Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia:	Teresa Karczyńska - Szumilas (spr.)
Sędziowie:	Anna Daniszewska del. Leszek Jantowski
Protokolant:	stażysta A. L.

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2019 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w upadłości likwidacyjnej w B.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

z dnia 2 sierpnia 2018 r., sygn. akt VIII GC 104/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4.252,16 zł (cztery tysiące dwieście pięćdziesiąt dwa złote i 16/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

del. Leszek Jantowski Teresa Karczyńska-Szumilas Anna Daniszewska

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V AGa 226/18

UZASADNIENIE

Powód Syndyk masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w B. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. kwoty 129.624,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 28 marca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, że domaga się zapłaty tytułem podwyższenia, na podstawie art. 632 § 2 k.c., wynagrodzenia ryczałtowego ustalonego między stronami w umowie nr (...) (...) o wykonanie robót budowlanych, zawartej 3 września 2012 r., ewentualnie, w sytuacji braku istnienia umowy na wykonanie przez niego tych robót, powód wniósł o zasądzenie dochodzonej kwoty stanowiącej korzyść materialną pozwanego, a będącej równowartością wykonanych przez powoda dodatkowych prac, w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Powód wskazał, że konieczność wykonania robót dodatkowych wyniknęła wyłącznie na skutek zwiększenia ilości montowanych elementów oraz wykonania spoinowania wewnętrznego; w monecie zawierania umowy nie mógł on przewidzieć konieczności wykonania prac dodatkowych, bowiem nie miał dostępu do dokumentacji projektowej. Powyższa zmiana wykracza poza przewidywalne ryzyko kontraktowe powoda, bowiem nie zgodziłby się on na wykonanie dodatkowych prac o zakresie zwiększającym o ok. 22,5% umówioną cenę.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, zaprzeczając, aby powód wykonywał jakiekolwiek prace nie objęte umową zawartą przez strony, oraz aby sporne prace wykonane przez powoda miały wartość przez niego wskazaną, a nadto podkreślając, że powód zgodził się na przekazanie dokumentacji po zawarciu umowy, a nadto pozostawał w zwłoce w wykonaniu świadczenia, co również uniemożliwia zastosowanie art. 632 § 2 k.c.

Wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił powództwo oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że strony w dniu 16 lipca 2012 r. zawarły umowę nr (...) (...) o wykonanie robót budowlanych, której przedmiotem było wykonanie przez powoda, jako podwykonawcę, montażu słupów prefabrykowanych i stoposłupów prefabrykowanych opisanych w załączniku nr 1 do tej umowy dostarczonych przez pozwanego w zakresie określonym Tabelą Kalkulacyjną stanowiącą załącznik nr 1 oraz Dokumentacją Projektową stanowiącą załącznik nr 2 do tej umowy, na budowie Zakładu (...), prowadzonej w B. przy ulicy (...). W § 9 umowy strony dopuściły możliwość, jedynie jednak na podstawie aneksu do umowy, rozszerzenia zakresu robót wykonawcy za dodatkowym wynagrodzeniem, w § 15 umowy przewidziały trzymiesięczny okres związania upadłej spółki ofertą wykonawcy (stanowiącej załącznik nr 8 do przedmiotowej umowy). W § 16 ust. 4 umowy wskazano, że wszelkie zmiany i uzupełnienia postanowień umowy wymagają formy pisemnej i powinny być sporządzone w formie aneksów, pod rygorem nieważności. W dniu 3 września 2012 r. strony zawarły także umowę nr (...) (...), na mocy której powód, jako podwykonawca, miał wykonać roboty budowlane – montaż elementów prefabrykowanych wyszczególnionych w zakresie określonym Tabelą Kalkulacyjną stanowiącą załącznik nr 1 oraz Dokumentacją Projektową stanowiącą załącznik nr 2. Wysokość wynagrodzenia ryczałtowego - 468.950 zł netto została ustalona przez powoda w oparciu o dokument oznaczony jako Oferta Wykonawcy w zakresie robót budowlanych obejmujących elementy prefabrykowane Budynku (...) stanowiący załącznik nr 8 do umowy stron nr (...) (...) o wykonanie robót budowlanych z dnia 16 lipca 2012 r. Strony postanowiły, że wysokość wynagrodzenia jest stała i nie podlega jakimkolwiek zmianom, z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych w § 9 umowy (§ 4 ust. 3 umowy). Rozliczenie miało nastąpić po odbiorze końcowym przedmiotu umowy na podstawie faktury końcowej, a zgodnie z załącznikiem nr 3 do umowy, termin płatności wynosił 35 dni od daty doręczenia faktury. W § 9 umowy strony dopuściły możliwość, jedynie jednak na podstawie aneksu do umowy, rozszerzenia zakresu robót wykonawcy za dodatkowym wynagrodzeniem, wyliczonym według cen uzgodnionych z zamawiającym na podstawie przyjętej oferty rozszerzenia zakresu robót. W § 15 ust. 4 umowy strony wskazały, że wszelkie zmiany i uzupełnienia postanowień umowy wymagają formy pisemnej i powinny być sporządzone w formie aneksów, pod rygorem nieważności. Strony przewidziały termin zakończenia robót do dnia 31 października 2012 r. (§ 2 ust. 1 lit. d umowy nr (...) (...), załącznik nr 3 do umowy – Harmonogram).

