przedmiotowej sprawie upadek powódki nastąpił wskutek poślizgnięcia się na śliskiej, nienależycie utrzymanej nawierzchni przystanku autobusowego, w związku z zaniechaniem należytego utrzymania oraz odśnieżania przystanku autobusowego przez pozwanego. Odpowiedzialność za przedmiotowe zdarzenie wynika z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zgodnie z którym na właścicielu terenu spoczywa obowiązek zapewnienia porządku i czystości na terenie nieruchomości, przy czym za właściciela uważa się każdy podmiot władający tą nieruchomością (art. 2 ust. 1 pkt. 4) oraz według art. 5 ust. 4 obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych należą do zarządcy drogi. Określone w art. 3 wyliczenie zadań związanych z porządkiem i czystością ma charakter przykładowy. Według art. 19 ust. 1 przywołanej ustawy zarządcą drogi jest organ administracji rządowej lub jednostka samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg. Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt. 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych zarządcami dróg, są dla dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta). Do tego podmiotu należy m.in. utrzymanie nawierzchni dróg, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego (art. 20 pkt. 4, 10).

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle powyższej regulacji, pozwany powinien wykonywać nałożone obowiązki z należytą starannością. Przystanek autobusowy jest bezpośrednio za gruntowym poboczem drogi umożliwiającej wsiąkanie wody opadowej. Pozwany powinien tak przebudować przystanek i naprawić uszkodzoną nawierzchnię, aby woda opadowa nie mogła dostać się do wnętrza przystanku.

Dalej Sąd Okręgowy wyjaśnił, że zadośćuczynienie, którego domaga się powódka ma na celu przede wszystkim spełnić swój charakter kompensacyjny. Wysokość zadośćuczynienia powinna być ekonomicznie odczuwalna dla poszkodowanej. Z jednej strony wysokość ta powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, co oznacza, że nie może być nadmierna, jednakże z drugiej strony nie powinna być to suma symboliczna, bowiem przyznawanie niskich jego kwot, powołując się na zasadę miarkowania zadośćuczynienia, może prowadzić do deprecjacji najwyższego dobra jakim jest zdrowie i życie ludzkie. Pojęcie „suma odpowiednia" z regulacji art. 445 § 1 k.c. ma charakter niedookreślony. W orzecznictwie wskazuje się kryteria, jakie powinny być brane pod uwagę w kwestii ustalenia jego wysokości, a są nimi: nasilenie cierpień, długotrwałość choroby lub uszczerbek na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym. Zadośćuczynienie, o które wnosi powódka powinno wynagrodzić cierpienie psychiczne i fizyczne i w ten sposób chociaż częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia przez pozwanego czynu zabronionego.

W ocenie Sądu Okręgowego, dochodzona przez powódkę kwota zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł jest adekwatna do stosunków majątkowych, gospodarczych w społeczeństwie oraz spełni swój charakter kompensacyjny i będzie ekonomicznie odczuwalna dla powódki. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

Żądanie zasądzenia na rzecz powódki kwoty 200 zł. stanowi poniesione przez powódkę koszty związane z leczeniem na podstawie art. 444 § 1 k.c. Powódka wykazała poniesione wydatki w powyższym zakresie i przedłożyła paragon z (...) Centrum (...). Sp. z o.o. w T. dotyczący porady lekarskiej z dnia 29 października 2018 r. nr (...) na kwotę 200 zł. (k. 18). Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

Zasądzenie od pozwanego kwoty 895 zł. tytułem kosztów dojazdu zostało wyliczone na podstawie specyfikacji dojazdów do placówek medycznych, jaka została sporządzona przez powódkę. Do wyliczenia żądanej i zasądzonej kwoty przyjęto, iż pojazd jakim poruszała się powódka tj. O. (...) o nr rej. (...) spala 10 litrów na 100 km, średnią zaś cenę paliwa przyjęto w wysokości 5 zł. W ocenie Sądu Okręgowego zasadna jest podana przez powódkę ilość przejechanych kilometrów 1790 km x 10 litrów/100 km wynosi 179 litrów paliwa, a więc 179 litrów paliwa x 5 zł to wynosi 895 zł. W ocenie Sądu powódka przedłożyła wiarygodne oświadczenie dotyczące poniesionych kosztów w związku z jej dojazdami na leczenie oraz odwiedziny rodziny (k. 46-47) oraz dowód rejestracyjny pojazdu (k. 62). Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie 3 wyroku.