Dokumentacja projektowa w postaci: schematu montażowego parteru, piętra i attyk Budynku (...), schematu montażowego stropu typu filigran budynek (...) oraz schematu montażowego parteru, piętra i attyk Budynek (...) została przekazana powodowi w dniu zawarcia umowy. Powód wyraził zgodę na to, że dokumentacja projektowa dotycząca: schematu montażowego stropu typu filigran i schematu montażowego biegów schodowych B1, schematu montażowego elementów prefabrykowanych parteru, piętra, attyk i okładzin Budynek (...) oraz schematu montażowego stropu nad parterem i stropodachu A, z uwagi na trwający proces projektowania, zostanie mu przekazana w terminie do 21 września 2012 r.

Z dalszych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że projekt wykonawczy, wykonany we wrześniu 2012 r., zawierał inne ilości elementów niż wskazane w ofercie powoda. Różnice oferty i projektu wykonawczego dotyczyły w szczególności elementów i ich ciężaru, i tak w budynku (...) zamiast 113 elementów, zamontowano 148 elementów, w budynku (...) zamiast 61 elementów zamontowano 74 elementy, w budynku (...) zamiast 77 elementów, zamontowano 120 elementów. Wykonane przez powoda spoinowanie wewnętrzne nie zostało ujęte w ofercie, a składowe wyliczeń długości krawędzi ścian podlegających spoinowaniu są mniejsze niż dane zawarte w dokumentacji warsztatowej wskazanej przez pozwanego.

Konieczność wykonania montażu większej ilości prefabrykatów oraz spoinowania wewnętrznego elementów prefabrykowanych pozostawało konsekwencją wprowadzenia zmian w dokumentacji projektowej polegających na zwiększeniu ilości ścian w stosunku do pierwotnie zakładanych oraz wykonania spoinowania wewnętrznego. Wartość prac deklarowanych przez powoda jako dodatkowe wynosi 95.672,71 zł netto, zaś gdyby wyliczyć wartość spoinowania wewnętrznego przy uwzględnieniu obniżonego wskaźnika, wartość tych prac winna być obniżona o kwotę 3.522,94 zł.

Roboty wykonane przez upadłą spółkę zostały odebrane przez inwestora w dniu 3 czerwca 2013 r., z zaznaczeniem opóźnienia liczącym 123 dni oraz stwierdzeniem wad. Inwestor zapłacił pozwanemu całe wynagrodzenie za roboty wykonane przez powoda. Z tytułu wykonanych robót deklarowanych jako dodatkowe upadła spółka obciążyła pozwanego fakturą nr (...) z 20 lutego 2014 r., którą pozwany odesłał, nie akceptując jej.

Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny w sprawie ustalił na podstawie zeznań świadków Z. B., A. S., A. O., J. T. (1) oraz M. K..

Zdaniem Sądu Okręgowego powództwo podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego okolicznością bezsporną było, iż upadłego i pozwanego łączyły dwie umowy o roboty budowlane, przy czym powód przedmiotowe roszczenie wywodził z umowy nr (...) (...) z dnia 3 września 2012 r.

Jako podstawę dochodzonego roszczenia powód wskazał przepis art. 632 § 2 k.c., a ewentualnie powołał się na przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Przytaczając treść wskazanego przepisu Sąd Okręgowy stwierdził, że strony decydując się na wynagrodzenie ryczałtowe muszą liczyć się z jego bezwzględnym i sztywnym charakterem. Wynagrodzenie ryczałtowe daje gwarancję zamawiającemu zapłaty umówionej kwoty, chyba że zachodzą przesłanki wymienione w art. 632 § 2 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła sytuacja wskazana art. 632 § 2 k.c.

Treść dokumentów oraz analiza zeznań świadków, w tym J. T. (1) i A. S., dawała wystarczające podstawy do wniosku, iż sporne roboty zostały wykonane w ramach łączącej strony umowy o roboty budowlane i tym samym powodowi nie przysługuje roszczenie o zapłatę za ich wykonanie jako robót dodatkowych.

Sąd I instancji wskazał, iż powód upatrywał „zmiany stosunków” w rozumieniu art. 632 § 2 k.c. w koniecznośi wykonania robót dodatkowych, jednakże z protokołu z dnia 3 czerwca 2013 r., podpisanego w szczególności przez J. T. (2), przedstawiciela upadłej spółki, nie wynika, aby wskazane tam prace miały charakter dodatkowy. Nie kwestionując samego faktu wykonania spornych robót, nie można było, w ocenie Sądu Okręgowego, podzielić stanowiska powoda, który twierdził, że okoliczność ich wykonania miała charakter nieprzewidywalny dla stron w chwili zawierania umowy. Strony wskazały, że wynagrodzenie ma charakter stały i nie podlega jakimkolwiek zmianom, poza przypadkami przewidzianymi w § 9 umowy, gdzie strony dopuściły możliwość rozszerzenia zakresu robót wykonawcy za dodatkowym wynagrodzeniem, jednak wyłącznie w oparciu o aneks do umowy, pod rygorem nieważności.

Sąd I instancji zauważył, że powód zarzucił pozwanemu, że ten nie przekazał mu w momencie sporządzania oferty, a nawet w dniu zawarcia umowy, dokumentacji projektowej, pominął on jednak fakt, że sam wyraził zgodę na to, aby dokumentacja projektowa w zakresie: schematu montażowego stropu typu filigran i schematu montażowego biegów schodowych (...), schematu montażowego elementów prefabrykowanych parteru, piętra, attyk i okładzin Budynek(...) oraz schematu montażowego stropu nad parterem i stropodachu(...), z uwagi na trwający proces projektowania, została mu przekazana w terminie do 21 września 2012 r. Pozostałą zaś część dokumentacji projektowej, tj. w postaci: schematu montażowego parteru, piętra i attyk Budynku (...), schematu montażowego stropu typu filigran Budynek (...) oraz schematu montażowego parteru, piętra i attyk Budynek (...) powód otrzymał w dniu 3 września 2012 r. tj. w dniu zawarcia umowy, co wynika wprost z treści załącznika 2 do umowy nr (...) (...).

Sąd Okręgowy wskazał także, ze powód przed zawarciem umowy z dnia 3 września 2012 r. przygotowywał ofertę na wykonanie prac i jako profesjonalny podmiot budowlany powinien być w stanie przewidzieć ich rozmiar, a gdyby nie był w stanie skalkulować opłacalności inwestycji, to najpewniej, zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, nie wyrażałby zgody na przekazanie części dokumentacji w późniejszym terminie.

Nieuzasadniony tym samym był zarzut powoda co do tego, że pozwany wprowadził go w błąd w odniesieniu do zakresu robót zleconych do wykonania. Ponadto, w załączniku nr 8 do umowy z dnia 16 lipca 2012 r. znajduje się odręczna adnotacja o wynagrodzeniu za prace objęte umową z dnia 3 września 2012 r. („pozostałe A”), które miało wynieść kwotę 468.950 zł, co wprost odpowiada kwocie netto, o której mowa w § 4 ust. 1 umowy z dnia 3 września 2012 r.; poczyniono tam też adnotację, że jest to ostateczna oferta upadłej spółki.

Z załącznika nr 1 do umowy z dnia 3 września 2012 r., gdzie wskazano, że wynagrodzenie wynosi 468.950 zł netto, podpisanego przez J. T. (1), wynika, że w wycenie budynków uwzględniono m.in. spoinowanie, przy czym nie użyto tu określenia „spoinowanie zewnętrzne”. Prace w zakresie spoinowania wewnętrznego były zatem również objęte wynagrodzeniem ryczałtowym, a w ocenie kierownika budowy – świadka A. O., spoinowanie dla wykonania montażu budynków w ogóle nie było konieczne, konieczne było natomiast dla technologicznej poprawności.