W zakresie żądania zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej w wysokości 4.536 zł. orzeczono na podstawie art. 444 § 1 k.c. W ocenie Sądu Okręgowego, obrażenia jakie doznała powódka spowodowały, iż wymagała ona opieki osoby trzeciej w wykonywaniu wielu czynności dnia codziennego. Żądanie zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej zostało wyliczone przez powódkę i Sąd I instancji w następujący sposób: powódka wymagała opieki przez 42 dni po 6 godzin, co daje 42 dni x 6 godzin x 12 zł. i wynosi 3024 zł. oraz przez kolejne 42 dni x 3 godziny x 12 zł. i wynosi 1.512 zł. Powódka przedłożyła oświadczenie osoby sprawującej opiekę - Ł. M. ze wskazaniem zakresu usług obejmujących zaspokajanie codziennych potrzeb życiowych, które Sąd w całości uznał za wiarygodne (k. 20). Przy określeniu stawki godzinowej wzięto pod uwagę datę sprawowania opieki, wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, zgodnie z danymi statystycznymi Głównego Urzędu Statystycznego, ogólnie dostępnymi na oficjalnej stronie internetowej urzędu, a także warunki ekonomiczne kraju i miejsca zamieszkania powódki (średnia w 2018 r. to około 12 zł. za godzinę netto). Ponadto, słusznie posiłkowano się wysokością stawki godzinowej usług opiekuńczych obowiązujących w ośrodkach pomocy społecznej w regionie. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie 4 wyroku.

Sąd Okręgowy uwzględnił także roszczenie powódki o zasądzenie od pozwanego kwoty 510 zł. tytułem renty na podstawie art. 444 § 2 k.c. płatnej do dnia 10-ego każdego miesiąca z powodu zwiększonych potrzeb z tytułu sprawowanej opieki. Jak ustalono, powódka wymaga pomocy osób trzecich przy myciu się, ubieraniu, pielęgnacji stóp, robieniu zakupów, dźwiganiu cięższych przedmiotów, przemieszczaniu się pieszo na znaczne odległości. Powódka nie może pracować na wysokości, stąd sprzątanie i czynności na wysokości wymagają wykonania przez osobę trzecią. Sąd podzielił stanowisko, iż przyjęta przez powódkę jedna godzina opieki na dobę jest uzasadniona i nie jest wygórowana. W ocenie Sądu I instancji, stawka za jedną godzinę opieki wskazana przez powódkę w wysokości 17 zł. jest adekwatna, przy uwzględnieniu wymiaru miesięcznego 30 dni x 1 godzina x 17 zł. , zasądzona w punkcie 5 wyroku kwota wynosi 510 zł.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 4 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265). Na koszty procesu złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 2.282 zł., wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 5.400 zł. , zaliczka na opinię biegłego w kwocie 500 zł., koszt pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł interwenient uboczny po stronie pozwanej, zaskarżając wyrok w części tj.

I.w pkt 1 wyroku ponad kwotę 50.000 zł tj. co do kwoty 30.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6.12.2021r. do dnia zapłaty,

II.w pkt. 6 wyroku w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1.art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niepełną ocenę dowodu z przesłuchania powódki

(k. 186-188 akt), poprzez pominięcie kwestii, że powódka może wrócić do pracy i aktywności życiowych, a jest trwale niezdolna wyłącznie do prac fizycznych, nadto powódka mimo pewnych ograniczeń może w dalszym ciągu zajmować się dziećmi, a ograniczenia powódki są typowe dla orzeczonego 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu, którego uszczerbku pozwany nie kwestionuje, powódka powróciła do zdecydowanej większości aktywności życiowych podejmowanych przed wypadkiem, co winno mieć wpływ na ocenę adekwatnej sumy zadośću­czynienia za doznaną krzywdę;

2.art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niepełną ocenę dowodu z zeznań świadka Ł. M. (k. 167-168), zeznań świadka B. T. (k. 168- 169), zeznań świadka A. W. (k. 184-186) poprzez pominięcie kwestii, że powódka może wrócić do pracy i aktywności życiowych, a jest trwale niezdolna wyłącznie do prac fizycznych, nadto powódka mimo pewnych ogra­niczeń może w dalszym ciągu zajmować się dziećmi, a ograniczenia powódki są typowe dla orzeczonego 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu, którego uszczer­bku pozwany nie kwestionuje, powódka powróciła do zdecydowanej większości aktywności życiowych podejmowanych przed wypadkiem, co winno mieć wpływ na ocenę adekwatnej sumy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

Naruszenia prawa materialnego, tj.:

1.art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c. w zw. z art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK po­przez przyznanie rażąco wygórowanego zadośćuczynienia pieniężnego w stosunku do rzeczywistego rozmiaru krzywdy doznanej przez powódkę;