Sąd I instancji stwierdził także, że uznawanie robót za dodatkowe tylko na podstawie różnicy pomiędzy zakresem przedstawionym w ofercie a zakresem zawartym w umowie stron, nie było niczym uzasadnione, albowiem obowiązki i uprawnienia stron regulowała umowa, oferta zaś podlegała negocjacjom.

W ocenie Sądu meriti, na gruncie sprawy niniejszej wykluczyć należało ponadto możliwość uwzględnienia powództwa w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Sąd Okręgowy wskazał, że odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny i wchodzi w grę w sytuacji, gdy nie ma innej podstawy odpowiedzialności, zaś w sprawie strony zawarły kolejno dwie umowy o roboty budowlane, przy czym powód swe roszczenie wywodził z jednej z nich, zatem przepis art. 405 k.c. nie znajdował zastosowania.

Sąd Okręgowy podkreślił także, że nie można było mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu w sytuacji, gdy powód dobrowolnie zobowiązał się wykonać na zlecenie pozwanego roboty budowlane mające na celu wybudowanie trzech budynków. Powód nie wykazał, aby pozwany był bezpodstawnie wzbogacony, w szczególności poprzez uzyskanie dodatkowego wynagrodzenia, czy innego świadczenia od inwestora, czy jakiegokolwiek innego podmiotu z uwagi na zwiększenie elementów względem ilości określonej w ofercie stanowiącej załącznik nr 8 do umowy nr (...) (...).

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd I instancji powództwo, jako nieuzasadnione, oddalił.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. oraz art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy wywiódł powód zaskarżając go w całości oraz zarzucając:

1)  nierozpoznanie istoty sprawy, poprzez nie zbadanie materialnoprawnej podstawy roszczenia - art. 405 k.c. i następnych;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na:

a.  wadliwym przyjęciu, że roboty, za które powód domaga się zapłaty w niniejszym postępowaniu, objęte są umową nr (...) (...) o wykonanie robót budowanych,

b.  pominięciu tego, że strony zawarły umowę nr (...) (...)o wykonanie robót budowanych na podstawie przyjętej przez pozwanego oferty powoda z 13 lipca 2012 r., sporządzonej na wzorze formularza ofertowego przygotowanego przez pozwanego, określającego ilość oraz wagę prefabrykatów, z których miały zostać zmontowane trzy budynki (...) przy czym powód miał wskazać jedynie cenę jednostkową montażu za poszczególne prefabrykaty dla każdego z obiektów oraz wynagrodzenie łączne za usługę montażu, zatem nie mógł sam określić innej ilości prefabrykatów dla każdego z budynków, przez co nie miał możliwości ustalenia, że do ich wybudowania będzie konieczna większa ilości prefabrykatów,

2)  naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c., poprzez brak uzasadnienia faktycznego i prawnego co do zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia;

ewentualnie:

4) naruszenie przepisu art. 632 k.c., poprzez błędne przyjęcie braku podstaw do jego zastosowania w przedmiotowej sprawie, a zwłaszcza tego, że wadliwe wskazanie przez pozwanego przedmiotu umowy nie stanowi zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć w momencie jej zawierania i nie stanowi rażącej straty dla powoda.

Skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej, ewentualnie zmiany tego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślił, że strony umówiły się na wybudowanie obiektów z określonej ilości prefabrykatów, zaś fatycznie konieczna była ich większa ilość. Przedmiotem uzgodnionego przez strony wynagrodzenia ryczałtowego są roboty objęte umową sporządzoną w oparciu o ofertę powoda, zatem przepis art. 632 § 1 k.c. nie może mieć zastosowania do robót budowlanych nie objętych umową stron; powód wykonał roboty budowlane o większym zakresie niż pierwotnie zamówione, za które uzgodniono wynagrodzenie.

Przygotowując ofertę powód nie miał żadnej dokumentacji projektowej, część schematu montażowego została mu przekazana dopiero w dacie podpisania umowy, a pozostała część nawet później, z uwagi na trwający proces projektowania. W ocenie skarżącego pozwany wzbogacił się bezpodstawnie jego kosztem, bowiem zaoszczędził środki pieniężne, które musiałby ponieść na wykonanie montażu dodatkowych 90 prefabrykatów, przy czym otrzymał on całe wynagrodzenie od inwestora.

Skarżący podkreślił także, że z zeznań świadka Z. B. wynika, że pozwany kwestionował wobec inwestora obowiązek spoinowania wewnętrznego i prawdopodobnie przerzucił ten obowiązek na powoda.

Skarżący wskazał ponadto, że działał w dobrej wierze, licząc na zawarcie z pozwanym umowy na roboty dodatkowe i nie wstrzymując inwestycji.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, wskazując na niezasadność zarzutów sformułowanych w wywiedzionym środku zaskarżenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Nie zasługuje na podzielenie zarzut skarżącego w zakresie nierozpoznania istoty sprawy, albowiem Sąd I instancji ocenił zasadność powództwa w świetle przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, wskazując że powód zobowiązał się wykonać przedmiotowe roboty budowlane w ramach umowy zawartej przez strony, zaś w sytuacji, kiedy określone świadczenie objęte było zobowiązaniem umownym nie można wnioskować, aby strona która świadczenie to uzyskała pozostawała bezpodstawnie wzbogacona. Odnosząc się jedynie do zarzutów skarżącego wskazać trzeba nadto, że twierdzi on, iż pozwany otrzymał od inwestora całe umówione wynagrodzenie, czemu pozwany zaprzecza w odpowiedzi na apelację, jednakże nawet gdyby przyjąć, że twierdzenie to odpowiada stanowi faktycznemu, to powód nie wykazał w jakim zakresie, w jego ocenie, wynagrodzenie to uzyskane zostało, według jego twierdzeń, niejako jego kosztem. W sytuacji, kiedy pozwany nie pozostawał inwestorem, nie uzyskał własności wzniesionego obiektu, nie można natomiast utożsamiać wartości części prac wykonanych celem jego wzniesienia z ewentualnym bezpodstawnym wzbogaceniem generalnego wykonawcy, zaś ewentualne wynagrodzenie uzyskane przez pozwanego w związku z tymi robotami nie musi odpowiadać stawkom przyjętym w umowie pomiędzy stronami. Niezasadny pozostaje także zarzut skarżącego w odniesieniu do przepisu art. 328 § 2 k.p.c., albowiem Sad I instancji zawarł w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocenę w zakresie bezpodstawnego wzbogacenia jako ewentualnej podstawy żądania powoda. Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia ustalił prawidłowo stan faktyczny sprawy, zaś Sąd Apelacyjny ustalenia te w pełni podziela i uznaje za własne, zatem nie zachodzi potrzeba, ich ponownego przytaczania. Wyjaśnić przede wszystkim należy, że powód w pozwie domagał się zasądzenia dochodzonej kwoty jako podwyższonego wynagrodzenia na podstawie art. 632 § 2 w zw. z art. w zw. z art. 656 § 1 k.c., wskazując, że na skutek wykonania umowy łączącej go z pozwanym poniósł rażąca stratę, wykraczającą poza ryzyko kontraktowe, albowiem wykonał prace o wartości przekraczającej o ok. 22,5% wartość prac, do wykonania których zobowiązał się. Zgodnie z przepisem art. 632 w zw. z art. 656 § 1 k.c., jeżeli strony umówiły się na wynagrodzenie ryczałtowe przyjmujący zamówienie nie może żądać jego podwyższenia chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac, zaś jedynie gdy wskutek takiej zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć wykonanie robót budowlanych groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Skoro § 1 wskazanego przepisu wyklucza możliwość podwyższenia wynagrodzenia ryczałtowego w sytuacji zwiększenia rozmiaru prac lub ich kosztów i to nawet wówczas, gdy nie można było przewidzieć tego rozmiaru, to tym samym konieczność wykonania takich prac nie może być uznana za wskazaną w § 1 tego przepisu zmianę stosunków, której nie można było przewidzieć. Ustawodawca przewiduje wynagrodzenie ryczałtowe jako wynagrodzenie, które nie podlega zmianom nawet w sytuacji, gdy ostatecznie do wykonania umówionego obiektu konieczne są większe nakłady środków i robocizny wykonawcy. Takie ukształtowanie tego wynagrodzenia odróżnia je od wskazanego w przepisie art. 630 k.c. wynagrodzenia kosztorysowego, co do którego ustawodawca przewiduje możliwość uwzględnienia w ostatecznym wynagrodzeniu wykonawcy kosztów wykonania prac dodatkowych, nie przewidzianych w zestawieniu prac planowanych, będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, przy czym możliwość taką uzależnia od tego która strona umowy