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku:

- w pkt 1 i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawo­wymi za opóźnienie od kwot: od kwoty 40.000 zł od dnia 21.12.2018 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 10.000 zł od dnia 6.12.2021 r. do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa w pozostałej części;

- w pkt 6 i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania w I instancji według norm przepisanych, z usta­wowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu;

- zasądzenie od powódki na rzecz interwenienta ubocznego po stronie po­zwanej kosztów postępowania w I instancji według norm przepisanych, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

- zasądzenie od powódki na rzecz interwenienta ubocznego po stronie pozwanej

kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację (k.33-334) powódka wniosła o oddalenie apelacji interwenienta ubocznego w całości.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacja nie była uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne, co czyni zbędnym ich ponowne przytaczanie, podobnie Sąd Apelacyjny podziela dokonaną przez ten Sąd ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz ocenę prawną prawidłowych ustaleń faktycznych.

Przechodząc do poszczególnych zarzutów apelacji, w pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów naruszenia prawa procesowego, a w szczególności do naruszenia art. 233 k.p.c., gdyż ich ocena determinuje określenie czy Sąd poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w przedmiotowej sprawie i w konsekwencji – czy prawidłowo została zastosowana norma prawa materialnego.

W wywiedzionej apelacji skarżący zarzucił naruszenie przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób niepełny zarówno z zeznań powódki, jak i świadków Ł. M., B. T. oraz A. W.. Interwenient uboczny wskazał iż Sąd I instancji pominął kwestę, że powódka „ może wrócić do pracy i aktywności życiowych, a jest trwale niezdolna wyłącznie do prac fizycznych, nad to powódka mimo pewnych ograniczeń może w dalszym ciągu zajmować się dziećmi, a ograniczenia powódki są typowe dla orzeczonego 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu, powódka wróciła do zdecydowanej większości aktywności życiowych podejmowanych przed wypadkiem, co winno mieć wpływ na ocenę adekwatnej sumy zadość uczynienia za doznaną krzywdę”.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy słusznie i w sposób pełny ocenił zeznania ww. świadków za wiarygodne. Zeznania te są spójne z opinią biegłego J. B. z dnia 31 marca 2021r., który odpowiedział jednoznacznie na pytania Sądu I instancji, iż u powódki nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu w postaci kompresyjnego złamania trzonu kręgu LI oraz nie ma ona szansy na całkowity powrót do zdrowia. Ponadto Powódka E. M. może wymagać pomocy przy codziennych czynnościach takich jak mycie, ubieranie się np. zakładanie obuwia, ubrania, pielęgnacji stóp, robienia zakupów, dźwigania przedmiotów cięższych, przemieszczania się pieszo na znaczne odległości czy sprzątanie. Zatem nie sposób zgodzić się ze skarżącym, który twierdzi, że powódka jest zdolna do pracy, podczas gdy przed wypadkiem pracowała w prowadzonym przez jej męża gospodarstwie. Zgodnie z doświadczeniem życiowym praca w gospodarstwie związana jest z pracą fizyczną, a także dźwiganiem ciężkich przedmiotów, zatem Sąd Okręgowy słusznie ocenił w oparciu o zeznania świadków, iż powódka nie może pracować w ten sam sposób jak przed wypadkiem. Z zeznań świadków wynika również, że powódka mimo powrotu do codziennych aktywności nie jest w stanie wykonywać ich w taki sam sposób jak przed wypadkiem. W związku z tym zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na niepełnej ocenie dowodów z zeznań powódki oraz świadków należy uznać za nietrafny.

Przechodząc do omawiania zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, interwenient zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 445 k.c. w zw. z art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK poprzez przyznanie rażąco wygórowanego zadość uczynienia pieniężnego w stosunku do rzeczywistego rozmiaru krzywdy doznanej przez powódkę.

Podnosząc zarzut naruszenia art. 445 k.c. skarżący wskazał, że szkoda jakiej doznała powódka została oceniona na 20 % w związku z czym wysokość zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł jest rażąco wysoka.

Po pierwsze należy podkreślić, że zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie dominuje pogląd, iż procentowy uszczerbek na zdrowiu nie determinuje wysokości zadośćuczynienia, bowiem krzywda ta ma charakter niemajątkowy i niewymierny, zatem rozmiar krzywdy określony w procentach przybiera jedynie formę pomocniczą przy ocenie adekwatności zadośćuczynienia. Na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wysokość zadośćuczynienia, składają się cierpienia fizyczne i psychiczne, których rodzaj, natężenie i czas trwania należy każdorazowo określić w okolicznościach konkretnej sprawy. Mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie nieznajdujące oparcia w treści art. 445 § 1 k.c.