sporządzała zestawienie prac oraz oceny czy sporządzający zestawienie prac przy zachowaniu należytej staranności mógł przewidzieć konieczność prac dodatkowych. Sąd Apelacyjny podziela twierdzenia judykatury i doktryny w zakresie możliwość oceny w pewnych sytuacjach relacji pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu nawet w sytuacji zastrzeżenia wynagrodzenia ryczałtowego, jednakże możliwość taka nie może dotyczyć sytuacji, gdy ewentualne dodatkowe prace pozostają naturalną konsekwencją procesu budowlanego, prowadzą do prawidłowego wykonania zamówionego obiektu i nie mogą być potraktowane jako związane z tym procesem jedynie pośrednio. Nieuwzględnienie przez wykonawcę w kalkulacji wynagrodzenia pewnych prac, które muszą być wykonane celem realizacji danego obiektu, bez względu na przyczynę takiego stany rzeczy, oraz ich wykonanie celem prawidłowej realizacji umowy, nie może prowadzić do oceny takiego stanu wedle przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, albowiem taka ocena prowadziłaby do naruszenia art. 632 k.c.; przy ustaleniu wynagrodzenia ryczałtowego co do zasady wykonawca przyjmuje na siebie ryzyko w zakresie ewentualnej konieczności wykonania prac dodatkowych czy poniesienia dodatkowych kosztów koniecznych do prawidłowego wykonania umowy. Przedmiotem umowy łączącej strony był montaż elementów prefabrykowanych wykonanych według rozwiązań technologicznych pozwanego w zakresie określonym Tabelą kalkulacyjną (załącznik nr 1) oraz Dokumentacją Projektową (załącznik nr 2). Zgodnie z treścią umowy oba załączniki stanowiły jej integralną część, przy czym z treści załącznika nr 2. wynika, że część dokumentacji projektowej (część schematów montażowych) została przekazana powodowi w dniu podpisania umowy, zaś pozostała dokumentacja (pozostała część schematów montażowych) z uwagi na trwający proces projektowania miała zostać przekazana powodowi do 21 września 2012r. Z ustaleń biegłego z dziedziny budownictwa wynika niewątpliwie, że powód wykonując umówione prace użył innej ilości elementów niż ilość wskazana przez niego w ofercie, jednakże była to ilość zgodna ze schematami montażowymi, które złożone zostały przez biegłego wraz z opinią (przedłożone biegłemu przez pozwanego) Powód nie zakwestionował, że do tych schematów montażowych odwoływała się umowa stron, a z zeznań świadka J. T. (1) wprost wynika, ze po dostarczeniu przez pozwanego projektu montażu okazało się, że elementów na poszczególnych budynkach jest więcej. Skoro zatem umowa podpisana przez strony dotyczyła wykonania zamówionego obiektu zgodnie ze wskazaną dokumentacją projektową i obiekt ten został przez powoda w zakresie ilości zużytych elementów wykonany zgodnie z tą dokumentacja, to powód nie wykonał w tym zakresie robót dodatkowych, które nie byłyby objęte umówionym wynagrodzeniem ryczałtowym. Odnosząc się do spoinowania wewnętrznego, które nie było objęte ofertą pozwanego wskazać należy, że nie wykazał on, aby umowa pomiędzy stronami, która nie odwoływała się do oferty, elementu tego nie dotyczyła, zwłaszcza że w Tabeli Kalkulacyjnej stanowiącej załącznik nr 1 do wprost wskazano, że w wycenie budynków uwzględniono miedzy innymi spoinowanie, świadek Z. B., reprezentujący inwestora również wskazywał na konieczność wykonania spoinowania bez odróżnienia spoinowania wewnętrznego i zewnętrznego, zaś pozwany konsekwentnie twierdził, że było ono objęte umową. W tych okolicznościach nie ma w istocie znaczenia na jakiej podstawie i jakiej treści powód złożył ofertę, albowiem dla rozstrzygnięcia sporu istotna pozostaje treść umowy jaka ostatecznie została przez strony zawarta, przy czym powód godząc się na wykonanie robót wskazanych w dokumentacji, która nie była mu znana, ponosił ryzyko takiej decyzji.

Sąd I instancji oddalając w tych warunkach powództwo nie naruszył także przepisu art.632 § 2 k.c.

Wobec powyższych okoliczności Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach postępowania Sąd Apelacyjny orzekł na mocy art. 98 § 1 i 3, art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 ust.6 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804 z późn.zm.).