Wysokość zadośćuczynienia powinna zatem korelować z rozmiarem doznanej krzywdy w odniesieniu do konkretnej osoby. Słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, że zasadnicze przesłanki określające jego wysokość stanowią: rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność skutków zdrowotnych, stopień i trwałość doznanego kalectwa i związana z nim utrata perspektyw na przyszłość (spośród wielu np. uzasadnienie wyroków Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2019 r., IV CSK 45/18, LEX nr 2654517, z dnia 26 listopada 2019 r., IV CSK 386/18, LEX nr 2786140). Kwota zasądzona na rzecz poszkodowanego, powinna wypełniać przy tym swój kompensacyjny, zindywidualizowany charakter i być odczuwalną wartością w oparciu o kryteria gospodarki rynkowej.

Sąd Apelacyjny podziela wyrażony w doktrynie i orzecznictwie pogląd, że powoływanie się na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa utraciło na znaczeniu ze względu na znaczne rozwarstwienie społeczeństwa pod względem poziomu życia i zasobności majątkowej. W konsekwencji ma jedynie charakter uzupełniający w stosunku do rozmiaru szkody niemajątkowej i nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia. (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2019 r., IV CSK 45/18, LEX nr 2654517).

Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy, z poczynionych ustaleń wynika, że powódka doznała skomplikowanego urazu (kompresyjnego złamania trzonu kręgu L.1 kręgosłupa), który wymagał przeprowadzenia dwóch zabiegów operacyjnego a następnie długotrwałej, wielomiesięcznej rehabilitacji. W trakcie drugiego zabiegu operacyjnego założono powódce protezę trzonu kręgu (implantów) z usunięciem części żebra XI lewego. (vide: opinia biegłego J. B. k.210-211). W sposób oczywisty wiązało się to z natężonymi dolegliwościami bólowymi i obniżonym komfortem życia. Pomimo zakończonej rehabilitacji powódka nadal cierpi na dolegliwości bólowe a na plecach pozostały blizny po operacji. Operowany odcinek kręgosłupa został trwale usztywniony śródoperacyjnie w konsekwencji zaburza to funkcję dynamiczną kręgosłupa piersiowo - lędźwiowego w sposób istotny. Powódka może wymagać pomocy przy myciu, ubieraniu, robieniu zakupów, dźwiganiu cięższych przedmiotów, przemieszczaniu się pieszo na dłuższe odległości, jazda rowerem może odbywać się tylko na krótkich odległościach; sprzątanie i czynności na wysokościach wymagają wykonania przez osobę trzecią (vide: opinia biegłego J. B. k.210-211).

Analiza powyższych okoliczności: samego zdarzenia, procesu leczenia oraz skutków doznanego uszczerbku prowadzi do wniosku, że ustalone przez Sąd pierwszej instancji zadośćuczynienie w kwocie 80.000 zł jest w pełni adekwatne do doznanej krzywdy.

Podkreślenia przy tym wymaga, że zarzut zawyżenia lub zaniżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia może być uwzględniony przez sąd drugiej instancji tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia kryteriów określania wysokości zadośćuczynienia przez sąd – a tak w niniejszej sprawie nie było. W pojęciu odpowiedniej sumy zadośćuczynienia z art.445 § 1 k.c. zawarte jest bowiem uprawnienie sądu do dokonania swobodnej oceny, wynikające z niemożności precyzyjnego oszacowania krzywdy, co wynika z samej jej istoty (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 2022 r., I CSK 2064/22, LEX nr 3414759 i tam powołane orzecznictwo).

Z tych też względów, nie podzielając zarzutów apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie wyżej cytowanych przepisów oraz art. 385 k.p.c. oddalił przedmiotową apelację w całości.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie wyrażonej w art. 98 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik postępowania.

Zgodnie z art. 108 zd. 2 k.p.c. Sąd może przyznać od interwenienta na rzecz wygrywającego sprawę przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, zwrot kosztów wywołanych samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta.

Skoro apelację wywiódł wyłącznie interwenient i apelacja została oddalona, Sąd zasądził od interwenienta na rzecz powódki koszty zastępstwa procesowego, których wysokość ustalona została na podstawie § 2 pkt. 5 w zw. z §10 ust.1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.), uwzględniając, że w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny.

SSA Mariusz Wicki SSA Leszek Jantowski SSA Hanna Rucińska